Κόκκινα δάνεια και κόκκινα βούνευρα

 Κόκκινα δάνεια και κόκκινα βούνευρα

Ένα από τα πλέον εκνευριστικά πράγματα για οποιονδήποτε διαθέτει λίγο περισσότερες από απλώς στοιχειώδεις γνώσεις οικονομικών, είναι να ακούει ή να διαβάζει είτε μειωμένης αντιλήψεως είτε βαλτούς πολιτικούς και οικονομικούς ο-θεός-να-τους-κάνει αναλυτές, να υποστηρίζουν ότι η ανάκαμψη και η έξοδος από την ύφεση καθυστερούν επειδή οι τράπεζες αδυνατούν να διοχετεύσουν χρήμα στην "πραγματική οικονομία" (τί όρος, θεέ μου!) λόγω μείωσης των διαθεσίμων τους, η οποία οφείλεται αφ' ενός μεν στην απόσυρση των καταθέσεων αφ' ετέρου δε στην διόγκωση των κόκκινων δανείων. Μόνο ένα πιο εκνευριστικό πράγμα μπορώ να σκεφτώ: την ύπαρξη πολιτών που όχι απλώς καταπίνουν αμάσητα όλα τούτα αλλά τα ενστερνίζονται, τα προσυπογράφουν και τα αναμεταδίδουν.

[Διάγραμμα: Έθνος, 23/2/2016]

Είναι καιρός να τελειώνουμε με τα παραμύθια. Κάθε σκεπτόμενος πολίτης θα έπρεπε να γνωρίζει ότι οι τράπεζες δεν χρειάζονται ρευστό στα συρτάρια τους για να χορηγήσουν δάνεια: χρησιμοποιούν εικονικό (λογιστικό) χρήμα. Αυτό το έχουμε αναλύσει στο παρελθόν και θα επανέλθουμε, όποτε χρειαστεί. Προς το παρόν, ας μείνουμε στην συνοπτική περιγραφή τού Μάικλ Χάντσον: "Οι τράπεζες δανείζουν εικονικό χρήμα, που στην πραγματικότητα δεν διαθέτουν, το οποίο εγγυοδοτείται με κεφάλαια που στην πραγματικότητα δεν έχουν, που κι αυτά υποστηρίζονται από τις κεντρικές τράπεζες που τυπώνουν χρήμα από αέρα κοπανιστό". Κατά συνέπεια, η άρνηση των τραπεζών να χορηγήσουν δάνεια δεν οφείλεται στην εκ μέρους τους έλλειψη ρευστού. Οφείλεται στην έλλειψη αξιόχρεων δανειοληπτών. Με απλά λόγια: λεφτά για δανεικά υπάρχουν, φερέγγυοι δανειζόμενοι δεν υπάρχουν (ας είναι καλά τα μνημόνια).

Το παραμύθι που συζητούμε εδώ, περιέχει ένα άλλο παραμυθάκι. Αυτό που λέει ότι τα προβλήματα των τραπεζών οφείλονται στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, στα "κόκκινα". Ας αφήσουμε στην άκρη όσα είπαμε πρωτύτερα για εικονικό-λογιστικό χρήμα κι ας μη μιλήσουμε για το πώς εικονικά δανεικά δημιουργούν πραγματικό έλλειμμα. Ας μιλήσουμε για πραγματικό χρήμα.

Η πραγματικότητα, λοιπόν, λέει πως από πραγματικό χρήμα, οι τράπεζες έχουν πάρει κάμποσο τα τελευταία χρόνια. Πήραν από το κράτος 4,5 δισ. για προνομιούχες μετοχές κι άλλα 10,5 δισ. για ειδικούς τίτλους. Κέρδισαν κάπου 18 δισ. με το κούρεμα. Πήραν άλλα 50 δισ. από τις διάφορες ανακεφαλαιοποιήσεις. Πήραν ακόμη 127,3 δισ. με την μορφή εγγυήσεων αλλά πήραν και μια σειρά άλλων εγγυήσεων, με τις οποίες εξασφάλισαν 125 δισ. ρευστότητα από την ΕΚΤ. Μέχρις εδώ έχουμε μαζέψει πάνω από 335 δισ. κι ακόμη δεν έχουμε λογαριάσει τις εγγυήσεις που τους έχει χορηγήσει η τρέχουσα κυβέρνηση επειδή ακόμη τρέχουν.

Έχοντας βάλει στα συρτάρια τους 335 δισ. από το κράτος ή, έστω, με τις ευλογίες τού κράτους και χωρίς να λογαριάσουμε τις λογής-λογής καταθέσεις φυσικών και νομικών προσώπων, πόσα δάνεια έχουν στον δρόμο οι τράπεζες; 232 δισ. είναι η απάντηση. Πόσα απ' αυτά είναι μη εξυπηρετούμενα; Τα 109 δισ., δηλαδή το 47%. Δεν υπάρχει αντίρρηση ότι πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη, όμως δεν είναι αυτό που μας απασχολεί εδώ. Εδώ μας απασχολεί το παραμύθι που λέει ότι αυτά τα 109 δισ. που δεν εξυπηρετούνται δημιουργούν πρόβλημα ρευστότητας σε κάποιους που έχουν πάρει υπερτριπλάσιο ποσό χρημάτων ως... δώρο!

Παρένθεση. Να προσθέσουμε εδώ μια λεπτομέρεια, την οποία αποφεύγουν να θίξουν οι τυχάρπαστοι αναλυτές, οι οποίοι υποστηρίζουν πως οι ενισχύσεις των τραπεζών είναι απαραίτητες γιατί έτσι προστατεύονται οι καταθέσεις των πολιτών: από τα 335 δισ. που προαναφέραμε, όσα δεν είναι εγγυήσεις προαυξάνουν το δημόσιο χρέος μας, για την εξυπηρέτηση του οποίου επιβάλλονται φόροι, κόβονται μισθοί και συντάξεις και καταλύεται κάθε έννοια κοινωνικού κράτους. Με απλά λόγια: κάθε φορά που το κράτος κάνει ενέσεις ρευστότητας στις τράπεζες, στέλνει τον λογαριασμό στους πολίτες του και τους καλεί να πληρώσουν για να μη χάσουν τις καταθέσεις τους. Λογική του παραλόγου. Κλείνει η παρένθεση.

[Διάγραμμα: "The dynamics and drivers of non‐performing exposures in the EU banking sector]

Κι επειδή η κουβέντα είναι πόρνη και ξεστρατίζει εύκολα, μήπως θυμάται κανείς ότι πέρυσι τέτοιες μέρες οι τράπεζες έκαναν αύξηση κεφαλαίου, ορίζοντας ως τιμή για τις μετοχές τους 1 (Eurobank), 2 (Εθνική), 3 (Πειραιώς) και 4 (Alpha) λεπτά τού ευρώ, όταν έναν χρόνο νωρίτερα οι ίδιες μετοχές είχαν αντίστοιχα 31, 30, 170 και 65 λεπτά; Κι έτσι βρέθηκε το δημόσιο με μια μετοχή π.χ. της Πειραιώς, που την είχε αγοράσει 1,70 ευρώ, να αξίζει 0,03 μόνο, δηλαδή να έχει χάσει το 98,24% των χρημάτων που είχε πληρώσει. Με αυτό το ωραίο κόλπο, το κράτος έχασε σχεδόν το σύνολο των κάπου 50 δισ. που είχε ξοδέψει για ανακεφαλαιοποιήσεις. Μήπως μπορεί να μας πει κάποιος από τους "έγκυρους" αναλυτές σε ποιες τσέπες κατέληξαν αυτά τα λεφτά;

Κατά τα άλλα, τα "κόκκινα" δάνεια αποτελούν τροχοπέδη για την οικονομία μας και πρέπει να χάσει ο κάθε φουκαράς το σπίτι του ή το μαγαζάκι του για να ξεμπλοκάρουμε.

Ε, ρε κόκκινο βούνευρο που χάθηκε...