Πολιτική αποτίμηση του Μαϊούνη
Ο Μαϊούνης (άλλη γραφή και ως Μαηούνης ή Μαούνης) είναι από αυτά που λέω
πως θα ήθελα να ξαναζήσω. Όχι γιατί φοβάμαι πως δε θα ξαναζήσω κάτι
παρόμοιο -αλίμονο αν ήταν αυτό το ταβάνι μας. (Αν και νομίζω πως αυτός
ακριβώς ο φόβος, παρά η νοσταλγία, είναι που ώθησε κάποιους στην
εξιδανίκευση κι έτσι ανακαλύπτουν διαρκώς επαναστατικά επεισόδια στην...
πολυτάραχη ζωή τους: Δεκεμβριανά -sic- του 08', πλατείες
αγανακτισμένων, δημοψήφισμα... Έρχεται ολοταχώς η νικηφόρα επανάσταση
μες στο 17'). Αλλά με την έννοια πως θα ήθελα να τον ξαναδώ με τη στερνή
μου γνώση, τη σημερινή (σχετική) ωριμότητα, να προσέξω περισσότερο ό,τι
δε θεωρούσα τόσο σημαντικό τότε ή δεν ήμουν σε θέση να αξιολογήσω.
Γιατί κάποιες πολιτικές τάσεις που εκδηλώθηκαν στη συνέχεια, ενυπήρχαν
ήδη εν σπέρματι στο Μαϊούνη, που ήταν μια φωτογραφία της στιγμής και του
μέλλοντος.
Αυτή όμως είναι η κατάρα κάθε φοιτητή ξεχωριστά, αλλά και το φ.κ. γενικότερα, που πριν προλάβει να ωριμάσει και να μάθει από τα λάθη του, για να μην τα επαναλάβει, βλέπει να τελειώνει ο χρόνος του και παραδίδει σκυτάλη στους επόμενους, που θα μάθουν από τα δικά τους λάθη και όχι από την πείρα που θα τους μεταδώσει, κοκ. Αυτή η ιδιαιτερότητα ακυρώνει εκ των πραγμάτων την έννοια της συνέχειας και δυσκολεύει μια απόπειρα σφαιρικής κι αντικειμενικής αποτίμησης του Μαϊούνη, αλλά και του Φλεβάρτη που ακολούθησε το 07' (με ενδιάμεσους σταθμούς, που ποτέ δε συνέπεσαν μεταξύ τους, την απεργία των δασκάλων το φθινόπωρο και τις μαθητικές καταλήψεις πριν τα Χριστούγεννα)
Δέκα χρόνια μετά το Μαϊούνη φαίνεται να μην είμαστε ούτε στο ένα δέκατο της δυναμικής του, αν κρίνουμε από τον κόσμο που (δεν) κατεβαίνει στα φοιτητικά συλλαλητήρια (τα ποια;). Το φ.κ. που για κάποιους τέθηκε στην πρωτοπορία εκείνη τη διετία, κοιμήθηκε τον ύπνο του δικαίου στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων, πλην Λακεδαιμονίων και με μια μικρή αναλαμπή το 11' που έσβησε γρήγορα. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί με ασφάλεια όμως ότι γι' αυτό φταίει ο Μαϊούνης και ό,τι (δεν) άφησε πίσω του και όχι οι επόμενες φουρνιές, που δε στάθηκαν στο ύψος του;
Μήπως φταίει ο χώρος κι οι ιδιαιτερότητές του, ότι οι φοιτητές ζούνε αιχμάλωτοι στο μικρόκοσμό τους και δε συνδέθηκαν ποτέ με το μαζικό κίνημα; Ναι αλλά όχι ακριβώς. Γιατί τότε οι καταλήψεις βγήκαν στο δρόμο και διοργάνωσαν μάλιστα ένα ειδικό διήμερο με αντίστοιχο όνομα και σκοπό, σε μια εναγώνια προσπάθεια να σπάσουν το τείχος της απομόνωσης και να ευαισθητοποιήσουν τον έξω κόσμο. Αν τελικά η γυάλα αποδείχτηκε πιο στεγανή (ιδίως τα επόμενα χρόνια) αυτό δεν είναι μόνο δικό τους λάθος, ούτε ακυρώνει τις καλές προθέσεις και την προσπάθεια.
Πού είναι όμως σήμερα όσοι δραστηριοποιήθηκαν τότε στο κίνημα; Στη συντριπτική πλειοψηφία τους, κατά πάσα πιθανότητα κάπου, κάπως κοντά στο Σύριζα (εντός, εναλλάξ και απογοητευμένοι). Κάποιοι μπορεί να ενσάρκωσαν το όραμα του Αλαβάνου για ένα συνασπισμό της μη κομμουνιστικής αριστεράς -άσχετα που τελικά δε χώρεσε ούτε ο ίδιος σε αυτό.
Δεν κρίνονται όλα όμως εκ του αποτελέσματος. Αν ήταν έτσι, μπορούμε να βγάλουμε σκάρτο και το κίνημα των μαθητικών καταλήψεων επί Αρσένη (δεν είναι πολύ διαφορετικές γενιές εξάλλου). Εκτός κι αν αμφιβάλλει κανείς πως η δεξαμενή από την οποία άντλησε την εκλογική της πελατεία η ΠΦΑ (αν όχι κι η ΔΦΑ) ήταν κι αυτά τα κινήματα ή ακόμα και ψηφοφόροι της ΠΚΣ ή πρώην σύντροφοι. Αυτό δε σημαίνει, εκ της κατάληξης, πως κακώς μας ψήφιζαν ή κακώς τους οργανώσαμε. Τα στερνά δεν κρίνουν πάντα τα πρώτα (αν και συνήθως δίνουν το μέτρο για το σύνολο).
Είναι αλήθεια πως το κίνημα για την υπεράσπιση του άρθρου 16 περιείχε συνειδητά ή αυθόρμητα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αρκετό ΠαΣοΚ. Είχε καταρχάς την Πασπάρα να στηρίζει σχεδόν παντού κοινά πλαίσια, για να (το) παίξει αντιπολίτευση στη... χούντα του Καραμανλή. Σπανιότερα μάλιστα και να τα διαμορφώνει, εκεί όπου δεν περνούσε πχ ο δικός μας όρος να κατονομάζονται οι υπεύθυνοι της κατάστασης: ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΕΕ.
Είχε την αποχώρηση του ΠαΣοΚ από τη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης (για τεχνικούς λόγους) και τα συντονιστικά πόλης να αναλώνονται σε γόνιμες συζητήσεις, αν αυτή η αναδίπλωση ήταν νίκη (ή οχι) του φοιτητικού κινήματος. Νικήσαμε-νικήσαμε! Φαντάσου δηλ να χάναμε κιόλας, τι θα είχε γίνει.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η σταδιακή ενσωμάτωση του κινήματος στο νέο ροζουλί ΠαΣοΚ, ο χαμηλός βαθμός πολιτικού μπολιάσματος του αυθόρμητου ξεσπάσματος και γι' άλλους η λογική της ενότητας στο πρόβλημα, η χαρούμενη σύμπραξη που βρίσκει ενιαία έκφραση στις φετινές εκλογές, κτλ.
Ναι αλλά ο Μαϊούνης δεν ήταν ΠαΣοΚ. Καταρχάς ήταν γνήσια αυθόρμητο ξέσπασμα, σε βαθμό που ούτε καν οι υποτιθέμενοι πρωτεργάτες του το περίμεναν (Εαακ και λοιπο αριστεροχώρι). Άλλο αν η πάγια θέση τους είναι κατάληψη διαρκείας για πάντα και συγχρόνισαν πιο γρήγορα το βήμα τους (ή μάλλον συνέπεσαν συμπτωματικά) με το κλίμα και τις απαιτήσεις της συγκυρίας. Από εκεί και πέρα, το πώς θα διαμορφώνονταν οι συνειδήσεις που αφυπνίστηκαν μαζικά από τη χρόνια χειμερία νάρκη τους, φέροντας εμφανώς όμως τα σημάδια της, είναι κάτι που περνούσε και από το δικό μας χέρι και πάντως δεν ήταν προκαθορισμένο κι αναπόφευκτο.
Αλλά είναι ζήτημα τι ακριβώς θέλαμε κι εμείς τότε. Δεν έχω καμία πρόθεση να ξύσω πληγές και να ανοίξω μια κουβέντα που βασικά δεν μπορεί να γίνει εδώ, αλλά για μένα τουλάχιστον είναι ανοιχτά διάφορα ερωτήματα: πώς αποτιμά η οργάνωση αυτήν την περίοδο, ποια τακτική εφάρμοζε (εάν δηλ παίζαμε με παλιούς ή με καινούριους, όπως λέγαμε στην μπάλα που παίζαμε στις αλάνες), ποια είναι η αυτοκριτική που γίνεται, ποιος χρεώνεται τα λάθη; Γιατί δεν προχώρησε τότε η λογική των αιρετών και ανακλητών αντιπροσώπων από κάθε συνέλευση, και τι οδήγησε στη μεταγενέστερη συγκρότηση του ΜΑΣ, τότε και όχι πριν το Μαϊούνη, με το συντονιστικών των ΓΣ και την αξιόλογη συσπείρωση που είχε πετύχει.
