Μπαταχτσήδες
Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για τα περιβόητα "κόκκινα
δάνεια", για την διαδικασία πώλησής τους σε ξένα κοράκια και για τον
άμεσο κίνδυνο να χάσουν πολλοί απλοί άνθρωποι τα σπίτια τους. Απέναντι
στην λαϊκή δυσαρέσκεια και την ανησυχία για τις μαύρες μέρες που
έρχονται, εμφανίστηκαν οι γνωστοί τιμητές των πάντων για να μας
υπενθυμίσουν πως, αν δεν πληρώσουν εκείνοι που χρωστάνε, οι τράπεζες θα
έχουν σοβαρό πρόβλημα και θα κληθούμε πάλι όλοι εμείς να χρεωθούμε για
να ανακεφαλαιοποιηθούν εκ νέου. Κάποιοι δε έσπευσαν να να δείξουν με το
δάχτυλο τους κακοπληρωτές και να πουν με αυστηρό ύφος τις γνωστές
κουταμάρες τού τύπου "ας πρόσεχαν" ή, επί το ευγενικώτερον, "ας μην
έπαιρναν δάνεια πάνω από τις δυνάμεις τους". Εννοείται πως όλοι αυτοί οι
τιμητές, στα πλαίσια είτε της ανοησίας που τους δέρνει είτε της
διατεταγμένης υπηρεσίας που εκτελούν, ξεχνούν ή αποκρύπτουν δυο βασικές
λεπτομέρειες:
Πρώτον, η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών "μπαταχτσήδων" δεν είχαν
κατά νου να γίνουν μπαταχτσήδες όταν έπαιρναν τα δάνειά τους "για να
αποκτήσουν το δικό τους κεραμίδι". Αντίθετα, πήραν χαρτί και μολύβι,
λογάριασαν τους δυο μισθούς που έμπαιναν κάθε μήνα στο σπίτι τους,
μέτρησαν, ξαναμέτρησαν κι ύστερα πήγαν στην τράπεζα. Το έγκλημά τους
ήταν πως δεν είχαν υπολογίσει ότι θα ερχόταν κάποια στιγμή η εξουσία να
τους περικόψει τους μισθούς, να τους κόψει τα δώρα και τα επιδόματα και,
κυρίως, να τους στερήσει έναν από τους δυο μισθούς (συχνά δε και τους
δυο) με τους οποίους ζούσαν αυτοί και τα παιδιά τους.
Δεύτερον, οι ίδιες οι τράπεζες είναι που κάποτε τσακώνονταν ποια θα πρωτοχορηγήσει στεγαστικό δάνειο, παραβιάζοντας όλες τις δικλείδες ασφαλείας. Σχεδόν παρακαλούσαν τον κόσμο να πάρει δάνειο. Μια κατάθεση της πλάκας πήγαινες να κάνεις και σε άρπαζε ο υπάλληλος από το χέρι για να σε ενημερώσει περί της μεγάλης ευκαιρίας να αποκτήσεις το δικό σου σπίτι δίχως να το καταλάβεις. Μήπως δεν ήταν οι ίδιες οι τράπεζες που υπερεκτιμούσαν την αξία του πωλούμενου ακινήτου ώστε να χορηγήσουν υψηλότερο δάνειο στον αγοραστή; Κι αν δεν ήταν αυτές που συνέστηναν στον δανειολήπτη να προτιμήσει δάνειο με ρήτρα ελβετικού φράγκου, ποιός ήταν; Ήξερε και στο χωριό της η θεια-Μαριγούλα το ελβετικό φράγκο;
Εν πάση περιπτώσει, αυτά είναι γνωστά και δεν θα επιμείνω περισσότερο. Προτιμώ να επικεντρωθώ σε κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό. Κι αυτό είναι το γεγονός ότι το εν λόγω φαινόμενο δεν έχει αποκλειστική σχέση με την "ψωνάρα τον έλληνα, που έχει μάθει να ζη με δανεικά" αλλά με όλη την Ευρώπη. Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο απειλεί να τινάξει στον αέρα ολόκληρο αυτό το σαθρό οικοδόμημα που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού εξηγήσαμε αναλυτικά το πώς οι ΗΠΑ κόντεψαν να πνιγούν στο τσουνάμι που σηκώθηκε όταν έσπασε η φούσκα των στεγαστικών δανείων. Άλλωστε, χάρη στο σκάσιμο αυτής της φούσκας ξέσπασε το 2008 η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση που δεν λέει με τίποτε να τελειώσει. Όταν τον Σεπτέμβρη εκείνης της χρονιάς κατέρρεε η Λέμαν Μπράδερς, τα στεγαστικά δάνεια των ΗΠΑ ξεπερνούσαν τα 20 τρισ. δολλάρια, ποσό που ανστιστοιχούσε στο 140% του ΑΕΠ της χώρας. Αν αυτοί οι αριθμοί σάς φαίνονται ιλιγγιώδεις, περιμένετε την συνέχεια.
Ενάμισυ χρόνο αργότερα, καθώς η κρίση έφτανε στην πόρτα μας και ο τότε πρωθυπουργός πήγαινε στο Καστελλόρριζο για το γνωστό διάγγελμά του, τα στεγαστικά δάνεια που είχαν χορηγήσει οι τράπεζές μας έφταναν το 109% του ΑΕΠ μας. Παρ' ότι το ποσοστό αυτό είναι πολύ καλύτερο από των ΗΠΑ, το πρόβλημα των απλήρωτων δανείων εξελίχθηκε σε θανατηφόρο καρκίνωμα επειδή εμείς δεν είχαμε την πολυτέλεια που είχε η Ουάσιγκτον να ενισχύει τις τράπεζές της εκδίδοντας φρέσκο χρήμα.
Πάμε παρακάτω. Αφού το δικό μας 109% έγινε θανατηφόρο, γιατί να μην γίνει εξ ίσου θανατηφόρο και το 105% της Γαλλίας; Μήπως έχετε την εντύπωση ότι τώρα που άρχισαν κι εκεί οι περικοπές κι οι απολύσεις, οι γάλλοι θα αποδειχτούν πιο καλοπληρωτές από μας; Και πόσο καλύτερο απ' αυτά τα ποσοστά είναι το 95% της αυστηρής Γερμανίας ή το 90% της γειτονικής μας Ιταλίας; Πόσο λιγώτερο "ψωνάρες" είναι δηλαδή οι ευρωπαίοι εταίροι μας σε σχέση μ' εμάς τους βλαχοβαλκάνιους;
Κι όμως, αυτά δεν είναι τα χειρότερα. Τί να πει και η Μεγάλη Βρεττανία, όπου τα στεγαστικά δάνεια των τραπεζών της ξεπερνούν το 150% του ΑΕΠ, ποσοστό μεγαλύτερο κι από εκείνο των ΗΠΑ στις παραμονές τού ξεσπάσματος της κρίσης; Τί να πει κι η Σουηδία με 173%; Τί να πει κι η Ολλανδία, εκείνου του αχώνευτου του Ντάισενμπλουμ, με καμμιά εφτακοσαριά δισ. στεγαστικά στον δρόμο, ποσό που αντιστοιχεί στο 274% (ναι, ναι, σωστά διαβάζετε: 274%!) του ΑΕΠ της; Και τί να πει και η Δανία, που οι τράπεζές της έχουν χορηγήσει στεγαστικά δάνεια ύψους... 313% (!!) του ΑΕΠ της;
Παρένθεση. Όσοι επιμένουν να μιλούν για "ψωνάρες" και "ψωροφαντασμένους" έλληνες, ας μου επιτρέψουν να σημειώσω ότι δεν ήσαν οι έλληνες αλλά κάτι ιρλανδοί, κάτι πορτογάλοι, κάτι μαλτέζοι και κάτι κύπριοι που φορτώθηκαν με δάνεια προκειμένου να φτιάξουν εξοχικά σπίτια, τα οποία λογάριαζαν να μοσχοπουλήσουν σε άγγλους και γερμανούς, πλην όμως τους πρόλαβε η κρίση κι έμειναν να κοιτάζουν τα ντουβάρια και τους λογαριασμούς των τραπεζών τους. Κλείνει η παρένθεση.
Ήδη βλέπω κάποιους αναγνώστες έτοιμους να σχολιάσουν ότι κανένα χρέος δεν συνιστά πρόβλημα εφ' όσον εξυπηρετείται. Θεωρητικώς, αυτό είναι σωστό. Όμως, μια τέτοια απάντηση υπεννοεί ότι άγγλοι, σουηδοί, ολλανδοί, γερμανοί, δανοί κλπ δεν είναι μπαταχτσήδες σαν εμάς και θα συνεχίσουν να αποπληρώνουν κανονικά τα δάνειά τους. Συγγώμη αλλά επιτρέψτε μου να διατηρώ αμφιβολίες επ' αυτού. Σε ένα περιβάλλον όπου η ανάπτυξη δείχνει να μαραζώνει πριν ανθίσει, όπου η ελαστική εργασία επεκτείνεται κατατρώγοντας το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων και όπου το κοινωνικό κράτος παραδίδεται προς εκμετάλλευση στο κεφάλαιο, κάτι μου λέει ότι σύντομα πολλοί ευρωπαίοι θα μείνουν άστεγοι και πολλές τράπεζες θα χρειαστούν ανακεφαλαιοποίηση.
