Αναπάντητα ερωτήματα

Αναπάντητα ερωτήματα

Δύο απόψεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον καταγράφηκαν σε προχτεσινά δημοσιεύματα του Τύπου, στα απόνερα της διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό που ολοκληρώθηκε στην Ελβετία, χωρίς για την ώρα να υπάρξει συμφωνία. Και τα δύο δημοσιεύματα, σε διαφορετικές εφημερίδες, αναφέρονται στα ζητήματα της Ασφάλειας και των εγγυήσεων, που τέθηκαν ακροθιγώς στη διμερή διαπραγμάτευση. Είναι ζητήματα που προβάλλονται κατά κόρον από την ελληνική κυβέρνηση και παρουσιάζονται πλέον ως η βασική αιτία του ναυαγίου των συνομιλιών στην Ελβετία.

***

Γράφτηκε, λοιπόν, στον Τύπο για το πώς θα μπορούσε σε βάθος χρόνου να λυθεί το ζήτημα των εγγυήσεων και της Ασφάλειας στο νησί, αν υπάρξει βέβαια προηγουμένως συμφωνία σε όλα τα υπόλοιπα σημεία του προωθούμενου διχοτομικού σχεδίου: «Σε εύλογο βάθος χρόνου θα μπορεί να επιτευχθεί η αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και ακολούθως η αντικατάσταση των δυνάμεων Ελλάδας και Τουρκίας (ΕΛΔΥΚ και ΤΟΥΡΚΔΥΚ), που προνοούσε η συνθήκη εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, με μια μεικτή/διακοινοτική στρατιωτική δύναμη Ταχείας Αντίδρασης (...) Περαιτέρω, με την πλήρη ένταξη ενός μεικτού κυπριακού στρατού σ' ένα νέο πλαίσιο ασφαλείας, αίρονται τα όποια υφιστάμενα εμπόδια, τουλάχιστον αυτά που προβάλλει η Τουρκία, για τη συμμετοχή της Κύπρου στις Ευρωνατοϊκές συναντήσεις και συνεργασίες (...) Ας μη λησμονείται άλλωστε ότι στην τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία, αποφασίστηκε η αναβάθμιση των σχέσεων και ο περαιτέρω συντονισμός μεταξύ μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ, σε μια συνάντηση κορυφής που, ως γνωστόν, η Κύπρος απουσίαζε. Πρόβλημα που μπορεί εν ευθέτω χρόνω να επιλυθεί με την ένταξη της Κύπρου στο σύστημα ασφαλείας που προσφέρεται στο πλαίσιο του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη».

***

Στο δεύτερο δημοσίευμα καταγράφεται η εξής άποψη για το ίδιο θέμα: «Αλλά δεν είναι λογική η λύση να προβλέπει την παραμονή κατοχικών δυνάμεων σε μια χώρα - μέλος της ΕΕ. Τι είδους ανεξάρτητη χώρα θα είναι αυτή; (...) Το ερώτημα τίθεται πρωτίστως προς την Ευρωπαϊκή Ενωση, αφού θα πρόκειται για ευρωπαϊκό έδαφος. Και δεν μιλάμε για μια "πολύ σύντομη" περίοδο κάποιων εβδομάδων ή μηνών, την οποία επιβάλλουν λόγοι πρακτικοί, και στη διάρκεια της οποίας θα μπορούσε να υπάρξει ένας συνδυασμός σταδιακής εφαρμογής προνοιών της λύσης κάθε φορά που θα αποχωρούσε ένα σημαντικό τμήμα των δυνάμεων. Αλλά εδώ κάποιοι μιλούν για... χρόνια. Οσο για αυτούς που επιμένουν να υπάρχουν οπωσδήποτε δυνάμεις στο νησί, αυτές θα μπορούσαν να προέλθουν από διεθνείς παράγοντες ή οργανισμούς. Αν όχι από τον ΟΗΕ που δεν διαθέτει την απαιτούμενη αποτρεπτική ισχύ, ή την ΕΕ της οποίας η Τουρκία δεν είναι μέλος, ίσως από το ΝΑΤΟ στο οποίο ανήκουν και η Τουρκία και η Ελλάδα; Αλλά όχι τουρκικές ή ελληνικές δυνάμεις».

***

Η πρώτη άποψη, συνδυάζει τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ και καταλήγει να προτείνει μια «λύση» για τη μελλοντική ασφάλεια του νέου ομόσπονδου κράτους, ενταγμένη στο πλαίσιο των δομών του ΝΑΤΟ, όπως είναι ο «Συνεταιρισμός για την Ειρήνη». Στην πραγματικότητα, μιλάμε για ασφάλεια υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Αλλά και η δεύτερη άποψη οδηγεί στα ίδια, από άλλο δρόμο. Δηλαδή, στην ανάληψη από το ΝΑΤΟ της ευθύνης για την ασφάλεια στο νησί. Οπως γράφεται, μάλιστα, οι θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης δεν απέχουν πολύ από το πνεύμα όσων εκφράζουν και οι παραπάνω απόψεις, κι αυτό φαίνεται πως υπήρξε ένα από τα «αγκάθια» στις συνομιλίες για το Κυπριακό, καθώς η Τουρκία, ως κράτος με μεγαλύτερη γεωπολιτική ισχύ στην περιοχή, θα βρεθεί στρατιωτικά και πολιτικά σε πιο μειονεκτική θέση, αν το ζήτημα της ασφάλειας της Κύπρου ανατεθεί στο ΝΑΤΟ, με το οποίο, ούτως ή άλλως, οι σχέσεις της αυτήν την περίοδο δεν είναι οι καλύτερες.

***

Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώνεται ότι στο ζήτημα του Κυπριακού συγκρούονται μεγάλα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα και ότι είναι μεγάλο το ενδιαφέρον για το ζήτημα της ασφάλειας, πρώτα απ' όλα από τις ΗΠΑ. Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι η αλληλουχία των γεγονότων, από τον πρώτο γύρο των διαπραγματεύσεων στην Ελβετία, μέχρι την ανεπιτυχή ολοκλήρωσή τους στις αρχές της βδομάδας, περιλαμβάνει και την επίσκεψη Ομπάμα στην Αθήνα που μεσολάβησε, με το Κυπριακό ψηλά στην ατζέντα. Τα ερωτήματα για το τι συζήτησε ο Αμερικανός Πρόεδρος με τον Ελληνα πρωθυπουργό, δεν έχουν ακόμα απαντηθεί. Εκτός αν τα απαντήσουν οι ίδιες οι εξελίξεις...

Π.