«Τις φορές που ο δεμένος πετάχτηκε απάνου…»

«Τις φορές που ο δεμένος πετάχτηκε απάνου…»

Η πάλη του λαού έχει τη δύναμη ν’ αλλάζει την Ιστορία.

Το 1821 η λαϊκή εξέγερση του καταπιεζόμενου λαού, της φτωχολογιάς, οδήγησε σε

επανάσταση ενάντια στους φεουδάρχες, Έλληνες και Τούρκους, αψήφησε την πανίσχυρη Ιερή

Συμμαχία των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών και νίκησε αντίπαλους που φάνταζαν ανίκητοι.

Δυνάστες του λαού ήταν τότε, η οθωμανική αυτοκρατορία, οι φεουδάρχες, Έλληνες και

Τούρκοι, η Ιερή Συμμαχία.

Εθνικοαπελευθερωτική και αστικοδημοκρατική η Επανάσταση του 1821

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 δε διέφερε, από τις αστικές επαναστάσεις και κινήματα των

άλλων χωρών. Σε κάθε ιστορική εποχή, μια κοινωνική τάξη προβάλλει ως πρωτοπόρα, ηγέτιδα

δύναμη, μοχλός της κοινωνικής προόδου. Η αστική τάξη, που εκείνη την εποχή ήταν

προοδευτική, ως φορέας των νέων καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, ιδεολογικά

φωτισμένη από τη Γαλλική Επανάσταση, ανέλαβε την ηγεσία του αγώνα, ξεσηκώνοντας τις

καταπιεζόμενες από τη φεουδαρχία αγροτικές μάζες. Η Επανάσταση του 1821

πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες μακρόχρονης οθωμανικής υποδούλωσης, με ηγετική δύναμη

την ελληνόφωνη χριστιανική αστική τάξη. Ήταν, επομένως, εθνικοαπελευθερωτική στη μορφή

και αστικοδημοκρατική στο περιεχόμενο. Όπως σε όλες τις αστικές επαναστάσεις, πήραν

μέρος, ως κινητήριες δυνάμεις, οι πλατιές μάζες της αγροτιάς, καθώς και η μικρή ακόμα

αριθμητικά εργατική τάξη (ναύτες, τεχνίτες, κ.ά.). Ο μαζικός λαϊκός ηρωισμός, και των αμάχων

ακόμα, η συλλογική πάλη με όλες τις μορφές - και κυρίως την ένοπλη - η αυτοθυσία,

σφράγισαν τον πολυετή αγώνα, αφήνοντας πίσω διαχρονικά διδάγματα.

Ο Ρήγας Φεραίος και το όραμα της Βαλκανικής Ομοσπονδίας

Η ανερχόμενη αστική τάξη υπήρξε φορέας της εθνικής αφύπνισης - συνειδητοποίησης, στην

οποία έδωσε ιδεολογικοπολιτικό περιεχόμενο. Ο Ρήγας Φεραίος στον Θούριο και στο έργο του

Νέα Πολιτική Διοίκησις πρόβαλλε ένα απελευθερωτικό σχέδιο αλλά και ένα πολιτικό

πρόγραμμα και καλούσε σε εξέγερση όλους τους λαούς της Βαλκανικής «Χριστιανούς και

Τούρκους», με σκοπό το γκρέμισμα της οθωμανικής κυριαρχίας και τη δημιουργία μιας

Βαλκανικής Ομοσπονδίας. Ο Ρήγας είχε έρθει σε επαφή με το Διευθυντήριο της Γαλλικής

Επανάστασης, ίδρυσε μυστική Εταιρία και ανέπτυξε δράση.

Η Φιλική Εταιρεία, ταξική, συνωμοτική, εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση

Η σύσταση συνωμοτικών οργανώσεων με ταξικούς - εθνικοαπελευθερωτικούς σκοπούς ήταν

συχνή τότε. Συστάθηκαν μυστικές οργανώσεις, όπως η Εταιρία των Πέντε, το Ελληνόγλωσσον

Ξενοδοχείον (Παρίσι 1809), η Φιλόμουσος Εταιρία (Αθήνα 1813) και η πιο σημαντική, μαζική,

και μαχητική οργάνωση, η Φιλική Εταιρία (Οδησσός 1814) που έπαιξε ηγετικό ρόλο στον

Αγώνα. Πυρήνας της Φιλικής Εταιρίας ήταν η αστική τάξη, έμποροι και τραπεζίτες (Α. Κροκίδας

και Εμμ. Παππάς), εφοπλιστές (Κουντουριώτης και Μέξης), κοτζαμπάσηδες (Π. Μαυρομιχάλης,

Λόντος, Ρούφοι και Ζαΐμηδες), Φαναριώτες (Μαυροκορδάτος, Νέγρης, Νούτσος, Φιράρης) και

ανώτεροι κληρικοί (Α. Γαζής, Παλαιών Πατρών Γερμανός και Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας). Στη

Φιλική Εταιρία εντάχθηκαν πολλοί Σέρβοι, Βούλγαροι, Μολδαβοί και Βλάχοι. Μόλις το 1819 –

1820, ενόψει της Επανάστασης, άρχισαν να στρατολογούνται στο Μοριά και μέλη από τις

λαϊκές τάξεις, αγρότες, εργάτες, ναύτες.

Το 1821 πήραν όλοι οι Έλληνες μέρος στην Επανάσταση;

Κάποιοι αποσιωπούν ή διαστρεβλώνουν το κοινωνικό περιεχόμενο του 1821, τον επαναστατικό

του χαρακτήρα. Κρύβουν ότι ούτε το 1821, υπήρχε εθνική ομοψυχία. Υπήρχαν και τότε

Έλληνες που φοβόταν και άλλοι που εναντιωνόταν στην επανάσταση και υπερασπίζονταν την

εξουσία του σουλτάνου και την Ιερή Συμμαχία, γιατί αντλούσαν προνόμια απ' αυτήν. Η

επίσημη εκκλησία, η πλειοψηφία των κοτζαμπάσηδων, των Φαναριωτών και των πρόκριτων,

καλλιεργούσαν το φόβο, τη μοιρολατρία και την υποταγή, αυτοί μιλούσαν για τη ματαιότητα

του αγώνα και της επανάστασης, αυτοί προπαγάνδιζαν την αιωνιότητα του υπάρχοντος

κοινωνικού συστήματος.

Γιατί δεν δικαιώθηκαν οι πόθοι των αγωνιστών του 1821;

Οι αγωνιστές του 1821, οι φτωχολογιά του χωριού, οι ναύτες και οι τεχνίτες που με την

ένοπλη πάλη τους, νίκησαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν δικαιώθηκαν. Δεν είδαν να

χτίζεται μια Ελλάδα της Ισότητας, της Δικαιοσύνης, της Λαϊκής Ευημερίας. Αντίθετα είδαν τη

ντόπια πλουτοκρατία, να υποθηκεύει τα εθνικά κτήματα και το μέλλον της νεοσύστατης χώρας,

να φέρνει Βαυαρούς βασιλιάδες να κυβερνήσουν για να εδραιώσουν την κυριαρχία των

τραπεζιτών, των εφοπλιστών, των εμπόρων και να κρατήσουν στην αμορφωσιά και την

εξαθλίωση τον λαό που με το αίμα του είχε λευτερώσει την πατρίδα. Τις όποιες κατακτήσεις

του, ο λαός τις κέρδισε με σκληρούς, πολλές φορές αιματοβαμμένους ταξικούς αγώνες. Οι

αγρότες με αποκορύφωμα το Κιλελέρ και οι εργάτες με απεργίες και άλλες μορφές πάλης,

κατέκτησαν κάποια δικαιώματα. Αλλά και αργότερα, όταν ο εργαζόμενος λαός πάλεψε στους

Βαλκανικούς Πολέμους, και σε δύο Παγκόσμιους Πολέμους, όταν απελευθέρωσε την πατρίδα

από τους φασίστες, με την εποποιία της ΕΑΜικής Αντίστασης, τα ιδανικά των αγωνιστών δεν

δικαιώθηκαν. Γιατί όπως τότε, έτσι και σήμερα οι μεγαλοεπιχειρηματίες, οι τραπεζίτες και οι

εφοπλιστές είχαν την εξουσία κι αυτοί υπηρετούν μόνο μία πατρίδα, το κέρδος. Για το

κεφάλαιο, η Ελευθερία και η Εθνική Κυριαρχία είναι αξίες διαπραγματεύσιμες στις διεθνείς

λυκοσυμμαχίες των μονοπωλίων. Όσο η εργατική τάξη και ο λαός ακολουθούν τις επιλογές

του ενός ή του άλλου τμήματος της αστικής τάξης, θα χύνουν το αίμα τους για ξένα κέρδη και

Λευτεριά, Ισότητα και Δικαιοσύνη δεν πρόκειται να γευτούν.

Το σύγχρονο νόημα και μήνυμα του 1821

Σήμερα, οι δυνάστες του λαού είναι το κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις του, οι διεθνείς συμμαχίες

του, οι σύγχρονες "Ιερές Συμμαχίες", το ΝΑΤΟ, η ΕΕ και άλλες, που με τους ανταγωνισμούς

τους, αιματοκυλάνε τους λαούς, δημιουργώντας στρατιές προσφύγων και μεταναστών,

αμφισβητώντας την Εθνική μας κυριαρχία στο Αιγαίο και στα σύνορα. Σήμερα ο φορέας της

κοινωνικής εξέλιξης, είναι η εργατική τάξη. Το 1821 η ανερχόμενη τότε αστική τάξη ηγήθηκε

στον αγώνα για την ανατροπή της φεουδαρχίας, την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό

και για τη δημιουργία του δικού της κράτους. Σήμερα η κοινωνική εξέλιξη και πρόοδος

απαιτούν η εργατική τάξη να παίξει το δικό της ιστορικό ρόλο. Να τεθεί επικεφαλής όλων των

καταπιεζομένων στρωμάτων, να ανατρέψει το ξεπερασμένο και σάπιο καπιταλιστικό σύστημα

και να οικοδομήσει μια νέα κοινωνία με εργατική - λαϊκή εξουσία, με κοινωνικοποίηση των

μέσων παραγωγής, με κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο, το Σοσιαλισμό - Κομμουνισμό.

Η εργατική τάξη, ο λαός, το κίνημα, πρέπει να μαθαίνει και να καθοδηγείται από την ιστορία,

όπως εξηγεί ο Βάρναλης στο ποίημα του «Ιστορία»:

«…Τις φορές, που ο δεμένος πετάχτηκε απάνου

με τα δόντια να κόψει του ξένου τυράννου

το λυτάρι, δεμένος βρισκότανε πάλι.

Τόνε δένανε τρίδιπλα οι ντόπιοι μεγάλοι.

Τώρα η Νύχτα τελειώνει… Παθοί και μαθοί.

Ξέρουν, όταν η μάχ’ η μεγάλη δοθεί

για να μην ξαναχάσουνε τη λεφτεριά τους,

θ’ αφανίσουνε πρώτα τα ντόπια θεριά τους.»

Σκέμπρη Τζένη, μέλος ΤΕ Κέρκυρας του ΚΚΕ