Η διδασκαλία του Λένιν για το κόμμα νέου τύπου και η εποχή μας

Η διδασκαλία του Λένιν για το κόμμα νέου τύπου και η εποχή μας

Αρθρο του Χαρίλαου Φλωράκη γραμμένο για την επέτειο των 110 χρόνων από τη γέννηση του Β. Ι. Λένιν, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Προβλήματα Ειρήνης και Σοσιαλισμού», τ. 4/1980 και αναδημοσιεύτηκε στον «Ρ» σε δυο συνέχειες, στις 6/4/1980 και 9/4/1980

Ο Λένιν στο βήμα του 3ου Συνεδρίου της Γ' Διεθνούς

Η μεγάλη ιστορική υπηρεσία του Β. Ι. Λένιν συνίσταται στο ότι δημιούργησε τις αρχές της οικοδόμησης προλεταριακού κόμματος νέου τύπου και ίδρυσε τέτοιο κόμμα, που ανταποκρίνονταν στα αντικειμενικά ώριμα καθήκοντα της εργατικής τάξης στην επαναστατική αναμόρφωση της κοινωνίας. Γιορτάζοντας σήμερα την 110η επέτειο από τη γέννηση του Λένιν, αποτίουμε φόρο τιμής στη μεγαλοφυία του, όχι μόνο γιατί το κόμμα που ίδρυσε κατόρθωσε να κινητοποιήσει τις μάζες για την πραγματοποίηση της πρώτης στην Ιστορία νικηφόρας σοσιαλιστικής επανάστασης και τη δημιουργία του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους, ανοίγοντας έτσι το δρόμο σε όλους τους άλλους λαούς, αλλά και γιατί οι αρχές που ο ίδιος επεξεργάστηκε για την πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης, που αντιστοιχούν στις συνθήκες της εποχής του περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, στα καθήκοντα της καθοδήγησης της κοινωνικής δημιουργικότητας των μαζών στη διαδικασία αυτού του περάσματος, είναι και σήμερα επίκαιρες.

Η ΙΔΡΥΣΗ ενός τέτοιου κόμματος δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιων υποκειμενικών επιθυμιών και αντιλήψεων ή έκφραση βουλησιαρχίας, όπως συχνά προσπαθούν να παρουσιάσουν το ζήτημα οι ιδεολογικοί μας αντίπαλοι. Ηταν αποτέλεσμα της μελέτης της κοινωνικής εξέλιξης και πραχτική έκφραση των αντικειμενικών αναγκών του εργατικού κινήματος. Η λενινιστική διδασκαλία για το κόμμα νέου τύπου στηριζόταν στην πείρα των προηγούμενων ταξικών μαχών. Αυτή συνάμα καθόλου δεν αντιτίθεται, όπως κάποτε το παρουσιάζουν, στις αντιλήψεις των θεμελιωτών του επιστημονικού κομμουνισμού, αλλά αντίθετα ξεκινάει από τις ιδέες τους για την πολιτική οργάνωση του προλεταριάτου, από την πραχτική υλοποίησης αυτών των ιδεών στη δράση της Ενωσης των κομμουνιστών και της Διεθνούς ένωσης των εργατών. Ιδρύοντας την 1η Διεθνή, ο Κ. Μαρξ και ο Φρ. Ενγκελς πέτυχαν να συμπεριληφθεί στο καταστατικό της άρθρο, το οποίο έλεγε: «...Η εργατική τάξη μπορεί να δρα σαν τάξη, μόνο αφού οργανωθεί σε ιδιαίτερο πολιτικό κόμμα, που αντιπαρατάσσεται σε όλα τα παλιά κόμματα, που ιδρύθηκαν από τις εύπορες τάξεις.

Αυτή η οργάνωση της εργατικής τάξης σε πολιτικό κόμμα είναι αναγκαία για να εξασφαλίσει τη νίκη της κοινωνικής επανάστασης και για την επίτευξη του τελικού της σκοπού - την εξάλειψη των τάξεων». (Κ. Μαρξ - Φ. Ενγκελς: «Απαντα», τόμος 18, σελ. 143).

Προϋπόθεση

Η λενινιστική ανάλυση της κοινωνικής ανάπτυξης στην εποχή του ιμπεριαλισμού, επιβεβαιώνοντας αυτές τις θέσεις, έδειξε πειστικά ότι το προλεταριάτο σε ακόμα πιο μεγάλο βαθμό, απ' ό,τι παλιότερα, χρειάζεται το επαναστατικό κόμμα, ότι στην ενωμένη τάξη των εκμεταλλευτών, η οποία συγκέντρωσε στα χέρια της όλον τον κοινωνικό πλούτο, υπερασπίζοντας τα προνόμιά της με τη βοήθεια ισχυρού κρατικού μηχανισμού και άλλων μηχανισμών εκμετάλλευσης, η εργατική τάξη και οι εκμεταλλευόμενες μάζες, μπορούν να αντιταχθούν μόνο με την προϋπόθεση ότι θα οργανωθούν. Στον αγώνα ενάντια στην κυριαρχία του κεφαλαίου η οργάνωση είναι το πιο αποτελεσματικό όπλο.

