Ευρασιατική Οικονομική Ενωση ένα επιπλέον ιμπεριαλιστικό μπλοκ

Ευρασιατική Οικονομική Ενωση ένα επιπλέον ιμπεριαλιστικό μπλοκ

Εκτενή αποσπάσματα από την παρέμβαση του συμπροέδρου του Σοσιαλιστικού Κινήματος Καζαχστάν Α. Κουρμάνοφ στο Διεθνές Σεμινάριο που διοργάνωσε η Ευρωκοινοβουλευτική ομάδα του ΚΚΕ

Από τη συνεδρίαση της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης (Ρωσίας, Λευκορωσίας, Καζακστάν, Αρμενίας, Κιργιζία, Τατζικιστάν) στη Μόσχα το 2014

Με αφορμή τη συζήτηση που γίνεται στη χώρα μας περί εναλλακτικών διακρατικών ενώσεων, δήθεν αντίβαρο σε άλλες και υπέρ των λαών, δημοσιεύουμε σήμερα εκτενή αποσπάσματα από την πολύ διαφωτιστική τοποθέτηση του Αϊνούρ Κουρμάνοφ, συμπροέδρου του Σοσιαλιστικού Κινήματος Καζαχστάν, για τις ενώσεις στις οποίες πρωτοστατεί η καπιταλιστική Ρωσία, στο πρόσφατο Διεθνές Σεμινάριο που διοργάνωσε με επιτυχία η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ, στην Αθήνα, στις 10 Δεκέμβρη, με θέμα «Ενας αιώνας από την έκδοση του έργου του Β. Ι. Λένιν "Για το σύνθημα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης"».
Ο εκπρόσωπος του Σοσιαλιστικού Κινήματος Καζαχστάν σημείωσε:
«Η κρατική προπαγάνδα της Ρωσίας, του Καζαχστάν, της Λευκορωσίας, της Αρμενίας και της Κιργιζίας συνεχώς επαναλαμβάνει τα περί μιας νέας εποχής ολοκλήρωσης και συνεργασίας στα όρια της Τελωνειακής (ΤΕ) και της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης (ΕΑΟΕ). Ολα αυτά σερβίρονται σαν μια προοδευτική ένωση εμπορευματοπαραγωγών, που θα οδηγήσει στην εμφάνιση νέων θέσεων εργασίας, στην άνοδο της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών, στην αύξηση των εμπορικών ανταλλαγών, σε ενιαίους δασμούς, σε ομογενοποίηση της φορολογικής, εργασιακής και κοινωνικής νομοθεσίας.
Ορισμένοι καθιερωμένοι ιδεολόγοι φιλοκυβερνητικών οργανισμών, ακόμα και ορισμένων αριστερών κομμάτων, προσπαθούν να πείσουν τις μάζες για την "αναγέννηση" της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης σε καπιταλιστική βάση, θεωρώντας την ΕΑΟΕ και την ΤΕ ενώσεις για την αποκατάσταση των παλιών δεσμών μεταξύ των Δημοκρατιών και την άνοδο της εγχώριας βιομηχανίας. Οτι είναι δήθεν μια μεταβατική, μόνο, μορφή, ένα αναγκαίο στάδιο προς μια σοβαρότερη πολιτική και οικονομική ένωση αυτών των χωρών σε ένα ενιαίο συνομοσπονδιακό ή ακόμα και ομοσπονδιακό κρατικό μόρφωμα υπό την αιγίδα της σημερινής αστικής Ρωσίας.
Οσοι παράγοντες των κομμουνιστικών και σοσιαλιστικών κομμάτων των χωρών της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) παίρνουν στα σοβαρά αυτόν τον προπαγανδιστικό χυλό και τον αναπαράγουν οι ίδιοι στα προγράμματα και την πρακτική πολιτική τους, απορρίπτουν με προθυμία την ταξική προσέγγιση και τη μαρξιστική ανάλυση των διαδικασιών και γίνονται απλώς ο πέμπτος τροχός στο κρατικό κάρο των καθεστώτων. Η υποστήριξη, έμμεση ή άμεση, αυτών των ενώσεων, όπως και της πολιτικής των κυβερνήσεων και των Προέδρων, οδηγεί σε πλήρη απώλεια της πολιτικής αυτοτέλειας, στη συμπαράταξη, στην πράξη, με μια σειρά συντηρητικών ή ακόμα και δεξιών δυνάμεων των κυρίαρχων αστικών κύκλων, και στην τελεσίδικη απόσπαση από την κοινωνική τους βάση, στην ιδεολογική υπόσκαψη του κομμουνιστικού κινήματος.

Ποιος ήταν ο στόχος δημιουργίας των ΕΑΟΕ και ΤΕ;

Οι κομμουνιστές δεν πρέπει να έχουν, πόσο μάλλον να καλλιεργούν, αυταπάτες σχετικά με αυτές τις ενώσεις. Η Τελωνειακή Ενωση και η Ευρασιατική Οικονομική Ενωση αποτελούν τυπικές μορφές εμπορο-βιομηχανικού μπλοκ των καπιταλιστών, που κατευθύνεται στην ενοποίηση της εμπορικής, κοινωνικής και εργασιακής νομοθεσίας, που συνολικά είναι προσανατολισμένες εναντίον των συμφερόντων των εργαζομένων. Η είσοδος, για παράδειγμα, του Καζαχστάν στην ΤΕ οδήγησε σε μείωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών, σε άνοδο των δασμών, σε ακρίβεια, σε μείωση της παραγωγής, σε ακόμα μεγαλύτερη εξάρτηση της εγχώριας οικονομίας.
Οι κυβερνήσεις της Ρωσίας και του Καζαχστάν ακολουθούν την ίδια πολιτική σκληρών νεοφιλελεύθερων αγοραίων μεταρρυθμίσεων, που συνοδεύεται από ιδιωτικοποιήσεις, καταστροφή του κοινωνικού συστήματος Πρόνοιας, συνεχή μείωση όλων των δαπανών του προϋπολογισμού, εμπορευματοποίηση της Παιδείας και της Υγείας. Από αυτή την ένωση κερδίζουν μόνο οι μεγάλοι παίκτες των εξορυκτικών κλάδων, οι κρατικομονοπωλιακοί γίγαντες τύπου "Γκαζπρόμ" ή "ΚαζΜουναϊΓκαζ", που, με την ευκαιρία, απέκτησε μερίδιο στην πρώτη εταιρεία. Η Ρωσία μπήκε στον ΠΟΕ, όπως και το Καζαχστάν, οι κυβερνήσεις τους λειτουργούν επίσης σύμφωνα με τις συστάσεις του ΔΝΤ και της ΔΤ.
Γι' αυτό είναι ανόητο να εξετάζεται αυτή η διαδικασία ως "αναγέννηση" της ΕΣΣΔ.
Το ίδιο το Καζαχστάν εντάχθηκε ήδη στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, ως πάροχος πρώτων υλών και στη δεδομένη περίπτωση μπαίνει στην τροχιά των πολιτικών συμφερόντων της Ρωσίας, της Κίνας, των ΗΠΑ και των χωρών της ΕΕ. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι παρά τη συμμετοχή του στην ΕΑΟΕ και την ΤΕ, το Καζαχστάν υπέγραψε συμφωνία οικονομικής συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση το Δεκέμβρη του 2015, που δίνει συμπληρωματικά προνόμια στο δυτικό κεφάλαιο στην εκμετάλλευση των φυσικών πηγών και της εργατικής τάξης.

Η ενίσχυση των αντιθέσεων στη νέα Ενωση

Παρά τις διακηρύξεις για θρίαμβο των διαδικασιών ολοκλήρωσης, περί "αδελφοσύνης" και "αιώνιας φιλίας", αυτά τα μορφώματα δεν αποτελούν οικονομικές μορφές, στο εσωτερικό τους ξεσπούν περιοδικά εμπορικοί πόλεμοι, ενώ το απαντητικό εμπάργκο της Μόσχας στην εισαγωγή τροφίμων από τις χώρες της ΕΕ σπάει συνεχώς από την Αστάνα και το Μινσκ. Αυτό το διαπιστώνουν και οι ίδιοι οι Πρόεδροι των χωρών της ΕΑΟΕ.
Στο πλαίσιο των δύο συναντήσεων στην Αστάνα τον προηγούμενο χρόνο, η θυελλώδης συζήτηση αφορούσε τα κρισιακά φαινόμενα στις οικονομίες των χωρών.
Οι τάσεις, γενικά, δεν είναι ευοίωνες για τις οικονομίες πρώτων υλών, όπως της Ρωσίας και του Καζαχστάν. Φαίνεται, γι' αυτό, αλλά και λόγω των προβλημάτων με την Κιργιζία, που προς το παρόν δεν ένιωσε κανένα προνόμιο από την είσοδό της στην ένωση, ότι αποφάσισαν να κάνουν τη συζήτηση των ηγετών κλειστή για τα ΜΜΕ. Ο Λουκασένκο ανακοίνωσε μόνο ότι η Ρωσία και το Καζαχστάν αποφάσισαν να λύσουν μέχρι την Πρωτοχρονιά τα ζητήματα, που παρουσιάζονται στα σύνορα, ώστε "ο λαός της Κιργιζίας να νιώσει πού μπήκε" και να μην δυσανασχετεί για την απόφαση που πάρθηκε.
Στο φόντο της διαδικασίας δημιουργίας του διεθνούς ιμπεριαλιστικού μπλοκ των BRICS, κάτω από την επιφάνεια της προπαγάνδας κρύβονται πολλοί ύφαλοι, που αφορούν τις αντιθέσεις των αστικών ομαδοποιήσεων μέσα στα ήδη υπάρχοντα μορφώματα, όπως η ΕΑΟΕ και η ΤΕ, πράγμα που δείχνει την αστάθεια του όλου οικοδομήματος.
Ετσι, το Δεκέμβρη του 2013, στη συνάντηση κορυφής της ΤΕ στη Μόσχα, αναφερόμενος στα γεγονότα στην Ουκρανία, ο Ναζαρμπάγιεφ τορπίλισε το αρχικό σχέδιο συμφωνίας του Κρεμλίνου για τη δημιουργία της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης, που προέβλεπε τη δημιουργία υπερεθνικού κοινοβουλίου, ενιαίου νομίσματος, υπερεθνικών ρυθμιστικών οργάνων κατά τα πρότυπα κυβέρνησης, ενοποίηση της νομοθεσίας. Στην πράξη έσπασε το μοντέλο της συνομοσπονδίας, περιορίζοντας την ισχύ της συμφωνίας μόνο στα καθαρά οικονομικά ζητήματα ή τις προθέσεις διακηρύξεων.
Η προφανής αδυναμία των διαδικασιών ολοκλήρωσης στο πλαίσιο των ήδη δημιουργημένων ενώσεων μπορεί να εκτιμηθεί και από τις στρατιωτικές συμφωνίες στο πλαίσιο της Συμφωνίας Συλλογικής Ασφάλειας (ΣΣΑ), που υπογράφτηκε με πρωτοβουλία του Ναζαρμπάγιεφ το 2011 και προβλέπει τη δημιουργία συνολικά 300 ταγμάτων ταχείας επέμβασης. Είναι απόλυτα σαφές ότι στόχος τους είναι η κατάπνιξη εξεγέρσεων και επαναστάσεων στις επικράτειες των χωρών της ΚΑΚ. Γι' αυτό το συγκεκριμένο μπλοκ μπορεί να εξετάζεται με σιγουριά όχι ως αντίβαρο στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, αλλά ως "χωροφυλακίστικη διεθνής", που σχηματίζεται με αντιδραστικούς σκοπούς καθυπόταξης των λαών και των εργαζομένων των χωρών μας.

Οι ελιγμοί της Μόσχας

Μια τέτοια "χωροφυλακίστικη διεθνής" εξυπηρετούσε πλήρως την Αστάνα και το Μινσκ, και αυτά τα τεχνάσματα κατά καιρούς πετύχαιναν. Οταν όμως έγινε λόγος για περιορισμό της απεριόριστης εξουσίας, για έλεγχο στις χρηματοδοτικές ροές, για δημιουργία πραγματικών δομών του νέου ιμπεριαλιστικού μπλοκ, αποδείχτηκε ξαφνικά ότι οι αστικές τάξεις του Καζαχστάν και της Λευκορωσίας δεν θέλουν και δεν προτίθενται να υλοποιήσουν αυτό το σχέδιο.
Είναι κατανοητό ότι η ρωσική αστική τάξη τώρα προσπαθεί να πιέσει τους αφερέγγυους συμμάχους της, που έχουν τα δικά τους και διαφορετικά από της Μόσχας συμφέροντα, από την πώληση των δικών τους πρώτων υλών, να κόψουν τους δεσμούς τους με την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Λευκορωσία και Καζαχστάν στην πράξη δεν υποστήριξαν τον Πούτιν την περίοδο της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Επιπλέον, ο Ναζαρμπάγιεφ και ο Λουκασένκο προσπαθούν να σταματήσουν με κάθε τρόπο τη διαδικασία πολιτικής ολοκλήρωσης των χωρών της ΕΑΟΕ. Η αστική τάξη του Καζαχστάν προσπαθεί με κάθε τρόπο να ξεγλιστρήσει από την αυξανόμενη επιρροή του βόρειου γείτονα με την πώληση γης και μετοχών των εξορυκτικών επιχειρήσεων σε κινεζικούς, σαουδαραβικούς και γιαπωνέζικους ομίλους.
Πολλοί δεν το έχουν καταλάβει ακόμα, αλλά τα γεγονότα στην Ουκρανία και το φαινόμενο της Κριμαίας άλλαξαν πλήρως τον συσχετισμό δυνάμεων και το παλιό στάτους κβο, που είχε διαμορφωθεί μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, μεταξύ των νέων κρατών. Δεδομένης της σύγκρουσης των συμφερόντων της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ, απογυμνώθηκαν και ενισχύθηκαν παλιές και νέες αντιθέσεις μεταξύ των αρχουσών τάξεων των χωρών της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (σ.σ. προήλθε μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ). Σε αυτήν την κατάσταση τα παλιά σύνορα μπορούν γρήγορα να χάσουν τη σημασία τους.
Τα άλλοτε σταθερά δικτατορικά καθεστώτα, ιδιαίτερα στην Κεντρική Ασία, μπορούν να μπουν σε μια περίοδο αστάθειας, κοινωνικών εκρήξεων, αυλικών πραξικοπημάτων και ευθείας παρέμβασης στα εσωτερικά τους από την πλευρά τρίτων χωρών. Η στρατιωτική σύγκρουση το 2014 και το 2016 μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας έδειξε ακόμα μια φορά τη δυνατότητα ταχείας αύξησης των πολεμικών συγκρούσεων. Με την ευκαιρία, η Αστάνα, παρά τη φιλειρηνική ρητορική της, παραμένοντας πιστή στις συμφωνίες με την Αγκυρα, σε αυτήν τη σύγκρουση υποστήριξε στην πράξη ακριβώς την πλευρά του Αζερμπαϊτζάν.
Ο Ναζαρμπάγιεφ επίσης τοποθετήθηκε με οξύτητα, το Δεκέμβρη του προηγούμενου έτους, εναντίον της εισδοχής στην Τελωνειακή Ενωση της Αρμενίας, η οποία, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, συνεχίζει να έχει εδαφικές διαφορές με γειτονικές της χώρες.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, σε μια κατάσταση όξυνσης της πάλης μεταξύ των διαφόρων αστικών ομάδων των ξεχωριστών χωρών, αδυνατίσματος και αποσταθεροποίησης των αστικών καθεστώτων, η εργατική τάξη πρέπει να διατηρεί την πολιτική της αυτοτέλεια και να βγει την κατάλληλη στιγμή στην πολιτική σκηνή ως πραγματική εναλλακτική δύναμη. Αυτό προϋποθέτει την αναγκαιότητα περαιτέρω οικοδόμησης και ενίσχυσης δομών του εργατικού κινήματος, ικανών να εφαρμόζουν ταξική πολιτική αρχών, ανεξάρτητα από την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα, την εθνικιστική παραφορά. Εδώ είναι ο ρόλος των κομμουνιστών».