Επικίνδυνοι ευρωατλαντικοί σχεδιασμοί στα Βαλκάνια

        

Την ανοιχτή αντιπαράθεση ισχυρών καπιταλιστικών κρατών στα Δυτικά Βαλκάνια με αντικείμενο την ένταξη όλων των χωρών της περιοχής στις ευρωατλαντικές δομές, ΝΑΤΟ και ΕΕ, αποτυπώνουν μια σειρά από στοιχεία που έρχονται από το Λονδίνο, όπως η απάντηση που έδωσε η κυβέρνηση της Βρετανίας σε έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Λόρδων με θέμα «Το Ηνωμένο Βασίλειο και το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων», οι επισημάνσεις και ανησυχίες που εκφράστηκαν εκεί, αλλά και νεότερη αναφορά της Επιτροπής με θέμα «Η παγκόσμια Βρετανία και τα Δυτικά Βαλκάνια».

Στα βασικά σημεία της πρώτης έκθεσης τονιζόταν ότι η περιοχή είναι «σπουδαίας και συνεχιζόμενης σημασίας για το Ηνωμένο Βασίλειο, ανεξάρτητα από τις μεταβαλλόμενες σχέσεις μας με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ». Ότι «η βρετανική εμπλοκή στην περιοχή πρέπει να συνεχιστεί, τόσο για το εθνικό μας συμφέρον όσο και στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης δέσμευσης για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και της στενής συνεργασίας με άλλα κράτη της ΕΕ».

Ακόμα, ότι η Βρετανία πρέπει να στηρίξει την περιοχή «να δημιουργήσει φιλόδοξα επιχειρηματικά περιβάλλοντα που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα και θα ενθαρρύνουν τις ξένες εταιρείες να επενδύσουν».

Για να γίνει αυτό, επιμένει για «συνεχή, συντονισμένη και συνεπή δέσμευση» της Βρετανίας στα Δυτικά Βαλκάνια, «μαζί με τους διεθνείς εταίρους» και «ιδίως μέσω των διεθνών θεσμικών οργάνων που υπάρχουν εκεί επί του παρόντος, μεταξύ των οποίων η KFOR, η EUFOR», το στρατιωτικό πλέγμα, δηλαδή, ΝΑΤΟ και ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια.

«Κακοήθεις επιρροές» σε μια «περιοχή προτεραιότητας»

Η κυβερνητική απάντηση επί του κειμένου δόθηκε στην Επιτροπή της βρετανικής Βουλής τον περασμένο Μάρτη. Το περιεχόμενό της κωδικοποιήθηκε στα βασικά του σημεία και αποδεσμεύτηκε πρόσφατα, ενόψει και της στοχευμένης Συνόδου ειδικά για τα Δυτικά Βαλκάνια (πήρε την κωδική ονομασία «Διαδικασία του Βερολίνου» – «Berlin Process») που έγινε στο Λονδίνο στις 9 – 10/7/18 και παραβρέθηκαν πρωθυπουργοί, υπουργοί Εξωτερικών και Οικονομίας από τις 6 δυτικοβαλκανικές χώρες (Αλβανία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Κόσσοβο, Μαυροβούνιο ΠΓΔΜ, Σερβία), στελέχη ευρωενωσιακών οργάνων και αξιωματούχοι από Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία, Σλοβενία, Κροατία και Ιταλία, όπως και ο Αλ. Τσίπρας. Μια μέρα μετά ακολούθησε η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, όπου απευθύνθηκε, άλλωστε, πρόσκληση έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων από το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο στην ΠΓΔΜ.

Σε ένα τέτοιο φόντο, απαντώντας η βρετανική κυβέρνηση στις ανησυχίες της Επιτροπής διαβεβαιώνει:

«Τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν αναφερθεί σταθερά ως περιοχή προτεραιότητας (…) Η δέσμευση του Ηνωμένου Βασιλείου για την περιοχή είναι μακρόχρονη, όπως αποδεικνύει ο ρόλος που έπαιξε στρατιωτικά το Ηνωμένο Βασίλειο στις συγκρούσεις στα Δυτικά Βαλκάνια τη δεκαετία του 1990 και θα συνεχιστεί πέρα και από το Brexit. Οι αδυναμίες της Περιφέρειας, οι άμεσες απειλές για το Ηνωμένο Βασίλειο και η παρουσία κακοηθών επιρροών στα Δυτικά Βαλκάνια σημαίνουν ότι η περιοχή θα αποτελέσει κεντρικό στοιχείο των συμφερόντων του Ηνωμένου Βασιλείου και της ευρωπαϊκής ασφάλειας».

Το ονοματολογικό, η «Μακεδονία», το ΝΑΤΟ και η ΕΕ

Σχετικά με την ένταξη κρατών της περιοχής στο ΝΑΤΟ, η βρετανική κυβέρνηση διαβεβαίωσε:

«Η κυβέρνηση υποστηρίζει ένθερμα τις ευρω-ατλαντικές φιλοδοξίες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επιθυμούν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Συμφωνούμε ότι, εφόσον η Βοσνία – Ερζεγοβίνη και η “Μακεδονία” πληρούν τις προϋποθέσεις για ένταξη στο ΝΑΤΟ, η ένταξή τους θα ήταν ένα ευπρόσδεκτο βήμα προς την επίτευξη μεγαλύτερης σταθερότητας στα Βαλκάνια.

Η κυβέρνηση θα συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες της Αθήνας και των Σκοπίων για την επίλυση του ονοματολογικού, το οποίο προσφέρει στη “Μακεδονία” μια διαδρομή προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η λύση θα φέρει πολλά άλλα σημαντικά οφέλη για τη “Μακεδονία” και την Ελλάδα.

(…) Η κυβέρνηση υποστηρίζει τα σχέδια μεταρρυθμίσεων του υπουργείου Άμυνας της “Μακεδονίας” και την φιλοδοξία της να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες προς το ελάχιστο αναμενόμενο από τα μέλη του ΝΑΤΟ» (σ.σ. 2% του ετήσιου ΑΕΠ).

Σχετικά με τις προοπτικές ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ η βρετανική κυβέρνηση διαβεβαίωσε την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Λόρδων:

«Η κυβέρνηση έχει καθησυχάσει ενεργά τους περιφερειακούς και Ευρωπαίους εταίρους ότι το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει προσηλωμένο στην περιοχή και στο ευρωατλαντικό μέλλον της. Το Ηνωμένο Βασίλειο επιθυμεί μια ισχυρή, σταθερή και ευημερούσα γειτονιά και παραμένουμε στην άποψη ότι η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ είναι σημαντική για την επίτευξη ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας».

Οι ανησυχίες για τη Ρωσία

Τέλος, η βρετανική κυβέρνηση έσπευσε να απαντήσει στις ανησυχίες της Επιτροπής για τη ρωσική επιρροή στην περιοχή:

«Ανεξάρτητα από το πόση επιρροή έχει πραγματικά η Ρωσία στην περιοχή, το ότι γίνεται αντιληπτή δείχνει ότι έχει κάποια επιτυχία». «Η Ρωσία έχει πραγματική επιρροή, τουλάχιστον στη Σερβία, στο ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου. Η Ρωσία μπλόκαρε με βέτο επανειλημμένα την αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου στα Ηνωμένα Εθνη». «Η επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή αποτελεί παράγοντα ιδιαίτερης ανησυχίας. Το αποτέλεσμά της ήταν να επιβραδύνει την πρόοδο προς την κατεύθυνση της χρηστής διακυβέρνησης και του πλήρους εκδημοκρατισμού της περιοχής. Ενώ η έκταση της ρωσικής παρέμβασης ενδέχεται να εξακολουθεί να αποτελεί θέμα συζήτησης, δεν πρέπει να υποτιμάται η πιθανότητα αποσταθεροποίησης της περιοχής λόγω ακριβώς αυτής της παρέμβασης».

Η βρετανική κυβέρνηση «…εξακολουθεί να ανησυχεί για την αυξημένη ρωσική παρέμβαση στα Δυτικά Βαλκάνια, την οποία βλέπουμε πιο έντονα στην απόπειρα πραξικοπήματος στο Μαυροβούνιο (σ.σ.: λίγο πριν η κυβέρνηση της χώρας προωθήσει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ). Αυτή η συμπεριφορά της Ρωσίας είναι αποσταθεροποιητική για τα Δυτικά Βαλκάνια και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε περαιτέρω ρωσική παρέμβαση, καθώς η περιοχή σημειώνει πρόοδο στην ευρωατλαντική πορεία ένταξής της».

Μια επισήμανση που δείχνει ότι υπάρχουν πολλά ακόμα επεισόδια να παιχτούν στο μέλλον…

«Οι ανταγωνιστές γεμίζουν το κενό»

Σε ό,τι αφορά την πιο πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής, με τίτλο «Η παγκόσμια Βρετανία και τα Δυτικά Βαλκάνια» (ημερομηνία έκδοσης 3/7/2018, λίγο πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ), μπαίνει εκεί ως πρόβλημα προς άμεση αντιμετώπιση θέμα ότι:

«Οι επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου δεν επενδύουν στα Δυτικά Βαλκάνια. Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να οικοδομήσει βιώσιμες, αμοιβαία επωφελείς διμερείς σχέσεις με τις 6 χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, πρέπει να βασίζονται σε κάτι περισσότερο από ασφάλεια και ανάπτυξη. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αποτελούν μέρος μιας υγιούς διμερούς σχέσης».

Προσθέτει ότι «εξωτερικοί παράγοντες, όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Τουρκία, έχουν γεμίσει ένα κενό που δημιουργήθηκε από το γεγονός ότι η ΕΕ παραμέλησε τα Δυτικά Βαλκάνια κατά την τελευταία δεκαετία».

Η Επιτροπή παραπέμπει σε εκτιμήσεις «ειδικών» για την περιοχή, στους οποίους απευθύνθηκε για σχετικές γνωμοδοτήσεις, ότι «η Κίνα και η Τουρκία είναι μεγάλοι επενδυτές στα Δυτικά Βαλκάνια και ότι η φήμη τους στην περιοχή ήταν σε μεγάλο βαθμό θετική».

Ότι, «αντιθέτως, η ρωσική επιρροή στην περιοχή είναι αδύναμη, η παρουσία είναι περιορισμένη. Παρ’ όλα αυτά, η Ρωσία είναι ικανή να εκμεταλλευτεί τα προβλήματα της περιοχής και να υπονομεύσει την πρόοδό της προς την ειρήνη, την ευημερία και, τελικά, την ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ».

Δημοψήφισμα υπό ευρωΝΑΤΟική επιτήρηση

Ότι η Συμφωνία των Πρεσπών, μεταξύ των κυβερνήσεων Ελλάδας και ΠΓΔΜ για το ονοματολογικό είναι «πάρα, πάρα, πάρα πολύ καλά νέα», αλλά «υπάρχει ο κίνδυνος ξένων παρεμβολών μέσω των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης ή των ερτζιανών με έναν τρόπο που έχει σχεδιαστεί για να αποσταθεροποιήσει, αντί να εδραιώσει κάτι που είναι καλό». Γι’ αυτό «πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή» και «να προσφέρουμε κάθε βοήθεια που μπορούμε ενδεχομένως».

Και παρακάτω: «Η Ρωσία είναι πρόθυμη να κάνει ό,τι μπορεί για να διαταράξει την πορεία των Δυτικών Βαλκανίων προς τη σταθερότητα και τη δημοκρατία (…) Υπάρχει ο κίνδυνος η Ρωσία να προσπαθήσει να ανατρέψει ή να σταματήσει την επικύρωση της συμφωνίας που επετεύχθη πρόσφατα μεταξύ Ελλάδας και “Μακεδονίας” για να τερματίσει τη μακροχρόνια διαφωνία ονόματός τους, ιδίως σε οποιοδήποτε δημοψήφισμα που μπορεί να διεξαχθεί στη Μακεδονία».

Τονίζει επ’ αυτού ότι «ως μία από τις ηγετικές δυνάμεις που αντιστέκεται στη ρωσική επιθετικότητα, είναι ζωτικής σημασίας το Ηνωμένο Βασίλειο να κάνει ό,τι μπορεί για να διασφαλίσει πως η απόφαση μπορεί να ληφθεί με ελεύθερο, δίκαιο και ανοικτό τρόπο», «σε συνεννόηση με τους εταίρους και τους συμμάχους της περιοχής, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, για να διασφαλίσει ότι η διαδικασία επικύρωσης δεν θα διαταραχθεί από κακόβουλες εξωτερικές παρεμβολές».