Στο μεταξύ, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, που παλιότερα ασκούσαν σημαντική επιρροή στο εργατικό κίνημα, στις αρχές του XX αιώνα άρχισαν να μετατρέπονται σε οργανώσεις ρεφορμιστικού χαρακτήρα, ανίκανες να τεθούν επικεφαλής των μαζών στην πορεία της επιταχυνόμενης επαναστατικής ανόδου. Ο Λένιν ίδρυσε κόμμα, ριζικά διαφορετικό απ' αυτά. Αν αυτά τα κόμματα πραχτικά ολοένα και περισσότερο περιόριζαν τη δράση τους στον κοινοβουλευτικό αγώνα για μεταρρυθμίσεις, το λενινιστικό κόμμα ήταν κόμμα επαναστατικής δράσης. Αν οι παλιές σοσιαλδημοκρατικές οργανώσεις ολοένα και περισσότερο απομακρύνονταν από τον επιστημονικό σοσιαλισμό, λησμονώντας τον τελικό τους σκοπό για το κόμμα νέου τύπου, αυτός έγινε αναντικατάστατο θεωρητικό όπλο, που με συνέπεια χρησιμοποιείται στον αγώνα για την αναμόρφωση της κοινωνίας. Αν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ολοένα και περισσότερο μετατρέπονταν σε άμορφες ενώσεις ανομοιογενών στοιχείων, το λενινιστικό κόμμα έγινε μαχητική πρωτοπορία της εργατικής τάξης, ενιαία συμμαχία ομοϊδεατών, στενά συνδεμένη με τις μάζες, αποτελούσε δύναμη οργανωμένη και ταυτόχρονα οργανωτή. Αν τα κόμματα της ΙΙ Διεθνούς, βαθμιαία κατρακυλώντας στην εθνική απομόνωση, κατέληξαν στις αρχές του πρώτου παγκόσμιου πολέμου στον εθνικό σοβινισμό, στην προδοσία της διεθνούς υπόθεσης της εργατικής τάξης, το λενινιστικό κόμμα αμέσως και μια για πάντα, τάχθηκε με τις θέσεις του προλεταριακού διεθνισμού, κάνοντάς τον βασικότατη αρχή της δράσης του.

Στενή σύνδεση

Ο Λένιν με μέλη της οργάνωσης «ΕΝΩΣΗ ΠΑΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ»

Ετσι, ο λόγος γίνεται όχι για τυπικές, αλλά για θεμελιακές διαφορές, που αφορούν την κατανόηση των κοινωνικών διαδικασιών, τα προγραμματικά καθήκοντα του κόμματος, το πώς αυτό αγωνίζεται για την εκπλήρωσή τους, και συνεπώς τις δημιουργούμενες στην πορεία αυτού του αγώνα μορφές οργάνωσής του. Ο Λένιν ξεκινούσε από το ότι ανάμεσα στο περιεχόμενο της δράσης οποιουδήποτε ιδρύματος και στη μορφή της οργάνωσής του υπάρχει στενή σύνδεση. Υπογράμμιζε ότι η εργατική τάξη χρειάζεται το δικό της κόμμα για να αγωνιστεί αποφασιστικά για τη ριζική αναμόρφωση της κοινωνίας, και όχι για την προσαρμογή στην αστική δημοκρατία, για την ανατροπή του συστήματος εκμετάλλευσης και όχι για την πραγματοποίηση μικρών μεταρρυθμίσεων, που δε θίγουν αυτό το σύστημα. Το προλεταριάτο χρειάζεται οργάνωση για την κατάχτηση της εξουσίας, συνεπώς, αυτή πρέπει να οικοδομείται έτσι, όπως απαιτούν οι ταξικοί σκοποί του προλεταριάτου.

Βασίζοντας στα έργα «Τι να κάνουμε;», «Ενα βήμα μπρος, δυο βήματα πίσω» και σε άλλες εργασίες τις θεμελιακές αρχές της οικοδόμησης κόμματος νέου τύπου, ενσαρκώνοντας στη ζωή αυτές τις αρχές, ο Λένιν αγωνιζόταν τόσο ενάντια σ' εκείνα τα ρεύματα τα οποία προσανατολίζονταν στην αναμονή, στην αυθόρμητη εξέλιξη των κοινωνικών διεργασιών, όσο και σ' εκείνα τα οποία στηρίζονταν στην πίστη για την ικανότητα ξεχωριστών ηρωικών προσωπικοτήτων να πετύχουν ριζική στροφή, στην πορεία της ιστορίας. Ο επιστημονικός τρόπος αντιμετώπισης της λύσης του προβλήματος που πρόβαλε ο Λένιν για την ένωση του σοσιαλιστικού με το εργατικό κίνημα, με τον αγώνα των πλατιών εργαζομένων μαζών καθόριζε όλη τη δράση για τη συγκρότηση του κόμματος.

Το κύρος

Οι αστοί και οι ρεφορμιστές ιδεολόγοι, διαστρεβλώνοντας τις θέσεις για τον πρωτοποριακό ρόλο του κόμματος, προσπαθούν να το παρουσιάσουν σαν οργάνωση συνωμοτών, η οποία τάχα με την αποφασιστικότητα, τη δραστηριότητα, την οργανωτική της συγκρότηση, κατόρθωσε να πάρει την εξουσία και να επικρατήσει πάνω στις μάζες, να εδραιωθεί σαν κάποια αυταρχική δύναμη. Κατά τον ίδιο τρόπο η Οχτωβριανή Επανάσταση παρουσιάζεται σαν τυχαίο ζιγκ - ζαγκ της ιστορίας, και όχι σα νομοτελειακό αποτέλεσμα της εξέλιξής της. Σε τέτοιου είδους ερμηνευτές των γεγονότων, και σε όλους, όσοι έχουν την τάση με πρόθεση ή από παρανόηση να συγχέουν τις έννοιες «αυταρχισμός» και «κύρος», δε θα 'ταν περιττό, να υπενθυμίσουμε τα λόγια της Ρόζας Λούξεμπουργκ, που μπόρεσε ακόμα εκείνα τα χρόνια να καταλάβει και λακωνικά να εκφράσει αυτό που πραγματικά συντελέστηκε: «Το κόμμα του Λένιν ήταν το μοναδικό που κατανόησε την αποστολή και το καθήκον του πραγματικά επαναστατικού κόμματος και με το σύνθημα "Ολη η εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου και της αγροτιάς!", εξασφάλισε στην επανάσταση την κίνηση προς τα μπρος.

Ετσι οι μπολσεβίκοι έλυσαν το περίφημο ζήτημα της "πλειοψηφίας του λαού"... Οχι μέσω της "πλειοψηφίας" προς την επαναστατική ταχτική, αλλά, αντίθετα, μέσω της επαναστατικής ταχτικής οδηγεί ο δρόμος προς την "πλειοψηφία"». (R. LUXEMBURG: GESAMMETRE WER KE. BD. 4, BERLIN 1974. S. 341).

To λενινιστικό κόμμα στην πράξη ενσάρκωσε την υποθήκη του αρχηγού του, που υπογράμμιζε ότι το κύρος του κόμματος στις μάζες δε διακηρύσσεται, αλλά καταχτιέται με συνεπή και γεμάτο αυταπάρνηση αγώνα για τα συμφέροντα των εργαζομένων.

Ζωτική δύναμη

ΑΠΟ ΤΟΤΕ που δημιουργήθηκε η λενινιστική διδασκαλία για το κόμμα, πέρασαν πολλές δεκαετίες, στην πορεία των οποίων αυτή δοκιμάστηκε από την πράξη και απέδειξε τη μεγάλη ζωτική της δύναμη.

Χτυπητά γεγονότα, που επιβεβαιώνουν αυτή την αλήθεια υπάρχουν υπεραρκετά. Και η κοσμοϊστορική νίκη του Οχτώβρη του 1917 της εργατικής τάξης των εργαζομένων της Ρωσίας, με επικεφαλής το λενινιστικό κόμμα των μπολσεβίκων, και τελικά - η οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ του αναπτυγμένου σοσιαλισμού. Και η ίδρυση αμέσως μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση νέων κομμάτων, παρόμοιων με το λενινιστικό, σε πολλές χώρες του κόσμου, κομμάτων, τα οποία οδήγησαν τους εργαζόμενους στον αγώνα για τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό. Και οι νικηφόρες σοσιαλιστικές επαναστάσεις σε μια σειρά χώρες, που έγιναν με την καθοδήγηση κομμάτων νέου τύπου. Και η πραχτική εφαρμογή των λενινιστικών αρχών κομματικής οικοδόμησης για την ίδρυση πρωτοποριακών κομμάτων των εργαζομένων σ' εκείνες τις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου οι προοδευτικές δυνάμεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατη η εκπλήρωση της αποστολής που οι ίδιες βάζουν - να οικοδομήσουν το σοσιαλισμό, παρακάμπτοντας τον καπιταλισμό, αν στην πορεία του αγώνα δεν ιδρυθεί πραγματικά επαναστατικό κόμμα. Και τέλος, το γεγονός ότι το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα, στο οποίο υλοποιήθηκε η λενινιστική διδασκαλία για το κόμμα, μετατράπηκε στην πιο επιβλητική πολιτική δύναμη της σύγχρονης εποχής.

Από την άλλη μεριά, ο 20ός αιώνας έδωσε πειστικά παραδείγματα των εργατικών κομμάτων παλιού τύπου προς την κατεύθυνση του δεξιού οπορτουνισμού, παρέκκλισης από τον επιστημονικό κομμουνισμό και τις επαναστατικές αρχές του αγώνα, που τα μετέτρεψε σε οργανώσεις, σ' αυτό ή σ' εκείνο το βαθμό ενσωματωμένες στο σύστημα του κρατικο - μονοπωλιακού καπιταλισμού. Στηρίζοντας την πολιτική τους στην ταξική συνεργασία, τα σημερινά δεξιά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ουσιαστικά συμβάλλουν στην εδραίωση αυτού του συστήματος. Οντας επικεφαλής κυβερνήσεων, ελέγχοντας τα κοινοβούλια σε μια σειρά δυτικοευρωπαϊκές χώρες, αυτά καμιά φορά δε χρησιμοποίησαν την εξουσία για να εφαρμόσουν πολιτική, που να υπονομεύει τα θεμέλια του καπιταλισμού και να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη σοσιαλιστική αναμόρφωση της κοινωνίας. Ολα αυτά, δείχνουν την ανικανότητα του σοσιαλρεφορμιστικού κόμματος να οδηγήσει την εργατική τάξη στο δρόμο της πραγματοποίησης των μεγάλων της ιδανικών, αποτελούν ακόμα μια επιβεβαίωση εκείνης της αλήθειας, ότι μόνο το κόμμα νέου τύπου ανταποκρίνεται στα ζωτικά συμφέροντα των εργαζομένων, στους τελικούς σκοπούς του εργατικού κινήματος.

Μεγάλες αλλαγές

Σε οχτώ περίπου δεκαετίες, που πέρασαν από τότε που ιδρύθηκε το πρώτο κόμμα νέου τύπου, στον κόσμο συντελέστηκαν μεγάλες αλλαγές. Η πιο σοβαρή απ' αυτές είναι η αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων στο διεθνή στίβο σε όφελος του σοσιαλισμού και της προόδου, σε βάρος του καπιταλισμού και της αντίδρασης. Ορισμένες αλλαγές έπαθε και η ίδια η αστική κοινωνία, που πολλά τώρα χρόνια αναπτύσσεται στη βάση του κρατικο-μονοπωλιακού καπιταλισμού. Κάτω από την επίδραση της επιστημονικο - τεχνικής επανάστασης στις καπιταλιστικές χώρες συντελούνται αισθητές κοινωνικές αλλαγές, πυκνώνουν οι γραμμές της εργατικής τάξης, αλλάζει η επαγγελματική της σύνθεση σταθερά μειώνεται η αριθμητική δύναμη της αγροτιάς, ευρύνονται τα μεσαία στρώματα, κυρίως από μηχανικούς και τεχνικούς, από τους εργαζόμενους στο διοικητικό μηχανισμό, κλπ. Ωστόσο, παρά τις αλλαγές αυτές, τα βασικά, καθοριστικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εποχής του περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, οι βασικές αντιθέσεις του παλιού συστήματος, οι βασικές αντιμαχόμενες κοινωνικές δυνάμεις, παραμένουν οι ίδιες.

Η εργατική τάξη των χωρών του κεφαλαίου κατέχει την ίδια, όπως και παλιότερα, θέση στην κοινωνία, έχει να κάνει με τους ίδιους ταξικούς αντιπάλους, η ιστορική της αποστολή παραμένει η ίδια. Η παγκόσμια ανάπτυξη στον 20ό αιώνα, όχι μόνο δεν αδυνάτισε τον κοινωνικό ρόλο της εργατικής τάξης, αλλά, αντίθετα, την προώθησε στο κέντρο της εποχής μας, έκανε τον αγώνα της κύριο παράγοντα της κοινωνικής προόδου. Αυτή εξακολουθεί να κατέχει ηγετική θέση στο επαναστατικό κίνημα, γιατί καμιά άλλη τάξη ή στρώμα των εργαζομένων, όσο κι αν είναι μεγάλη η σημασία τους στον κοινωνικοπολιτικό αγώνα, εξαιτίας της θέσης τους στην κοινωνία, δεν απόχτησαν και δεν μπορεί να αποχτήσουν εκείνα τα γνωρίσματα του καθοδηγητή, του ηγεμόνα του κοινωνικού κινήματος, τα οποία αντικειμενικά έχει η εργατική τάξη. Μόνο το προλεταριάτο μπορεί να απαλλάξει την κοινωνία απ' όλες τις μορφές εκμετάλλευσης και καταπίεσης, να χτίσει το σοσιαλισμό. Συνεπώς, αυτή η μεγάλη ιστορική αλλαγή και σήμερα δεν μπορεί να εκπληρωθεί χωρίς καλά οργανωμένο, θεωρητικά εξοπλισμένο, στενά συνδεμένο με τις μάζες επαναστατικό κόμμα της εργατικής τάξης. Η αναγκαιότητά του καθορίζεται, συνεπώς, από τις αντικειμενικές νομοτέλειες της κοινωνικής εξέλιξης.

Αν ληφθεί υπόψη ότι η αστική τάξη επιδιώκει να τελειοποιήσει τους μηχανισμούς της κρατικομονοπωλιακής επέμβασης στην οικονομία και στην κοινωνικοπολιτική ζωή της κοινωνίας, συνεχώς δυναμώνει την ιδεολογική πίεση στη συνείδηση των εργαζομένων, αναπτύσσοντας γι' αυτό ευρύτατο σύστημα μέσων μαζικής προπαγάνδας, δραστηριοποιεί με διάφορες μορφές τον αγώνα της κατά του επαναστατικού κινήματος, αν επίσης ληφθεί υπόψη, ότι η επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού στον παγκόσμιο στίβο εντείνεται, η ζωτικότητα και η επικαιρότητα της λενινιστικής διδασκαλίας για το κόμμα της εργατικής τάξης γίνεται ακόμα πιο καταφανής.

Η μελέτη της πείρας

Η μελέτη της πείρας μας οδηγεί σε τούτο το συμπέρασμα: Είναι θεωρητικά ανυπόστατες και πολιτικά πολύ επιζήμιες οι αντιλήψεις εκείνων, οι οποίοι, ερμηνεύοντας αυθαίρετα τις αλλαγές που συντελέστηκαν στη χώρα μας και στον κόσμο, φτάνουν να αγνοούν τη λενινιστική διδασκαλία για το κόμμα νέου τύπου. Αυτοί θεωρούν ότι είναι δυνατό να αφαιρεθούν αυθαίρετα απ' αυτή τη διδασκαλία οι θεμελιακές αρχές της κομματικής οικοδόμησης ή να μεταβιβάσουν το ρόλο της επαναστατικής προλεταριακής οργάνωσης σε κάποιο «νέο κόμμα» - άμορφη ένωση κοινωνικά ανομοιογενών δυνάμεων χωρίς σαφή ταξική ιδεολογία και ξεκάθαρο πολιτικό πρόγραμμα.

Πολλά απ' αυτή την άποψη μας έδειξε, μεταξύ των άλλων, όλη η μεταπολεμική πείρα του Κόμματός μας, και ιδιαίτερα η αρνητική πείρα των χρόνων 1958 - 1968, όταν το ΚΚΕ διέλυσε τις οργανώσεις του στην Ελλάδα και οι κομμουνιστές πέρασαν στο δημοκρατικό συνασπισμό, που εκπροσωπούνταν από την «Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά» (την ΕΔΑ). Διάλυση, που προξένησε σοβαρή ζημιά όχι μόνο στη δράση του ίδιου του κόμματος, αλλά και στο εργατικό, σε όλο το δημοκρατικό κίνημα της χώρας. Ορισμένες αρνητικές συνέπειες της δεκάχρονης απουσίας κομματικών οργανώσεων δεν έχουν ακόμα εξαλειφθεί πλήρως και μέχρι σήμερα.

Το ΚΚΕ θεωρεί ότι οι αλλαγές που συντελέστηκαν στη χώρα μας έχουν μεγάλη σημασία, αλλά μόνο από την άποψη της πολιτικής γραμμής και των μορφών οργάνωσης και αγώνα. Αυτές οι αλλαγές δεν αναιρούν τη λενινιστική θέση, σύμφωνα με την οποία στον αγώνα για την απελευθέρωσή της η εργατική τάξη δεν έχει άλλο όπλο εκτός από την οργάνωση, αντίθετα αυτές επιβεβαιώνουν την ανάγκη της προλεταριακής οργάνωσης, που να στηρίζεται στις λενινιστικές αρχές, απαιτώντας συνάμα την τελειοποίηση της διάρθρωσης και της πολιτικής της σύμφωνα με τις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Με άλλα λόγια, το μαρξιστικό - λενινιστικό κόμμα πρέπει, διατηρώντας τη σταθερή αφοσίωση στις αρχές, συνεχώς να παρακολουθεί την πορεία των γεγονότων, να ανανεώνει το θεωρητικό του εξοπλισμό, τις μορφές των δυνάμεών του, τις ίδιες του τις δυνάμεις, να μεταδίδει την πείρα των παλιών στους νέους, να σφυρηλατεί την ενότητά του, την ενότητα του κόμματος, δηλαδή «να προσαρμόζει τη μορφή του στις αλλαγμένες συνθήκες, να αλλάζει αυτή τη μορφή ανάλογα με τις απαιτήσεις της στιγμής...», (Β.Ι. Λένιν: «Απαντα», 4η έκδοση, τόμος 19, σελ. 361 στα Ελληνικά).

Γενική αλήθεια

Η λενινιστική θεωρία για το κόμμα έχει χαρακτήρα γενικής αλήθειας, δεδομένου ότι αυτή ξεκινάει από τις γενικής σημασίας θέσεις της επαναστατικής θεωρίας, είναι αποτέλεσμα του υπολογισμού και της γενίκευσης της πείρας όχι μόνο του ρωσικού, αλλά και όλου του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος, αντανακλά τις αντικειμενικές νομοτέλειες του ταξικού αγώνα, που είναι χαρακτηριστικές για όλη την εποχή του περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Αυτή συνάμα δεν αποτελεί συλλογή από έτοιμες φόρμουλες, κατάλληλες για όλους τους καιρούς και για όλες τις περιπτώσεις της ζωής. Είναι εξελισσόμενη διδασκαλία, ανοιχτή για καθετί το νέο, που προσφέρει στη διεθνή πείρα των κομμουνιστών η πράξη του ταξικού αγώνα. Πλουτιζόμενη συνεχώς στη βάση της πείρας, η διδασκαλία αυτή τελειοποιεί τις μορφές και τους τρόπους οργάνωσης του κομμουνιστικού κινήματος. Στο προτσές αυτού του εμπλουτισμού συμμετέχουν τα αδελφά κόμματα, που αγωνίζονται στις πιο πολύμορφες συνθήκες. Αλλα εμείς πιστεύουμε ότι η ορθότητα των θεμελιακών αρχών της λενινιστικής διδασκαλίας αποτελεί αποφασιστική προϋπόθεση της αποτελεσματικότητας και της ζωτικότητας της οργάνωσης του επαναστατικού προλεταριάτου.

Στην εσωτερική και διεθνή δράση το ΚΚΕ με συνέπεια καθοδηγείται από το μαρξισμό - λενινισμό, θεωρώντας τη λενινιστική διδασκαλία για το κόμμα νέου τύπου σαν ένα από τα βασικότατα συστατικά στοιχεία του. Το ιδρυτικό Συνέδριο του Κόμματός μας, που έγινε το 1918, έθεσε τις βάσεις της επαναστατικής λενινιστικής οργάνωσης του ελληνικού προλεταριάτου. Από τότε το Κόμμα πέρασε μακρύ και δύσκολο δρόμο ηρωικών αγώνων, που γνώρισαν όχι μόνο ανόδους, αλλά και κάμψεις, όχι μόνο νίκες, αλλά και ήττες. Η πίστη ακριβώς στο λενινισμό μάς βοηθούσε να ξεπερνούμε τις δυσκολίες, να εξαλείφουμε τις αδυναμίες, να συνεχίζουμε τον αγώνα για τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό.

Πρωτοφανής πίεση

Το KKE σήμερα είναι σοβαρή δύναμη στις κοινωνικές μάχες. Αυτό προκαλεί ολοένα και μεγαλύτερο φόβο στην ιθύνουσα τάξη, που διεξάγει συκοφαντική προπαγάνδα κατά των κομμουνιστών, στην οποία συμμετέχουν και ποικίλες μικροαστικές ομάδες, που εξαπόλυσαν ενάντια στο ΚΚΕ εκστρατεία με σκοπό να μειώσουν τη σημασία του Κόμματός μας, να δυσφημίσουν την ιστορία του. Με συνέπεια παλεύοντας από τις θέσεις του επιστημονικού σοσιαλισμού, το Κόμμα μας με επιτυχία αποκρούει όλες αυτές τις επιθέσεις.

Παίρνουμε υπόψη και το γεγονός ότι το κομμουνιστικό κίνημα γενικά δέχεται σήμερα πρωτοφανή ιδεολογική πίεση από μέρους των αστικών και οπορτουνιστικών κύκλων, που προσπαθούν να αναγκάσουν τους κομμουνιστές να παραιτηθούν από τον επαναστατικό - πρωτοποριακό ρόλο τους, να τους σπρώξουν στο δρόμο, που ακολουθεί η σοσιαλδημοκρατία.

Σήμερα, εμάς λόγου χάρη, μας συμβουλεύουν (υπάρχουν στην Ελλάδα τέτοιοι καλοθελητές), να παραιτηθεί το ΚΚΕ από την ιδεολογική του ενότητα, να επιτρέψει την ύπαρξη διαφόρων θεωρητικών ρευμάτων στις γραμμές του, να ανοίξει τις πόρτες στις ξένες προς την εργατική τάξη ιδεολογικές αντιλήψεις. Η αποδοχή παρόμοιων συστάσεων θα σήμαινε ουσιαστικά εξαφάνιση της ιδεολογικοπολιτικής ενότητας του Κόμματος, μετατροπή του σε λέσχη συζητήσεων. Ο καθένας θα είχε τη δυνατότητα να προπαγανδίζει εκεί μέσα κάθε αντιμαρξιστική θεωρία, στηριζόμενος στον «ιδεολογικό πλουραλισμό» και αγνοώντας τη γνώμη της πλειοψηφίας. Σε τελευταία ανάλυση, αυτό θα σήμαινε τη μετατροπή της πρωτοπόρας οργάνωσης, που ενώνει τις εκλεκτότερες δυνάμεις της εργατικής τάξης, σε «κέντρο διερχομένων» για ανθρώπους με αντιλήψεις μη προλεταριακών τάξεων και στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας, για φορείς της αστικής και μικροαστικής ιδεολογίας, πράγμα που θα έκανε το Κόμμα ανίκανο να εκπληρώσει την ιστορική του αποστολή.

Αναγκαίος όρος

Η ζωή διδάσκει ότι η ενότητα του Κόμματος στη βάση του μαρξισμού - λενινισμού είναι αναγκαίος όρος της πολιτικής και οργανωτικής του ενότητας. Ο Λένιν όχι τυχαία έδινε πρωταρχική σημασία στη θεωρία, στη συνειδητότητα των μελών του Κόμματος, τονίζοντας ότι χωρίς την κατάχτηση του επιστημονικού σοσιαλισμού το κόμμα δεν μπορεί να συσπειρώσει τις μάζες και να τις προσελκύσει στο επαναστατικό κίνημα. Το να παραιτηθούμε από αυτές τις θέσεις, θα σήμαινε για μας ότι παραιτούμαστε από την εκπλήρωση του ρόλου μας στο εργατικό κίνημα, στον αγώνα των εργαζομένων μαζών για ένα καλύτερο μέλλον.

Γι' αυτό, όταν διαφόρων ειδών μικροαστικά κόμματα και ομάδες, που προπαγανδίζουν θεωρίες του «δημοκρατικού», «εθνικού», «ουμανιστικού» κλπ. «σοσιαλισμού», δηλώνουν, ότι τάχα μόνο αυτοί είναι φορείς της πραγματικής σοσιαλιστικής ιδέας, εμείς απαντούμε, ότι οι αξιώσεις τους είναι εντελώς, ανυπόστατες, γιατί οι θεωρίες τους είναι ουτοπιστικές, μακριά από την πραγματικότητα της ταξικής πάλης. Μόνο το Κόμμα, που στηρίζεται στη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού μπορεί να οδηγήσει τις μάζες στη δημιουργία δίκαιης κοινωνίας, πραγματικά δημοκρατικής και ουμανιστικής, όπως δείχνει όλη η ιστορική πείρα.

Οργανική ενότητα

Με τη δικαιολογία του «εκδημοκρατισμού» του Κόμματος κάποτε προσπαθούν να μας εξωθήσουν να παραιτηθούμε από τις λενινιστικές οργανωτικές αρχές κομματικής οικοδόμησης. Το Κόμμα μας απορρίπτει αποφασιστικά τέτοιες προσπάθειες. Αυτό καθοδηγείται αυστηρά από την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτι σμού. Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει, όπως είναι γνωστό, οικοδόμηση και δράση του κόμματος στη βάση ενιαίου καταστατικού, καθοδήγησή του από ενιαίο κέντρο, πειθαρχία εξίσου για όλα τα μέλη του Κόμματος, υποταγή της μειοψηφίας στην πλειοψηφία, των κατώτερων οργανώσεων στις ανώτερες και ταυτόχρονα ολόπλευρη ανάπτυξη της εσωκομματικής δημοκρατίας, το δικαίωμα κάθε μέλους του Κόμματος να εκλέγει και να εκλέγεται στα καθοδηγητικά όργανα, ο απολογισμός αυτών των αιρετών οργάνων στις οργανώσεις τους, η συλλογικότητα της καθοδήγησης, η ανάπτυξη της κριτικής και αυτοκριτικής. Χωρίς συγκεντρωτισμό δεν μπορεί να υπάρχει ενιαία μαχητική οργάνωση. Χωρίς δημοκρατία, το κόμμα θα μετατραπεί αναπόφευκτα σε κλειστή σεχταριστική ομάδα. Να γιατί επιδιώκουμε να δυναμώνουμε και να αναπτύσσουμε σε οργανική ενότητα και τα δύο συστατικά στοιχεία της λενινιστικής αρχής του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού.

Οι πιο συνεπείς

Οσο για τη δημοκρατία, οι κομμουνιστές σε σύγκριση με τα άλλα κόμματα της Ελλάδας είναι οι συνεπείς δημοκράτες. Αρκεί, κατά γνώμη μας, να φέρουμε τα εξής παραδείγματα: στην περίοδο της προπαρασκευής για το 10ο Συνέδριο του ΚΚΕ πάνω από 100 χιλιάδες μέλη και οπαδοί του Κόμματος, καθώς και συμπαθούντες, πήραν μέρος στην προσυνεδριακή συζήτηση. Στον κομματικό Τύπο δημοσιεύτηκαν πάνω από χίλια άρθρα πάνω σε διάφορα ζητήματα της πολιτικής του Κόμματος. Στην πορεία της συζήτησης έγιναν χιλιάδες προτάσεις, συνάμα δε πολλές απ' αυτές πάρθηκαν υπόψη κατά την τελική διατύπωση των ντοκουμέντων του Συνεδρίου. Κανένα αστικό κόμμα όσο «δημοκρατικό» κι αν παρουσιάζεται, ποτέ δε χρησιμοποίησε και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τέτοιες δημοκρατικές μεθόδους και διαδικασίες. Η σωστή εφαρμογή των λενινιστικών ιδεών της κομματικής ζωής σε όλες τις σφαίρες τσιμεντάρει την ιδεολογικο-πολιτική και οργανωτική ενότητα του κουμμουνιστικού κόμματος, πράγμα που το διακρίνει ριζικά από τα αστικά και μικροαστικά κόμματα, από τα αρχηγικά κόμματα και τις λέσχες συζητήσεων.

Ακολουθώντας τη λενινιστική διδασκαλία, το 10ο Συνέδριο του Κόμματός μας, στην απόφαση «Για την παραπέρα οικοδόμηση του ΚΚΕ» υπογράμμισε: «Πρωταρχικό καθήκον σήμερα είναι η πάλη για ένα ισχυρό και μαζικό κόμμα, μαρξιστικό - λενινιστικό, βαθιά ριζωμένο μέσα στην εργατική τάξη και τους άλλους εργαζόμενους, στενά δεμένο με τα συνδικάτα και τις άλλες μαζικές οργανώσεις, ικανό να εκπληρώσει με επιτυχία την αποστολή του κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες». («Αποφάσεις του 10ου Συνεδρίου του ΚΚΕ», Αθήνα, 1978, σελ. 27).

Η μαζικότητα

Η πείρα μάς διδάσκει ότι δεν είναι σωστό να θεωρούμε ότι μόνο η αριθμητική δύναμη του Κόμματος, οι ρυθμοί πύκνωσης των γραμμών του (μολονότι αυτό είναι εξαιρετικά σοβαρό) μπορούν να αποτελέσουν τα μοναδικά σίγουρα κριτήρια της μαζικότητάς του. Με έναν τέτοιο τρόπο αντιμετώπισης του ζητήματος ουσιαστικά παραβλέπεται η ουσία της λενινιστικής θεωρίας του μαζικού κόμματος. Για τους Ελληνες κομμουνιστές, μαζικό κόμμα είναι το κόμμα, που έχει στενούς δεσμούς με τους εργαζόμενους σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας, αντλεί από αυτά δυνάμεις, τα οδηγεί και από ορισμένη άποψη συγχωνεύεται μ' αυτά.

Φυσικά, η αριθμητική δύναμη του κόμματος είναι ένας από τους βασικούς δείχτες της επιρροής του στις μάζες. Το τράβηγμα νέων μελών οδηγεί όχι μόνο στην ανανέωση των κομματικών γραμμών, αλλά και στο ανέβασμα της δραστικότητας της πολιτικής του κόμματος. Η πράξη έδειξε επίσης, ότι αυτοί, που προσπαθούν να βρουν απόλυτα καταρτισμένους μαρξιστές έξω από τις γραμμές του Κόμματος για την πύκνωση των γραμμών του με νέα μέλη, μάταια χάνουν το χρόνο τους. Ανεξάντλητη εφεδρεία του Κόμματος αποτελούν οι πλατιές εργαζόμενες μάζες, μεταξύ αυτών και οι μάζες που χαρακτηρίζονται από ανεπαρκή πολιτική ωριμότητα και διαθέτουν αδύνατες γνώσεις των ιδεών του επιστημονικού σοσιαλισμού. Η άρνηση να προσελκύσουμε στις γραμμές μας αυτές τις μάζες θα σήμαινε υποτίμηση των διαπαιδαγωγικών αρμοδιοτήτων του Κόμματος, σεχταριστικό τρόπο αντιμετώπισης του ζητήματος της κομματικής οικοδόμησης. Αν το ΚΚΕ, ακούγοντας ορισμένους, περιόριζε αυστηρά τη στρατολογία νέων μελών, ιδιαίτερα νεολαίων, αν το Κόμμα έμενε μια στενή οργάνωση, θα πάθαινε πολιτική αναιμία και δε θα ήταν σε θέση να αφομοιώσει το νέο, που συνεχώς γεννιέται στους κόλπους των εργαζομένων μαζών, στον αγώνα τους για τα ζωτικά τους συμφέροντα. Απορρίπτοντας γι' αυτό τις σεχταριστικές αντιλήψεις, το Κόμμα μας συνεχώς φροντίζει για την ανανέωσή του, για να έχει στις γραμμές του τόσα μέλη, όσα χρειάζονται για το δυνάμωμα και τη διεύρυνση των δεσμών του με την εργατική τάξη, με όλους τους εργαζόμενους.

Τα νέα μέλη

Ταυτόχρονα, το ΚΚΕ είναι προσεχτικό στη στρατολογία νέων μελών. Στις γραμμές του δεν προσλαμβάνει τον καθένα, που θα 'θελε να λέγεται κομμουνιστής, αλλά μόνο εκείνους που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του καταστατικού. Το καταστατικό του ΚΚΕ - επίσης σύμφωνα με τους λενινιστικούς κανόνες - απαιτεί από τον κομμουνιστή να παλεύει δραστήρια για την ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική ενότητα του Κόμματος, να τηρεί αυστηρά την κομματική πειθαρχία, να δουλεύει δραστήρια στις μαζικές οργανώσεις, να εφαρμόζει τη γραμμή του Κόμματος με οποιεσδήποτε συνθήκες, να δουλεύει ακούραστα για το ανέβασμα του ιδεολογικο - πολιτικού του επιπέδου, να παλεύει ενάντια στην αστική και οπορτουνιστική ιδεολογία. Εμείς παίρνουμε ιδιαίτερα μέτρα, ώστε η στρατολογία να γίνεται στην πορεία των μαζικών αγώνων και κυρίως από τους εργάτες των μεγάλων επιχειρήσεων. Μεγάλη προσοχή δίνεται στην προσέλκυση στο κόμμα γυναικών και νεολαίας.

Αν το Κόμμα μας έκανε μέλος του τον καθένα που θα 'θελε να γίνει μέλος του, χωρίς να ανταποκρίνεται στις καταστατικές απαιτήσεις, τότε θα ήταν ανίκανο να εκπληρώσει τον πρωτοποριακό του ρόλο. Αυτή η λενινιστική οργανωτική γραμμή είναι μια από τις εγγυήσεις για την επιτυχία της στρατηγικής μας.

Ο διεθνισμός

Εξαιρετικά ζωτική εμείς θεωρούμε επίσης τη λενινιστική αρχή του διεθνισμού του κόμματος της εργατικής τάξης. Το μαρξιστικό λενινιστικό κόμμα - κόμμα νέου τύπου - είναι αναπόσπαστο τμήμα του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, συνεπώς αυτό είναι διεθνιστικό από την ίδια του τη φύση. Το κομμουνιστικό κόμμα δεν μπορεί να εκπληρώσει τον πρωτοπόρο ρόλο του χωρίς τον αρμονικό συνδυασμό των εθνικών, πατριωτικών καθηκόντων με τα διεθνιστικά καθήκοντα. Οπως είναι γνωστό, ο διεθνισμός του κομμουνιστικού κόμματος βρίσκει πραχτική έκφραση στην ακούραστη δουλιά του για την ανάπτυξη του επαναστατικού αγώνα στη χώρα του και στη βοήθεια προς το διεξαγόμενο αγώνα στις άλλες χώρες. Η πείρα αποδείχνει ότι οι εχθροί του εργατικού κινήματος, ο ιμπεριαλισμός και η αντίδραση, ολοένα και πιο στενά συντονίζουν σήμερα τη δράση τους ενάντια στο σοσιαλισμό, στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα, στο παγκόσμιο επαναστατικό προτσές στο σύνολό του. Ενα εντελώς πρόσφατο παράδειγμα: η συντονισμένη εκστρατεία της παγκόσμιας αντίδρασης, με επικεφαλής τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, ενάντια στην πρώτη χώρα του σοσιαλισμού - την ΕΣΣΔ. Εκ νέου επιβεβαιώνεται η γνωστή θέση του Λένιν ότι το κεφάλαιο είναι δύναμη διεθνής και για την κατανίκησή της χρειάζεται διεθνής ενότητα, αδελφότητα και αλληλεγγύη των εργατών. Να γιατί το ΚΚΕ θεωρεί την υπεράσπιση και την εδραίωση του προλεταριακού διεθνισμού εγγύηση για την επιτυχία στον αγώνα για τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό, ενάντια στις προσπάθειες της διεθνούς αντίδρασης να φρενάρει την προώθηση των λαών στο δρόμο της κοινωνικής προόδου.

Ετσι, και οι εσωτερικές εθνικές, και οι διεθνείς συνθήκες του ταξικού αγώνα, ενισχύουν σήμερα την ανάγκη του δυναμώματος της πολιτικής οργάνωσης της εργατικής τάξης στη βάση των λενινιστικών αρχών κομματικής οικοδόμησης, ώστε να μπορεί αποτελεσματικά να αντιμετωπίζει τις συγκεντρωτικές και ταυτόχρονα ευλύγιστες ως προς την ταχτική προσπάθειες της μονοπωλιακής αστικής τάξης να διατηρήσει την κυριαρχία της.

Το ΚΚΕ μπόρεσε να βγάλει διδάγματα από την πείρα του επαναστατικού αγώνα, από τα λάθη που έγιναν στο παρελθόν και εκπληρώνοντας τις αποφάσεις του 10ου Συνεδρίου του, να ενισχύσει τις γραμμές του Κόμματος, να εμπνεύσει θάρρος στους νέους κομμουνιστές, να δραστηριοποιήσει τον αγώνα για τα συμφέροντα των εργαζομένων. Εμείς και στο μέλλον θα αναπτύσσουμε και θα τελειοποιούμε την κομματική οικοδόμηση στη βάση της λενινιστικής διδασκαλίας για το κόμμα νέου τύπου. Γιατί πιστεύουμε ότι αυτή η διδασκαλία, η ιστορική πείρα της εφαρμογής της συγκαταλέγονται σ' εκείνες τις καταχτήσεις της παγκόσμιας εργατικής τάξης, που η σημασία τους με την πάροδο του χρόνου όχι μόνο δε μειώνεται, αλλά αντίθετα, μεγαλώνει στο βαθμό που αναπτύσσεται το παγκόσμιο επαναστατικό προτσές.