Και προπαντός, γιατί να μην έμπαινε εξ αρχής ο όρος για ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΕΕ, που θα μπορούσε κατά τη γνώμη μου να δώσει άλλη τροπή-δυναμική στην αρχή του πράγματος, προτού αποκρυσταλλωθούν όσα βρήκαμε μπροστά μας στη συνέχεια.
Όσο για τις φετινές εκλογές, ες αύριον τα σπουδαία, μαζί με τα αποτελέσματα και τις ανακατατάξεις που μπορεί να δούμε.
Αυτή όμως είναι η κατάρα κάθε φοιτητή ξεχωριστά, αλλά και το φ.κ. γενικότερα, που πριν προλάβει να ωριμάσει και να μάθει από τα λάθη του, για να μην τα επαναλάβει, βλέπει να τελειώνει ο χρόνος του και παραδίδει σκυτάλη στους επόμενους, που θα μάθουν από τα δικά τους λάθη και όχι από την πείρα που θα τους μεταδώσει, κοκ. Αυτή η ιδιαιτερότητα ακυρώνει εκ των πραγμάτων την έννοια της συνέχειας και δυσκολεύει μια απόπειρα σφαιρικής κι αντικειμενικής αποτίμησης του Μαϊούνη, αλλά και του Φλεβάρτη που ακολούθησε το 07' (με ενδιάμεσους σταθμούς, που ποτέ δε συνέπεσαν μεταξύ τους, την απεργία των δασκάλων το φθινόπωρο και τις μαθητικές καταλήψεις πριν τα Χριστούγεννα)
Δέκα χρόνια μετά το Μαϊούνη φαίνεται να μην είμαστε ούτε στο ένα δέκατο της δυναμικής του, αν κρίνουμε από τον κόσμο που (δεν) κατεβαίνει στα φοιτητικά συλλαλητήρια (τα ποια;). Το φ.κ. που για κάποιους τέθηκε στην πρωτοπορία εκείνη τη διετία, κοιμήθηκε τον ύπνο του δικαίου στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων, πλην Λακεδαιμονίων και με μια μικρή αναλαμπή το 11' που έσβησε γρήγορα. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί με ασφάλεια όμως ότι γι' αυτό φταίει ο Μαϊούνης και ό,τι (δεν) άφησε πίσω του και όχι οι επόμενες φουρνιές, που δε στάθηκαν στο ύψος του;
Μήπως φταίει ο χώρος κι οι ιδιαιτερότητές του, ότι οι φοιτητές ζούνε αιχμάλωτοι στο μικρόκοσμό τους και δε συνδέθηκαν ποτέ με το μαζικό κίνημα; Ναι αλλά όχι ακριβώς. Γιατί τότε οι καταλήψεις βγήκαν στο δρόμο και διοργάνωσαν μάλιστα ένα ειδικό διήμερο με αντίστοιχο όνομα και σκοπό, σε μια εναγώνια προσπάθεια να σπάσουν το τείχος της απομόνωσης και να ευαισθητοποιήσουν τον έξω κόσμο. Αν τελικά η γυάλα αποδείχτηκε πιο στεγανή (ιδίως τα επόμενα χρόνια) αυτό δεν είναι μόνο δικό τους λάθος, ούτε ακυρώνει τις καλές προθέσεις και την προσπάθεια.
Πού είναι όμως σήμερα όσοι δραστηριοποιήθηκαν τότε στο κίνημα; Στη συντριπτική πλειοψηφία τους, κατά πάσα πιθανότητα κάπου, κάπως κοντά στο Σύριζα (εντός, εναλλάξ και απογοητευμένοι). Κάποιοι μπορεί να ενσάρκωσαν το όραμα του Αλαβάνου για ένα συνασπισμό της μη κομμουνιστικής αριστεράς -άσχετα που τελικά δε χώρεσε ούτε ο ίδιος σε αυτό.
Δεν κρίνονται όλα όμως εκ του αποτελέσματος. Αν ήταν έτσι, μπορούμε να βγάλουμε σκάρτο και το κίνημα των μαθητικών καταλήψεων επί Αρσένη (δεν είναι πολύ διαφορετικές γενιές εξάλλου). Εκτός κι αν αμφιβάλλει κανείς πως η δεξαμενή από την οποία άντλησε την εκλογική της πελατεία η ΠΦΑ (αν όχι κι η ΔΦΑ) ήταν κι αυτά τα κινήματα ή ακόμα και ψηφοφόροι της ΠΚΣ ή πρώην σύντροφοι. Αυτό δε σημαίνει, εκ της κατάληξης, πως κακώς μας ψήφιζαν ή κακώς τους οργανώσαμε. Τα στερνά δεν κρίνουν πάντα τα πρώτα (αν και συνήθως δίνουν το μέτρο για το σύνολο).
Είναι αλήθεια πως το κίνημα για την υπεράσπιση του άρθρου 16 περιείχε συνειδητά ή αυθόρμητα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αρκετό ΠαΣοΚ. Είχε καταρχάς την Πασπάρα να στηρίζει σχεδόν παντού κοινά πλαίσια, για να (το) παίξει αντιπολίτευση στη... χούντα του Καραμανλή. Σπανιότερα μάλιστα και να τα διαμορφώνει, εκεί όπου δεν περνούσε πχ ο δικός μας όρος να κατονομάζονται οι υπεύθυνοι της κατάστασης: ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΕΕ.
Είχε την αποχώρηση του ΠαΣοΚ από τη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης (για τεχνικούς λόγους) και τα συντονιστικά πόλης να αναλώνονται σε γόνιμες συζητήσεις, αν αυτή η αναδίπλωση ήταν νίκη (ή οχι) του φοιτητικού κινήματος. Νικήσαμε-νικήσαμε! Φαντάσου δηλ να χάναμε κιόλας, τι θα είχε γίνει.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η σταδιακή ενσωμάτωση του κινήματος στο νέο ροζουλί ΠαΣοΚ, ο χαμηλός βαθμός πολιτικού μπολιάσματος του αυθόρμητου ξεσπάσματος και γι' άλλους η λογική της ενότητας στο πρόβλημα, η χαρούμενη σύμπραξη που βρίσκει ενιαία έκφραση στις φετινές εκλογές, κτλ.
Ναι αλλά ο Μαϊούνης δεν ήταν ΠαΣοΚ. Καταρχάς ήταν γνήσια αυθόρμητο ξέσπασμα, σε βαθμό που ούτε καν οι υποτιθέμενοι πρωτεργάτες του το περίμεναν (Εαακ και λοιπο αριστεροχώρι). Άλλο αν η πάγια θέση τους είναι κατάληψη διαρκείας για πάντα και συγχρόνισαν πιο γρήγορα το βήμα τους (ή μάλλον συνέπεσαν συμπτωματικά) με το κλίμα και τις απαιτήσεις της συγκυρίας. Από εκεί και πέρα, το πώς θα διαμορφώνονταν οι συνειδήσεις που αφυπνίστηκαν μαζικά από τη χρόνια χειμερία νάρκη τους, φέροντας εμφανώς όμως τα σημάδια της, είναι κάτι που περνούσε και από το δικό μας χέρι και πάντως δεν ήταν προκαθορισμένο κι αναπόφευκτο.
Αλλά είναι ζήτημα τι ακριβώς θέλαμε κι εμείς τότε. Δεν έχω καμία πρόθεση να ξύσω πληγές και να ανοίξω μια κουβέντα που βασικά δεν μπορεί να γίνει εδώ, αλλά για μένα τουλάχιστον είναι ανοιχτά διάφορα ερωτήματα: πώς αποτιμά η οργάνωση αυτήν την περίοδο, ποια τακτική εφάρμοζε (εάν δηλ παίζαμε με παλιούς ή με καινούριους, όπως λέγαμε στην μπάλα που παίζαμε στις αλάνες), ποια είναι η αυτοκριτική που γίνεται, ποιος χρεώνεται τα λάθη; Γιατί δεν προχώρησε τότε η λογική των αιρετών και ανακλητών αντιπροσώπων από κάθε συνέλευση, και τι οδήγησε στη μεταγενέστερη συγκρότηση του ΜΑΣ, τότε και όχι πριν το Μαϊούνη, με το συντονιστικών των ΓΣ και την αξιόλογη συσπείρωση που είχε πετύχει.
Και προπαντός, γιατί να μην έμπαινε εξ αρχής ο όρος για ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΕΕ, που θα μπορούσε κατά τη γνώμη μου να δώσει άλλη τροπή-δυναμική στην αρχή του πράγματος, προτού αποκρυσταλλωθούν όσα βρήκαμε μπροστά μας στη συνέχεια.
Όσο για τις φετινές εκλογές, ες αύριον τα σπουδαία, μαζί με τα αποτελέσματα και τις ανακατατάξεις που μπορεί να δούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου