Εθνικοί ευεργέτες και πολιτική εξουσία
Σήμερα ας δούμε τη σύμφυση των "εθνικώνευεργετών" μας με την πολιτική εξουσία. Είναι κάτι που απορρέει από την ίδια τη σχέση κεφαλαίου και εξουσίας και που τελικά είναι η ίδια η φύση του καπιταλισμού. Απλά θα δούμε ότι όσο ο καπιταλισμός εξελίσσεται, τόσο οι σχέσεις αυτές μεταβάλλονται προς τη μορφή του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού, από την ατελή σχέση ενός πλουσίου με τους κυβερνώντες, σχέση όπως ήταν στο 18ο - αρχές του 19ου αιώνα.
Υπήρξαν τρεις μορφές αυτής της σχέσης. Η πρώτη, που αναπτύχθηκε στις υποανάπτυκτες χώρες, όπου ο κεφαλαιούχος που απομυζά τον ντόπιο πλούτο και τους "ιθαγενείς" προσφέρει ταυτόχρονα και εξυπηρέτηση στην κυβέρνηση, επειδή συμμετέχει στην παραγωγική διαδικασία.
Αυτές οι σχέσεις είναι μεταφεουδαλικές - προκαπιταλιστικές, όπου ο κεφαλαιούχος αναλαμβάνει τη διαχείριση τιμαρίων και μεγάλων γαιοκτησιών, αποδίδοντας στην κυβέρνηση το "νόμιμο" φόρο ή πρόσοδο. Τέτοιες σχέσεις είχαμε στη Νότια Ρωσία, την Αίγυπτο και τις παραδουνάβιες χώρες, αλλά και στην Αυστροουγγαρία. Κλασικές περιπτώσεις ο Γεώργιος Αβέρωφ και ο Μ. Τοσίτσας (γαιοκτήμονες και εκμισθωτές δημοσίων γαιών στην Αίγυπτο), o Βαρβάκης στη Ρωσία (ατελώς το αποκλειστικό δικαίωμα αλιείας στην Κασπία, και γαιοκτήμονας), οι Ζαππαίοι, ο Τριανταφυλλίδης, ο Χαροκόπος (γαιοκτήμονες στη Ρουμανία), ο Βερναρδάκης (ενοικιαστής οινοπνευματοπαραγωγής στη Ρωσία), ο Σ. Σίνας (γαιοκτήμονας στην Αυστρουγγαρία).
Συνήθως στις επιχειρήσεις τους μετέχουν και ηγέτες και υψηλοί αξιωματούχοι του κράτους, όπως ο Γ. Αβέρωφ που ήταν συνεταίρος του ηγέτη (Χεδίβη) της Αιγύπτου Τεφίκ ίμπν Ισμαήλ, ο Ζαρίφης που ήταν προσωπικός τραπεζίτης του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ, ο Μ. Τοσίτσας διαχειριστής της γαιοκτησίας του Σουλτάνου της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή κ. ά.
Στις περιπτώσεις αυτές, πολλές φορές μετείχε ο ίδιος ο κεφαλαιούχος στην εξουσία (όπως ο Αρσάκης, πρωθυπουργός της Ρουμανίας, ο Βαρβάκης, πολιτικός σύμβουλος του Αυτοκράτορα της Ρωσίας, ο Μπέλλιος, υπουργός στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες), αλλά και η κυβέρνηση του απέδιδε γαίες και τίτλους ευγενείας, όπως στον Σίνα, τον Τοσίτσα, τον Βαρβάκη, τον Δούμπα, τον Μπέλλιο (βαρόνοι όλοι τους).
Σε μια δεύτερη φάση, καπιταλιστικής μορφής πλέον, η σύμφυση με την εξουσία γίνεται με καθαρά οικονομικά κριτήρια εξαγοράς της εξουσίας για ίδιον όφελος. Δωροδοκίες υπουργών και βασιλέων, αθέμιτοι δανεισμοί κ. ά. και πολλές φορές καταλήγει και στη συμμετοχή στην κυβέρνηση για πιο μεγάλη σιγουριά. Είναι η εποχή όπου ο κεφαλαιούχος κερδίζει από την ίδια τη σύμφυση με την εξουσία κυρίως μετέχοντας σε κρατικά δάνεια σε καταρρέουσες οικονομίες. Στην περίπτωση αυτή, η "ευεργεσία" είναι ακριβώς το προκάλυμμα στην κοινή γνώμη. Ο κεφαλαιούχος προβάλλεται με τις ευεργεσίες του και από το ίδιο το κράτος, ώστε να αποσιωπηθούν και οι ληστείες του, αλλά και η διαφθορά της κρατικής εξουσίας. Τυπική περίπτωση ο Συγγρός, για τον οποίο ομολογούν οι βιογράφοι του ότι "... γεγονός είναι ότι όλες οι ενέργειές του υπήρξαν σε συστοίχιση με τα ιδιωτικά επιχειρηματικά του συμφέροντα...". O Συγγρός, προσωπικός φίλος του Γεωργίου του Α και βουλευτής του Τρικούπη, υπήρξε πρωταγωνιστής της διαχείρισης της δημοσιονομικής κρίσης που κατέληξε στην πτώχευση του 1893. Το "δυστυχώς, επτωχεύσαμεν" του Τρικούπη αφορούσε την Ελλάδα, αλλά όχι τον Συγγρό!!
Σημειώνεται ότι ο εκσυγχρονιστής της αστικής τάξης στην Ελλάδα Βενιζέλος έχρισε βουλευτές του πολλά μεγάλα κεφάλια της οικονομίας - αυτούς άλλωστε εξέφραζε ο βενιζελικός εκσυγχρονισμός - όπως ο Μπενάκης, ο Εμπειρίκος, ο Χαροκόπος.
Σε μια τρίτη περίπτωση, πιο σύγχρονη, ο κεφαλαιούχος χρησιμοποιεί την "ευεργεσία" σαν επένδυση και σαν αυτοτελή μηχανισμό κέρδους. Τυπική περίπτωση είναι ο Λαμπράκης σήμερα, που ασχολείται με τον "πολιτισμό" σε μια επιχείρηση η οποία ουσιαστικά πληρώνεται από το κράτος, εμφανίζεται όμως ως ευεργεσία και μη κερδοσκοπική επιχείρηση. Μετά από αυτό το προκάλυμμα - όσο είναι προκάλυμμα αυτό το διάτρητο κουρέλι - επεκτείνεται άνετα (όσο του το επιτρέπουν οι ανταγωνιστές του) σε καθαρά επιχειρηματικές δραστηριότητες "στα πλαίσια" της πολιτιστικής του (μη κερδοσκοπικής!) δραστηριότητας.
Ακραία μορφή είναι η με το προκάλυμμα της "ευεργεσίας" άσκηση παρακρατικών δραστηριοτήτων σε παγκόσμια κλίμακα από ιδρύματα "πολιτιστικά", που διευθύνονται προσωπικά από τους ίδιους τους φορείς της μεγάλης καπιταλιστικής εξουσίας και ασκούν ιδεολογική δράση όχι μόνο εξαγοράς συνειδήσεων, αλλά και πολιτικής - στρατιωτικής υπονόμευσης καθεστώτων. Αυτά όμως σε επόμενα άρθρα.
Γεώργιος Μ. ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου