Κυριαρχία μιας ελίτ στον ανταγωνισμό για το προϊόν

Associated Press

Με όπλο τα πανάκριβα τηλεοπτικά δικαιώματα, η αγγλική Πρέμιερ Λιγκ κατέχει την κορυφή στη λίστα των πρωταθλημάτων με τα περισσότερα έσοδα

Η ολοκλήρωση της φετινής θερινής μεταγραφικής περιόδου στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο επισημοποίησε, τουλάχιστον με τα μέχρι τώρα στοιχεία, και τον «χορό» των δισ. που στήθηκε με τις μετακινήσεις παικτών με σκοπό την ενίσχυση των ομάδων. Ενας τομέας που τα τελευταία χρόνια αποτελεί από τους πλέον κερδοφόρους στην γενικότερη βιομηχανία του σημερινού εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου, με τα ποσά που τζιράρονται κάθε καλοκαιρινή περίοδο να φτάνουν σε αστρονομικά ύψη (βλ. και πρόσφατο δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη»). Είναι χαρακτηριστικό ότι με τα μέχρι στιγμής επίσημα στοιχεία, το ποσό που δαπανήθηκε τη φετινή μεταγραφική περίοδο ξεπέρασε τα 4 δισ. ευρώ, ενώ η αύξηση σε σχέση με πριν από δύο χρόνια αγγίζει τα 700 εκατ. ευρώ. Η Παρί Σεν Ζερμέν, με τα λεφτά που έδωσε για τις αποκτήσεις των Νεϊμάρ και Εμπαπέ (με τη μορφή δανεισμού), αλλά και η Μίλαν, που χάρη στα κινεζικά κεφάλαια βρέθηκε σε μεταγραφική έξαρση, θεωρούνται οι πρωταθλήτριες της μεταγραφικής περιόδου.

Οι ...πέντε και οι άλλοι

Το σκηνικό που επικράτησε (και) φέτος στη μεταγραφική περίοδο και τα ποσά που δαπανήθηκαν, κυρίως από ομάδες που προέρχονται από συγκεκριμένες χώρες, δεν είναι ξεκομμένα από τη γενικότερη εικόνα που επικρατεί στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο όσον αφορά τις εγχώριες διοργανώσεις. Σε ένα ποδόσφαιρο - πρόσφορο έδαφος για ανελέητες επιχειρηματικές (και όχι μόνο) κόντρες συμφερόντων και για τα παιχνίδια κέρδους των πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται, η «ψαλίδα» μεταξύ «πατρικίων» και «πληβείων» συνεχώς ανοίγει. Ουσιαστικά αυτή τη στιγμή η όξυνση του ανταγωνισμού έχει επιβάλει ένα καθεστώς δύο και τριών ταχυτήτων όσον αφορά τις εγχώριες διοργανώσεις, με αυτές συγκεκριμένων τεσσάρων (+1) χωρών να θεωρούνται πανάκριβα προϊόντα, από το «πάνω ράφι». Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία (και Γαλλία που ακολουθεί) κατέχουν τη μερίδα του λέοντος όσον αφορά τα κέρδη από διάφορους τομείς (τηλεοπτικά, χορηγίες, περαιτέρω έσοδα), δημιουργώντας ένα συγκεκριμένο «στάτους κβο». Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία σχετικής έρευνας του ποδοσφαιρικού τμήματος του οίκου «Deloitte» για τη σεζόν 2015 - 2016, τα οποία αναφέρουν πως συνολικά τα έσοδα των συγκεκριμένων πέντε πρωταθλημάτων άγγιξαν το ποσό των 13 δισ. ευρώ. Κάτι που αντιστοιχεί σε πάνω από το μισό (54% συγκεκριμένα) του συνολικού ποσού των εσόδων που υπήρξαν σε όλες τις ευρωπαϊκές εγχώριες διοργανώσεις (περίπου 22 δισ. ευρώ τη συγκεκριμένη περίοδο).

Με όπλο τα τηλεοπτικά

Eurokinissi

Μπαρτσελόνα και Ρεάλ Μαδρίτης αποτελούν τα βαριά «χαρτιά» της ισπανικής Λα Λίγκα στη μάχη του ανταγωνισμού

Στον πακτωλό δισ. που αφορούν τα έσοδα των συγκεκριμένων ισχυρών πρωταθλημάτων, ιδιαίτερη βαρύτητα, παίζοντας φυσικά το δικό της ρόλο στην αύξηση των ποσών, έχει η πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων. Ενας ακόμα τομέας που τις τελευταίες δεκαετίες συγκαταλέγεται στα «χρυσωρυχεία» του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, ιδιαίτερα μετά το άνοιγμα σε προσοδοφόρες αγορές από την Ασία (με βαρύ «χαρτί» την Κίνα), τις αραβικές χώρες (με βάση και την εισαγωγή κεφαλαίων στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο) και τις ΗΠΑ. Χαρακτηριστικά είναι τα επίσημα στοιχεία για τα ποσά που αφορούν την πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων των συγκεκριμένων πρωταθλημάτων. Οπως υπολογίζεται, το ύψος των τηλεοπτικών δικαιωμάτων στα πρωταθλήματα της πεντάδας των ισχυρών (Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία και Γαλλία) άγγιξε τα 6,6 δισ. για τη σεζόν 2015 - 2016, αντιστοιχώντας στο 49% των συνολικών εσόδων των πέντε Λιγκών, ενώ το ποσό αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο με βάση τις νέες συμφωνίες που υπογράφηκαν για την τριετία 2017-19. Το τι ρόλο παίζει η πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων σε αστρονομικά ποσά στα έσοδα των ομάδων και τη λειτουργία των ομάδων που προέρχονται από τα συγκεκριμένα πρωταθλήματα φαίνεται ξεκάθαρα στις δηλώσεις του Νταν Τζόουνς, συνεργάτη του ποδοσφαιρικού τμήματος της «Deloitte» που πραγματοποίησε τη σχετική έρευνα:

Associated Press

Ανοιγμα στους ξένους επενδυτές απαιτούν από την Μπουντεσλίγκα οι πολυεθνικές - χορηγοί του πρωταθλήματος

«Η αύξηση των εσόδων από συμφωνίες αναμετάδοσης συνεχίζει να παρέχει τη βάση στην οποία οι κορυφαίοι σύλλογοι της Ευρώπης μπορούν να στηριχτούν προκειμένου να επενδύσουν σε νέα ταλέντα και εγκαταστάσεις, όπως γήπεδα, προπονητικά κέντρα κ.λπ.».
Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά της δυναμικής και κυρίως των «όπλων» με τα οποία οι ομάδες από τα πέντε μεγάλα πρωταθλήματα μπαίνουν κάθε φορά στη «μάχη», σε σχέση με τους αντιπάλους τους.

Οξυμένος ανταγωνισμός και μεταξύ των ισχυρών

Πέρα όμως από τις τεράστιες οικονομικές διαφορές στον ανταγωνισμό της πρώτης πεντάδας με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, εξίσου υψηλός είναι και ο ανταγωνισμός που αφορά τις μεταξύ τους διαφορές σε αυτόν τον τομέα. Αλλωστε, στο εμπορευματοποιημένο ποδόσφαιρο, όπου κυριαρχεί το αδυσώπητο κυνήγι για τα κέρδη, η όξυνση του ανταγωνισμού δεν θα μπορούσε να λείπει και από τα υψηλά «πατώματα» της «πυραμίδας». Το αντίθετο μάλιστα, αφού π.χ. η συγκέντρωση στα πέντε μεγάλα πρωταθλήματα του μεγαλύτερου μέρους του ποδοσφαιρικού τζίρου οξύνει ακόμα περισσότερο τη μάχη μεταξύ των πολυεθνικών που «κινούν τα νήματα», για το μεγαλύτερο κομμάτι της «πίτας» της αγοράς.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κόντρα της αγγλικής με την ισπανική Λίγκα για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αξιοποίηση της ασιατικής αγοράς, όπου η δεύτερη δείχνει τα τελευταία χρόνια να μπαίνει δυναμικά με μπροστάρηδες τα δυο βαριά «χαρτιά» της, Ρεάλ Μαδρίτης και Μπαρτσελόνα. Αλλο, πρόσφατο παράδειγμα, αποτελεί η εισήγηση από πλευράς ισπανικής Λίγκας στην UEFA να ελέγξει την εισροή κεφαλαίων στη γαλλική Παρί Σεν Ζερμέν και στην αγγλική Μάντσεστερ Σίτι, από Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αντίστοιχα, για παραβίαση των οικονομικών κανονισμών που ισχύουν στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.
Την ίδια ώρα, γερμανικών συμφερόντων αθλητική πολυεθνική που έχει τα δικαιώματα στη γερμανική Μπουντεσλίγκα έχει αυξήσει τα τελευταία χρόνια την πίεση προς τους υπεύθυνους του γερμανικού πρωταθλήματος και κρατικούς φορείς για αλλαγή στη νομοθεσία που αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ομάδων. Ειδικότερα, πιέζει για άρση των περιορισμών προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για εισροή στο γερμανικό ποδόσφαιρο επιχειρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό (Κίνα, Ρωσία), η οποία θα ανεβάσει το επίπεδο του ανταγωνισμού των γερμανικών ομάδων και γενικότερα του πρωταθλήματος.
Για την ιταλική Serie A, που βρίσκεται αρκετά πιο πίσω σε δημοφιλία και έσοδα σε σχέση με τα τρία άλλα πρωταθλήματα (Πρέμιερ Λιγκ, Λα Λίγκα, Μπουντεσλίγκα), η είσοδος Κινέζων επενδυτών τόσο στις κορυφαίες ομάδες (Μίλαν, Ιντερ) όσο και σε άλλες (π.χ. χρεοκοπημένη Πάρμα) μοιάζει με «μάννα εξ ουρανού» προκειμένου να αναρριχηθεί στην κλίμακα του ανταγωνισμού, μέσω του ανοίγματος στην Ασία.
Οσο για τη γαλλική Ligue 1, αν και συνολικά δείχνει να είναι ο «αδύναμος κρίκος», προσπαθεί με την παρουσία των δύο πρωταγωνιστριών (Παρί και Μονακό) να «σηκώσει» τη γενικότερη εικόνα του πρωταθλήματος.

Κυρίαρχη η Πρέμιερ Λιγκ

Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία, η Πρέμιερ Λιγκ παραμένει οικονομικά στην κορυφή του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, παρουσιάζοντας συνολικά έσοδα της τάξης των 4,9 δισ. ευρώ για τη σεζόν 2015-16, 500 εκατ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με την προηγούμενη σεζόν. Πλέον, με τη νέα συμφωνία για τα τηλεοπτικά, που έφτασε το ποσό των 2,6 δισ. ευρώ, το αγγλικό πρωτάθλημα όχι μόνο «στρογγυλοκάθεται» για τα καλά στην κορυφή μεταξύ των πλέον προσοδοφόρων, αλλά αυξάνει και την απόσταση από τους ανταγωνιστές του.
Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η γερμανική Μπουντεσλίγκα, όπου τα συνολικά έσοδα των συλλόγων άγγιξαν τα 2,7 δισ. ευρώ, ενώ μεγάλο ρόλο έπαιξε η κατακόρυφη άνοδος στα τηλεοπτικά δικαιώματα του πρωταθλήματος την τελευταία διετία. Ακολουθούν η ισπανική Λα Λίγκα (με περίπου 2,4 δισ. ευρώ έσοδα), η ιταλική Serie A (1,9 δισ. ευρω) και η γαλλική Ligue 1 (περίπου 1,5 δισ.).