«Νέα εποχή» στην ισχυροποίηση των καπιταλιστικών σχέσεων

Copyright 2017 The Associated

Η ηγεσία στο κλείσιμο του 19ου συνεδρίου

Στις 24 Οκτώβρη 2017 ολοκληρώθηκε το 19ο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ), επιβεβαιώνοντας την κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στη χώρα, αλλά και ότι με όχημα τη ραγδαία επέκτασή τους τα διογκούμενα κινεζικά μονοπώλια διεκδικούν όλο και ισχυρότερο ρόλο στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα.
Η απόφαση του συνεδρίου πάνω στην έκθεση της απερχόμενης Κεντρικής Επιτροπής (ΚΕ) - με βάση την αγγλική έκδοση που αναρτήθηκε και στην ιστοσελίδα του κρατικού κινεζικού ειδησεογραφικού πρακτορείου «Σινχουά» - περιγράφει τη «νέα εποχή» στην οποία «εισήλθε ο σοσιαλισμός με κινεζικά χαρακτηριστικά», στο φόντο της ραγδαίας όξυνσης των γεωπολιτικών και μονοπωλιακών ανταγωνισμών σε όλες τις πλευρές του πλανήτη, στους οποίους η Κίνα συμμετέχει όλο και ενεργότερα.
Η απόφαση αναφέρεται στα «αληθινά αξιοσημείωτα πέντε χρόνια» που μεσολάβησαν από το 18ο συνέδριο του ΚΚΚ, «με ιστορικά επιτεύγματα στη μεταρρύθμιση, το άνοιγμα και τον σοσιαλιστικό εκσυγχρονισμό (της χώρας)».
Επιδοκιμάζοντας την πολιτική μέσα από την οποία δόθηκε νέα ώθηση στις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, το συνέδριο ξεχωρίζει ως «βασικό καθήκον» και για το μέλλον «την επιδίωξη της διαρθρωτικής μεταρρύθμισης της προσφοράς» και τη διασφάλιση «πιο ρωμαλέων οδηγών οικονομικής ανάπτυξης μέσω της μεταρρύθμισης».
Ενώ, διευκρινίζοντας τι εννοείται με τον όρο «μεταρρύθμιση», περιγράφεται η σημασία που πρέπει να αποκτήσουν οι «μηχανισμοί της αγοράς», ουσιαστικά οι ρυθμίσεις που χρειάζεται να δυναμώσουν για να προχωρήσουν η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κεφαλαίου, η ολόπλευρη στήριξη των μονοπωλιακών κινεζικών επιχειρήσεων, ώστε να μπορούν να σταθούν με αξιώσεις απέναντι στους ανταγωνιστές τους στην παγκόσμια καπιταλιστική αγορά.
Αναφέρει έτσι η απόφαση ότι «πρέπει να επιταχύνουμε την οικοδόμηση ενός βιομηχανικού συστήματος που προωθεί τη συντονισμένη ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας, με την τεχνολογική καινοτομία, έναν σύγχρονο χρηματοπιστωτικό τομέα και ανθρώπινους πόρους, και να ενισχύσουμε την ανάπτυξη της οικονομίας με πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς αγοράς, δυναμικές μικρο-οντότητες και υγιή μακρο-ρύθμιση. Ετσι μπορούμε να ενισχύσουμε σταθερά την ικανότητα της κινεζικής οικονομίας να καινοτομεί και να είναι ανταγωνιστική. Πρέπει να προχωρήσει περαιτέρω η διαρθρωτική μεταρρύθμιση από πλευράς προσφοράς, να κινηθούμε ταχύτερα για να γίνει η Κίνα μια χώρα καινοτομίας, να συνεχίσουμε τη στρατηγική αναζωογόνησης της υπαίθρου και τη στρατηγική συντονισμένης ανάπτυξης των περιφερειών, να επιταχύνουμε τις προσπάθειες για τη βελτίωση της σοσιαλιστικής οικονομίας της αγοράς, να δημιουργήσουμε νέα βάση στο άνοιγμα σε όλα τα μέτωπα...».

«Μεταρρυθμίσεις» και «ανεπάρκειες»

Την ίδια στιγμή, βέβαια, δεν μπορούν να παραβλεφθούν οι ανισότητες που διευρύνει ακριβώς η κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής. Αναφέρεται ενδεικτικά ότι «πρέπει να αφιερώσουμε πολλή ενέργεια στην αντιμετώπιση των ανισορροπιών και των ανεπαρκειών της ανάπτυξης». Ωστόσο, «ανισορροπίες» και «ανεπάρκειες» στην ανάπτυξη της οικονομίας δεν γίνεται να αντιμετωπιστούν με την αναρχία και την ανισομετρία που χαρακτηρίζουν τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, την εξάπλωση της ατομικής καπιταλιστικής ιδιοκτησίας. Εκκλήσεις για αντιμετώπιση τέτοιων «ανεπαρκειών» μόνο ευχολόγια αποτελούν, αφού στην πράξη αυτές θα διευρύνονται όσο οι «μηχανισμοί της αγοράς» μένουν κυρίαρχοι και στόχος είναι η ενίσχυση της «ανταγωνιστικότητας» της κινεζικής οικονομίας, δηλαδή το κονταροχτύπημα με αντίπαλους επιχειρηματικούς ομίλους.
Στο όνομα του υποτίθεται σοσιαλιστικού σχεδιασμού, γίνεται προσπάθεια να καλλιεργηθεί μια εντύπωση «μεταβατικού» χαρακτήρα των πολιτικών που εφαρμόζονται και αναφέρεται ένα «αναπτυξιακό σχέδιο δύο σταδίων για την περίοδο από το 2020 μέχρι τα μέσα αυτού του αιώνα. Στο πρώτο στάδιο, από το 2020 έως το 2035, θα οικοδομήσουμε πάνω στη βάση που δημιουργήθηκε από τη "μετριοπαθώς ευημερούσα κοινωνία" με μια 15ετία σκληρότερης δουλειάς, ώστε να δούμε ότι ο σοσιαλιστικός εκσυγχρονισμός έχει εφαρμοστεί στη βάση του». Στο δεύτερο στάδιο, «από το 2035 έως τα μέσα του 21ου αιώνα, πρόκειται να εργαστούμε σκληρά για ακόμα μια 15ετία, οικοδομώντας πάνω στον εκσυγχρονισμό που θα έχει βασικά επιτευχθεί, και να αναπτύξουμε την Κίνα σε μια μεγάλη σύγχρονη σοσιαλιστική χώρα...». Στην πραγματικότητα, έχουν ήδη καταργηθεί βασικές νομοτέλειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής είναι κυρίαρχες και αυτή η κυριαρχία τους μάλιστα αναγορεύεται σε μοχλό ανάπτυξης που επιδιώκεται να γιορταστεί πανηγυρικά το 2049, στην εκατοστή επέτειο της Κινεζικής Επανάστασης.

Εξωτερική πολιτική και Ενοπλες Δυνάμεις

Με φόντο τις έντονες ανακατατάξεις που επιτάχυναν η βαθιά καπιταλιστική κρίση που ξέσπασε το 2008, η στασιμότητα και η αναιμική ανάκαμψη που εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των ανεπτυγμένων καπιταλιστικών οικονομιών, η Κίνα ετοιμάζεται με νέα ορμή να διεκδικήσει ισχυρότερη θέση σε όλα τα μέτωπα.
Με βάση λοιπόν την ώθηση που δίνουν στους κινεζικούς επιχειρηματικούς ομίλους οι γοργές «μεταρρυθμίσεις», χαράσσεται αντίστοιχη γραμμή και στην εξωτερική πολιτική, με άξονα καταρχήν επενδυτικές πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην πιο δυναμική διείσδυση των κινεζικών κεφαλαίων σε παλιές και νέες αγορές. Σε αυτό το πλαίσιο, γίνεται ειδική αναφορά στην «ενεργό προώθηση της διεθνούς συνεργασίας», μέσα από την πρωτοβουλία «Μία Ζώνη - Ενας Δρόμος», δηλαδή τους ενεργειακούς και εμπορικούς «δρόμους» που το Πεκίνο αναπτύσσει συνδέοντας Ανατολή και Δύση, σε αντιπαράθεση με άλλα ισχυρά μονοπωλιακά συμφέροντα.
Στην κατεύθυνση αυτή, της πιο καλοσχεδιασμένης ανέλιξης των κινεζικών κεφαλαίων σε κρίσιμα «πόστα», γίνεται αναφορά και στην «ενεργό συμμετοχή» που χρειάζεται στη «μεταρρύθμιση και την ανάπτυξη του συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης». Σε «μια νέα φόρμα διεθνών σχέσεων με αμοιβαίο σεβασμό» και «ένα είδος συνεργασίας αμοιβαίου οφέλους», που η Κίνα ξεχωρίζει ως στόχο της, όπως αποδεικνύει και η «ήρεμη» αλλά σταθερά «διεισδυτική» αναζήτηση εναλλακτικών και «προσαρμοσμένων» συνεργασιών που θα ευνοήσουν την ισχυροποίηση των κινεζικών μονοπωλίων, προσδοκώντας αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων, ειδικά σε περιοχές μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας, που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων και μονοπωλίων. Τέτοιες κινήσεις είναι για παράδειγμα η κινεζική στρατιωτική βάση στο Τζιμπουτί της ανατολικής Αφρικής, ή η αξιοποίηση των «Νέων Δρόμων του Μεταξιού» για την ορμητική είσοδο στη μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά, ή ακόμα η προσεκτική «παρακολούθηση» στις εξελίξεις σε Μέση Ανατολή και Νοτιοανατολική Μεσόγειο, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική.
Καθόλου τυχαία, η απόφαση κάνει ειδική αναφορά στις σύγχρονες απαιτήσεις για «μια ισχυρή χώρα με έναν ισχυρό στρατό» και επισημαίνει τη σημασία «προσαρμογής της στρατιωτικής στρατηγικής στις νέες συνθήκες», έτσι ώστε «οι Ενοπλες Δυνάμεις να γίνουν παγκόσμιας κλάσης». Να εξελιχθούν δηλαδή σε μια στρατιωτική μηχανή ικανή να ανταποκριθεί στις σημερινές σύνθετες απαιτήσεις της ολόπλευρης κλιμάκωσης των ανταγωνισμών, σε ετοιμότητα αντιμετώπισης όλων των σημερινών «προκλήσεων» για την ασφάλεια. Σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, όλα τα τελευταία χρόνια οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται σταθερά. Ακόμα, ενδεικτικές είναι και κινήσεις όπως η γοργή ανάπτυξη στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε περιοχές όπως η Νοτιοανατολική Ασία, ειδικότερα στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, όπου η Κίνα έχει εδαφικές διαφορές με πολλές χώρες και ενισχύουν την παρουσία τους δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ (πολεμικά πλοία των οποίων τα τελευταία χρόνια κάνουν μέχρι και περιπολίες εκεί). Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα κοινά γυμνάσια με ιμπεριαλιστικά κέντρα όπως η Ρωσία, σε περιοχές όπως η Βαλτική, η Μεσόγειος, η Βορειοανατολική Ασία κ.α.
Αυτή είναι λοιπόν η «νέα εποχή» που ξεκινά για την Κίνα μετά το 19ο συνέδριο. Σε αυτήν την κατεύθυνση, το συνέδριο εμπλούτισε και το καταστατικό του ΚΚΚ με τη «σκέψη του Σι Τζινπίνγκ», ο οποίος επανεξελέγη γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής.
Πρόκειται για αλλαγές και προσαρμογές, όλες, στο πλαίσιο προετοιμασίας για την αναμέτρηση με τα συμφέροντα που ανταγωνίζονται τα ανερχόμενα κινεζικά κεφάλαια, με δεδομένο και το ταχύ βάθεμα των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, που αναζωπυρώνει την επιθετικότητα των μονοπωλίων όλων των πλευρών και ακονίζει τα μαχαίρια για αγριότερες αναμετρήσεις, σε όλα τα επίπεδα.