Για τις εξελίξεις στην οικονομία της Κίνας

Για τις εξελίξεις στην οικονομία της Κίνας

Associated Press

Από την πρόσφατη Σύνοδο του G20 στην Κίνα

Τα βιομηχανικά κέρδη στην Κίνα αυξήθηκαν 19,5% σε ετήσια βάση τον Αύγουστο 2016, έναντι αύξησης 6% τον Ιούλη. Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε 6,3% τον Αύγουστο 2016 σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης 6% τον Ιούλη, σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας. Οι δε επενδύσεις αυξήθηκαν 8,1% σε ετήσια βάση στην περίοδο Γενάρη - Αυγούστου 2016. Επίσης, στο πρώτο 7μηνο του 2016, οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Κίνα αυξήθηκαν 4,3% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Η έκθεση προβλέπει ότι οι επενδύσεις από την Κίνα προς το εξωτερικό θα αυξηθούν περισσότερο από 20% στο δεύτερο εξάμηνο. Ακόμη, μέσα στο πρώτο εξάμηνο 2016 ιδρύθηκαν 2,62 εκατ. εταιρείες, αριθμός αυξημένος κατά 28,6% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο 2015, δήλωσε ο Λιν Νιανσιού, αναπληρωτής διευθυντής της Εθνικής Επιτροπής Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων, που δημιούργησαν 1,46 εκατ. θέσεις εργασίας.
Ενδεικτικά στοιχεία για την πορεία της οικονομίας της Κίνας. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το 2016 θα έχει ρυθμούς ανάπτυξης 6,6% του ΑΕΠ,(6,5% η προηγούμενη εκτίμηση),που αν επιβεβαιωθεί θα δείξει φρενάρισμα στην επιβράδυνση.
Πράγματι, η οικονομία της Κίνας επιβραδυνόταν από το τέλος του 2014 ακόμη, από το 7,5% τότε μέχρι το 6,2% στο τέλος του 2015. Με αρνητικές επιδράσεις στις άλλες καπιταλιστικές οικονομίες, με φόβους από την υπερπαραγωγή εμπορευμάτων και τις χαμηλές τιμές. Ως προς την υπερπαραγωγή, ο κλάδος του χάλυβα αποτέλεσε έναν παράγοντα όξυνσης του ανταγωνισμού καπιταλιστικών οικονομιών της ΕΕ, ιδιαίτερα της Βρετανίας, με την Κίνα, αφού η πάμφθηνη τιμή χάλυβα της Κίνας επέδρασε στη συρρίκνωση και πώληση μεγάλων βρετανικών χαλυβουργείων. Οι βιομήχανοι χαλυβουργοί είχαν απαιτήσει μέτρα προστατευτισμού, κρατική ενίσχυση και απαγόρευση κινεζικών εισαγωγών.

Τάσεις προστατευτισμού και αντιδράσεις

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κινέζος Πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, ανοίγοντας τις εργασίες της τελευταίας Συνόδου του G20 στην Κίνα, ανέφερε ότι πραγματοποιείται επιστροφή στον προστατευτισμό, που φέρνει στασιμότητα στο παγκόσμιο εμπόριο και στις επενδύσεις.
Το ΔΝΤ, επίσης, εκτιμά επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του όγκου του εμπορίου από το 2012, στο μισό του αντίστοιχου ρυθμού στην 20ετία πριν από το 2007 αναφέροντας: «Αν και τα τρία τέταρτα αυτής της πτώσης μπορούν να αποδοθούν στην ασθενέστερη οικονομική δραστηριότητα, κυρίως στις αδύναμες επενδύσεις, ο μειούμενος ρυθμός απελευθέρωσης του εμπορίου και η πρόσφατη άνοδος των προστατευτικών μέτρων έχουν ενισχύσει την πτωτική πορεία. Τέτοιες μειώσεις στο διεθνές εμπόριο μπορεί να οδηγήσουν σε μικρότερη αύξηση του ΑΕΠ».
Ο Ζ. Κ. Γιούνκερ στη Σύνοδο του G20 είπε ότι η Κίνα πρέπει να φτιάξει έναν μηχανισμό ελέγχου της βιομηχανικής υπερεπάρκειάς της γιατί είναι απαράδεκτο η Ευρώπη να έχει χάσει τόσες θέσεις εργασίας στον τομέα του χάλυβα λόγω υπερπαραγωγής της Κίνας.
Ο δε Κινέζος Πρόεδρος, στη συνάντηση με τον Αυστραλό πρωθυπουργό, είπε ότι ελπίζει πως η Αυστραλία θα συνεχίσει να έχει οικονομικό περιβάλλον με διαφάνεια και γνωστή την πολιτική της για τους ξένους επενδυτές. Η Κίνα κατηγόρησε την Αυστραλία για προστατευτισμό γιατί είχε μπλοκάρει την πώληση του μεγαλύτερου ενεργειακού δικτύου, ύψους 7,7 δισ. δολαρίων, σε Κινέζους επενδυτές. Πρόκειται για την εταιρεία «AusGrid», την οποία ζητούσαν να εξαγοράσουν είτε η κρατική εταιρεία ενεργειακών δικτύων της Κίνας («State Grid Corp of China») είτε η εταιρεία «Cheung Kong Infrastructure Holdings Ltd».
Βεβαίως, η τάση επιστροφής στον προστατευτισμό αποτελεί μέρος της προσπάθειας προστασίας των μονοπωλίων κάθε κράτους στην εσωτερική αγορά από τον ανταγωνισμό των εισαγωγών. Αλλά φρενάρει ταυτόχρονα και τις εξαγωγές. Οι αντιδράσεις της Κίνας έχουν σχέση με τη μείωση των εξαγωγών της, αν και έχει ανταγωνιστικές τιμές, αλλά αυτό οφείλεται στην οικονομική κρίση και την επιβράδυνση, ιδιαίτερα ισχυρών καπιταλιστικών οικονομιών.
Επίσης, όλο το χρονικό διάστημα που οι ρυθμοί ανάπτυξης της Κίνας επιβραδύνονταν, τόσο η κυβέρνηση της Κίνας όσο και οι διεθνείς διακρατικοί καπιταλιστικοί οργανισμοί έκαναν λόγο για στροφή της οικονομίας της Κίνας από εξαγωγή εμπορευμάτων, (σ' αυτόν τον τομέα κυρίως εκτιμούσαν ότι στηρίχτηκε η τεράστια ανάπτυξη), σε ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης. Αυτή η ανάγκη ήταν απόρροια της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και της μείωσης των εξαγωγών κινεζικών εμπορευμάτων. Αυτή η στροφή γίνεται σε μεγάλο βαθμό, αλλά χρειάστηκε και άλλα μέτρα τόνωσης της οικονομίας. Ενα μέτρο ήταν η υποτίμηση του κινεζικού νομίσματος γουάν. Αλλο μέτρο ήταν η ενίσχυση από την Κεντρική Τράπεζα της ρευστότητας των άλλων τραπεζών και γενικότερα της αγοράς.
Μάλιστα, η υποτίμηση του γουάν είχε ξεσηκώσει θύελλα σε προηγούμενη Σύνοδο του G20, κατηγορώντας την Κίνα για νομισματικό πόλεμο, με πιο σφοδρή επίθεση αυτή των ΗΠΑ.
Δεν είναι τυχαίο ότι στη διμερή συνάντηση Τζινπίνγκ - Ομπάμα, στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου του G20, ΗΠΑ και Κίνα συμφώνησαν να μην κάνουν υποτιμήσεις νομισμάτων.

Στρατηγική έντασης εξαγωγών κεφαλαίου με μακρύ ορίζοντα

Ο Σι Τζινπίνγκ, ανοίγοντας τις εργασίες στη Σύνοδο του G20, άρχισε με τα επιτεύγματα της κινεζικής οικονομίας, εκτίμησε θετικά τις μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει η κυβέρνησή του, προβάλλοντας τη στρατηγική ανάπτυξης που στηρίζεται στην καινοτομία, στην πράσινη ανάπτυξη και στη δικαιότερη διανομή του πλούτου. Επισήμανε ότι η Κίνα είναι η δεύτερη ισχυρότερη οικονομία διεθνώς, έχει τις μεγαλύτερες εξαγωγές - εισαγωγές εμπορευμάτων, είναι τρίτη οικονομία διεθνώς ως προς τις επενδύσεις στο εξωτερικό και έχει φτάσει το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στα 8.000 δολάρια.
Πράγματι, η Κίνα ήδη εφαρμόζει αυτήν τη στρατηγική, μάλιστα με μακροπρόθεσμη προοπτική. Υπάρχουν σημαντικοί δείκτες ως προς αυτό όπως:
α) «Οι εξαγορές στο εξωτερικό από κινεζικές επιχειρήσεις έφθασαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα το 2016. Οι μειωμένοι εγχώριοι ρυθμοί ανάπτυξης και οι προσπάθειες της κυβέρνησης να στηρίξει τα σχέδια επέκτασης των κινεζικών εταιρειών ώθησαν τις επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε εξαγορές στο εξωτερικό, προκειμένου να συμβάλουν στην ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας και ευημερίας. Οι κινεζικές επιχειρήσεις ανακοίνωσαν 387 συμφωνίες κατά το α΄ εξάμηνο του 2016 συνολικής αξίας 129 δισ. δολαρίων, ξεπερνώντας το ποσό - ρεκόρ των 97,9 δισ. δολαρίων το 2015. Οι κινεζικές εταιρείες έχουν αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον τους για την απόκτηση βιομηχανικών ρομπότ και σχετικού λογισμικού, στοχεύοντας ιδιαίτερα σε ευρωπαϊκές εταιρείες. Η Κίνα είναι ήδη ο μεγαλύτερος χρήστης βιομηχανικών ρομπότ παγκοσμίως». («Καθημερινή», 7/9/2016).
«Η γερμανική εταιρεία ρομποτικής Kuka AG εξαγοράστηκε από την κινεζική Midea, τον Αύγουστο 2016 έναντι 5 δισ. δολαρίων. Είχε προηγηθεί και η εξαγορά της γερμανικής βιομηχανίας μηχανολογικού εξοπλισμού KraussMaffei από την κινεζική ChemChina έναντι ενός δισ. δολαρίων. Η εταιρεία δεδομένων Dealogic αναφέρει πως από τις αρχές του 2016 οι κινεζικές επιχειρήσεις έχουν δαπανήσει σχεδόν 11 δισ. δολάρια σε εξαγορές γερμανικών επιχειρήσεων. Το ποσό αυτό επισκιάζει τα 2,6 δισ. δολάρια αντίστοιχων δαπανών το 2014. Στην Ευρώπη οι κινεζικές επενδύσεις φθάνουν στα 203 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 38,1 δισ. δολάρια έχουν τοποθετηθεί στη Βρετανία.
Σύμφωνα με τη Rhodium Group, οι άμεσες ξένες επενδύσεις κινεζικών επιχειρήσεων στις ΗΠΑ έφθασαν το 2015 στα 15,7 δισ. δολάρια, καταγράφοντας αύξηση 30% σε σύγκριση με το 2016. Στοιχεία της κινεζικής υπηρεσίας καταγραφής επενδύσεων, δείχνουν ότι οι επενδύσεις της Κίνας στις ΗΠΑ ανέρχονται σε 134,4 δισ. δολάρια».(«Καθημερινή», 16/10/2016)
β) Επίσης, η κινεζική τράπεζα ICBC Standard Bank αγόρασε την επιχείρηση εκκαθάρισης και αποθήκευσης πολύτιμων μετάλλων της βρετανικής τράπεζας Barclays και αποτελεί τη μοναδική τράπεζα της Κίνας με τέτοια δραστηριότητα στην αγορά του Λονδίνου. Η τράπεζα αγόρασε την επιχείρηση εκκαθάρισης και αποθήκευσης πολύτιμων μετάλλων της βρετανικής Barclays με χωρητικότητα 2.000 τόνων χρυσού, αργύρου και πλατίνας αξίας τουλάχιστον 80 δισ. δολαρίων. Στην αγορά χρυσού και πολύτιμων μετάλλων του Λονδίνου, εκκαθαρίζονται κάθε χρόνο συναλλαγές ύψους 5 τρισ. δολαρίων.
γ) Ο Κινέζος Πρόεδρος στην εναρκτήρια ομιλία του στη Σύνοδο του G20 πρόβαλε και το σχέδιο των νέων, χερσαίων και θαλάσσιων, «Δρόμων του Μεταξιού». Είναι ένα τεράστιο σχέδιο διασύνδεσης αγορών, λιμανιών, ενεργειακών αγωγών, τηλεπικοινωνιών, εμπορίου σε μια ζώνη που αφορά 64 κράτη, 4,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους και περίπου το 40% της παγκόσμιας οικονομίας. Η Ασιατική Τράπεζα Υποδομών (ιδρύθηκε με βασικό συντελεστή την Κίνα) και η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS θα εξασφαλίσουν μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης για αυτό το φιλόδοξο σχέδιο που θα συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη διεθνώς.
Σύμφωνα δε με την κινεζική κυβέρνηση, «χρειάζεται να απαλλαγούν ορισμένοι από την ξεπερασμένη ψυχροπολεμική νοοτροπία», να οικοδομηθούν μια νέα αντίληψη περί «κοινής, πλήρους, συνεργατικής και βιώσιμης ασφάλειας» και νέες πρακτικές στην παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση.
δ) Επίσης, δεν είναι μόνο η κατάκτηση της δεύτερης θέσης της κινεζικής οικονομίας διεθνώς. Σύμφωνα με έρευνα της HSBC, η επιρροή της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία επεκτείνεται και εδραιώνεται σε όλες τις γωνιές του κόσμου. Η Κίνα παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην ενίσχυση της παγκόσμιας ανάπτυξης απ' ό,τι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη μαζί. Το πρώτο τρίμηνο του 2016 το «μερίδιο» της κινεζικής οικονομίας στην αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ υπολογίζεται στο 47%.

Οξυνση των ανταγωνισμών

Φαίνεται μια επιθετική οικονομική πολιτική της Κίνας με βασικό συντελεστή την εξαγωγή κεφαλαίων και εξαγορά επιχειρήσεων, όπως αυτές της ρομποτικής. Αλλωστε ο Σι Τζινπίνγκ είπε στην ομιλία του στο G20: «Χρειάζεται να αδράξουμε την ιστορική ευκαιρία που παρουσιάζει η καινοτομία, η νέα επιστημονική και τεχνολογική επανάσταση, ο μετασχηματισμός της βιομηχανίας και η ψηφιακή οικονομία", που αποτελούν "προκλήσεις και για τη διεθνή συνεργασία», (ιστοσελίδα «Capital» 4/9/2016). Ολα τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν αφενός τη διεκδίκηση αναβαθμισμένου ρόλου στη διεθνή πολιτική, αφετέρου οξύτατους ανταγωνισμούς (προστατευτισμός, νομισματικοί πόλεμοι, ψυχροπολεμικές νοοτροπίες, προκλήσεις για διεθνή συνεργασία, νέες πρακτικές στην οικονομική διακυβέρνηση διεθνώς κ.λπ.). Που εκδηλώνεται με την όξυνση στη Νότια Κινεζική Θάλασσα.
Για παράδειγμα, ο Μπ. Ομπάμα στη συνάντηση με τον Σι Τζινπίνγκ, ζήτησε από την Κίνα να σεβαστεί τις νομικές υποχρεώσεις της στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, ενώ ο Κινέζος Πρόεδρος απάντησε ότι η χώρα του θα συνεχίσει να διασφαλίζει την κυριαρχία της και τα ναυτικά της δικαιώματα σε αυτά τα νερά, σύμφωνα με ρεπορτάζ αστικών ΜΜΕ.
Βεβαίως διάφορα αμερικανικά και ευρωπαϊκά οικονομικά επιτελεία μιλούν για μεγάλο χρέος της Κίνας που μπορεί πιθανόν για γίνει αρνητικός μοχλός στην οικονομία της, αλλά η κυβέρνηση ασκεί πολιτική περιορισμού των χρηματοπιστωτικών κινδύνων από τις εύκολες πιστώσεις.
Η επιθετική πολιτική εξαγοράς επιχειρήσεων και εξαγωγής κεφαλαίου από την Κίνα, θα οξύνει διεθνώς τους ανταγωνισμούς. Η εργατική τάξη και οι λαοί, όμως, δεν έχουν τίποτα το θετικό να περιμένουν από την όποια καπιταλιστική ανάπτυξη. Αλλωστε, η ένταση της εκμετάλλευσης, η αφαίμαξή τους αποτελούν θεμελιακή προϋπόθεση αντιμετώπισης της κρίσης σε όφελος του κεφαλαίου και καπιταλιστικής ανάπτυξης, που στις τωρινές συνθήκες θα υπονομευτεί αν κάνει το κεφάλαιο παραχωρήσεις, ο ανταγωνισμός είναι αδυσώπητος. Οι συνθήκες δείχνουν ότι η εργατική τάξη, τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα θα ανοίξουν το δρόμο της ευημερίας τους μόνο ανατρέποντας την εξουσία του κεφαλαίου με στόχο την εργατική εξουσία.