Είμαι σίγουρος ότι κανείς σας δεν σκέφτηκε "τί μας νοιάζει εμάς πόσα χρωστάνε από στεγαστικά δάνεια οι ολλανδοί;", ξεχνώντας ότι βράζουμε όλοι μαζί στο ίδιο ευρωενωσιακό καζάνι. Βλέπετε, έχω σε μεγάλη εκτίμηση το επίπεδο των αναγνωστών αυτού του ιστολογίου.
 |
| Όχι μόνο στεγαστικά αλλά και εορτοδάνεια, μετοχοδάνεια, διακοποδάνεια... Σε 20 λεπτά και με δώρα! Προσέξτε το "αποκτήστε 3.000". Η τράπεζα στηρίζει την επιλογή σου να πεταχτείς για καφέ στην Νέα Υόρκη. |
Δεύτερον, οι ίδιες οι τράπεζες είναι που κάποτε τσακώνονταν ποια θα πρωτοχορηγήσει στεγαστικό δάνειο, παραβιάζοντας όλες τις δικλείδες ασφαλείας. Σχεδόν παρακαλούσαν τον κόσμο να πάρει δάνειο. Μια κατάθεση της πλάκας πήγαινες να κάνεις και σε άρπαζε ο υπάλληλος από το χέρι για να σε ενημερώσει περί της μεγάλης ευκαιρίας να αποκτήσεις το δικό σου σπίτι δίχως να το καταλάβεις. Μήπως δεν ήταν οι ίδιες οι τράπεζες που υπερεκτιμούσαν την αξία του πωλούμενου ακινήτου ώστε να χορηγήσουν υψηλότερο δάνειο στον αγοραστή; Κι αν δεν ήταν αυτές που συνέστηναν στον δανειολήπτη να προτιμήσει δάνειο με ρήτρα ελβετικού φράγκου, ποιός ήταν; Ήξερε και στο χωριό της η θεια-Μαριγούλα το ελβετικό φράγκο;
Εν πάση περιπτώσει, αυτά είναι γνωστά και δεν θα επιμείνω περισσότερο. Προτιμώ να επικεντρωθώ σε κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό. Κι αυτό είναι το γεγονός ότι το εν λόγω φαινόμενο δεν έχει αποκλειστική σχέση με την "ψωνάρα τον έλληνα, που έχει μάθει να ζη με δανεικά" αλλά με όλη την Ευρώπη. Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο απειλεί να τινάξει στον αέρα ολόκληρο αυτό το σαθρό οικοδόμημα που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού εξηγήσαμε αναλυτικά το πώς οι ΗΠΑ κόντεψαν να πνιγούν στο τσουνάμι που σηκώθηκε όταν έσπασε η φούσκα των στεγαστικών δανείων. Άλλωστε, χάρη στο σκάσιμο αυτής της φούσκας ξέσπασε το 2008 η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση που δεν λέει με τίποτε να τελειώσει. Όταν τον Σεπτέμβρη εκείνης της χρονιάς κατέρρεε η Λέμαν Μπράδερς, τα στεγαστικά δάνεια των ΗΠΑ ξεπερνούσαν τα 20 τρισ. δολλάρια, ποσό που ανστιστοιχούσε στο 140% του ΑΕΠ της χώρας. Αν αυτοί οι αριθμοί σάς φαίνονται ιλιγγιώδεις, περιμένετε την συνέχεια.
Ενάμισυ χρόνο αργότερα, καθώς η κρίση έφτανε στην πόρτα μας και ο τότε πρωθυπουργός πήγαινε στο Καστελλόρριζο για το γνωστό διάγγελμά του, τα στεγαστικά δάνεια που είχαν χορηγήσει οι τράπεζές μας έφταναν το 109% του ΑΕΠ μας. Παρ' ότι το ποσοστό αυτό είναι πολύ καλύτερο από των ΗΠΑ, το πρόβλημα των απλήρωτων δανείων εξελίχθηκε σε θανατηφόρο καρκίνωμα επειδή εμείς δεν είχαμε την πολυτέλεια που είχε η Ουάσιγκτον να ενισχύει τις τράπεζές της εκδίδοντας φρέσκο χρήμα.
