Τζιχαντιστες, ενα "εργαλειο" με πολλες χρησεις...

Συρία, Μάης του 2013.

Ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής των ΗΠΑ 

Τζ. Μακέιν (δεξιά) συναντιέται με τη συριακή 

αντιπολίτευση. Πρώτος από αριστερά ο μετέπειτα 

ηγέτης του "Ισλαμικού Κράτους", 

χαλίφης Αμπού αλ Μπαγκντάντι

Την προηγούμενη Κυριακή ανακοινώθηκε και επίσημα από την ιρακινή κυβέρνηση και όσους τους στηρίζουν («αντιτρομοκρατικός» συνασπισμός με επικεφαλής τις ΗΠΑ) η ανακατάληψη της Μοσούλης, που κατείχαν από τον Ιούνη του 2014 οι τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους», όπου συνεχίζεται η εκκαθάριση της ρημαγμένης πόλης, με τους εκτοπισμένους αμάχους να ξεπερνάνε το 1 εκατομμύριο. Επίσης εντείνεται και η μάχη για την άλλη πόλη - προπύργιο των τζιχαντιστών στη Συρία, τη Ράκα. Η ανακατάληψη των δύο αυτών εμβληματικών πόλεων επιχειρείται να παρουσιαστεί ως το «κύκνειο άσμα της ισλαμικής τρομοκρατίας», που δήθεν θα σηματοδοτήσει μια «νέα μέρα» για τους λαούς των δύο χωρών, οι οποίοι βρέθηκαν στο στόχαστρο των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων (το Ιράκ από το 2003 και η Συρία από το 2011). Αυτό που πραγματικά συμβαίνει, και αποτελεί και την αιτία των δεινών των λαών, είναι ότι το παζάρι για την «επόμενη μέρα», ειδικά στη Συρία, είναι πολύ σκληρό. Το διακύβευμα είναι ποιος θα ελέγξει τι, από τον τεράστιο ενεργειακό πλούτο και τους αγωγούς μεταφοράς των υδρογονανθράκων. Από εκεί επί της ουσίας προκύπτουν και οι δυσκολίες που καταγράφονται στις κατά καιρούς ενδοσυριακές διαβουλεύσεις, όπως ο 7ος γύρος τους, που είναι σε εξέλιξη με την μεσολάβηση του ΟΗΕ στη Γενεύη της Ελβετίας. Η «επόμενη μέρα» σημαίνει μοίρασμα των ζωνών επιρροής ανάμεσα σε ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ και τους συμμάχους στην περιοχή (με την Τουρκία επίσης να θέλει να αποφύγει τη δημιουργία Κουρδικού κράτους στα σύνορα της) με τους ανταγωνιστές τους, που επίσης υπερασπίζονται τα δικά τους συμφέροντα και τους ενεργειακούς και άλλους σχεδιασμούς τους, όπως είναι η Ρωσία, το Ιράν και η Κίνα.

Επειδή όμως αυτό το βασικό στοιχείο της σύγκρουσης ισχυρών συμφερόντων για τον πλούτο της περιοχής είναι αυτό που προσπαθούν κρύψουν τα αστικά ΜΜΕ (διεθνή και ντόπια), για να αποπροσανατολίσουν με τον λεγόμενο «αγώνα κατά της διεθνούς τρομοκρατίας» και τη δήθεν «εμπέδωση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου», αξίζει να ξαναθυμηθούμε το πώς γεννήθηκε το φαινόμενο «τζιχαντιστές». Ο «Ριζοσπάστης» από την πρώτη στιγμή, ειδικά με το ξέσπασμα της λεγόμενης «Αραβικής Ανοιξης» του 2011 (για την οποία πανηγύριζαν αστοί και οπορτουνιστές και την παρουσίαζαν ως «νίκη της δημοκρατίας»), έχει αποκαλύψει πολλές φορές τις πραγματικές διαστάσεις και των αστικών εκσυγχρονισμών που επιχειρήθηκαν στη Βόρεια Αφρική, με την αλλαγή καθεστώτων σε Τυνησία, Λιβύη, Αίγυπτο, όσο και την προσπάθεια που συνεχίστηκε στη Συρία, με την αξιοποίηση ένοπλων ισλαμιστικών ομάδων, που «πάτησε» στην εμπειρία των προηγούμενων κατασκευασμάτων των ιμπεριαλιστών, όπως των «Αδελφών Μουσουλμάνων», των «Μουτζαχεντίν» που οργανώθηκαν στο Πακιστάν ενάντια στη ΛΔ Αφγανιστάν (την απόπειρα αυτής της χώρας, με τη βοήθεια των σοσιαλιστικών χωρών, να ξεφύγει από τον σκοταδισμό) ή μετέπειτα των «Ταλιμπάν» και της «Αλ Κάιντα».

Στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 20ό Συνέδριο του Κόμματος, που έγινε φέτος τον Απρίλη, σημειώνεται σχετικά με το φαινόμενο: «Η δράση των λεγόμενων "ισλαμικών τρομοκρατικών" ομάδων αποτελεί συστατικό στοιχείο του ιμπεριαλιστικού πολέμου στον 21ο αιώνα. Και αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το σε ποιο βαθμό η δραστηριότητα τέτοιων οργανώσεων διαμορφώνεται κάτω από τη στήριξη ή ανοχή ιμπεριαλιστικών κέντρων ή εκδηλώνεται ως στοιχείο αυτονόμησης αυτών των δυνάμεων από τα όποια ισχυρά κέντρα τούς ενίσχυσαν στο παρελθόν.

Η δράση αυτών των οργανώσεων αξιοποιείται αντικειμενικά είτε ως στοιχείο του "ανορθόδοξου πολέμου" ενός κράτους ή κάποιων τμημάτων του κατά των συμφερόντων κάποιου άλλου καπιταλιστικού κράτους είτε ως πρόσχημα ιμπεριαλιστικής επέμβασης. Εννοείται ότι παράλληλα με αυτούς τους στόχους, η δράση αυτών των οργανώσεων αξιοποιείται και για την ενίσχυση των κατασταλτικών μηχανισμών μιας σειράς αστικών κρατών, αλλά και για την ιδεολογική προετοιμασία των εργαζομένων ενόψει ενδεχόμενης εμπλοκής των χωρών τους σε νέες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στο όνομα της καταπολέμησης της "τρομοκρατίας".

Βεβαίως, παράλληλα με το σφοδρό ανταγωνισμό για τα κέρδη των μονοπωλίων, εξελίσσονται και οι προσπάθειες συμβιβασμού, συμφωνιών, προσωρινής αναστολής της όποιας γενίκευσης της αντιπαράθεσης, ακόμη και αναδιάταξης των συμμαχιών, όπως δείχνουν οι εξελίξεις μέσα στο ίδιο το ευρωατλαντικό "στρατόπεδο".

Οι εξελίξεις στην Τουρκία και τη Συρία χαρακτηρίζονται από ρευστότητα και κινητικότητα στη διαμόρφωση συμμαχιών ανάμεσα στα διάφορα καπιταλιστικά κράτη και από ενδεχόμενη αναδιάταξη συμμαχιών. Ωστόσο δεν πρέπει να απολυτοποιούνται ούτε η τάση διατήρησης παλιών συμμαχιών ούτε η τάση διαφοροποίησής τους. Η συνεχής παρακολούθηση τέτοιων διεργασιών είναι σημαντική γιατί αφορά ανακατατάξεις στο συσχετισμό δυνάμεων ανάμεσα σε συμμαχίες και ιμπεριαλιστικά κέντρα που αφορούν και την Ευρώπη και μπορούν να πυροδοτήσουν γενικότερες εξελίξεις».

Πώς δημιουργήθηκαν οι τζιχαντιστές και το "Ισλαμικό Κράτος"

Τζιχαντιστές το 2015 στα σύνορα Συρίας - Ιράκ

Σταχυολογούμε από προηγούμενα δημοσιεύματα της εφημερίδας μας:

Στις 20/11/15 γράφαμε: «Στην ιστορία του καπιταλισμού και του ιμπεριαλιστικού συστήματος, πολλές φορές ανερχόμενες αστικές τάξεις φόρεσαν το μανδύα της θρησκείας και άλλες τόσες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις αξιοποίησαν θρησκευτικές αντιθέσεις προκειμένου να επιβάλουν τους σχεδιασμούς τους σε βάρος των ανταγωνιστών τους. Η περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι γεμάτη παραδείγματα. Από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα και την περίπτωση του ISIS ("Ισλαμικού Κράτους"). Από την αξιοποίηση κινημάτων με θρησκευτικό χαρακτήρα, μέχρι την κατασκευή οργανώσεων αντιδραστικών δολοφόνων όπως αυτές των "Ταλιμπάν" και των "Μουτζαχεντίν" στο Αφγανιστάν, μέχρι τους τζιχαντιστές».

Μια σύντομη ιστορική αναδρομή είναι πολύ χρήσιμη: Από τα τέλη τέλη του 19ου αιώνα - αρχές 20ού, αρχίζει η μάχη Βρετανίας και Γαλλίας - μεγάλων αποικιοκρατικών δυνάμεων της περιόδου - στη Μέση Ανατολή για το ποιος θα πάρει τον έλεγχο του ανερχόμενου τότε καυσίμου (σε σχέση με τον άνθρακα), του πετρελαίου. Το 1908 ανακαλύπτονται τα μεγάλα κοιτάσματα στο Ιράν και το 1938 στη Σαουδική Αραβία, όπως και στις άλλες αραβικές χώρες της Αφρικής, Λιβύη και Αλγερία. Επίσης η Γερμανία του Κάιζερ Γουλιέλμου του Β' προχώρησε σε συμφωνία με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ακριβώς γιατί ήθελε τον έλεγχο των πετρελαιοπηγών της Μέσης Ανατολής. Αλλωστε, το ζήτημα του μοιράσματος πηγών και αγορών ήταν μια από τις αιτίες για το ξέσπασμα του πρώτου ιμπεριαλιστικού παγκόσμιου πολέμου.

Η Βρετανία και η Γαλλία παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη χάραξη των συνόρων στη Μέση Ανατολή και τη δημιουργία «ανεξάρτητων» κρατών, στην ουσία προτεκτοράτων. Η πρώτη βρίσκεται να ελέγχει τις ενεργειακές πηγές του Περσικού Κόλπου μέσω Κουβέιτ, Ιράκ και μετέπειτα μέσω Παλαιστίνης και Ιορδανίας, και η δεύτερη τη Συρία και το Λίβανο. Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση της Αιγύπτου, που ήταν υπό την επιρροή της Βρετανίας, αλλά η Γαλλία ήταν αυτή που δημιούργησε ουσιαστικά το 1928 την οργάνωση «Αδελφοί Μουσουλμάνοι». Ο ιδρυτής της, δάσκαλος στην Ισμαηλία, Χασάν αλ Μπάνα, κατά δική του ομολογία, έχει παραδεχτεί ότι προχώρησε σε αυτή την απόφαση με την προτροπή έξι στελεχών της γαλλικής εταιρείας της Διώρυγας του Σουέζ. Ετσι η αντιπαράθεση συμφερόντων βρετανικών και γαλλικών μονοπωλίων οδήγησε στη δημιουργία της πρώτης ισλαμικής οργάνωσης που ανέπτυξε δραστηριότητα στην εκπαίδευση, στη λεγόμενη φιλανθρωπία, απευθύνθηκε σε φτωχά λαϊκά στρώματα, τα οποία εξυπηρετούσε ιδιαίτερα τους τότε αποικιοκράτες και τις ανερχόμενες αστικές τάξεις να αποπροσανατολίζονται σε τέτοιες οργανώσεις, και επίσης αυτές να αναλαμβάνουν να δίνουν ένα ξεροκόμματο και μια υποτίθεται μόρφωση, απαλλάσσοντας το αστικό κράτος από δαπάνες.

Το μοντέλο αυτό χρησιμοποιήθηκε και με τις «μαντράσες», τα θρησκευτικά σχολεία στο Πακιστάν, που πήραν παιδιά από φτωχές οικογένειες και από αυτά τα φυτώρια προέκυψαν οι φανατικοί ισλαμιστές που αξιοποίησε ο ιμπεριαλισμός στο Αφγανιστάν. Τον ίδιο ρόλο, της κλειστής κοινότητας, έπαιξε και η «Αλ Κάιντα», του Σαουδάραβα Οσάμα Μπιν Λάντεν, η πολύ πλούσια οικογένεια του οποίου είχε σχέσεις με την οικογένεια Μπους στις ΗΠΑ. Ο ίδιος υπήρξε αξιωματικός του πακιστανικού στρατού που οργάνωνε «Μουτζαχεντίν» (μαχητές του ιερού πολέμου της «τζιχάντ») για τη σύγκρουση με το λαϊκό καθεστώς του Αφγανιστάν και την ΕΣΣΔ, η οποία προσπαθούσε να το στηρίξει.

Την «Αλ Κάιντα», που φέρεται να οργάνωσε τις επιθέσεις στις ΗΠΑ την 11η Σεπτέμβρη του 2001, στους Δίδυμους Πύργους στη Νέα Υόρκη και στο Πεντάγωνο με τα «αεροπλάνα - βόμβες», και τους «Ταλιμπάν», αξιοποίησαν μετέπειτα οι ίδιοι οι ιμπεριαλιστές που τους κατασκεύασαν στον λεγόμενο «αντιτρομοκρατικό αγώνα», που είχε τον ίδιο στόχο, τον έλεγχο σφαιρών επιρροής, ενεργειακών πηγών και αγορών.

Μετά το πέρασμα της «Αραβικής Ανοιξης» στη Συρία, δυνάμεις που προετοιμάζονταν από τις μυστικές υπηρεσίες διαφόρων ιμπεριαλιστικών χωρών, αξιοποιώντας και τα αντιλαϊκά μέτρα της αστικής κυβέρνησης του Μπασάρ Ασαντ, ξεκίνησαν με όπλα και στήριξη από αυτές τις δυνάμεις (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ, πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου, Τουρκία, Ισραήλ) την ιμπεριαλιστική επέμβαση, και τη δημιουργία ζωνών ελέγχου.

Μέσα σε αυτή τη διαδικασία, προέκυψε σε Συρία και Ιράκ το «Ισλαμικό Κράτος» του Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι, το λεγόμενο «ισλαμικό χαλιφάτο», που για τρία τουλάχιστον χρόνια επεκτεινόταν ανενόχλητο, και μάλιστα όχι σε τυχαίες περιοχές αλλά εκεί που υπήρχαν πετρελαιοπηγές και αγωγοί μεταφοράς τους, πλουτίζοντας από το λαθρεμπόριο με τον «μαύρο χρυσό», ο οποίος κατέληγε στις πολυεθνικές που τον μοσχοπουλούσαν ως προερχόμενο από νόμιμες πηγές. Σήμερα ο αλ Μπαγκντάντι φέρεται να είναι νεκρός και η οργάνωσή του να είναι σε πτώση, με πολλούς ενόπλους να έχουν συλληφθεί ή να έχουν διαφύγει και ενδεχομένως να εμφανιστούν κάπου αλλού που θα προετοιμαστεί νέα ιμπεριαλιστική επέμβαση. Για παράδειγμα, ακούγεται ότι εδώ και κάποιο διάστημα τζιχαντιστές περνάνε στη Λιβύη και άλλες χώρες της Αφρικής.

Διαδρομή με σημασία

Στην κατεστραμμένη Μοσούλη

Το λεγόμενο «Ισλαμικό Κράτος Ιράκ και Λεβάντε (Συρία)» (ISIL ή ISIS ή Νταές στα αραβικά) πρωτοξεκίνησε μερικά χρόνια μετά την ιμπεριαλιστική εισβολή του 2003 στο Ιράκ, που έγινε με πρόσχημα την ανατροπή του τότε Προέδρου Σαντάμ Χουσεΐν(πρώην σύμμαχου των ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του '80) και τη χρήση χημικών όπλων. Μετά τη διάλυση του ιρακινού κράτους, την εκτέλεση του Σαντάμ και το κυνήγι των αξιωματικών του ιρακινού στρατού και του κυβερνώντος κόμματος (με πλειοψηφία των Σουνιτών) από τις κατοχικές δυνάμεις, δημιουργήθηκαν οι συνθήκες για την αντίδραση εκ μέρους των ηττημένων.

Οχι τυχαία, ο αλ Μπαγκντάντι είχε συλληφθεί από τις αμερικανικές κατοχικές δυνάμεις για «αντίσταση» και είχε κρατηθεί στις φυλακές - κολαστήριο, αλλά και μελλοντικό θερμοκήπιο τζιχαντιστών του Αμπου Γκράιμπ. Στην πορεία, όμως, όπως αποδείχτηκε, ο τότε «αντιστασιακός» αλ Μπαγκντάντι στρατολογήθηκε, εκπαιδεύτηκε και χρηματοδοτήθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και άλλων αραβικών χωρών (βλ. και συναντήσεις του με τον Αμερικανό γερουσιαστή και πρώην διεκδικητή της προεδρίας των ΗΠΑ με το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, Τζον Μακέιν), και αξιοποιήθηκε ποικιλοτρόπως.

Η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ από το 2007 έως το 2011 και η μη σταθερότητα του αστικού καθεστώτος που στήθηκε έδωσαν την δυνατότητα να εμφανιστούν καλά εκπαιδευμένες ομάδες «Μουτζαχεντίν» και πυρήνων της «Αλ Κάιντα».

Αν και είναι το Φλεβάρη του 2014 που δημιουργείται και επίσημα το «Ισλαμικό Κράτος», η προετοιμασία είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Η θεαματική είσοδος των τζιχαντιστών του «ΙΚ» στο βόρειο Ιράκ τον Ιούνη του 2014, η κατάληψη της Μοσούλης και σημαντικών εκτάσεων της Βόρειας Συρίας (συμπεριλαμβανομένων και πολλών πετρελαιοφόρων συριακών περιοχών...) και οι βάρβαροι αποκεφαλισμοί και άλλες εκτελέσεις αμάχων (αλλά και Δυτικών ομήρων), τις οποίες αναπαρήγαγαν διεθνή δίκτυα μέσω της προβολής βίντεο «χολιγουντιανού» στιλ, έριξαν «νερό στο μύλο» των ιμπεριαλιστών για νέο ρόλο στα πεδία συγκρούσεων Συρίας και Ιράκ.

Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 2014, η κυβέρνηση των ΗΠΑ του Μπ. Ομπάμα, που έως τότε στήριζε τους αντικαθεστωτικούς ισλαμιστές διαφόρων ειδών για την ανατροπή της συριακής κυβέρνησης, αποφασίζει να ξεκινήσει αεροπορικές επιδρομές σε Συρία και Ιράκ, υποτίθεται κατά των τζιχαντιστών, οι οποίοι όμως συνεχίζουν το λαθρεμπόριο. Το Σεπτέμβρη του 2015 αρχίζει και η στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στη Συρία, με τις πρώτες αεροπορικές επιδρομές, που γίνονται με την άδεια της συριακής κυβέρνησης, να χτυπάνε τους τζιχαντιστές του «ΙΚ». Η παρέμβαση της Ρωσίας σχετίζεται με τη στήριξη της Συρίας, όπου έχει σημαντικά γεωστρατηγικά συμφέροντα και τη βάση Ταρτούς στη Μεσόγειο, όπως και την αεροπορική βάση της Λαττάκεια. Από την αρχή η Ρωσία συντονίζεται με το Ιράν, στη συνέχεια με το Ιράκ και το Ισραήλ, ενώ τελευταία και με την Τουρκία, μετά την ψύχρανση των μεταξύ τους σχέσεων έπειτα από την κατάρριψη ρωσικού βομβαρδιστικού από τουρκικά μαχητικά το Νοέμβρη του 2015 στη μεθόριο της Συρίας.

Μπίζνες εκατομμυρίων με το λαθρεμπόριο

Από την αρχή της δράση του το «Ισλαμικό Κράτος» έδειξε τον ...επαγγελματισμό του. Διέθετε αξιόμαχους πρώην στρατιωτικούς, ξένους μισθοφόρους που έμπαιναν σωρηδόν από την Τουρκία, τεχνοκράτες και επιστήμονες. Στηρίχτηκε σε τμήματα της αστικής τάξης της Συρίας και του Ιράκ, αλλά και από ιμπεριαλιστικά κέντρα και μονοπωλιακούς ομίλους.Ετσι, οι τζιχαντιστές κατάφεραν να ελέγξουν ένα σημαντικό κομμάτι των πετρελαιοπηγών της Συρίας και του Ιράκ. Καταφέρνουν να διακινούν το πετρέλαιο, με τη συνεργασία ενός τεράστιου δικτύου οδηγών, μεσαζόντων, λαθρεμπόρων, μεταφορέων, αξιωματούχων, οργανώσεων του οργανωμένου εγκλήματος σε χώρες της ευρύτερης περιοχής, πολυεθνικών πετρελαϊκών και μεταφορικών εταιρειών και τις «ευλογίες» δυτικών, αραβικών και άλλων κυβερνήσεων. Ετσι εξηγείται πως μια σχετικά ολιγάριθμη ομάδα ενόπλων με μεγάλη ευκολία αναπτυσσόταν, διέθετε οχήματα, όπλα, συστήματα επικοινωνιών. Σύμφωνα με περιοδικά και έρευνες χωρών της Δύσης είχε φτάσει να έχει μηνιαία κέρδη έως και 50 εκατομμύρια δολάρια.

Τα στελέχη του «Ισλαμικού Κράτους» ελέγχουν πετρελαιοπηγές, αγωγούς, διαδρόμους που αποτελούσαν και αποτελούν το «μήλον της Εριδος» ανάμεσα σε αντικρουόμενα μονοπωλιακά και ιμπεριαλιστικά κέντρα τόσο της περιοχής όσο και διεθνώς.

Είναι έτσι φανερό ότι τα συμφέροντα που διακυβεύονται στα εδάφη της Συρίας, του Ιράκ και της ευρύτερης περιοχής είναι τεράστια, συνδέονται άμεσα με κόντρες μονοπωλίων που επιδιώκουν «νέους χάρτες» και «αγορές». Γι' αυτό και το ενδιαφέρον ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που αξιοποιούν κατάλληλα το πρόσχημα της «τρομοκρατίας». Η συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων από δεκάδες χώρες της Ευρώπης, των ΗΠΑ, των συμμάχων τους στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής δημιουργεί ένα εκρηκτικό τοπίο που δεν απέχει πολύ από τη στιγμή μιας γενικευμένης ανάφλεξη. Η ιστορική εμπειρία των δύο παγκόσμιων ιμπεριαλιστικών πολέμων διδάσκει πολλά. Και δίνει το πιο σημαντικό δίδαγμα ότι οι εργάτες και τα λαϊκά εκμεταλλευόμενα στρώματα δεν πρέπει να «τσιμπάνε» στα διάφορα προσχήματα και διλήμματα που στήνουν οι εκμεταλλευτές του. Δεν πρέπει να χάνουν τον δικό τους δρόμο για αυτοτελή πάλη για οριστική κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και εξουσίας.