ΦΑΝΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΘΕΑΤΕΣ ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ

• ΦΑΝΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΘΕΑΤΕΣ ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ

• 
  

του Μάκη Παπαδόπουλου

Ο σκοπός του παρόντος άρθρου είναι διπλός. Αφενός επιχειρεί ν’ αποτυπώσει τη μεγάλη εικόνα των ενδοïμπεριαλιστικών αντιθέσεων που καθορίζουν την πορεία διαπραγμάτευσης της νέας αστικής ελληνικής κυβέρνησης με την ΕΕ και το ΔΝΤ, αφετέρου να εξοπλίσει μ’ ένα βασικό μεθοδολογικό πλαίσιο ώστε να βελτιωθεί η ικανότητα του αναγνώστη να παρακολουθεί τις σύνθετες και γρήγορες εξελίξεις, την πυκνότητα των γεγονότων που αφορούν γενικότερα τη διαπάλη για το μέλλον της ΕΕ και της Ευρωζώνης.

Η προσπάθεια παρακολούθησης και πρόβλεψης είναι συνεχής και δε σταματά στην περίπτωση που υπάρξει μια συμφωνία το επόμενο διάστημα. Η ανισόμετρη ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας έχει τη δική της δυναμική, οδηγεί στην όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και καθιστά εύθραυστο κάθε προσωρινό συμβιβασμό, σε μια περίοδο που δεν μπορεί να αποκλειστεί ακόμα και το ενδεχόμενο συνολικής αποσταθεροποίησης της Ευρωζώνης. Γι’ αυτό και η προσπάθεια ερμηνείας των εξελίξεων πρέπει να εδράζεται στη σχέση οικονομίας - πολιτικής.

ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ

Βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας μετά την εκδήλωση της βαθύτερης μεταπολεμικής κρίσης υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου αποτελεί η σημαντική συρρίκνωση της παραγωγής (στα 3/4 του προ κρίσης επιπέδου), με σημαντικά ανισόμετρο αποτέλεσμα στους διάφορους κλάδους της οικονομίας (π.χ. η διαφορά στη συρρίκνωση του κλάδου των κατασκευών συγκριτικά με τον κλάδο του τουρισμού). Όπως έχουμε εκτιμήσει, η επαναφορά της παραγωγής στα προ κρίσης επίπεδα απαιτεί μια ολόκληρη δεκαετία συνεχούς καπιταλιστικής ανάπτυξης με μέσο ετήσιο ρυθμό πάνω από 2%.

Ταυτόχρονα η πορεία ανάκαμψης παραμένει ασταθής. Το 2014 η ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ παρουσίασε ένα ασθενικό θετικό ρυθμό μικρότερο του 1% που σηματοδοτούσε μια τάση σταθεροποίησης με δυνατότητες ουσιαστικής ανάκαμψης το 2015.

Ωστόσο, σύμφωνα με προβλέψεις τραπεζών (Alpha, Eurobank) και του ΙΟΒΕ για το 2015 (με βάση και ορισμένα προσωρινά στοιχεία του πρώτου τριμήνου), δεν αναμένεται ουσιαστική αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης πάνω από 1%. Οι τελευταίες προβλέψεις του ΔΝΤ διατηρούν πάντως την αισιόδοξη εκδοχή για ανοδικό ρυθμό 2,5% το 2015 (βλ. Πίνακα 1).

Παράγοντες που αυξάνουν την αστάθεια και την αβεβαιότητα της εξέλιξης της ελληνικής οικονομίας είναι η προβληματική δημοσιονομική κατάσταση και τα νέα μέτρα που θα ληφθούν για να καλυφθούν οι δανειακές υποχρεώσεις, καθώς και η αναβολή υλοποίησης μεγάλων ξένων επενδυτικών σχεδίων, λόγω της όξυνσης των αντιθέσεων ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα και της αβεβαιότητας της πορείας της διαπραγμάτευσης. Ως θετικοί παράγοντες καταγράφονται η άνοδος των εξαγωγών εμπορευμάτων και υπηρεσιών, καθώς και η διεύρυνση του σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου και της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2014.1

Με βάση αυτά τα αντικειμενικά δεδομένα, η εγχώρια αστική τάξη προσαρμόζει και ιεραρχεί βασικούς στόχους που οφείλει να υπηρετήσει η διαπραγμάτευση και γενικότερα η οικονομική πολιτική της νέας κυβέρνησης. Σημαντικές προτεραιότητες αποτελούν:

α) Η ενίσχυση της κρατικής χρηματοδότησης από το εξωτερικό για να σταθεροποιηθεί και να επιταχυνθεί η πορεία εξόδου της ελληνικής οικονομίας από τη φάση της καπιταλιστικής κρίσης.

β) Η υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων που θα συμβάλουν στην ανάδειξη της χώρας σε κόμβο μεταφοράς ενέργειας και εμπορευμάτων στην ευρύτερη περιοχή.

γ) Η καπιταλιστική παραγωγική ανασυγκρότηση με την προώθηση αλλαγών στη σημερινή κλαδική διάρθρωση της οικονομίας, ώστε να ενισχυθεί ο εξαγωγικός προσανατολισμός και η παραγωγή καινοτόμων ανταγωνιστικών εμπορευμάτων και υπηρεσιών. Σε αυτό το πλαίσιο δίνεται έμφαση στην προσέλκυση επενδύσεων στους τομείς της εξόρυξης υδρογονανθράκων, της εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics), των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, του εξειδικευμένου τουρισμού, του αγροτοδιατροφικού συμπλέγματος με εξαγωγικό προσανατολισμό και ιεραρχούνται κλάδοι και τομείς που μπορούν να λειτουργήσουν ως «νέες ατμομηχανές» της καπιταλιστικής ανάπτυξης, παράλληλα με την ισχυροποίηση της ποντοπόρου ναυτιλίας.

δ) Η προώθηση των αναδιαρθρώσεων για τη διασφάλιση φθηνής εργατικής δύναμης και νέων πεδίων κερδοφορίας για το κεφάλαιο (π.χ. εργασιακές σχέσεις, ασφαλιστικό, απελευθέρωση αγορών).

ε) Ο εκσυγχρονισμός της δομής, της λειτουργίας και της υποδομής του αστικού κράτους, ώστε να συμβάλει στην πιο αποτελεσματική προώθηση των στόχων της άρχουσας τάξης (π.χ. η βελτίωση της φοροεισπρακτικής ικανότητας του κράτους με τη δημιουργία του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου).

Η συνδυασμένη προώθηση αυτών των στόχων για την αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητας των εγχώριων μονοπωλιακών ομίλων προϋποθέτει την παραμονή της χώρας στο ευρωατλαντικό πλαίσιο ιμπεριαλιστικών συμμαχιών.

Η αστική κατεύθυνση διαπραγμάτευσης σχετικά με τη χαλάρωση της περιοριστικής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής της Ευρωζώνης, την αναβάθμιση των διμερών σχέσεων με την Κίνα και τη Ρωσία, την ενεργό συμμετοχή σε σχεδιασμούς των ΗΠΑ και του Ισραήλ, δεν αμφισβητεί τις βασικές δεσμεύσεις που απορρέουν για κάθε χώρα από τη συμμετοχή της στην ΕΕ. Αντίθετα, η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΕ αποτελεί σε μεγάλο βαθμό προϋπόθεση για την υλοποίηση συγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων της Κίνας και της Ρωσίας που αφορούν τη μεταφορά εμπορευμάτων και ενέργειας προς την αγορά της ΕΕ. Φυσικά, η σύγκλιση στο προαναφερόμενο στρατηγικό πλαίσιο δεν αναιρεί τον ανταγωνισμό και τις σχετικές διαφοροποιήσεις τμημάτων του εγχώριου μονοπωλιακού κεφαλαίου σχετικά με την ιεράρχηση των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών της χώρας.

Το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο διαθέτει έναν από τους πρώτους στόλους διεθνώς, αποτελεί βασικό θαλάσσιο μεταφορέα των ΗΠΑ, με σημαντικές συμπράξεις με το αμερικανικό κεφάλαιο, αλλά και προνομιακές σχέσεις με την Κίνα και αντιμετωπίζει σήμερα τις πιέσεις της ΕΕ για αλλαγή των ευνοϊκών φορολογικών ρυθμίσεων (π.χ. φορολόγηση με βάση τη χωρητικότητα και όχι τα κέρδη των πλοίων) του ελληνικού αστικού κράτους. Στις συγκεκριμένες πιέσεις, οι οποίες εντείνονται, πρωταγωνιστούν η Γερμανία και η Βρετανία. Πρόκειται για το μοναδικό κλάδο της οικονομίας που οι ελληνικοί όμιλοι υπερέχουν των αντίστοιχων γερμανικών. Το γερμανικό σύστημα ενίσχυσης των επενδύσεων στο ναυτιλιακό τομέα στηρίζεται επίσης σε φορολογικές ελαφρύνσεις κι εστίασε ιδιαίτερα στη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων, έναν κλάδο στον οποίο εκδηλώθηκε κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου από το 2009. Το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο είναι επίσης το λιγότερο ευάλωτο τμήμα του εγχώριου κεφαλαίου στην περίπτωση μια προσωρινής εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη. Παράλληλα, ο προσανατολισμός σημαντικών εφοπλιστικών οικογενειών στα πλοία εξόρυξης και μεταφοράς φυσικού αερίου και πετρελαίου συμβαδίζει με την επιλογή ενεργούς συμπόρευσης της Ελλάδας στα σχέδια των ΗΠΑ και του Ισραήλ στην ευρύτερη περιοχή για τον έλεγχο και την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων, καθώς και για τη μεταφορά όπλων.

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών προκρίνει την παραμονή στην Ευρωζώνη, τονίζοντας τη σημασία της κοινοτικής χρηματοδότησης (νέο ΕΣΠΑ, επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ κλπ.) και τις νέες δυνατότητες για την ελληνική μεταποίηση από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και τη διολίσθηση του ευρώ σε σχέση με το δολάριο. Θεωρεί ότι η διαπραγμάτευση της εκάστοτε αστικής κυβέρνησης δεν πρέπει να δημιουργεί κλίμα αβεβαιότητας σχετικά με την παραμονή στην Ευρωζώνη, το οποίο εμποδίζει την προσέλκυση επενδύσεων και αυξάνει το κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων. Ωστόσο ορισμένοι κλάδοι με έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό (π.χ. φαρμακοβιομηχανία) θα μπορούσαν να έχουν οφέλη από μια προσωρινή έξοδο της Ελλάδας απ’ την Ευρωζώνη.

Ο εγχώριος τραπεζικός τομέας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κοινοτική χρηματοδότηση, τη στήριξη της ΕΚΤ και του έκτακτου μηχανισμού (ELA). Όμως στην ουσία η συγκεκριμένη εξάρτηση αγκαλιάζει συνολικά τη δραστηριότητα του βιομηχανικού και του εμπορικού κεφαλαίου, αφού καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το ύψος και τους όρους της σχετικής δανειοδότησης απ’ τον τραπεζικό τομέα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ύψος των δανείων χορηγήσεων προς τον ιδιωτικό τομέα έχει ήδη μειωθεί κατά 44 δισ. ευρώ την πενταετία 2010-2015.

Επίσης όλη η περίοδος μετά τις εκλογές χαρακτηρίζεται από συνεχή εκροή καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες. Ταυτόχρονα, η ΕΚΤ σχεδιάζει να εισαγάγει νέους κανονισμούς ώστε ν’ αποκλείσει το ενδεχόμενο αύξησης της έκθεσης των ελληνικών τραπεζών στα έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου. Στο ίδιο μήκος κύματος ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Standard and Poor’s ανακοίνωσε τη διατήρηση των 4 μεγάλων ελληνικών τραπεζών σε καθεστώς πιστοληπτικής επιτήρησης, ενώ υποβάθμισε πρόσφατα και την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας.

Βέβαια ο προαναφερόμενος διαχωρισμός των τμημάτων του εγχώριου κεφαλαίου είναι σχετικός στην εποχή κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου, της συγχώνευσης βιομηχανικού και τραπεζικού κεφαλαίου (π.χ. η ταυτόχρονη παρουσία του ομίλου Λάτση στη ναυτιλία, στη μεταποίηση και τον τραπεζικό τομέα).

Αξιοσημείωτη είναι και η κινητικότητα ορισμένων διεθνών επενδυτικών ομίλων όπως η Fairfax (με πρόεδρο τον Prem Watsa) από το 2013 στην Ελλάδα. Η Fairfax κατέχει ήδη το 20% των μετοχών της Eurobank που δεν ελέγχονται απ’ το ΤΧΣ, εξαγόρασε την Praktiker, την Grivalia (πρώην Eurobank Properties) και αποτελεί τον τρίτο μεγάλο μέτοχο του ομίλου Μυτιληναίου. Γενικότερα, αρκετοί μεγαλομέτοχοι διεθνών ομίλων (Τζορτζ Σόρος, Γουόρεν Μπάφετ, Γουίλμπορ Ρος) εκφράζουν τη διάθεση να εγκαταλείψουν επενδυτικές θέσεις στις ΗΠΑ και ν’ αυξήσουν τις τοποθετήσεις τους στην Ευρώπη, γεγονός που συνδέεται με την εξασθένηση του ευρώ στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος και τις ευκαιρίες των αμερικανικών ομίλων για σχετικές εξαγορές. Στελέχη της νέας κυβέρνησης (Βαρουφάκης, Σταθάκης, Παναρίτη, Αντωνοπούλου) διατηρούν επαφές με τους συγκεκριμένους ομίλους, αξιοποιώντας και οριμένα αμερικανικά πανεπιστήμια, ινστιτούτα (Levy Institute του Bard College της Ν. Υόρκης, Πανεπιστήμιο Όστιν του Τέξας, το οποίο συνδέεται με τον ενεργειακό όμιλο Exxon Mobil).

Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΪΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ

Όπως έχουμε ήδη αναλύσει σε προηγούμενη αρθρογραφία2, η διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης για μια σχετική χαλάρωση της σημερινής αυστηρής περιοριστικής πολιτικής συνδέεται αναπόσπαστα και θα εξαρτηθεί από τη συνολικότερη διαπάλη για το μέλλον της Ευρωζώνης και της ΕΕ, η οποία οξύνθηκε μετά την εκδήλωση της διεθνούς συγχρονισμένης κρίσης του 2009. Η διαπάλη οξύνεται στη βάση της παρατεταμένης δυσκολίας να σταθεροποιηθεί η πορεία ανάκαμψης της Ευρωζώνης, καθώς και της σημαντικής ανισομετρίας που καταγράφεται στο σκληρό πυρήνα της (μεταξύ της Γερμανίας που ενισχύει την υπεροχή της έναντι της Γαλλίας και της Ιταλίας).

Η Γερμανία, σύμφωνα με το ΔΝΤ, παρουσίασε θετικό ρυθμό ανάπτυξης 1,6% το 2014, με πρόβλεψη 1,7% για το 2015. Η Γαλλία παρουσίασε στασιμότητα 0,4% το 2014 με πρόβλεψη 0,8% για το 2015. Η Ιταλία παρουσιάζει μικρή συρρίκνωση του ΑΕΠ της τάξης του 0,6% για το 2014, με πρόβλεψη για περιορισμένη ανάκαμψη 0,7% το 2015.

Οι ΗΠΑ παρουσιάζουν για τρίτη συνεχή χρονιά το 2014 θετικό ρυθμό ανάπτυξης που ξεπερνά το 2% (σε αντίθεση με την Ευρωζώνη), όπου προβλέπεται να ισχυροποιηθεί το 2015.

Η Κίνα καταγράφει σχετική επιβράδυνση την τριετία 2012-2014, που αναμένεται να συνεχιστεί το 2015, όμως διατηρεί σταθερά υψηλό ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 6,5%.

Σε αυτό το αντικειμενικό έδαφος η Γαλλία και η Ιταλία πιέζουν για χαλάρωση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς και για πρόσθετη επιβάρυνση της Γερμανίας στη διαχείριση του προβλήματος των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρωζώνης (μέσω της ΕΚΤ). Οι ΗΠΑ στηρίζουν την προσπάθεια πίεσης, αφενός γιατί ανησυχούν σχετικά με τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας και αφετέρου για να περιορίσουν τη γερμανική ηγεμονία στην ΕΕ.

Ωστόσο οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί δεν περιορίζονται στο στενό πεδίο της αλλαγής της οικονομικής διαχείρισης της Ευρωζώνης. Για να κατανοηθεί η πορεία της διαπάλης στο εσωτερικό της σημερινής ΕΕ πρέπει να συσχετιστεί με δυο σημαντικές αντιθέσεις του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος:

α) Την αντίθεση του ευρωατλαντικού στρατοπέδου με τον άξονα Κίνας - Ρωσίας.

β) Τη διαπάλη των ΗΠΑ με τη Γερμανία για την ηγεμονία στην Ευρώπη.

Στη βάση αυτών των διαπλεκόμενων αντιθέσεων τα ιμπεριαλιστικά κέντρα διαμορφώνουν σχέδια και ξεδιπλώνουν πρωτοβουλίες. Θα εστιάσουμε συνοπτικά σε ορισμένες βασικές πλευρές που καθορίζουν σήμερα το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί αντικειμενικά η νέα κυβέρνηση στην πορεία διαπραγμάτευσης με την ΕΕ.

1. Η ΔΙΑΤΛΑΝΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (TTIP)

Οι ΗΠΑ προτείνουν στην ΕΕ μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου και επενδύσεων που περιλαμβάνει απάλειψη των τελωνειακών δασμών και κυρίως των κανόνων, ρυθμίσεων και προδιαγραφών που εμποδίζουν σήμερα την ελεύθερη κίνηση κεφαλαίου σε διάφορους κλάδους και τομείς της οικονομίας, μεταξύ των δύο πλευρών του ατλαντικού. Η αμερικανική πρόταση έχει εύστοχα χαρακτηριστεί ως πρόταση δημιουργίας ενός «οικονομικού ΝΑΤΟ» απέναντι στη δυναμική της Κίνας, της Ρωσίας και γενικότερα των BRICS. Αν υλοποιηθεί, εκτιμάται ότι θα καλύψει το 50% της παγκόσμιας παραγωγής, το 30% του παγκόσμιου εμπορίου και το 20% των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων διεθνώς.

Οι διαπραγματεύσεις έχουν ξεκινήσει από το 2013, αλλά προχωρούν αργά και βασανιστικά. Τμήμα της γερμανικής και της γαλλικής αστικής τάξης εκτιμά ότι η αμερικανική πρόταση αποτελεί στην ουσία το «δούρειο ίππο» για τη διασφάλιση της αμερικανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη μεσοπρόθεσμα. Το γερμανικό ινστιτούτο IFO εκτιμά ότι η υλοποίηση της συμφωνίας θα αποδυναμώσει τις εμπορικές ροές εντός ΕΕ (που διασφαλίζουν σήμερα τα μεγάλα γερμανικά πλεονάσματα) και θα ενισχύσει τις διατλαντικές ροές. Προβλέπει ότι η συμφωνία θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις ΗΠΑ έναντι της ΕΕ και προβληματίζεται για το μέλλον του ευρώ στο πλαίσιο της νέας διατλαντικής σχέσης. Αντίθετα, η βρετανική αστική τάξη υποστηρίζει αποφασιστικά από την αρχή την αμερικανική πρόταση.

Οι μεγαλύτερες αντιθέσεις αφορούν τις προτάσεις κατάργησης των σημερινών κανονιστικών ρυθμίσεων της ΕΕ σχετικά με τους κανόνες ασφαλείας στα τρόφιμα, τις προδιαγραφές για τα ορυκτά καύσιμα, τις κοινοτικές ενισχύσεις. Διαφωνίες υπάρχουν για την πρόταση νέου μηχανισμού διαιτησίας μεταξύ των κρατών και των επενδυτικών ομίλων. Παράλληλα υπάρχει συμπόρευση αμερικανικών και ευρωπαϊκών μονοπωλιακών ομίλων σε αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις που προβλέπει η νέα συμφωνία και αφορούν την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, την κοινωνική πολιτική, την προστασία του περιβάλλοντος και των προσωπικών δεδομένων των εργαζόμενων.

Γενικότερα το αμερικανικό σχέδιο δείχνει ότι οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν διάλυση της ΕΕ και της Ευρωζώνης, αλλά δρομολογούν ουσιαστικές αλλαγές σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση που διασφαλίζει τη γερμανική ηγεμονία.

2. Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ και η αντιμετώπιση της κατάστασης στην Ουκρανία αποτελούν δυο βασικά πεδία όπου εκδηλώνεται αφενός η προσπάθεια των ΗΠΑ για υπονόμευση των σχέσεων Γερμανίας - Ρωσίας και αφετέρου η απόκλιση συμφερόντων κρατών-μελών της ΕΕ.

Το σχέδιο της Ενεργειακής Ένωσης προβλέπει διαμόρφωση κοινής ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ, μετά από την υποχρεωτική προέγκριση από την Κομισιόν όλων των νέων συμβάσεων ενεργειακών προμηθειών, με γνώμονα τη σχετική κοινοτική νομοθεσία. Η έγκριση θα ισχύει όχι μόνο για διακρατικές συμφωνίες, αλλά και για μεμονωμένους ενεργειακούς ομίλους (π.χ. για συμβόλαια με τη ρωσική GAZPROM. Στην πραγματικότητα ο στόχος είναι η μεγαλύτερη απεξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο. Αντιδράσεις στο σχέδιο υπάρχουν στο εσωτερικό της Γερμανίας, με πρωταγωνιστές τους γερμανικούς ομίλους ΕΟΝ και BASF που συμμετέχουν με την GAZPROM στην κοινοπραξία του αγωγού Nord Stream.

Γενικότερα η Γερμανία, ως μεγαλύτερος καταναλωτής του ρωσικού φυσικού αερίου, διατηρεί προνομιακές σχέσεις με τη Ρωσία. Ωστόσο η πίεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κλιμακώνεται με νέες κατηγορίες προς τη ρωσική GAZPROM για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της σε οκτώ κράτη-μέλη της ΕΕ.

Το σχέδιο προβλέπει επίσης τη συνδυασμένη εφαρμογή ορισμένων αξόνων ενεργειακής πολιτικής, όπως η θέσπιση νέας νομοθεσίας για τη διασφάλιση του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο, το πλαίσιο «διαφάνειας» στις σχετικές συμβάσεις, η αύξηση της κοινοτικής χρηματοδότησης με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.

Η αντίδραση της Ρωσίας περιλαμβάνει την ενεργοποίηση και σταθεροποίηση πολλαπλών εναλλακτικών λύσεων μεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, εκτός της σημερινής διαμετακόμισης μέσω Ουκρανίας (αγωγός Nord Stream μέσω Γερμανίας, αγωγός Γιαμάλ μέσω Λευκορωσίας-Πολωνίας-Γερμανίας και σχέδιο αγωγού Turkish Stream μέσω Τουρκίας-Ελλάδας, στο οποίο θα αναφερθούμε στη συνέχεια). Παράλληλα, στις κατηγορίες της ΕΕ για την GAZPROM ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ απάντησε ότι είναι απαράδεκτο να εφαρμοστούν αναδρομικά οι νέοι κανόνες της Κομισιόν για την Ενέργεια.

Η αιχμή της διαπάλης αφορά τη ρωσική προσπάθεια να διεμβολίσει το κοινοτικό σχέδιο τροφοδοσίας της Νότιας Ευρώπης (Νότιος Διάδρομος), αποκλείοντας την αξιοποίηση ρωσικών αγωγών.

Βασικό πεδίο δοκιμασίας των σχέσεων ΕΕ - Ρωσίας αποτελεί και το ουκρανικό ζήτημα, τόσο σε σχέση με την τήρηση της συμφωνίας του Μινσκ (για κατάπαυση του Πυρός, απόσυρση ξένων στρατιωτικών δυνάμεων, άρση του οικονομικού αποκλεισμού των περιοχών της Νοτιοανατολικής Ουκρανίας κλπ.), όσο και σε σχέση με τη διατήρηση και πιθανή κλιμάκωση των οικονομικών κυρώσεων. Κράτη όπως η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Αυστρία και η Κύπρος ζητούν αποκλιμάκωση των κυρώσεων, ενώ η Βρετανία, η Πολωνία και η Ολλανδία κινούνται στην αντίθεση κατεύθυνση. Ωστόσο ο οικονομικός πόλεμος των κυρώσεων θίγει ουσιαστικά τα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων της Γαλλίας (π.χ. ματαίωση παραγγελιών πολεμικής βιομηχανίας), της Γερμανίας (π.χ. εξαγωγές μηχανών), σε αντίθεση με τις μηδενικές συνέπειες για τις ΗΠΑ. Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ είχε επίσημα ταχθεί κατά της κλιμάκωσης των σχετικών κυρώσεων.

Η πίεση των ΗΠΑ για κλιμάκωση των κυρώσεων επιχειρεί να ανακόψει επίσης την τάση ενίσχυσης των εμπορικών σχέσεων Ρωσίας - ΕΕ ως το 2013 (Πίνακας 2).

3. Η ΑΣΙΑΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ (ΑΙΙΒ)

Η ίδρυση της Ασιατικής Τράπεζας Υποδομών αποτελεί τη σημαντικότερη κίνηση της Κίνας στη διεθνή σκακιέρα το 2015, στο οικονομικό επίπεδο. Με αρχικό κεφάλαιο 50 δισ. δολάρια και εγκεκριμένη συμμετοχή 30 χωρών, θ’ αποτελέσει το βασικό όχημα στήριξης των επενδυτικών σχεδίων της Κίνας στην Ασία που συνοψίζονται στο χερσαίο και θαλάσσιο «δρόμο του μεταξιού», μια αλυσίδα επενδύσεων σε λιμενικές υποδομές, υπερτάχεια σιδηροδρομικά δίκτυα, ενεργειακούς αγωγούς, διαδικτυακές συνδέσεις (με έμφαση στις επενδύσεις σε Ιράν, Πακιστάν, Ινδονησία).

Η προσπάθεια των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας να υπονομεύσουν το εγχείρημα απέτυχε, καθώς δήλωσαν συμμετοχή η Βρετανία, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία. Η σημασία της νέας κίνησης της Κίνας τονίστηκε και στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής των χωρών της Ασίας. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η Κίνα αναβαθμίζει επίσης τη θέση της ως εμπορικός εταίρος της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ και διεκδικεί την πρωτοκαθεδρία (όπως φαίνεται στους σχετικούς Πίνακες 2α και 2β).

Στον αντίποδα οι ΗΠΑ προωθούν μαζί με την Ιαπωνία την Εταιρική Σχέση του Ειρηνικού (ΤΡΡ) με τη συμμετοχή 12 χωρών, αποκλειόμενης της Κίνας, και φυσικά διατηρούν την πρωτοκαθεδρία τους στην Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ. Το αμερικανικό Κογκρέσο αρνείται επίσης να επικυρώσει μια αναθεώρηση του κανονισμού του ΔΝΤ που θα αύξανε το ποσοστό ψήφων της Κίνας στη λήψη των αποφάσεων.

Μια δεύτερη πρωτοβουλία Κίνας και Ρωσίας αφορά τη δημιουργία οίκου αξιολόγησης που θα στηρίζεται από τις BRICS. Πρόκειται για απάντηση στις αξιολογήσεις υποβάθμισης της ικανότητας της ρωσικής κυβέρνησης ν’ αποπληρώνει το εξωτερικό χρέος της από τους τρεις μεγάλους δυτικού οίκους (Standard and Poor’s, Moody’s, Fitch).

Φυσικά η όξυνση των αντιθέσεων ΗΠΑ - Κίνας δεν περιορίζεται μόνο στο οικονομικό επίπεδο. Έντονη είναι η κινητικότητα και στο στρατιωτικό επίπεδο, με αιχμή τη δημιουργία στρατιωτικών υποδομών για τον έλεγχο της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Το σύνολο των εξελίξεων υπογραμμίζει τη σημασία που αποδίδουν όλες οι πλευρές στον έλεγχο βασικών υποδομών στον τομέα των μεταφορών (π.χ. λιμάνια στρατηγικής σημασίας).

4. ΤΑ ΝΕΑ ΑΤΛΑΝΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Έχουμε ήδη αναφερθεί σε προηγούμενη αρθρογραφία3 στα σχέδια του ΝΑΤΟ για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής. Το σχετικά νέο στοιχείο αποτελεί η ενδιάμεση αρχική συμφωνία της Λοζάνης μεταξύ του Ιράν και της ομάδας των 5 συν 1 (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία) που σχετίζεται με την ανακήρυξη των τζιχαντιστών (του «ισλαμικού κράτους») ως σημαντικού αντίπαλου του ευρωατλαντικού κέντρου στην περιοχή. Στην ουσία οι ΗΠΑ, με μοχλό την αντιμετώπιση των τζιχαντιστών, διαμορφώνουν ένα νέο, καλύτερα επεξεργασμένο σχέδιο γεωπολιτικού ελέγχου και αλλαγής του συσχετισμού δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, που περιλαμβάνει την προσέλκυση του Ιράν. Οι διπλωματικοί ελιγμοί των ΗΠΑ προκαλούν δυσαρέσκεια, διαφοροποιήσεις κι εσωτερικές διεργασίες στις αστικές τάξεις των παραδοσιακών συμμάχων της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, όπως το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.

Παρότι η συμφωνία των ΗΠΑ με το Ιράν δεν έχει ολοκληρωθεί, συμβάλλει αντικειμενικά στην απόκλιση συμφερόντων ΗΠΑ και Τουρκίας. Η Τουρκία διαφοροποιείται ήδη από τις αμερικανικές επιλογές στην Αίγυπτο, στη Συρία, στο Ιράκ και πάνω απ’ όλα στην αντιμετώπιση του κουρδικού προβλήματος, που αφορά τον έλεγχο των υδρογονανθράκων του Β. Ιράκ, αλλά και τη σταθερότητα των συνόρων Τουρκίας - Συρίας. Μια αναβάθμιση του Ιράν και του άξονα Ιράν-Ιράκ-Συρίας αποδυναμώνει αντικειμενικά το ρόλο της Τουρκίας, τόσο ως περιφερειακής δύναμης, όσο και ως βασικού ενεργειακού δρόμου μεταφοράς από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη.

Ταυτόχρονα παραμένουν άλυτες μια σειρά αντιθέσεις και διενέξεις για τον καθορισμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην πλούσια σε κοιτάσματα υδρογονανθράκων θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την εμπόλεμη κατάσταση Ισραήλ - Λίβανου, το Κυπριακό, το Παλαιστινιακό και την όξυνση των σχέσεων Τουρκίας - Ισραήλ. Ο προσανατολισμός της Τουρκίας για εγχώρια παραγωγή των βασικών οπλικών της συστημάτων σηματοδοτεί επίσης μια προσπάθεια μείωσης της εξάρτησής της από την πολεμική βιομηχανία των ΗΠΑ.

Η συγκρότηση αυτοτελούς Αραβικής Δύναμης Επέμβασης Μέσης Ανατολής από τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ, το Μπαχρέιν, το Κατάρ και το Σουδάν περιπλέκει ακόμα περισσότερο το κουβάρι των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, σε μια συγκυρία που η αποσταθεροποίηση συνόρων αγκαλιάζει όλη την περιοχή, από τη Συρία μέχρι την Υεμένη. Ταυτόχρονα η ισραηλινή κυβέρνηση εξακολουθεί να δηλώνει πως η στρατιωτική επιλογή έναντι της απειλής του Ιράν παραμένει στο τραπέζι. Στον αντίποδα η Ρωσία ανακοίνωσε την άρση του εμπάργκο όπλων προς το Ιράν (παράδοση πυραύλων S-300) και την αναβάθμιση των εμπορικών ανταλλαγών με την Τεχεράνη με αγορά ιρανικού πετρελαίου.

Το σύνολο των προαναφερόμενων εξελίξεων υπογραμμίζει τον κίνδυνο μιας γενικευμένης ιμπεριαλιστικής αναμέτρησης στη Μέση Ανατολή και γενικότερα στην Ευρασία.

Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΕΝΔΟΪΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ

 Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ επιχειρεί ν’ αξιοποιήσει στη διαπραγμάτευση με την ΕΕ αφενός τη σημασία της γεωπολιτικής θέσης της χώρας και αφετέρου τη δεδομένη αμερικανική πίεση προς τη γερμανική κυβέρνηση για αλλαγές που αφορούν τη διαχείριση της Ευρωζώνης. Παράλληλα επιχειρεί να ενισχύσει τις σχέσεις με την Κίνα και ν’ αναλάβει ρόλο «γεφυροποιού» με τη ρωσική πλευρά, με τη σχετική ενθάρρυνση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Για να κατανοηθεί η στόχευση των κυβερνητικών κινήσεων θα κωδικοποιήσουμε την εξέλιξη των σχέσεων της Ελλάδας με τις ισχυρές δυνάμεις (εκτός ΕΕ) που δρουν τη συγκεκριμένη περίοδο στην ευρύτερη περιοχή.

Α) ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΙΣ ΗΠΑ ΚΑΙ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ

Η ανοιχτή στοίχιση του ΣΥΡΙΖΑ με όλες τις βασικές επιλογές των ΗΠΑ δεν αποκαλύφθηκε μετεκλογικά, είχε ήδη γίνει φανερή μετά το περιβόητο ταξίδι του Τσίπρα στο Τέξας το 2014. Στο μικρό χρονικό διάστημα μετά τις πρόσφατες εκλογές, οι συνεχείς επίσημες κυβερνητικές επαφές με τον αμερικανικό παράγοντα μπορούν να συγκριθούν μόνο με την κυβερνητική περίοδο του Γ. Παπανδρέου.

Οι ΗΠΑ αξιοποιούν το ελληνικό ζήτημα στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με τη Γερμανία, όμως ξεκαθαρίζουν ότι η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να επιταχύνει τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις (ευέλικτη αγορά εργασίας, φορολογικό σύστημα, ασφαλιστικό κ.ά.) και ταυτόχρονα να επιδιώξει συμβιβαστική λύση εντός της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Σε αυτή την κατεύθυνση συγκλίνουν οι δηλώσεις και οι συστάσεις των αρμόδιων αξιωματούχων της αμερικανικής κυβέρνησης και των στελεχών του ΔΝΤ, καθώς και του ίδιου του προέδρου Ομπάμα.

Η άσκηση πίεσης των ΗΠΑ σχετικά με το πλαίσιο διαπραγμάτευσης της ελληνικής κυβέρνησης αξιοποιεί ορισμένους πρόσφατους κυβερνητικούς χειρισμούς και νομοθετικές ρυθμίσεις (π.χ. αποφυλάκιση Σ. Ξηρού, φυλακές ασφαλείας). Στο πρόσφατο ταξίδι τού υπουργού Εξωτερικών Ν. Κοτζιά στις ΗΠΑ, εκφράστηκε η σχετική δυσαρέσκεια της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία συνοδεύτηκε με αιχμηρή δήλωση του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα. Ωστόσο, η αμερικανική πίεση δεν πρέπει να ερμηνευτεί αποκλειστικά σε σχέση με την πορεία των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Αφορά και άλλα ανοιχτά ζητήματα των σχέσεων της Ελλάδας με τη Ρωσία, την Τουρκία και την ΠΓΔΜ.

Η ελληνική πλευρά προβάλλει την προθυμία της να συμβάλει ενεργά στην υλοποίηση των ατλαντικών σχεδίων στην περιοχή της Ευρασίας και ιδιαίτερα στο περιβόητο «τρίγωνο» αστάθειας (Β. Αφρική - Μέση Ανατολή - Ουκρανία).

Με την επίσκεψη του υπουργού Εθνικής Άμυνας Π. Καμμένου στις ΗΠΑ, η νέα ελληνική κυβέρνηση δήλωσε ξεκάθαρα την πρόθεσή της για επέκταση του ενιαίου αμυντικού δόγματος Ελλάδας - Κύπρου με την άμεση συμμετοχή του Ισραήλ, σε συνδυασμό με τη στενότερη στήριξη του συγκεκριμένου άξονα από τις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα δηλώθηκε η ελληνική διάθεση για ενεργό συμμετοχή στα ευρωατλαντικά σχέδια ιμπεριαλιστικής επέμβασης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, με το πρόσχημα της προστασίας των χριστιανικών πληθυσμών από τους τζιχαντιστές του «ισλαμικού κράτους».

Φυσικά, η νέα κυβέρνηση δεν πρωτοτυπεί ως προς τον ατλαντικό προσανατολισμό. Βαδίζει στο γνωστό δρόμο των προηγούμενων κυβερνήσεων σχετικά με τη διατήρηση της στρατιωτικής αμερικανικής βάσης της Σούδας, της ευρωατλαντικής βάσης στη Λάρισα, της βάσης ιπτάμενων ραντάρ στο Άκτιο, του ΝΑΤΟϊκού Στρατηγείου στο Κιλκίς, της συμμετοχής στις διάφορες ευρωατλαντικές στρατιωτικές ασκήσεις (π.χ. Ασκήσεις Χειρισμού Κρίσεων, Συνεκπαίδευσης κλπ.).

Ωστόσο, παρά τις αποπροσανατολιστικές «φιλειρηνικές» δηλώσεις της, προχωρεί σε νέα επικίνδυνα βήματα. Έτσι, για πρώτη φορά, στη φετινή ελληνική διακλαδική στρατιωτική άσκηση «Ηνίοχος 2015», που περιλαμβάνει και αεροπορικές δράσεις σ’ όλο το εύρος του FIR Αθηνών, κλήθηκαν να συμμετάσχουν δυνάμεις των ΗΠΑ και Ισραήλ. Η συμμετοχή αποτελεί βήμα προς τη στρατιωτική συμφωνία για αξιοποίηση του ελληνικού εναέριου χώρου από την ισραηλινή αεροπορία.

Ταυτόχρονα, σε εφαρμογή των κατευθύνσεων της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουαλία το 2014, συμμετέχει ήδη στην υλοποίηση του νέου «Σχεδίου Ετοιμότητας του ΝΑΤΟ» που περιλαμβάνει τη συγκρότηση κοινής στρατιωτικής δύναμης υψηλής ετοιμότητας για ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις.

Εκτός των προαναφερόμενων, η κυβέρνηση των ΗΠΑ προωθεί ένα Μνημόνιο κατανόησης με την Ελλάδα, που θα επιτρέπει τις υπερπτήσεις των αμερικανικών Global Hawk RQ-4 σε μόνιμη βάση και διατηρεί το αίτημα για βάση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Κρήτη.

Στο θέμα της κατοχύρωσης της ΑΟΖ και γενικότερα των κυριαρχικών δικαιωμάτων, η νέα κυβέρνηση βαδίζει στο δρόμο των προκατόχων της, σύμφωνα με την προτροπή των ΗΠΑ για αποφυγή κάθε μονομερούς ενέργειας.

Την ώρα που κλιμακώνεται η επιθετικότητα της τουρκικής αστικής τάξης (με σειρά από ΝΟΤΑΜ για παράνομες ασκήσεις στο Αιγαίο και με παραβιάσεις της κυπριακής ΑΟΖ από το ερευνητικό τουρκικό πλοίο «Μπαρμπαρός» κ.ά.), την ώρα που η τουρκική κυβέρνηση απειλεί ότι θα επανέλθει δεσμεύοντας περιοχές του Αιγαίου για στρατιωτικά γυμνάσια αν δεν προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις για νέα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει απλά έτοιμη ν’ ανταποκριθεί στο νέο γύρο διαπραγματεύσεων. Ταυτόχρονα συμβάλλει στις πιέσεις επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό το Μάη, που δρομολογούν στην πράξη ένα νέο διχοτομικό σχέδιο στην κατεύθυνση του «Σχεδίου Ανάν».

Στην πρόσφατη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Κύπρου Ν. Αναστασιάδη, ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας πρόβαλε επίσης τη σύγκληση το επόμενο δίμηνο διάσκεψης Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου για την ενίσχυση μιας τριμερούς συνεργασίας, στην οποία ήδη κάλεσε και το Ισραήλ να συμμετάσχει.

Το σύνολο των προαναφερόμενων κινήσεων, όπως και η διαδικασία των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης με την ΠΓΔΜ, προβάλλονται από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ως ενέργειες θωράκισης της σταθερότητας στην περιοχή και αξιοποίησης της γεωπολιτικής δυναμικής της χώρας. Στην πραγματικότητα εμπλέκουν το λαό όλο και πιο πολύ στο επικίνδυνο κουβάρι των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων για τον έλεγχο και το μοίρασμα των αγορών της ευρύτερης περιοχής. Ο κίνδυνος της αστάθειας που επικαλείται δεν είναι φυσικό φαινόμενο. Αποτελεί αποτέλεσμα της όξυνσης του ανταγωνισμού για τον έλεγχο ενεργειακών πηγών, ενεργειακών οδών μεταφοράς και των αγορών εμπορευμάτων, ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές συμμαχίες και άξονες. Η ενεργή συμμετοχή της κυβέρνησης στα σχέδια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ υπονομεύει την ειρήνη και αυξάνει τον κίνδυνο ενός μεγάλου ιμπεριαλιστικού πολέμου στην περιοχή. Η όξυνση των σχέσεων Αλβανίας - Σερβίας - ΠΓΔΜ αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Στο ίδιο αντιλαϊκό μήκος κύματος κινούνται και οι οικονομικές προτάσεις της νέας κυβέρνησης προς τις ΗΠΑ. Στον τομέα της εξόρυξης των εγχώριων υδρογονανθράκων ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Π. Καμένος έχει ήδη προτείνει διακρατική συμφωνία συνεκμετάλλευσης με τις ΗΠΑ (με ποσοστό 70-30), ενώ η βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νουλάντ δήλωσε ότι θα διερευνηθεί μια συνεργασία του ελληνικού κράτους με τους σχετικούς αμερικανικούς ομίλους.

Η αλήθεια είναι ότι ήδη γίνονται βήματα στη συγκεκριμένη κατεύθυνση, όπως η συμμετοχή του αμερικανικού επενδυτικού σχήματος Third Point στην εγχώρια ενεργειακή εταιρία Energian Oil που προχωράει σε γεωτρήσεις στον κόλπο της Καβάλας και στη Δυτική Ελλάδα. Αλλά και στην Κύπρο, η αξιοποίηση του κοιτάσματος της Αφροδίτης θα γίνει από τον αμερικανικό όμιλο Noble Energy, που δεσπόζει και στην εκμετάλλευση των γειτονικών κοιτασμάτων του Ισραήλ.

Σημαντική εξέλιξη αποτελεί ο διεθνής διαγωνισμός για τα 20 μεγάλα εγχώρια θαλάσσια οικόπεδα του Ιονίου και της Κρήτης, ο οποίος έχει καταληκτική ημερομηνία την 16η Μάη. Όμως η χαμηλή διεθνής τιμή του πετρελαίου και η αβεβαιότητα των εξελίξεων στην Ελλάδα μπορεί να μεταθέσουν χρονικά τα σχετικά επενδυτικά σχέδια.

Στο σκέλος των στρατιωτικών εξοπλιστικών δαπανών, η νέα κυβέρνηση έδωσε αμέσως σαφή και προκλητικά δείγματα γραφής με τη διακρατική συμφωνία με τις ΗΠΑ για απευθείας ανάθεση στη Lockheed του εκσυγχρονισμού των παροπλισμένων, υπέργηρων αεροσκαφών Ρ-3. Πρόκειται για συμβόλαιο ύψους 500 εκ. δολαρίων, που αφορά αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας για την εναέρια επιτήρηση του Αιγαίου και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου από το ΝΑΤΟ. Και σε αυτό τον τομέα η νέα κυβέρνηση ξεπέρασε τις ατλαντικές επιδόσεις των τριών προηγούμενων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο υπουργός Π. Καμένος εμφανίζεται έτοιμος να συζητήσει και νέα συμβόλαια εκσυγχρονισμού των μαχητικών αεροσκαφών F-16 με την ίδια αμερικανική εταιρία.

Β) ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΝΑ

Το κεντρικό ζήτημα των διαπραγματεύσεων αφορά τους όρους ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ, ώστε με την πώλησή του στην Cosco Pacific να καταστεί ο Πειραιάς βασική πύλη εισαγωγής κινεζικών και ασιατικών εμπορευμάτων στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τους σημερινούς όρους διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ, προβλέπεται η πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών 67%. Ωστόσο, ο νέος κανονισμός της ΕΕ για τη λιμενική αγορά απαιτεί την ύπαρξη τουλάχιστον δύο διαφορετικών διαχειριστών σε κάθε λιμάνι και οι υπάρχουσες μνημονιακές δεσμεύσεις περιορίζονται σε πώληση του 23% των μετοχών.

Γενικότερα, η ΕΕ φαίνεται να αντιδρά στην προοπτική πλήρους ελέγχου του ΟΛΠ από την Κίνα. Μια αναβάθμιση της οικονομικής σημασίας του λιμανιού του Πειραιά μπορεί να πλήξει τα ανταγωνιστικά λιμάνια του Αμβούργου, του Άμστερνταμ, της Αμβέρσας. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί η παρουσία στο διαγωνισμό δύο μεγάλων ευρωατλαντικών ανταγωνιστών της Cosco, της αμερικανικής Ports of America και της δανέζικης Maersk (APM Terminal) που ενδιαφέρεται όμως περισσότερο για τον ΟΛΘ, αφού ελέγχει ήδη το τουρκικό λιμάνι της Σμύρνης. Αντίθετο στην παραχώρηση του 67% των μετοχών φέρεται το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά και εγχώριοι εφοπλιστικοί κύκλοι, που προτείνουν την αγορά του 18,7% των μετοχών από τοπικούς φορείς και τη δημιουργία κοινοπρακτικού σχήματος με κρατική πλειοψηφία (51%).

Η κινεζική πλευρά έχει ήδη διασφαλίσει από προηγούμενες συμβάσεις παραχώρησης τις προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ του ΟΛΠ και προχωράει σε νέα έργα υποδομής στο δυτικό τμήμα της ΙΙΙ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της κάλεσε ήδη με απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού την Ελλάδα να πάρει πίσω τις ενισχύσεις που χορήγησε ήδη στην Cosco (π.χ. φορολογικές απαλλαγές) ως ασυμβίβαστες προς το κοινοτικό δίκαιο.

Φυσικά το κινεζικό επενδυτικό ενδιαφέρον δεν περιορίζεται μόνο στο διαγωνισμό για τον ΟΛΠ. Αφορά επενδύσεις για την ταχεία σιδηροδρομική μεταφορά εμπορευμάτων στην Ευρώπη, που είναι φθηνότερη από την εναέρια και τη θαλάσσια. Σε αυτό το πεδίο εντάσσονται οι διαγωνισμοί ιδιωτικοποίησης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, του ΟΣΕ, για την ανάπτυξη υποδομών logistics και της ΓΑΙΟΣΕ για την αξιοποίηση του εμπορευματικού κέντρου του Θριάσιου. Ωστόσο, παρά τις επαφές και συναντήσεις σε υψηλό επίπεδο (Δραγασάκης, Κοτζιάς), φαίνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν ολοκλήρωσε καμία συμφωνία ή διαγωνισμό, μέχρι να καταλήξει η βασική διαπραγμάτευση με την ΕΕ (στην ουσία με τη γερμανική κυβέρνηση).

Μετά από τηλεφωνική συνομιλία του Αλ. Τσίπρα με τον Κινέζο ομόλογό του, η νέα κυβέρνηση εμφανίζεται έτοιμη για επανεκκίνηση του σχετικού διαγωνισμού για τον ΟΛΠ μέσα στο Μάη, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο πώλησης ποσοστού μετοχών άνω του 51%, σε απόκλιση από τις αρχικές προγραμματικές δηλώσεις της.

Γ) ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗ ΡΩΣΙΑ

Κεντρικό ζήτημα των σχετικών συνομιλιών αποτελεί το νέο μεγάλο ενεργειακό σχέδιο για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στη Νότια και Κεντρική Ευρώπη, που θα παρακάμπτει την Ουκρανία. Κορμός του σχεδίου είναι ο προτεινόμενος αγωγός Turkish Stream, ο οποίος θα φτάνει στα ελληνοτουρκικά σύνορα για να τροφοδοτήσει την ΕΕ. Στη συνέχεια η μεταφορά φυσικού αερίου θα ακολουθήσει τη διαδρομή Ελλάδα - ΠΓΔΜ - Σερβία - Ουγγαρία, με δυνατότητα σχετικών κρατικών συμμετοχών,

Ωστόσο το νέο σχέδιο, που στην καλύτερη περίπτωση προβλέπει τις πρώτες παραδόσεις φυσικού αερίου μετά το 2019, είναι πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί. Εκτός από τις αντιδράσεις των ΗΠΑ, υπάρχουν οι σκληροί όροι της ΕΕ που προβλέπουν υποχρεωτική πρόσβαση διαφορετικών εταιριών σε κάθε σχετικό αγωγό και διαχωρισμό του προμηθευτή από το διαχειριστή του δικτύου μεταφοράς, δηλαδή περιορίζουν αποφασιστικά το ρόλο της ρωσικής GAZPROM. Επίσης η Τουρκία δεν έχει ακόμα υπογράψει συμφωνία για την έναρξη των σχετικών προκαταρκτικών εργασιών για τον αγωγό Turkish Stream.

Η ίδια η σημασία της παράκαμψης της Ουκρανίας θα εξαρτηθεί επίσης από τις γενικότερες εξελίξεις και το συσχετισμό που θα διαμορφωθεί στην περιοχή μέχρι το 2019. Σε κάθε περίπτωση, για να υλοποιηθεί το σχέδιο, πρέπει η Τουρκία και η Ελλάδα να προχωρήσουν στην κατασκευή των αναγκαίων υποδομών με τη σύμφωνη γνώμη της ΕΕ.

Στην επίσκεψή του στη Μόσχα, ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας τόνισε ότι η επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης θα γίνει «τηρώντας τους σχετικούς κανονισμούς και τη νομοθεσία τόσο της ελληνικής δημοκρατίας όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Στην πραγματικότητα, η συνάντηση κορυφής στη Μόσχα αξιοποιήθηκε κυρίως για τη μάχη των εντυπώσεων και από τις δύο κυβερνήσεις. Από την ελληνική κυβέρνηση για να προβάλει την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της και από τη ρωσική για να υπογραμμίσει τη δυνατότητά της να διεμβολίζει την ενιαία ευρωατλαντική γραμμή πίεσης (π.χ. απειλή κλιμάκωσης των οικονομικών κυρώσεων).

Ουσιαστικές δεσμεύσεις δεν υπήρξαν για κανένα από τα επίμαχα θέματα των ελληνορωσικών σχέσεων, όπως το εμπάργκο στην εξαγωγή των αγροτικών εμπορευμάτων και το πρόστιμο 100 εκ. ευρώ για χαμηλότερη από την προβλεπόμενη κατανάλωση εισαγόμενου ρωσικού φυσικού αερίου την περίοδο της κρίσης. Με την όξυνση των σχέσεων ΕΕ - Ρωσίας, την επιβολή αμοιβαίων κυρώσεων και τη μεγάλη διολίσθηση του ρωσικού νομίσματος (ρούβλι), ο όγκος των διμερών ελληνορωσικών εμπορικών ανταλλαγών μειώθηκε κατά 26% το 2014. Πρόκειται για εμπορικές ανταλλαγές ύψους 5,2 δισ. ευρώ. Κυριαρχεί ο τουριστικός τομέας, όπου από το 2011 δεσπόζει το τουριστικό ρεύμα από τη Ρωσία, με πάνω από 1 εκ. Ρώσους τουρίστες στην Ελλάδα ανά έτος.

Το μόνο πρακτικό μέτρο που διερευνήθηκε κατά τη συνάντηση κορυφής ήταν η δημιουργία ρωσοελληνικών κοινοπραξιών, με τη ρωσική πλευρά να παραλαμβάνει τα αγροτικά προϊόντα ως πρώτη ύλη στο ελληνικό έδαφος και να τα τυποποιεί πολύμορφα στο ρωσικό, ώστε να παρακαμφθεί η πρόβλεψη απαγόρευσης των εξαγωγών από χώρα της ΕΕ προς τη Ρωσία.

Επίσης, η ρωσική πλευρά δείχνει ενδιαφέρον για το διαγωνισμό που αφορά τον ΟΛΘ και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ.

Όπως και στις σχέσεις με την Κίνα, προβλέπουμε ότι μέχρι να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση με την ΕΕ δεν πρόκειται να υλοποιηθεί καμιά μεγάλη συμφωνία με τη ρωσική πλευρά. Η άκαρπη επίσκεψη του προέδρου της GAZPROM Αλέξι Μίλερ στην Αθήνα επιβεβαιώνει αυτό το συμπέρασμα.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΕ

 Οι εξελίξεις του τελευταίου διμήνου επιβεβαίωσαν τον ταξικό χαρακτήρα των διαπραγματεύσεων της νέας κυβέρνησης προς όφελος της εγχώριας αστικής τάξης.

Η αρχική συμφωνία, που υπέγραψε η κυβέρνηση το Φλεβάρη, προέβλεπε συγκεκριμενοποίηση των οικονομικών προτάσεων και μέτρων μέσα στον Απρίλη, ώστε να εκταμιευθεί η τελευταία δόση της δανειακής σύμβασης του υπάρχοντος προγράμματος-μνημονίου.

Στο τέλος Ιούνη υπήρχε η πρόβλεψη για υπογραφή νέα συμφωνίας-προγράμματος, όπου ο στόχος της ελληνικής κυβέρνησης θα ήταν να διασφαλιστούν πιο ευνοϊκοί όροι για την αναδανειοδότηση και αποπληρωμή του κρατικού χρέους και τον περιορισμό του ύψους των ετήσιων πρωτογενών πλεονασμάτων του κρατικού προϋπολογισμού, καθώς και ορισμένες πρόσθετες ενισχύσεις και μέτρα προσέλκυσης των επενδύσεων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Όπως έχουμε εξηγήσει, η συγκεκριμένη στόχευση αφορά την ενίσχυση της κρατικής στήριξης των εγχώριων μονοπωλιακών ομίλων και όχι την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ είχε ήδη δεσμευτεί από την αρχή των διαπραγματεύσεων για την προώθηση των αντιλαϊκών κατευθύνσεων και αναδιαρθρώσεων που εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Στο όνομα της αποφυγής μονομερών ενεργειών η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ είχε επίσης ουσιαστικά δεσμευτεί για την εγκατάλειψη ή χρονική μετάθεση ή τροποποίηση των ελάχιστων μέτρων που είχε εξαγγείλει προεκλογικά και αφορούσαν την ανάκτηση ενός μικρού μέρους από τις απώλειες των πιο εξαθλιωμένων τμημάτων της εργατικής τάξης (π.χ. τη νομοθετική κατοχύρωση της κυριακάτικης αργίας και την άμεση κατάργηση του Ν. 4177/13, την άμεση επαναφορά με νομοθετική ρύθμιση του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ, την αύξηση του αφορολόγητου ορίου στα 12.000 ευρώ).

Στο διάστημα που ακολούθησε αυξήθηκε η δυσκολία κάλυψης των τρεχουσών δημοσιονομικών αναγκών της κυβέρνησης, λόγω της εκπλήρωσης των δανειακών υποχρεώσεών της, χωρίς εκταμίευση της τελευταίας δόσης της υπάρχουσας δανειακής σύμβασης. Η κυβερνητική τακτική διαπραγμάτευσης έχει τροποποιηθεί αρκετές φορές, αφού ήδη η μικρή «ενδιάμεση» συμφωνία-γέφυρα που επεδίωκε δεν έχει πλέον χρονικό περιθώριο (η «συμφωνία» του Φλεβάρη ουσιαστικά αδρανοποιήθηκε) και προχώρησαν αναγκαστικά στη συγχώνευση της αξιολόγησης με τη νέα μεσοπρόθεσμη συμφωνία για νέο δανεισμό και νέο πρόγραμμα μέτρων, που θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται μέσα στο καλοκαίρι του 2015.

Αβέβαιη καθίσταται και η κυβερνητική επιδίωξη για αλλαγή ορισμένων μέτρων και τρόπων εφαρμογής των ίδιων αντιλαϊκών κατευθύνσεων που είχε αποδεχθεί καταρχήν η προηγούμενη κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ. Έτσι στο ασφαλιστικό σύστημα, αντί για μια οριζόντια νέα αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και νέα επιβάρυνση των συνταξιούχων, προτείνεται εναλλακτικά ο δραστικός περιορισμός των λεγόμενων πρόωρων συνταξιοδοτήσεων που αφορούν πάνω από 120.000 ασφαλισμένους, ιδιαίτερα του δημοσίου και των ειδικών ταμείων (πρώην ΔΕΚΟ, Τραπεζών κλπ.). Αφορούν ασφαλισμένους που έχουν συμπληρώσει 35 χρόνια δουλειάς πριν το 60ό έτος, γυναίκες που έχουν συμπληρώσει 25 χρόνια κι έχουν το δικαίωμα εξόδου με μειωμένη σύνταξη στα 55 έτη.

Ταυτόχρονα, θα προχωρήσει η διαδικασία ενοποιήσεων ασφαλιστικών οργανισμών στη βάση νέων αναλογιστικών μελετών, που θα οδηγήσει σε νέα συμπίεση συντάξεων και ασφαλιστικών δικαιωμάτων.

Αντίστοιχα προτείνεται η συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων, με κυρίαρχη μορφή τις κοινοπραξίες ιδιωτικού και κρατικού τομέα και με κριτήρια το ικανοποιητικό αντίτιμο, τη διοχέτευση των εσόδων στα ασφαλιστικά ταμεία και τον υψηλό βαθμό νέων επενδύσεων στις επιχειρήσεις που ιδιωτικοποιούνται. Στον τραπεζικό τομέα, προτείνεται η δημιουργία μιας «κακής τράπεζας» που θα επωμιστεί με κρατική ευθύνη τη διαχείριση και αναδιάρθρωση των «κόκκινων δανείων».

Ταυτόχρονα, καθώς η κυβέρνηση δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να ανταποκριθεί στις τρέχουσες δημοσιονομικές ανάγκες της, προχωράει (με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου με αναδρομική ισχύ) σε μέτρα εσωτερικού δανεισμού, συγκεντρώνοντας στην Τράπεζα της Ελλάδας τα ταμειακά διαθέσιμα των ασφαλιστικών οργανισμών και δεσμεύοντας τα χρηματικά διαθέσιμα των κρατικών φορέων της γενικής κυβέρνησης (δήμων, περιφερειών κλπ.), παγώνοντας στην πράξη όλες τις σχετικές πληρωμές.

Η στάση της γερμανικής κυβέρνησης και της Κομισιόν, που τονίζει ότι αν η Ελλάδα θέλει να λάβει την τελευταία δόση της υπάρχουσας δανειακής σύμβασης θα πρέπει να έχει καταλήξει σε συμφωνία με κοστολογημένες προτάσεις μέχρι τις 30 Ιούνη, βοηθά στην ουσία την κυβέρνηση στην επικοινωνιακή προβολή του αντιλαϊκού πλαισίου συμφωνίας που προτείνει. Από τη μια προβάλλεται ο κίνδυνος της κρατικής χρεοκοπίας και της εξωτερικής υποτίμησης και από την άλλη παρουσιάζονται οι αναδιαρθρώσεις ως τα ελπιδοφόρα, «αντιυφεσιακά», εκσυγχρονιστικά μέτρα που θα οδηγήσουν σε πορεία καπιταλιστικής ανάπτυξης, με ταυτόχρονο όφελος για το κεφάλαιο και τα λαϊκά στρώματα.

Φυσικά το ενδεχόμενο της κρατικής χρεοκοπίας εντός της Ευρωζώνης, αλλά και της προσωρινής εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη δεν μπορεί ν’ αποκλειστεί στην πορεία, ακόμα και αν προσωρινά υπάρξει νέα υπογραφή κάποιας συμφωνίας το επόμενο διάστημα. Το ενδεχόμενο αυτό αφορά τη δυναμική του συνόλου των ενδοϊμπεριαλιστικών και ενδοαστικών αντιθέσεων που προαναφέραμε, στη βάση της κίνησης της καπιταλιστικής οικονομίας.

Όμως η εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα πρέπει να απορρίψουν το συγκεκριμένο κάλπικο δίλημμα με οποιονδήποτε τρόπο και αν το θέσει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ (π.χ. με κάποιο δημοψήφισμα), γιατί στην ουσία καλεί το λαό να επιλέξει τους τρόπους, τους όρους και το χρόνο νέας σφαγής των αναγκών και των δικαιωμάτων του, στο βωμό της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Καλεί δηλαδή το λαό να θεωρήσει ως δεδομένες τις μεγάλες απώλειές του της περιόδου της βαθιάς κρίσης και να αποδεχτεί διαδοχικές λίστες νέων αντιλαϊκών μέτρων για να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα της καπιταλιστικής οικονομίας.

ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ Η ΡΗΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

 Όποια και αν είναι η προσωρινή κατάληξη της αστικής διαπραγμάτευσης, ο λαός θα βρεθεί χαμένος, αν παραμείνει παθητικός θεατής ή υποστηρικτής των στόχων της εγχώριας αστικής τάξης.

Ακόμα κι αν διασφαλιστεί ενισχυμένη κοινοτική χρηματοδότηση, ακόμα κι αν σταθεροποιηθεί η πορεία καπιταλιστικής ανάκαμψης, αυτός ο δρόμος δε θα οδηγήσει σε ανάκτηση των απωλειών του λαού, αλλά σε επιτάχυνση των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων. Η διασφάλιση φθηνής εργατικής δύναμης και νέων πεδίων τοποθέτησης κεφαλαίων, η αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, η σχετική εξαθλίωση των εργαζομένων αποτελούν αναγκαίους όρους για να διασφαλιστεί ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους για τους επίδοξους επενδυτές. Γι’ αυτό και η καπιταλιστική ανάπτυξη δε συμβαδίζει, αλλά αντιστρατεύεται την ικανοποίηση των διευρυνόμενων σύγχρονων κοινωνικών αναγκών, σύμφωνα με τις υπάρχουσες κάθε φορά τεχνολογικές και παραγωγικές δυνατότητες.

Για παράδειγμα, η σημερινή δυναμική του κλάδου του τουρισμού στηρίζεται στη σημαντική αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζομένων του κλάδου την τελευταία πενταετία. Η άνοδος της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας την τελευταία τριετία εδράζεται επίσης στη δραματική εσωτερική υποτίμηση μισθών και συντάξεων, την περίοδο της κρίσης.

Γι’ αυτό κι έχει καθοριστική σημασία ο λαός, η εργατική τάξη να σκεφτεί και να δράσει με γνώμονα την ικανοποίηση των αναγκών του και αφετηρία την απαίτηση για κατάργηση των αντιλαϊκών νόμων και ανάκτηση των απωλειών της περιόδου της κρίσης. Να σκεφτεί και να δράσει ταξικά, σημαδεύοντας τον πραγματικό αντίπαλο, τους μονοπωλιακούς ομίλους, την αστική τάξη και το κράτος της, καθώς και την ΕΕ που τη στηρίζει. Να κατανοηθεί ότι καμιά αλλαγή νομίσματος, ιμπεριαλιστικής συμμαχίας ή μίγματος διαχείρισης δεν μπορεί να μεταβάλει τον εκμεταλλευτικό χαρακτήρα του καπιταλισμού που σαπίζει.

Στις σημερινές συνθήκες, η ένταση της ιδεολογικής και πολιτικής παρέμβασης που φωτίζει την αναγκαιότητα και το δρόμο της εργατικής λαϊκής εξουσίας αποτελεί προτεραιότητα όχι μόνο για την ωρίμανση της εργατικής πολιτικής συνείδησης, αλλά και για την κινητοποίηση ευρύτερων εργατικών, λαϊκών δυνάμεων, που θα συμβαδίσουν και θα πυκνώσουν τις γραμμές της οργανωμένης κομμουνιστικής πρωτοπορίας.

Η συνεχής προσπάθεια για δυνάμωμα της ταξικής πάλης, για ενίσχυση των εστιών αντίστασης κατά κλάδο, χώρο δουλειάς και εκπαίδευσης, λαϊκή γειτονιά, περιλαμβάνει ως αναγκαίο όρο την αποκάλυψη του ρόλου της νέας αστικής κυβέρνησης και την κλιμάκωση της διαπάλης με το οπορτουνιστικό ρεύμα.

Βαδίζοντας με επιμονή σε αυτό το δρόμο της ανασύνταξης του κινήματος, αυξάνουμε την ετοιμότητα για να αντιμετωπιστούν όλα τα πιθανά ενδεχόμενα κατάληξης της διαπραγμάτευσης, καθώς και οι πιθανοί ελιγμοί της κυβέρνησης να ζητήσει νέα λαϊκή εντολή (π.χ. προκήρυξη δημοψηφίσματος).

Επικεντρώνουμε την παρέμβασή μας στην προσπάθεια να σπάσει το κλίμα αναμονής, ν’ ανέβει η απαιτητικότητα και η μαχητικότητα του λαϊκού παράγοντα. Στο κάλπικο δίλημμα, συμφωνία με το νέο αντιλαϊκό πρόγραμμα μέτρων ή κρατική χρεοκοπία και έξοδος από την Ευρωζώνη, προβάλλουμε τη μοναδική ελπιδοφόρα διέξοδο της συστηματικής οργάνωσης της λαϊκής αντεπίθεσης για ρήξη με την εξουσία του κεφαλαίου και την ΕΕ, τη συσπείρωση με το ΚΚΕ και την ουσιαστική απόρριψη οποιωνδήποτε εναλλακτικών αντιλαϊκών αστικών πολιτικών.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

Ο Μάκης Παπαδόπουλος είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος της Ιδεολογικής Επιτροπής και του Τμήματος Οικονομίας.

1. Τριμηνιαία Έκθεση ΙΟΒΕ για την ελληνική οικονομία, 21 Απρίλη 2015.

2. Ελένης Μπέλλου: «Το τοπίο των μετεκλογικών προοπτικών», ΚΟΜΕΠ, τ. 2/2015.

3. Γιώργου Μαρίνου: «ΝΑΤΟ: Το οπλισμένο χέρι του ευρω-αμερικανικού ιμπεριαλισμού κατά των λαών», ΚΟΜΕΠ, τ. 6/2014.

ΠΙΝΑΚΕΣ