Πάμε παρακάτω. Αφού το δικό μας 109% έγινε θανατηφόρο, γιατί να μην γίνει εξ ίσου θανατηφόρο και το 105% της Γαλλίας; Μήπως έχετε την εντύπωση ότι τώρα που άρχισαν κι εκεί οι περικοπές κι οι απολύσεις, οι γάλλοι θα αποδειχτούν πιο καλοπληρωτές από μας; Και πόσο καλύτερο απ' αυτά τα ποσοστά είναι το 95% της αυστηρής Γερμανίας ή το 90% της γειτονικής μας Ιταλίας; Πόσο λιγώτερο "ψωνάρες" είναι δηλαδή οι ευρωπαίοι εταίροι μας σε σχέση μ' εμάς τους βλαχοβαλκάνιους;
Κι όμως, αυτά δεν είναι τα χειρότερα. Τί να πει και η Μεγάλη Βρεττανία, όπου τα στεγαστικά δάνεια των τραπεζών της ξεπερνούν το 150% του ΑΕΠ, ποσοστό μεγαλύτερο κι από εκείνο των ΗΠΑ στις παραμονές τού ξεσπάσματος της κρίσης; Τί να πει κι η Σουηδία με 173%; Τί να πει κι η Ολλανδία, εκείνου του αχώνευτου του Ντάισενμπλουμ, με καμμιά εφτακοσαριά δισ. στεγαστικά στον δρόμο, ποσό που αντιστοιχεί στο 274% (ναι, ναι, σωστά διαβάζετε: 274%!) του ΑΕΠ της; Και τί να πει και η Δανία, που οι τράπεζές της έχουν χορηγήσει στεγαστικά δάνεια ύψους... 313% (!!) του ΑΕΠ της;
Παρένθεση. Όσοι επιμένουν να μιλούν για "ψωνάρες" και "ψωροφαντασμένους" έλληνες, ας μου επιτρέψουν να σημειώσω ότι δεν ήσαν οι έλληνες αλλά κάτι ιρλανδοί, κάτι πορτογάλοι, κάτι μαλτέζοι και κάτι κύπριοι που φορτώθηκαν με δάνεια προκειμένου να φτιάξουν εξοχικά σπίτια, τα οποία λογάριαζαν να μοσχοπουλήσουν σε άγγλους και γερμανούς, πλην όμως τους πρόλαβε η κρίση κι έμειναν να κοιτάζουν τα ντουβάρια και τους λογαριασμούς των τραπεζών τους. Κλείνει η παρένθεση.
 |
| 2013, Ισπανία, Χέτε (κάτοικοι 768): 100 πολιτοφύλακες επιστρατεύονται για να κάνουν έξωση τριών οικογενειών. |
Ήδη βλέπω κάποιους αναγνώστες έτοιμους να σχολιάσουν ότι κανένα χρέος δεν συνιστά πρόβλημα εφ' όσον εξυπηρετείται. Θεωρητικώς, αυτό είναι σωστό. Όμως, μια τέτοια απάντηση υπεννοεί ότι άγγλοι, σουηδοί, ολλανδοί, γερμανοί, δανοί κλπ δεν είναι μπαταχτσήδες σαν εμάς και θα συνεχίσουν να αποπληρώνουν κανονικά τα δάνειά τους. Συγγώμη αλλά επιτρέψτε μου να διατηρώ αμφιβολίες επ' αυτού. Σε ένα περιβάλλον όπου η ανάπτυξη δείχνει να μαραζώνει πριν ανθίσει, όπου η ελαστική εργασία επεκτείνεται κατατρώγοντας το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων και όπου το κοινωνικό κράτος παραδίδεται προς εκμετάλλευση στο κεφάλαιο, κάτι μου λέει ότι σύντομα πολλοί ευρωπαίοι θα μείνουν άστεγοι και πολλές τράπεζες θα χρειαστούν ανακεφαλαιοποίηση.
Είμαι σίγουρος ότι κανείς σας δεν σκέφτηκε "τί μας νοιάζει εμάς πόσα χρωστάνε από στεγαστικά δάνεια οι ολλανδοί;", ξεχνώντας ότι βράζουμε όλοι μαζί στο ίδιο ευρωενωσιακό καζάνι. Βλέπετε, έχω σε μεγάλη εκτίμηση το επίπεδο των αναγνωστών αυτού του ιστολογίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου