Με αφορμή τη σημερινή επέτειο του θανάτου-δολοφονίας του Γκριγκόρι Ρασπούτιν, αντιγράφουμε ένα σχετικό κεφάλαιο από το βιβλίο του Λάσζλο Γκιούργκο “Ο Λένιν τον Οκτώβρη”, που δεν αναφέρεται στη στιγμή του θανάτου του, αλλά τον σκιαγραφεί και δείχνει κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία του δαιμόνιου αυλικού.“Ο Στάρεκ είναι ο άνθρωπος που την ψυχή και τη θέλησή σου την διαχέει στη δική του ψυχή και θέληση” γράφει ο Ντοστογιέφσκι. “Αν επιλέξεις τον Στάρεκ, παραιτείσαι από τη δική σου θέληση κι αφήνεσαι πλήρως στην εξουσία του. Αυτή τη δοκιμασία, το φοβερό αυτό μάθημα ζωής, το αναλαμβάνει εκούσια αυτός που καταδικάζει τον εαυτό του σε αυτό, με την ελπίδα ότι μετά από τη μακρά δοκιμασία θα κυριαρχήσει πάνω στον εαυτό του, τόσο πολύ, που με τίμημα τη μέχρι το θάνατο υπακοή φτάνει στην ολοκληρωτική ελευθερία, δηλαδή απελευθερώνεται από τον εαυτό του”.
Όσο πιο αναπάντεχη είναι η ζωή τόσο πιο πολύ επιθυμούν οι άνθρωποι τη λύτρωση. Αλλά ενώ ο ένας θέλει ν’ αλλάξει τον κόσμο για να θέσει τέλος στον πόνο, ο άλλος προσπαθεί να ξεφύγει από τον εαυτό του. Οι επαναστάτες κι αυτοί που έψαχναν καταφύγιο στη μυστική πίστη είχαν κοινή προέλευση: τη χωρίς ελπίδες ρωσική ζωή.
Στάρεκ υπήρχαν πολλοί στη Ρωσία. Όχι μόνο αναλφάβητοι αγρότες. Μεγαλοπρίγκιπες, συνταγματάρχες, πανεπιστημιακοί καθηγητές αναζητούσαν αγαλλίαση σε αγίους που θα λύτρωναν από τον εαυτό τους. Ο Στάρεκ με τη μεγαλύτερη εξουσία ήταν ο Ρασπούτιν, ο πνευματικός πατέρας της τσαρίνας. Αυτός ήθελε να απαλλάξει ολόκληρη τη Ρωσία από τον εαυτό της.
Αυτός ο μισο-αγράμματος, πονηρός και δαιμονισμένος προφήτης-αγρότης ήταν ένας αγύρτης; Αναμφίβολα, είχε δεχτεί πάρα πολλά χρήματα και δεν τον ένοιαζε ποιος ήθελε να τον εξαγοράσει και για ποιο σκοπό. Όμως μεγάλο μέρος των χρημάτων του το μοίρασε στους φτωχούς. Αυτός που κέρδισε μια φορά τη φιλία του μπορούσε να υπολογίζει πάντοτε τη βοήθεια και την επιρροή του. Τους εχθρούς και τους φίλους των εχθρών του προσπαθούσε να τους βάλει στην άκρη, αλλά ποτέ δε χρησιμοποίησε την απίστευτη εξουσία του για να κλείσει κάποιον στη φυλακή ή να τον εξορίσει, αν και θα αρκούσε μία μόνο λέξη του. Έμεινε πάντα αυτό που ήταν, αγρότης, και πάντα τον απασχολούσε η συμφορά του λαού. Ακόμα και στον πόλεμο αντιστάθηκε γιατί ήξερε ότι ο λαός θα την “πληρώσει”. Δεν είχε φιλοδοξίες να αποκτήσει τίτλους ή ρόλο στην πολιτική. Του αρκούσε να προωθεί τους φίλους του στις κατάλληλες θέσεις.
Για τις γυναικοδουλειές του, τα άγρια όργιά του, ακούγονταν ψίθυροι παντού στην Πετρούπολη. Στις αναφορές της μυστικής αστυνομίας, που παρακολουθούσε το κάθε του βήμα επαναλαμβάνονταν από βδομάδα σε βδομάδα οι σημειώσεις του είδους: “Εμφανίστηκε μια ξένη γυναίκα στο Ρασπούτιν και ήθελε να καταφέρει να μην πάρουν από την Πετρούπολη τον άντρα της που ήταν κατάκοιτος σε νοσοκομείο. Φεύγοντας, διηγήθηκε στο θυρωρείο ότι ο Ρασπούτιν την δέχτηκε πολύ παράξενα. “Μου άνοιξε μία κοπέλα που με πήγε σε ένα δωμάτιο ακόμα, όπου μετά από λίγο μπήκε ο Ρασπούτιν που δεν είχα δει ποτέ μου. Αμέσως μου είπε να γδυθώ. Αφού ικανοποίησα το αίτημά του και τον ακολούθησα στο διπλανό δωμάτιο, ούτε καν άκουσε την παράκλησή μου, έπιανε συνεχώς το πρόσωπο και το στήθος μου και απαιτούσε να τον φιλήσω. Μετά έγραψε κάτι σε ένα χαρτί, αλλά δε μου το έδωσε και δήλωσε ότι είναι τσατισμένος μαζί μου και να έρθω ξανά αύριο”.
Ο Ρασπούτιν έπασχε από σατυρίαση, από μόνιμη ανικανοποίηση. Ο αισθησιασμός του όμως δεν ήταν μόνο αρρωστημένος, ούτε απλά η ακόρεστη φλόγα της υπεράνθρωπης ενέργειας. Σύμφωνα με τη διδασκαλία της σέχτας των Χλιστών που είχαν δικτυωθεί σε όλη τη Ρωσία, ο άνθρωπος δεν μπορεί να νικήσει τελείως το σώμα του έως ότου δεν εξολοθρέψει το σώμα του, το τελευταίο καταφύγιο της έπαρσης και της αυταρέσκειας, την αλαζονεία του ασκητισμού και της αρετής. Όταν ένας άγιος της σέχτας, ο Ραντάγιεφ, σύρθηκε στο δικαστήριο, είπε ανοιχτά: “Οι γυναίκες που αμάρτησαν μαζί μου, υπηρέτησαν τον Κύριο πιο πιστά από αυτές που μου αντιστάθηκαν. Μέσα μου εμφανίστηκε ο Κύριος, πήρε σάρκα και οστά και αμάρτησε στο σώμα για να ξορκίσει έτσι το κακό. Μόνο αυτός που ταπεινώνει τον εαυτό του αμαρτάνοντας μπορεί να εξιλεωθεί πραγματικά”.
Ο Ρασπούτιν δεν ήταν ο πρώτος μάγος στο περιβάλλον της τσαρικής οικογένειας. Η φανατικά θρησκόληπτη, νευρωτική τσαρίνα μάζευε γύρω της τους απατεώνες και τους μανιακούς. Ένας κτηνίατρος από τη Λιόν, ο κύριος Φιλίπ, για έξι μήνες κατάφερε να την παραμυθιάσει ότι είναι έγκυος. Ο Μπαντμάγιεφ, μάγος από το Θιβέτ, την θεράπευε ξορκίζοντάς την. Ο Μίτια Κολιάμπα κατά τις κρίσεις επιληψίας του, ούρλιαζε ακατανόητες φράσεις και ο συνοδός του ο Γιεγκόροφ, ο νεωκόρος, τις ερμήνευε ως το λόγο του Θεού.
Όπως κυριαρχούσε ο Ρασπούτιν πάνω στην τσαρίνα, έτσι κυριαρχούσε και η τσαρίνα πάνω στον τσάρο. Ο αδιάφορος, μαλθακός Νικόλαος ο Β’ βαριόταν και κουραζόταν από τα καθήκοντα της διακυβέρνησης. Οι δημόσιες υποθέσεις ποτέ δεν τον ενδιέφεραν ιδιαίτερα. Μερικές μέρες πριν το ξέσπασμα της επανάστασης, έγραφε τα ακόλουθα από το αρχηγείο στην τσαρίνα: “Στον ελεύθερο χρόνο μου θα ξαναρχίσω να παίζω ντόμινο… Εδώ μπορώ να ξεκουραστώ, δεν υπάρχουν υπουργοί, ούτε λεπτές υποθέσεις που απαιτούν σκέψη”. Στο ημερολόγιό του αναφέρεται λεπτομερώς στα θηράματά του, στην ιππασία, στον καιρό αλλά τα πολιτικά γεγονότα τα παραμερίζει σχεδόν τελείως. Όταν έφτασε η είδηση ότι στον κόλπο της Τσουσίμα καταστράφηκε όλος ο ρωσικός στόλος, ο τσάρος έτυχε να παίζει τένις. Διάβασε το μήνυμα και κούνησε το κεφάλι. “Τρομερή συμφορά!”, είπε και συνέχισε το παιχνίδι.
Ο Νικόλαος ο Β’ ήταν υπόδειγμα μικροαστού, αλλά τέτοιου που κάθεται στον τσαρικό θρόνο και οι τύχες εκατό εκατομμυρίων ανθρώπων βρίσκονται στα χέρια του. Δεν ανεχόταν στον περίγυρό του παρά ανθρώπους που ήταν σαν κι αυτόν μαλθακοί κι αδρανείς, ενώ δε γνώριζε οίκτο απέναντι σε αυτούς που έθεταν σε κίνδυνο την προσωπική του εξουσία. “Αν ήμουν εκεί, θα σε βοηθούσα” έγραφε σε μια επιστολή του. “Τη γλύκα μου, τη μοναδική μου γλύκα, πρέπει να την πιέζω λίγο. Να της θυμίζω ότι αυτός είναι ο αυτοκράτορας και έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει. Εσύ αυτό ποτέ δεν το εκμεταλλεύτηκες, ενώ έπρεπε να δείξεις ότι έχεις τη δική σου θέληση”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου