«Μήλον της Εριδος» η στρατιωτική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε βάρος των λαών

Copyright: CC1 Jean-Jacques CH

Το ξέσπασμα της νέας καπιταλιστικής κρίσης δυνάμωσε τον προβληματισμό εντός της ΕΕ με πυρήνα τη λεγόμενη «στρατηγική αυτονομία». Σε αυτό το πλαίσιο, είναι ενδεικτική η συζήτηση που διεξάγεται στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου για τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) και την εφαρμογή της για στρατιωτική χρήση.
Η χρήση της ΤΝ με στόχο την επικράτηση των ευρωπαϊκών μονοπωλίων αποτελεί βασική προτεραιότητα της ΕΕ για τα επόμενα χρόνια. Πέρα όμως από τη χρήση για τους διάφορους κλάδους της οικονομίας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι στοχεύσεις του κεφαλαίου για την αξιοποίηση της TN σε στρατιωτικές επιχειρήσεις της ΕΕ.
Η συζήτηση και οι προτάσεις που παρουσιάστηκαν στη συνεδρίαση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων αντανακλούν τις διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό της ΕΕ, αλλά και την αγωνία των αστικών επιτελείων να μη μείνει η ΕΕ πίσω στην κούρσα των εξοπλισμών σε σχέση με ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι τροπολογίες που λένε χωρίς περιστροφές ότι πρέπει να επεκταθεί η χρήση της ΤΝ από την ΕΕ για την αξιοποίησή της σε στρατιωτικές αποστολές. Οι τοποθετήσεις αυτές βασίζονται στη συζήτηση που έχει ανοίξει εδώ και καιρό γύρω από το πώς η ΕΕ θα αποκτήσει κοινούς τύπους μαχητικών αεροσκαφών ή άρματα μάχης.
Είναι άλλωστε εντοπισμένο στις Βρυξέλλες ως πρόβλημα ότι υπάρχουν 17 διαφορετικοί τύποι κύριων αρμάτων μάχης στην ΕΕ και μόνο ένας στις ΗΠΑ. Καπιταλιστικές χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία πρωτοστατούν σε αυτό το ζήτημα, θέτοντας στο επίκεντρο την αξιοποίηση της ΤΝ για την κατασκευή μη επανδρωμένων αρμάτων μάχης ή drones.

Η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος

Η «άλλη όψη» του ίδιου νομίσματος, μπορεί σε διακηρυκτικό επίπεδο να μην ταυτίζεται με την παραπάνω λογική, στην ουσία όμως δεν ξεφεύγει από τις επιδιώξεις του κεφαλαίου.
Ετσι, οι επικλήσεις για «λελογισμένη χρήση της ΤΝ» στα πεδία των στρατιωτικών επιχειρήσεων έχουν πολλαπλή στόχευση. Δεν είναι μόνο για να ξεπλυθεί ο βρώμικος ρόλος της ΕΕ. Επιπρόσθετα, τα υποκριτικά κλαψουρίσματα για την εφαρμογή του «διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου» στοχεύουν στο να φρενάρουν όσο είναι δυνατόν τους εξοπλισμούς ανταγωνιστών της ΕΕ, με πρόσχημα τις δήθεν «ανθρωπιστικές ευαισθησίες» της, και όχι βέβαια στο να σταματήσει πράγματι η παραγωγή φονικών όπλων που αξιοποιούν την ΤΝ.
Παλιά της τέχνη κόσκινο, της ΕΕ, να επικαλείται εμπορικές, «πράσινες» κ.ά. προδιαγραφές, όπως και την επιλεκτική καταγγελία σκοπιμότητας πότε για «καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και πότε του «διεθνούς δικαίου».
Το κάλεσμα σε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, να σταματήσουν τον σχεδιασμό και την παραγωγή αυτόνομων φονικών συστημάτων (LAWS), δεν αποτελεί αφέλεια, αλλά εμπαιγμό των λαών και προσπάθεια της ΕΕ να θέσει πολιτικά εμπόδια στους ανταγωνιστές της, για να ανακτήσει η ίδια το χαμένο έδαφος. Ασφαλώς και δεν υπάρχουν ηθικοί φραγμοί μπροστά στο κυνήγι του κέρδους.
Το παρακάτω απόσπασμα από το σχέδιο γνωμοδότησης αποτελεί ένα ακόμα χαρακτηριστικό δείγμα της επιχείρησης εξωραϊσμού της ΕΕ: «Ολα τα συστήματα που λειτουργούν βάσει Τεχνητής Νοημοσύνης και χρησιμοποιούνται στον στρατιωτικό τομέα, πρέπει τουλάχιστον να είναι σε θέση να διακρίνουν μεταξύ μαχητών και αμάχων στο πεδίο μάχης».
Είναι τουλάχιστον προκλητικό η ΕΕ, που από κοινού με το ΝΑΤΟ βομβάρδισε τη Γιουγκοσλαβία, συμμετείχε στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις σε Αφγανιστάν και Ιράκ, αλλά και πιο πρόσφατα σε Συρία και Λιβύη, να κόπτεται για τις απώλειες των ζωών αμάχων. Υπάρχει άλλωστε πείρα δεκαετιών για τις «ανθρωπιστικές ανησυχίες» και τα «χειρουργικά χτυπήματα ακριβείας» της ΕΕ, των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, που μακέλεψαν π.χ. τη Συρία και τη Λιβύη και αυτές φλέγονται ακόμα ως εστίες πολέμου και ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.
Παρά λοιπόν τις όποιες διαφορές, οι απόψεις που εκφράζονται αποτυπώνουν την προσήλωση στην ενίσχυση του ρόλου της λυκοσυμμαχίας της ΕΕ.

Το εκρηκτικό μείγμα των αντιθέσεων

Στο έδαφος της νέας καπιταλιστικής κρίσης που βιώνουμε, οι αντιθέσεις ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα είναι πλέον πιο ευδιάκριτες. Οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους επιχειρηματικούς ομίλους σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο οξύνονται, με στόχο για άλλη μια φορά να πληρώσουν την κρίση τους οι λαοί.
Η αμφισβήτηση της κυριαρχίας των ΗΠΑ στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας δημιουργεί νέα δεδομένα, που δεν μένουν στο επίπεδο των οικονομικών αντιπαραθέσεων π.χ. για τα δίκτυα 5G, την «πράσινη ανάπτυξη». Οι μονοπωλιακοί όμιλοι της Ευρώπης, παράλληλα με τις αντιπαραθέσεις εντός της λυκοσυμμαχίας, προωθούν τη διεύρυνση της επιρροής τους σε διεθνές επίπεδο.
Η συγκέντρωση πολεμικών πλοίων στην Ανατ. Μεσόγειο, οι αντιπαραθέσεις ΗΠΑ - Κίνας στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση. Το εκρηκτικό μείγμα που δημιουργείται δείχνει ότι ο κίνδυνος νέων πολεμικών συγκρούσεων είναι μπροστά μας, και ταυτόχρονα καταρρέουν οι μύθοι περί προστασίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Στο φόντο της «στρατηγικής αυτονομίας», το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας (ΕΤΑ) αποτελεί «εργαλείο» στα χέρια της ΕΕ, για να ενισχυθεί η αυτοτελής ικανότητά της να συμμετέχει σε στρατιωτικές επεμβάσεις. Οι πρόσφατοι ανταγωνισμοί Γαλλίας - Τουρκίας φούντωσαν την αρθρογραφία αστών αναλυτών για την ανάγκη αύξησης των χρημάτων που θα κατευθυνθούν προς το ΕΤΑ το επόμενο διάστημα.
Η τοποθέτηση της Γαλλίδας υπουργού Αμυνας Φλοράνς Παρλί, σε συζήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο, αποτυπώνει τάσεις στο εσωτερικό της ΕΕ: «Η ΕΕ πρέπει να αποκτήσει δική της φωνή και δεν είναι καιρός για να διαλέξει στρατόπεδα. Η ΕΕ δεν είναι απλά ένα οικοδόμημα αλλά πρέπει να έχει την ικανότητα δράσης. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας είναι σημαντικό εργαλείο γι' αυτόν το σκοπό».
Οπως συμβαίνει και με το «Ταμείο Ανάκαμψης», η ΕΕ δεν πρόκειται να βρει με κάποιον μαγικό τρόπο λεφτά για το ΕΤΑ, αλλά οι εργαζόμενοι της Ευρώπης θα κληθούν να το χρηματοδοτήσουν με διάφορους τρόπους. Θα κληθούν να πληρώσουν δηλαδή ένα «εργαλείο» της ΕΕ που στοχεύει στην κοινή στρατιωτική δράση ανάμεσα στα κράτη - μέλη, θα ενισχύσει την έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών (π.χ. drones, μη επανδρωμένα άρματα μάχης), σε τελική ανάλυση θα ενισχύσει την επικίνδυνη για τα λαϊκά συμφέροντα πολιτική της ΕΕ.
Οι φωνές που ακούγονται για την ανάγκη μιας πιο «ανθεκτικής σε απειλές» ΕΕ, εστιάζουν και στο θέμα των εξοπλισμών. Κάνουν ουσιαστικά κριτική στο ότι η ΕΕ είναι πίσω στον ανταγωνισμό σε σχέση με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, αφού τα κράτη - μέλη «δεν έχουν αποκτήσει ένα ικανό επίπεδο δράσης σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις».
Οι 13 αποστολές της ΕΕ ανά τον κόσμο, η ενεργή εμπλοκή της στη Λιβύη, στα Βαλκάνια, στο Σαχέλ της Αφρικής κ.α., κάθε άλλο παρά «ανικανότητα» δείχνουν. Ομως δεν μένουν εκεί, γι' αυτό διακηρύσσουν ότι επιδιώκουν μια πιο «ανθεκτική» ΕΕ, που θα είναι έτοιμη να έχει πιο καθοριστικό ρόλο σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, θα έχει μεγαλύτερη ικανότητα για μεταφορά εξοπλισμού και προσωπικού, θα αξιοποιεί την παραγωγή νέας γνώσης σε πολεμικές επιχειρήσεις, με απόκτηση προβαδίσματος στην ΤΝ.

Η επιστήμη στην υπηρεσία του κέρδους και του ολέθρου

Ο τρόπος που αξιοποιεί η αστική τάξη την επιστήμη και την τεχνολογία είναι ο καθρέφτης του παρασιτισμού της. Σε μια περίοδο που οι εργαζόμενοι κινούν κυριολεκτικά τα πάντα στην παραγωγή με το μυαλό και τα χέρια τους, η αστική τάξη χρηματοδοτεί την ανάπτυξη πολεμικών μηχανών για να μακελεύονται λαοί και να αποκομίζουν κέρδη τα μονοπώλια.
Ο χαρακτηρισμός του Διαστήματος ως πεδίου στρατιωτικής αντιπαράθεσης, η δημιουργία drones για να γίνονται χτυπήματα σε μεγάλες αποστάσεις και με μικρό κόστος, αποτυπώνουν ότι στον καπιταλισμό το μόνο κριτήριο είναι η κερδοφορία των κεφαλαιοκρατών. Η έρευνα των επιστημόνων κατευθύνεται προς όφελος των δολοφονικών σχεδιασμών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αντί να επιδιώκει την κάλυψη των διευρυμένων κοινωνικών αναγκών.
Σε όλη αυτήν την ιστορία η αστική τάξη της Ελλάδας δεν είναι αμέτοχη. Οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου παίρνουν μέρος στις εξελίξεις, με πρόσφατο το παράδειγμα ελληνικής επιχείρησης που είναι ο βασικός χρηματοδότης λογισμικού για την «ανίχνευση και αντιμετώπιση κυβερνο-απειλών με ιδιαίτερη έμφαση στην ανταλλαγή πληροφοριών», στο πλαίσιο του μηχανισμού «European Defense Industrial Development Programme» των προγραμμάτων PESCO της ΕΕ.
Η Ελλάδα άλλωστε διατηρεί ΝΑΤΟική βάση στην 110 Πτέρυγα Μάχης στη Λάρισα με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ενώ το προηγούμενο διάστημα έκανε συμφωνία με το κράτος - δολοφόνο, Ισραήλ, για ενοικίαση drones.
Οι προβληματισμοί των αστικών κομμάτων και επιτελείων βρίσκονται στον αντίποδα των συμφερόντων των λαών της Ευρώπης. Η αναβάθμιση της ΕΕ σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο, η γεωστρατηγική αναβάθμιση της Ελλάδας, σημαίνουν τελικά μόνο δεινά για το λαό μας.
Η ιστορική πείρα δείχνει ότι η τάξη των εκμεταλλευτών δεν είναι ανίκητη. Το καθοριστικό στοιχείο απέναντι σε αυτήν την κατάσταση είναι η καθημερινή πάλη ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα. Οι εργαζόμενοι και η νεολαία μπορούν να βάλουν εμπόδια και να διεκδικήσουν μια κοινωνία απαλλαγμένη από κρίσεις, πολέμους και προσφυγιά.
Η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και η αποδέσμευση από ΕΕ - ΝΑΤΟ θα θέσει τις βάσεις για μια διαφορετική οργάνωση της οικονομίας, όπου στο επίκεντρο θα είναι ο εργαζόμενος.
Η ανάπτυξη της επιστήμης δεν θα υποτάσσεται στα κέρδη του κεφαλαίου, δεν θα αξιοποιείται για τη δημιουργία πολεμικών μηχανών για να βγάζουν κέρδη οι λίγοι. Αντίθετα, θα επιδιώκει την ανόρθωση του βιοτικού επιπέδου του λαού, την κάλυψη των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών και την αξιοποίηση της γνώσης που θα παράγεται για την προάσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, και όχι για την ενίσχυση των μηχανισμών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.