ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΜΜΑ*
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ,
ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΤΟ ΚΟΜΜΑ
Η ιδεολογική δουλειά για το καταστατικό, η μελέτη της θεωρίας για το Κόμμα παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κομμουνιστικής προσωπικότητας.
Οι οργανωτικές αρχές του Κόμματος στηρίζονται στις θεωρητικές θέσεις για την ταξική ουσία του Κόμματος, το ρόλο και τη θέση του στην κοινωνία. Οι αρχές και οι κανόνες συνιστούν την απαίτηση του κόμματος από τα μέλη. Δείχνουν τη σχέση του μέλους με το κόμμα. Ταυτόχρονα δείχνουν τη σχέση του με την κοινωνία, το λαό, το εργατικό και λαϊκό κίνημα.
Τα προβλήματα που εμφανίζονται στην ζωή του Κόμματος, είναι πολύ περισσότερα από αυτά που αναφέρονται με γενικό τρόπο στο Καταστατικό, στους κανόνες λειτουργίας. Επόμενα όλα δεν αντιμετωπίζονται με την επίκληση ή την εφαρμογή άρθρων του Καταστατικού.
Αν η συμπεριφορά ενός μέλους δεν απειλεί το γενικό συμφέρον τότε δεν χρειάζεται η επιστράτευση των άρθρων του καταστατικού που προβλέπουν κομματικές ποινές. Απαιτεί σταθερή ιδεολογική και διαπαιδαγωγητική δουλειά για την ανύψωση του κύρους και της υπευθυνότητας του κομματικού μέλους.
Η ανάγκη καταστατικού δεν αφορά μόνο ένα κομμουνιστικό κόμμα αλλά κάθε κόμμα διαμορφωμένο με γενική πολιτική γραμμή και στρατηγική που υπερβαίνει τη στενότητα, τις ιδιομορφίες ή ιδιοτροπίες των στόχων μιας τοπικής ή κλαδικής οργάνωσης.
Για ένα κομμουνιστικό κόμμα οι παραπάνω αντικειμενικές, φυσιολογικές ανάγκες εκφράζονται σε ανώτερο επίπεδο καθώς είναι κόμμα που στοχεύει στην επαναστατική αλλαγή της καπιταλιστικής κοινωνίας, στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας του σοσιαλισμού.
Ο ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΣΜΟΣ
Εκφράζει τη διαλεκτική σχέση της ιδεολογίας και των οργανωτικών βάσεων του κόμματος. Καθορίζεται από το περιεχόμενο της ταξικής πάλης και από το ρόλο του Κόμματος ως πρωτοπορίας. Είναι αδύνατο να είσαι κομμουνιστής με όλη τη σημασία της λέξης και να αρνείσαι τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό.
Το θέμα δεν είναι να κατανοείται στενά, δηλαδή το γράμμα του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού αλλά ο προορισμός του. Δεν είναι ένας τύπος αλλά ουσία, άρα το κύριο είναι η ζωντανή και απαρέγκλιτη εφαρμογή του. Είναι ανάγκη να κατανοείται η συγκεντρωτική πλευρά της δημοκρατίας και η δημοκρατική πλευρά του συγκεντρωτισμού.
Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός δεν έχει αποστολή να διασφαλίζει μόνο τον τρόπο εκλογής και τον τρόπο λήψης και εφαρμογής αποφάσεων. Η επενέργειά του είναι πολύ ευρύτερη. Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός δίνει τη δυνατότητα στο Κόμμα να υπερβαίνει τον τοπικό κατατεμαχισμό. Να συνενώνει την τοπική δουλειά ώστε να αποτελεί αυτή δουλειά του ενός και του ίδιου κόμματος. Δίχως συντονισμό ο Λένιν τόνιζε ότι χάνονται τα 9/10 της δουλειάς.
Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός διασφαλίζει να αξιοποιούνται οι τοπικές απόψεις και να στηρίζουν τη γενική πείρα. Συμβιβάζει την τοπική με τη γενική δράση.
Η τήρηση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, οι αρχές και οι κανόνες λειτουργίας του κόμματος πρέπει να συνδυάζονται αναπόσπαστα με την ενίσχυση των ιδεολογικών πεποιθήσεων των κομμουνιστών και την εξασφάλιση κάθε μέλος να έχει και να λέει γνώμη.
Το κόμμα όπως λέει ο Λένιν[1] δεν είναι οικογενειακός όμιλος. Απαιτείται ενιαίο καθοδηγητικό κέντρο, παράλληλα με την πειθαρχία, συλλογικότητα στην καθοδήγηση και γενικά συλλογικό πνεύμα. Το ενιαίο καθοδηγητικό κεντρικό όργανο, δηλαδή η ΚΕ, σύμφωνα με την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού έχει υποχρέωση να διασφαλίζει τη συλλογική επεξεργασία και την ενιαία δράση.
Δεν αρκεί η ενότητα στα ζητήματα του προγράμματος και τακτικής για την ενότητα του κόμματος. Χρειάζεται και οργανωτική ενότητα με βάση το καταστατικό, η υποταγή της μειοψηφίας στην πλειοψηφία.
Στην πορεία δράσης του Κόμματος μπορεί να εμφανισθούν ορισμένες αντιθέσεις που αν δεν προσεχθούν μπορεί να εξελιχθούν σε σοβαρό κομματικό πρόβλημα, σε κρίση.
1) Ιδεολογική ομοφωνία χωρίς σταθερή οργανωτική ενότητα.
2) Οργανωτική ενότητα χωρίς αντίστοιχη ιδεολογική ομοφωνία.
Οι ιδεολογικές διαφωνίες επιδρούν στην οργανωτική ενότητα, αλλά και η ανοργανωσιά ενισχύει τις παρεκκλίσεις. Η εξασθένιση των αρχών κομματικής οικοδόμησης εξασθενίζει και το ιδεολογικό, πολιτικό περιεχόμενο του Κόμματος. Οι συγχύσεις επίσης μπορεί να μετατραπούν σε σοβαρή διαφωνία με ιδεολογικό περιεχόμενο αν δεν αντιμετωπισθούν με σωστή δουλειά και βοήθεια των συντρόφων και συντροφισσών.
Ενα ζήτημα που μόνιμα πρέπει να απασχολεί είναι πως αναζητούμε τον καλύτερο και πιο αποτελεσματικό «χειρισμό» του κομματικού μέλους που δεν κατανοεί ή παραβιάζει αρχές και κανόνες λειτουργίας. Δηλαδή η αντιμετώπιση του ανθρώπινου παράγοντα μέσα στην κομματική ζωή, χωρίς να διακινδυνεύουμε να καλλιεργείται η υποτίμηση στο σεβασμό των αρχών.
Το πρόβλημα δεν λύνεται με συνταγές, χρειάζεται όμως να το έχουμε μπροστά μας σε κάθε περίπτωση, να συνειδητοποιούμε την φύση του, να καταπιανόμαστε σοβαρά με τέτοια προβλήματα, υπεύθυνα και συλλογικά.
Η αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού που αποτελεί δύναμη και όπλο του Κόμματος δέχεται τα πυρά των οπορτουνιστών, που σε αρκετές περιπτώσεις ξεκινούν την προσπάθεια αποδιοργάνωσης και διάλυσης του Κόμματος με το χτύπημα αυτής της αρχής και στη συνέχεια επιδιώκουν να περάσουν τις διαλυτικές απόψεις τους. Συνήθης οπορτουνιστική θεωρία είναι η αναγόρευση των τάσεων ως δημοκρατία, ενώ η άρνηση και απαγόρευση των τάσεων θεωρείται αυταρχισμός και περιορισμός της ελευθερίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι οπορτουνιστικές απόψεις «πιάνουν» γιατί πατάνε σε αδυναμίες ή παραβιάσεις του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, σε υπαρκτά προβλήματα. Οι οπορτουνιστές δεν θέλουν να τα διορθώσουν αλλά να τα χρησιμοποιήσουν για την κατάργηση της αρχής.
Στα αστικά και μικροαστικά κόμματα το τελευταίο διάστημα εμφανίσθηκαν πολλές συζητήσεις για την αρχή της πλειοψηφίας, την ύπαρξη ή όχι τάσεων, ακόμα και για το αν τα στελέχη μπορεί να διαφωνούν δημόσια.
Η συζήτηση αυτή αποκαλύπτει ότι ο σεβασμός της απόφασης της πλειοψηφίας και η ενιαία δράση είναι ανάγκη για όλα τα κόμματα, χωρίς αυτό βεβαίως να σημαίνει δημοκρατικό συγκεντρωτισμό.
Για τη σχέση «βάσης και καθοδήγησης».
Η αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού δικαιολογημένα έχει συγκεντρώσει τα πυρά της αστικής, μικροαστικής και οπορτουνιστικής προπαγάνδας, αφού από τη φύση της, όταν εφαρμόζεται σωστά αποτελεί καθοριστική πηγή δύναμης για το Κόμμα στη σκληρή καθημερινή του δράση. Γνωστές είναι οι προσπάθειες που καταβάλλονται να αποδειχθεί ότι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός παράγει από τη φύση του την αντίθεση βάσης και καθοδήγησης. Οτι κατοχυρώνει την αυθαιρεσία της καθοδήγησης έναντι της βάσης, και ότι η βάση αντιπροσωπεύει τη δημοκρατία, ενώ η καθοδήγηση τον αυταρχισμό και ετσιθελισμό, την ιδιοτέλεια, την αυθαιρεσία.
Η προπαγάνδα αυτή χρησιμοποιεί πολλά επιχειρήματα που ταιριάζουν όμως στα χαρακτηριστικά και στον τρόπο οργάνωσης της αστικής κοινωνίας και των αστικών κομμάτων. Υπηρετούν συγκεκριμένη σκοπιμότητα: να αποδοθούν οι αντιλαϊκές επιλογές των αστικών και μικροαστικών κομμάτων σαν επιλογές ηγεσιών, προσώπων και όχι σαν επιλογές που εκφράζουν και αντανακλούν συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα. Απηχούν εμπειρίες οργανωμένων μελών των κομμάτων αυτών που βλέπουν την ηγεσία τους να υιοθετεί πολιτική και θέσεις που έρχονται σε αντίθεση με τις δικές τους πεποιθήσεις και εμπειρίες.
Τέτοιες αντιθέσεις έχουν βεβαίως παρουσιασθεί στην ιστορική πορεία του Κόμματος, δηλαδή όταν παραβιάζεται ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, ή δεν λειτουργεί σωστά ο δεσμός της δημοκρατίας με το συγκεντρωτισμό, η διαλεκτική τους σχέση. Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός δεν λειτουργεί από μόνος του, αλλά με τη ζωντανή συνεπή δράση, με τη συνεχή επαγρύπνηση όλου του Κόμματος. Επόμενα η τήρησή του απαιτεί επαγρύπνηση. Η απαιτητικότητα στην πιστή τήρησή του δεν πρέπει να υποχωρεί ποτέ.
Η ευθύνη της καθοδήγησης, των στελεχών στη λειτουργία και συνεπή εφαρμογή του είναι πολύ μεγαλύτερη σε σύγκριση με την ατομική ευθύνη του ξεχωριστού κομματικού μέλους. Η παραβίαση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού από στελέχη, από καθοδηγητικά όργανα έχει πολύ μεγαλύτερες και βαθύτερες, καθοριστικές συνέπειες από το αν γίνεται μεμονωμένα σε μια ΚΟΒ, ή από ορισμένα μέλη του Κόμματος. Τοπικού χαρακτήρα παραβιάσεις αντιμετωπίζονται πολύ πιο εύκολα, δεν απειλούν γενικότερα την πορεία του Κόμματος.
Η «δημοκρατία» της καθοδήγησης κρίνεται από το αν καταφέρνει να συγκεντροποιεί δημοκρατικά τις γνώμες, την πείρα και τη δράση όλου του Κόμματος. Αν επιτυγχάνει την υλοποίηση των αποφάσεων, αν διασφαλίζει την ενιαία δράση, το δημιουργικό έλεγχο, την κριτική και αυτοκριτική. «Η δημοκρατία» της βάσης κρίνεται από το κατά πόσο αυτή συμμετέχει στην επεξεργασία και την πρακτική προώθηση των κομματικών αποφάσεων, στο δημοκρατικό σχηματισμό της απόφασης της πλειοψηφίας.
Η εσωκομματική δημοκρατία, επόμενα, δεν διαιρείται σε δημοκρατία της βάσης και της κορυφής, καθώς το κόμμα αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο από το οποίο δεν πρέπει και δεν μπορείς να αποσπάσεις την καθοδήγηση από τη βάση και αντίστροφα. Η ειδική ευθύνη των στελεχών πηγάζει από τα δικαιώματα και τις δυνατότητες που έχουν λόγω των ευρύτερων και πιο σύνθετων καθηκόντων που επιτελούν. Αναμφισβήτητα η κριτική και τα καταστατικά μέτρα πρέπει να είναι πολύ πιο αυστηρά όταν στελέχη παραβιάζουν το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό. Μέτρα πρέπει να παίρνονται επίσης όταν στελέχη δεν πρωτοστατούν στη σωστή εφαρμογή του, παρά τις υποδείξεις και την προσπάθεια που έγινε να κατανοήσουν την ευθύνη τους.
Η καθοδήγηση, τα στελέχη - ανεξάρτητα από διάθεση, ικανότητα - δεν είναι δυνατό να διασφαλίζουν την τήρηση της βασικής αυτής αρχής, όταν δεν επαγρυπνούν και τα μέλη του Κόμματος.
ΠΡΟΒΑΛΟΥΜΕ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑΣ,
Η ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΕΙ
Ο όρος πειθαρχία στη λενινιστική διδασκαλία αποκτά ευρύτερο και βαθύτερο περιεχόμενο:
Η ουσία της πειθαρχίας είναι η πειθώ, η συνείδηση της αξίας της, η βαθιά πίστη στην ιδεολογία και την αποστολή του Κόμματος. Η πειθαρχία μεγαλώνει όταν επαληθεύονται και δοκιμάζονται στο καμίνι της πάλης και των εξελίξεων οι θέσεις και εκτιμήσεις του Κόμματος. Η έννοια της πειθαρχίας ισχύει και ευρύτερα, στο λαϊκό κίνημα με την έννοια ότι πρέπει να είναι οργανωμένο και πειθαρχημένο στους στόχους και σκοπούς του. Προϋποθέσεις της πειθαρχίας είναι:
· Η συνειδητότητα και αντοχή της πρωτοπορίας.
· Ικανότητα σύνδεσης και ως ένα βαθμό συγχώνευσης με τις λαϊκές μάζες.
·Ικανότητα πειθούς των μαζών που σημαίνει συνεχή δουλειά, πάλη με τις δυσκολίες και τα εμπόδια ώστε οι λαϊκές μάζες να αποκτούν πρωτοπόρες διαθέσεις.
Χωρίς αυτούς τους παράγοντες η πειθαρχία είναι μιμητισμός, πιθηκισμός όπως έλεγε ο Λένιν. Βεβαίως οι όροι της πειθαρχίας δεν διαμορφώνονται αυτόματα, είναι προϊόν συνεχούς δουλειάς, είναι στόχος προς κατάκτηση, διατήρηση και ξανά κατάκτηση - όταν οι συνθήκες το απαιτούν. Γιατί και αυτή η αρετή οπισθοχωρεί σε ορισμένες στιγμές όπως έχει δείξει η πείρα. Κυρίως όταν υποτιμάται η επίδραση της αστικής ιδεολογικής και της πίεσης που ασκεί το καπιταλιστικό σύστημα.
Η ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ
ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ, ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
και με την αντίληψη μας για το ρόλο του ατόμου, της προσωπικότητας.
Η αστική ιδεολογία, κυρίως όμως η οργάνωση της καπιταλιστικής κοινωνίας και οι αναδιαρθρώσεις που προωθεί οδηγούν στην πλατειά διάδοση του πιο εγωιστικού, εγωκεντρικού ατομισμού. Η διάδοση του ατομισμού, η αποθέωση και λατρεία της «προσωπικότητάς», έχει βαθύτερες επιδράσεις καθώς διεισδύει σε χώρους προοδευτικής σκέψης, και μέσα στις γραμμές μας.
Να αναπτύσσουμε πλατειά στο λαό την αντίληψή μας για την αυθεντία της συλλογικότητας έναντι της θεωρίας περί της αυθεντίας της προσωπικότητας, της ατομικής εγωιστικής ελευθερίας.
Είναι επείγουσα ανάγκη όχι μόνο στις γραμμές μας αλλά και ευρύτερα να αναδείξουμε τη σημασία της οργάνωσης, την αξία της οργάνωσης που πολλαπλασιάζει τη δύναμη των λαϊκών μαζών. Τα μεγάλα ταλέντα υπάρχουν και στο κόμμα και στο λαό, θα αποδώσουν για το κομμουνιστικό και ευρύτερο λαϊκό κίνημα μόνο αν αποδέχονται στην πράξη την κομμουνιστική πειθαρχία και τη συλλογικότητα.
Σημαντική μορφή συλλογικότητας είναι να γνωρίζεις και να αξιοποιείς το «δημιουργημένο έργο», δηλαδή, τη συλλογική πείρα και γνώση που υπάρχει.
Μια από τις αστικές και μικροαστικές-αναθεωρητικές απόψεις είναι ότι η έννοια της συλλογικότητας συγκρούεται με το σεβασμό του ρόλου του ατόμου και της προσωπικότητας. Αντίθετα η ιδεολογία μας, η λενινιστική θεωρία για το Κόμμα, δεν καταργεί την ατομική εκτίμηση των πράξεων και του ρόλου του ξεχωριστού ανθρώπου. Η ιστορία, όπως είναι γνωστό, δεν δημιουργείται από τις ενέργειες, τις πράξεις και τις ιδέες του ενός, των προσωπικοτήτων. Η προσωπικότητα δρα με βάση τις προσωπικές ιδιότητές της στα πλαίσια συνόλων, δηλαδή μιας τάξης, ενός κόμματος, μιας ομάδας. Μπορεί οι πράξεις των ξεχωριστών ατόμων, ιδιαίτερα αυτών που κατέχουν υπεύθυνες θέσεις να αποτελούν κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα, όμως έξω από την κοινωνία και τη συλλογική δράση το μεμονωμένο άτομο είναι ανίσχυρο.
Η προσωπικότητα είναι συσσωρευτής της κοινωνικής ενέργειας των μαζών και των συμφερόντων τους. Πίσω από αυτές βρίσκονται οι λαϊκές μάζες. Η μεγαλοποίηση της προσωπικότητας ισοδυναμεί με μείωση των μαζών.
Το μέτρο της προσωπικότητας δεν βρίσκεται στη διάκριση από τις μάζες αλλά στο βαθμό ένωσης και αρμονίας μαζί τους. Ηρωας δεν είναι το πρόσωπο αλλά οι μάζες που αποτελούν την κινητήρια δύναμη της προόδου. Δεν κινείται εξ άλλου η ζωή με τις ιδέες αλλά από τις υλικές συνθήκες που καθορίζουν τη συνείδηση.
Η συζήτηση για συγκεκριμένα λάθη προσώπων, όπως υπογράμμιζε ο Λένιν, δεν πρέπει να οδηγεί σε γενίκευση της κριτικής σε βάρος του οργάνου που ανήκουν όταν αυτά βεβαίως δεν έχουν ευθύνη για τα λάθη και τις επιλογές των συγκεκριμένων μελών τους. Επίσης τα επί μέρους λάθη των προσώπων να μη οδηγούν σε αφορισμό της συνολικής δουλειάς τους, όταν μάλιστα γίνεται εκτίμηση ότι δεν επηρεάζουν τη συνολική τους απόδοση. Κριτήριο επίσης αποτελεί η στάση των στελεχών απέναντι στα λάθη τους, η διάθεση να δουν κριτικά τη δουλειά τους και να βελτιωθούν.
Ο Λένιν[2] έλεγε πως χρειάζεται η πείρα των αυθεντιών δηλαδή των παλιών αγωνιστών που έχουν πείρα οργάνωσης.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ,
ΩΣ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΑΛΗΣ
Το ιδιαίτερο συμφέρον του κομμουνιστή δεν διαφέρει από το κομματικό, αφού ο ρόλος και η αποστολή του Κόμματος συνδέεται με τον αγώνα για λαϊκά προβλήματα, την απελευθέρωση της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεζομένων από κάθε μορφής εκμετάλλευση και καταπίεση.
Ευρύτερα στην κοινωνία απαιτείται δραστήρια προβολή της θέσης ότι στα ατομικά συμφέροντα υπάγονται και τα κοινωνικά, συλλογικά. Στον καπιταλισμό εκδηλώνεται με ανοικτές ή συγκαλυμμένες μορφές, η ψυχολογία του ατομικισμού, που εμφανίζεται και ως αντιπαράθεση ανάμεσα στο κοινωνικό και το ατομικό. Ο προσανατολισμός της προσωπικότητας πρέπει να είναι η συλλογικότητα, ο διεθνισμός.
Η αντίληψή μας για τον συνδυασμό και τη σχέση της κοινωνικής και ατομικής εξέλιξης είναι ανάγκη να αποτελέσει θέμα ευρύτερου προβληματισμού. Μπορεί να αξιοποιηθεί η παρακάτω σκέψη που δίνει ένα ευρύτερο πλαίσιο κατευθύνσεων για τη σχέση ατομικής και κοινωνικής εξέλιξης - συνείδησης. Μπορεί αυτή η σχέση να εμφανίζεται με τις παρακάτω μορφές και ιδιότητες:
Κοινωνική φαντασία να βλέπει ο καθένας νοερά τον εαυτό του μέσα στο πλαίσιο της κοινωνικής εξέλιξης.
Κοινωνική σκέψη, δηλαδή ικανότητα σύλληψης των πολύπλοκων σχέσεων και εξαρτήσεων στην κοινωνική σφαίρα. Είναι ιδιαίτερη ικανότητα που κατακτάται στα πλαίσια της κοινωνικής δράσης.
Ατομική εμπειρία που απεικονίζει τις κοινωνικές συνθήκες, με συνεχή προσπάθεια να καταπολεμώνται όλοι εκείνοι οι συντελεστές που καλλιεργούν την παραμορφωμένη και στρεβλή ατομική συνείδηση.
Συσχετισμός ηθικής, προσωπικής και κοινωνικής εξέλιξης. Η θετική κοινωνική εξέλιξη συμβάλλει στην ηθική και το αντίθετο.
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΓΝΩΜΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗΣ
Η έννοια της ελευθερίας γνώμης και κριτικής δεν είναι μια αφηρημένη έκφραση, αποσπασμένη από τη συνολική ζωή και τα καθήκοντα του Κόμματος. Αναπτύσσεται στα πλαίσια της ιδεολογίας και του Προγράμματος του Κόμματος, με βάση και τις αρχές λειτουργίας του.
Οπως συμβαίνει με όλες τις συγκεκριμένες καταστατικές υποχρεώσεις, έτσι και στο ζήτημα αυτό δεν πρέπει ο τύπος να τρώει την ουσία. Η ελευθερία γνώμης και κριτικής ασκείται με ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό για όλο το Κόμμα τρόπο όταν βασίζεται στη γνώση, στην πείρα από τη δραστήρια συμμετοχή στη δράση του Κόμματος και του κινήματος. Οταν η γνώμη διαμορφώνεται σε στενή σχέση με τις πλατιές λαϊκές μάζες στο χώρο εργασίας και κατοικίας.
Το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης της γνώμης δεν είναι ένα δικαίωμα χωρίς κανένα απολύτως περιορισμό. Υπάρχει ένας και μόνο περιορισμός: Να ασκείται με τέτοιο τρόπο ώστε να συμβάλλει στη συλλογικότητα και στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων, όσο γίνεται αποφάσεων. Ορισμένες πλευρές θίγονται ενδεικτικά:
m Η προσπάθεια για τεκμηρίωση της γνώμης, ιδιαίτερα μάλιστα αν εκφράζει μια διαφορετική άποψη ή προτείνει ένα διαφορετικό χειρισμό σε κάποιο σοβαρό ζήτημα.
m Η τεκμηριωμένη απάντηση-αντιπαράθεση με λαθεμένες γνώμες είναι εντελώς απαραίτητη και αναγκαία. Η δημοκρατία εκφράζεται και με τη δυνατότητα έκφρασης διαφωνίας αλλά και με την κριτική τοποθέτηση στις διαφορετικές και λαθεμένες απόψεις. Με την υπεράσπιση των κομματικών αποφάσεων από λαθεμένες απόψεις και πρακτικές. Αρκεί να γίνεται με τρόπο που δεν θίγει την προσωπικότητα των συντρόφων που διαφωνούν. Οι σύντροφοι που διαφωνούν δεν πρέπει να εκλαμβάνουν την κριτική των απόψεων τους ως απαγόρευση του δικαιώματος να εκφραστεί μια σοβαρή διαφωνία. Είναι επιζήμια και επικίνδυνη η ανοχή απέναντι σε παραβιάσεις του καταστατικού ή σε λαθεμένες απόψεις, ιδιαίτερα όταν εμφανίζεται ανάμεσα σε στελέχη, για διάφορους λόγους, όπως πχ. μήπως δυσκολευθούν οι προσωπικές σχέσεις. Η συντροφική κριτική δεν πρέπει και δεν μπορεί να επηρεάζει τις προσωπικές και κομματικές σχέσεις, αντίθετα τις ενισχύει και τις αναπτύσσει.
m Η αποφασιστικότητα στην υπεράσπιση μιας γνώμης δεν σημαίνει πείσμα και προκαταβολική άρνηση να την απαρνηθεί ή να την τροποποιήσει ο σύντροφος ή συντρόφισσα που την προβάλλει. Η συλλογική σκέψη είναι ανώτερη και με μεγαλύτερο κύρος σε σχέση με τους περιορισμούς που έχει μια προσωπική γνώμη, που στηρίζεται σε περιορισμένες εμπειρίες, γνώσεις και πληροφορίες.
m Η κατάθεση μιας γνώμης, η απαίτηση για συζήτηση κάποιου θέματος πρέπει να ασκείται με δημιουργικό τρόπο ώστε να προκύπτουν πρακτικά αποτελέσματα. Από την άποψη αυτή χρειάζεται να τίθεται στον κατάλληλο χρόνο, ανάλογα και με το συγκεκριμένο θέμα συζήτησης, ανάλογα με την επικαιρότητά του. Να παίρνονται υπόψη οι αποφάσεις του Συνεδρίου ή άλλων κομματικών σωμάτων που καθορίζουν γενικές επιλογές και βασικά καθήκοντα. Το Καταστατικό προβλέπει σε τακτά διαστήματα να επανεξετάζονται ορισμένα θέματα, να κρίνονται τα καθοδηγητικά όργανα, ακόμα υπάρχει δυνατότητα να εξετάζονται συλλογικά και νέα προβλήματα που ανακύπτουν πχ. με Συνέδριο, ή άλλα σώματα, συνδιασκέψεις.
m Η ελευθερία γνώμης και κριτικής συνεπάγεται και την ελευθερία να επαναφέρει το μέλος του κόμματος ένα ζήτημα ή ένα θέμα που για διάφορους λόγους έχει απορριφθεί από την κομματική οργάνωση ή το καθοδηγητικό όργανο στο οποίο μετέχει. Συμβαίνει, χρήσιμες απόψεις και κριτικές παρατηρήσεις, προτάσεις και ιδέες να απορρίπτονται ή γιατί δεν έχουν μελετηθεί, ή γιατί δεν κρίθηκαν ώριμες. Η επαναφορά βοηθάει να διορθωθούν τέτοια ζητήματα.
Ωστόσο το δικαίωμα της επαναφοράς δεν είναι απεριόριστο. Η συνεχής επαναφορά ζητημάτων που έχουν απορριφθεί χωρίς στο μεταξύ να έχουν προκύψει νέες πλευρές, όχι μόνο δεν βοηθά άλλα σε ορισμένες περιπτώσεις δυσκολεύει τη συλλογική δουλειά, αποπροσανατολίζει.
Το Καταστατικό ορίζει ότι το ΚΚΕ είναι κόμμα «ομοϊδεατών εθελοντών». Αυτό δεν σημαίνει ότι η προσφορά του μέλους του Κόμματος και η πειθαρχία στις αποφάσεις είναι υπόθεση προσωπική, εθελοντική. Η ένταξη είναι θέμα ελεύθερης και συνειδητής προσωπικής επιλογής. Αυτό σημαίνει ότι γίνεται με αποδοχή των αρχών και κανόνων λειτουργίας, με γνώση της υποχρέωσης ότι πρέπει ο καθένας και η κάθε μια να παλεύει και να ενδιαφέρεται για την εφαρμογή των αποφάσεων της πλειοψηφίας.
Η ιδιότητα του κομματικού μέλους δεν συνεπάγεται υποχρεώσεις μόνο απέναντι στο Κόμμα, είναι συνυφασμένη με υποχρεώσεις απέναντι στην εργατική τάξη, το λαό, το λαϊκό κίνημα γενικότερα.
Ο αποφασιστικός, κινητήριος ρόλος της κριτικής.
Το βασικό περιεχόμενο του όρου κριτική είναι η κριτική εξέταση της δουλειάς και δράσης του Κόμματος, των οργάνων, των ΚΟΒ. Η κριτική έχει αξία και αποτέλεσμα όταν συνδυάζεται με τη συμμετοχή στην πρακτική δουλειά που δίνει τα όπλα κρίσης των αποφάσεων, του τρόπου και των μεθόδων δράσης. Στα πλαίσια της κριτικής εξέτασης της δουλειάς και της πρακτικής δράσης εντάσσεται και η κριτική των προσώπων.
Στόχος της κριτικής πρέπει να είναι ο πραγματικός έλεγχος, τα πραγματικά γεγονότα και όχι οι υποκειμενικές διαθέσεις και τάσεις, οι προσωπικές συμπάθειες ή αντιπάθειες. Στη δοκιμασία της κριτικής έχει αξία να μπαίνουν βασικά πολιτικά γεγονότα και πράξεις και όχι οι μικροδιενέξεις, επί μέρους αδυναμίες και προβλήματα. Ωστε η κριτική να αποτελεί κινητήρια δύναμη στη γενικότερη πολιτική του Κόμματος και στα βασικά καθήκοντα που προωθεί σε κάθε φάση.
ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ - ΔΙΑΦΩΝΙΕΣ ΣΤΟ ΚΟΜΜΑ
Αφορά διαφορετικές απόψεις που εκφράζονται συστηματικά, ιδιαίτερα όταν εκδηλώνονται για μεγάλο διάστημα από τους ίδιους συντρόφους, όταν δηλαδή υποδηλώνουν ύπαρξη διαφωνίας σε ζητήματα σημασίας, που αφορούν κεντρική ή τοπική επιλογή. Δεν αναφερόμαστε σε διαφορετικές προτάσεις ή σκέψεις σε ζητήματα της τρέχουσας δουλειάς, περιορισμένης σημασίας.
Η συστηματική διαφωνία όταν εμφανίζεται στα στελέχη έχει βαρύνουσα σημασία, επιδρά στη λειτουργία και απόδοση των καθοδηγητικών οργάνων, ακόμα και στη συνολική δουλειά ανάλογα και με τη στάση στις αποφάσεις.
Αυτό που προέχει είναι να συζητούνται τα αίτια των διαφορετικών απόψεων, τι είναι εκείνο που τις προκαλεί. Η συζήτηση των διαφορετικών απόψεων με ιδεολογικά και πολιτικά κριτήρια συμβάλλει στον εντοπισμό των προβλημάτων, διευκολύνει τη δημιουργία καλής ατμόσφαιρας για συζήτηση, περιορίζει τη δυνατότητα να πάρει η συζήτηση μορφή αντιπαράθεσης και διένεξης. Ο Λένιν έλεγε χαρακτηριστικά ναι στη διαμάχη (όταν βεβαίως έχει αντικείμενο) όχι στη διάλυση.
Το κύριο και βασικό είναι να κατακτηθεί η ουσιαστική συζήτηση στο επίπεδο της ΚΟΒ, πράγμα που σήμερα είναι εξαιρετικά αδύνατο. Ή δεν γίνεται συζήτηση και αντίλογος, οπότε κουκουλώνονται τα προβλήματα ή παίρνει τη μορφή διαμάχης και οξυμένης διένεξης με αποτελέσματα είτε οι διαφωνούντες να αισθάνονται μειωμένοι είτε να είναι ελεύθεροι να δυσκολεύουν τη λειτουργία της ΚΟΒ παρεμβάλλοντας σε κάθε ευκαιρία τη διαφωνία τους.
Μπορεί μια λαθεμένη και αρνητική κριτική να περιέχει ορισμένα στοιχεία αλήθειας με την έννοια ότι είναι δυνατό διαφορετικές απόψεις να προέρχονται από μια γενίκευση επί μέρους προβλημάτων. Εστω και αν απορριφθεί μια λαθεμένη άποψη μπορεί να αξιοποιηθεί η πείρα της συζήτησης ή τα επί μέρους θετικά στοιχεία που ενδεχόμενα μια άλλη άποψη μπορεί να περιέχει.
Σε ορισμένες περιπτώσεις η εκδήλωση μιας ζωηρής διαφωνίας μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη ενημέρωσης ή σε στρεβλή ενημέρωση, σε παραπληροφόρηση έξω από το συγκεκριμένο χώρο που εμφανίσθηκε το ένα η το άλλο πρόβλημα. Οπως επίσης μπορεί να οφείλεται σε απόκρυψη λαθών, ή σε άρνηση αναγνώρισης λαθών από στελέχη ή καθοδηγητικά όργανα.
Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ
Στο χαρακτήρα και την ιστορική αποστολή του Κόμματος ενυπάρχει το στοιχείο της πρωτοβουλίας, σα χαρακτηριστικό, σαν ανάγκη και απαίτηση. Αν το αντιμετωπίσουμε με εκκλήσεις, δεν κάνουμε τίποτε. Θα καλλιεργήσουν το πνεύμα και τη διάθεση πρωτοβουλίας οι λιγότεροι, αυτοί που για διάφορους λόγους τολμούν, είτε από χαρακτήρα, είτε από τον τρόπο ζωής τους, είτε λόγω ατομικών χαρισμάτων και επιδεξιότητας. Σε αυτές όμως τις περιπτώσεις η πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται πάντα και την ορθή επιλογή ή ότι οδηγεί στην αναβάθμιση της συνολικής δουλειάς.
Το πνεύμα της πρωτοβουλίας αναπτύσσεται όταν βασίζεται σε ένα αναγκαίο επίπεδο γνώσης, αφομοίωσης της πολιτικής και ιδεολογίας μας, στη σταθερή σύνδεση με τις λαϊκές μάζες. Οταν στηρίζεται στην ενθάρρυνση και παρόρμηση από τα καθοδηγητικά όργανα, όταν οι αποφάσεις είναι έτσι επεξεργασμένες ώστε να καλλιεργούν και να αφήνουν περιθώρια στην ανάπτυξη της πρωτοβουλίας πχ. των ΚΟΒ, των μελών.
Η απουσία πρωτοβουλίας δεν δείχνει πάντα ανικανότητα - όπως πιστεύεται συνήθως - εκφράζει σε αρκετές περιπτώσεις έλλειψη δημιουργίας προϋποθέσεων ώστε αυτή να εκδηλώνεται.
Το πνεύμα της πρωτοβουλίας μπορεί να εκφραστεί με τη δημιουργική εφαρμογή των κατευθύνσεων και αποφάσεων. Κυρίως φαίνεται όταν το στέλεχος ή το μέλος του κόμματος καλείται με δική του ευθύνη, όταν ανακύπτει ένα νέο ζήτημα, να δίνει τη σωστή λύση, στα πλαίσια των γενικότερων θέσεων του Κόμματος. Συμβαίνει να εμφανίζονται προβλήματα για τα οποία δεν υπάρχει από τα πριν συγκεκριμένη προετοιμασία και καθοδήγηση, ώστε να έχει προκαθοριστεί ο χειρισμός, πράγμα που δεν είναι αναγκαίο σε αρκετές περιπτώσεις. Αλλωστε η ζωή είναι και θα είναι πολύ πιο πλούσια από τις προβλέψεις μας, από τις εκτιμήσεις ή την πείρα που έχουμε αποκτήσει σε συγκεκριμένα ζητήματα και χειρισμούς.
Η γνώση της πολιτικής και της τακτικής του Κόμματος δίνει σιγουριά στο στέλεχος και στο μέλος, ένα είδος αυτοπεποίθησης να χειριστεί ζητήματα, ή να αναλάβει νέες δραστηριότητες. Η λειψή γνώση, η έλλειψη ενημέρωσης και πείρας συνήθως αναστέλλει και κουμπώνει.
Το πνεύμα πρωτοβουλίας δεν συγκρούεται με το συλλογικό χαρακτήρα της δουλειάς. Βεβαίως η πρωτοβουλία πρέπει να ασκείται με αυξημένο αίσθημα ευθύνης, ώστε να αποφεύγεται ένας προσωπικός χειρισμός να έρχεται σε αντίθεση με τις κομματικές αποφάσεις, ή να δεσμεύει προκαταβολικά σε μια τοποθέτηση ή ενέργεια που τυχόν δεν πρέπει. Ο φόβος ή ο κίνδυνος μια πρωτοβουλία να μη φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα ή ακόμα και να οδηγήσει σε λάθη δεν πρέπει να καλλιεργεί μια στάση αποφυγής πρωτοβουλιών και ανάληψης ευθυνών. Απαιτεί επαγρύπνηση, μέτρημα από όλες τις πλευρές τι και πώς θα γίνει.
Αλλωστε σχετικά λίγες και εξαιρετικές θα είναι οι περιπτώσεις που δεν μπορεί να αναζητηθεί μια δεύτερη γνώμη, η γνώμη του Γραφείου της ΚΟΒ ή του παραπάνω οργάνου, η γνώμη του καθοδηγητή ώστε με μεγαλύτερη σιγουριά και βεβαιότητα να πραγματοποιηθεί και να δοκιμασθεί μία νέα σκέψη.
Η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Η καθοδήγηση του Κόμματος, τα όργανα οφείλουν να θέτουν σε όλο το κόμμα θέματα γενικότερης σημασίας, όχι με στόχο την απλή ενημέρωση, αλλά πριν απ΄ όλα την ουσιαστική συζήτηση και την επεξεργασία αποφάσεων, ή την έγκριση αποφάσεων. Δεν ξεχνάμε την πείρα του Κόμματος μας ειδικά την περίοδο ΄89-΄91 όταν δεν τέθηκαν έγκαιρα υπόψη όλων των κομματικών δυνάμεων τα προβλήματα που είχαν ανακύψει στην ΚΕ και στην ΚΝΕ. Για το ζήτημα αυτό έχει γίνει αυτοκριτική της ΚΕ και έχει επικυρωθεί από το 14ο Συνέδριο.
Ο όρος ενημέρωση αναφέρεται εδώ με πιο συγκεκριμένο και ειδικό περιεχόμενο, ως ανάγκη και υποχρέωση, τα μέλη του Κόμματος να γνωρίζουν όλες τις αναγκαίες πληροφορίες ή ειδικά ζητήματα που είναι αναγκαία για τον προσανατολισμό τους στη δουλειά. Η ενημέρωση δεν είναι αυτοσκοπός, δεν γίνεται για να ικανοποιεί βεβαίως την απλή περιέργεια ή τις απορίες, αλλά για να μπορεί το κομματικό μέλος να ασκεί τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του. Η ενημέρωση σε ένα ζήτημα μπορεί να αφορά όλο το κόμμα, μπορεί όμως να είναι συγκεκριμένου τοπικού ενδιαφέροντος.
Οι αρνητικές εμπειρίες δεν πρέπει να οδηγούν σε μια εύκολη γενίκευση του τύπου ΝΑ ΤΑ ΞΕΡΟΥΜΕ ΟΛΑ. Μια τέτοια άποψη τόσο γενική χωρίς ιεράρχηση, μπορεί να οδηγήσει στον εκφυλισμό της ενημέρωσης, με την έννοια ότι δεν είναι δυνατό να φορτώνεται η ΚΟΒ με όγκο πληροφοριών και ειδικών ζητημάτων που δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία .
Η ενημέρωση των ΚΟΒ γίνεται πολύπλευρα, και πολύμορφα, ανάλογα με τη φύση των ζητημάτων, δεδομένου ότι ο όγκος των πληροφοριών ή των ζητημάτων σήμερα έχει αυξηθεί σημαντικά.
Το πρόβλημα της ενημέρωσης δεν είναι εσωκομματικό μόνο ζήτημα. Τέτοια ανάγκη υπάρχει και για τους φίλους και οπαδούς του Κόμματος, ανθρώπους που συνεργαζόμαστε σε διάφορα μέτωπα πάλης. Ωστε και αυτοί να έχουν τις αναγκαίες πληροφορίες.
Ο Ριζοσπάστης αποτελεί αναντικατάστατο μέσο για την άμεση και ενιαία ενημέρωση των κομμουνιστών και κομουνιστριών για γεγονότα και χειρισμούς του Κόμματος, για επίκαιρα ζητήματα που γεννά η καθημερινότητα. Ενας μεγάλος όγκος αναγκαίων και πολύτιμων πληροφοριών, συλλογικής πείρας περνάει καθημερινά μέσα από το Ριζοσπάστη. Μπορεί να γίνει πιο πλούσιος και αποτελεσματικός με την αύξηση της αρθρογραφίας γύρω από την κομματική ζωή, τις θέσεις των Τμημάτων της ΚΕ, την πείρα των στελεχών και των οργανώσεων.
Βεβαίως υπάρχουν ζητήματα, γεγονότα ή πληροφορίες που για διάφορους λόγους δεν είναι δυνατόν να δοθούν από το Ριζοσπάστη. Η εσωκομματική ενημέρωση, απαιτεί οργάνωση και αναζήτηση του καλύτερου τρόπου ή των καλύτερων μεθόδων ώστε να γίνεται συστηματικά, να μη παραλείπεται μέσα στο φόρτο των τρεχόντων καθηκόντων.
Είναι πρόβλημα ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος των κομματικών μελών δεν ενημερώνεται για διάφορα ζητήματα που είναι χρήσιμο και πρέπει να έχει γνώση και κρίση. Το πρώτο και το βασικό είναι όργανα και στελέχη προσωπικά να έχουν συνεχή ανησυχία, προσανατολισμό να ενημερώνουν, να πληροφορούν και όπου χρειάζεται να παίρνουν γνώμη για συγκεκριμένα ζητήματα. Η απουσία μιας τέτοιας ανησυχίας προκαλεί σοβαρά προβλήματα, δυσκολεύει τη σωστή λειτουργία των οργανώσεων, και την πιο ουσιαστική σχέση του μέλους με το Κόμμα γενικά. Προκαλεί δικαιολογημένα δυσαρέσκεια, καλλιεργεί έδαφος το μέλος του κόμματος να αισθάνεται αποκομμένο από σημαντικές πληροφορίες και γνώση ζητημάτων ή καταστάσεων που αν τα γνωρίζει μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη αντιμετώπισή τους.
Το θέμα της ενημέρωσης ειδικά στις σημερινές συνθήκες είναι αρκετά σύνθετο, έχει σοβαρές δυσκολίες που όμως δεν είναι καθόλου αξεπέραστες.
Ορισμένες σκέψεις και πλευρές.
Προκύπτει ανάγκη επιλογής ποιές αποφάσεις, ποιά ζητήματα πρέπει να συμπεριληφθούν στην ενημέρωση ώστε αυτή να μη παίρνει τυπικό χαρακτήρα, να μη περιλαμβάνει ζητήματα περιορισμένης και δευτερεύουσας σημασίας. Ο όγκος των πληροφοριών δεν είναι το κύριο κριτήριο αλλά η ποιότητα της ενημέρωσης και των πληροφοριών, ανάλογα με τις ανάγκες των οργανώσεων, ανάλογα ακόμα και με τις ιδιαίτερες ανάγκες ορισμένων οργανώσεων. Να επιλέγεται η διαδικασία και ο τρόπος της ενημέρωσης.
Για να αποφεύγονται οι υποκειμενισμοί, η ενημέρωση οργανώνεται υπεύθυνα από το όργανο, με γραπτά σημειώματα. Με τη δημιουργία ενός λειτουργικού αρχείου αποφάσεων και ενημερωτικών σημειωμάτων.
Η καλή οργάνωση της συνεδρίασης οργάνων και ΚΟΒ μπορεί να βοηθήσει να εξοικονομηθεί χρόνος ώστε να γίνεται συστηματική ενημέρωση για ειδικά ζητήματα και αποφάσεις.
Η διαδικασία της ενημέρωσης επίσης γίνεται μέσα από τη συζήτηση συγκεκριμένων ζητημάτων που απασχολούν την ΚΟΒ ή ένα όργανο. Πχ. συζητώντας θέματα παιδείας, ή γενικότερα πολιτικά ζητήματα μπορεί να συμπεριληφθούν και ειδικά ενημερωτικά ζητήματα, αναγκαίες πληροφορίες, ώστε η ενημέρωση να πιάσει τόπο και να συνδεθεί με τη συγκεκριμένη δράση.
Προκύπτει επίσης ανάγκη, η ενημέρωση να οργανώνεται στον κατάλληλο χρόνο, αν δεν πρόκειται για ζητήματα άμεσης σημασίας. Το καθοδηγητικό όργανο, ο καθοδηγητής κρατά συστηματικά σημειώσεις για το ποια ζητήματα πρέπει να φθάσουν ως την ΚΟΒ, να μη τα ξεχνά, να μη παίρνει η ενημέρωση ρουτινιάρικο και πρόχειρο χαρακτήρα.
Η ενημέρωση υπηρετεί τη συνολική κομματική δουλειά, της δίνει πρόσθετα εφόδια, ανεβάζει τη συλλογικότητα και την εσωκομματική δημοκρατία, βοηθάει να κατανοείται η αίσθηση της συνέχειας, άρα και μέσω αυτής μπορεί να δυναμώνει ο έλεγχος και η κριτική εξέταση της πείρας.
ΤΑ ΣΤΕΛΕΧΗ
Σημαντικές ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ οι λενινιστικές υποδείξεις για τη σημασία που έχει η αφοσίωση στο Κόμμα, στη θεωρία και τους σκοπούς του, στα συμφέροντα του λαού, στα διεθνιστικά συμφέροντα της εργατικής τάξης και των λαών. Η μεγάλη σημασία στη σταθερότητα στις ιδεολογικές αρχές, στις αρχές συγκρότησης και λειτουργίας του Κόμματος, η σταθερή και συνεπής υπεράσπιση των αρχών.
Περισσότερες προϋποθέσεις ανάπτυξης έχει το στέλεχος που κατανοεί και συμφωνεί με την πολιτική του Κόμματος, που έχει συνείδηση της σημασίας πιστής και απαρέγκλιτης τήρησης του Καταστατικού, σέβεται την κομμουνιστική πειθαρχία, κάνει ειλικρινή αυτοκριτική.
Κεντρικό μόνιμο ζήτημα η πολιτική για την ανάδειξη εργατικών στελεχών ώστε να μη παραβιάζεται η κοινωνική σύνθεση του Κόμματος, ιδιαίτερα των οργάνων, της ΚΕ.
Η ανάδειξη γυναικείων στελεχών παίζει αποφασιστικό ρόλο στη δουλειά του Κόμματος στις γυναίκες, στην αντιμετώπιση των ιδιαίτερων δυσκολιών που έχουν στην πολιτικοποίηση και ενεργητική συμμετοχή στην καθημερινή δράση.
Ο Λένιν μιλώντας για τα στελέχη κατά πρώτο αναφέρεται στο ταλέντο του οργανωτή. Είναι από τις πιο σημαντικές και ενδιαφέρουσες επισημάνσεις που διατηρεί και σήμερα την επικαιρότητά της. Δεν αφορά τα λεγόμενα οργανωτικά στελέχη, αλλά το σύνολο των στελεχών που έχουν καθήκον να οργανώνουν την πάλη, τη δράση, την ανάπτυξη του Κόμματος κλπ.
Ο Λένιν προσδιόριζε το οργανωτικό ταλέντο:
m Ως ικανότητα να βλέπεις, να έχεις διορατικότητα, να καταλαβαίνεις. Το οργανωτικό ταλέντο δεν έχει σχέση με τη μανία του σχεδιασμού. Αντίθετα απαιτείται το στέλεχος με μια λέξη ή με τις λιγότερες λέξεις να προσανατολίζει και να επιλύει ζητήματα χωρίς περιττές διαδικασίες. Οσο μειώνονται οι ξεχωριστές και επείγουσες εντολές τόσο αναδεικνύεται και καλλιεργείται η αποτελεσματικότητα της δουλειάς.
m Ως ικανότητα διαχωρισμού των ουσιωδών από τα επουσιώδη. Λιγότερη «καθοδήγηση» και περισσότερο ιδεολογικοπολιτική και πρακτική δουλειά που καθοδηγεί. Να μη χάνεται το στέλεχος σε πληθώρα αναλυτικών καθηκόντων. Να κατακτά την ικανότητα του πολιτικού αισθητηρίου.
m Ως τόλμη ανάθεσης καθηκόντων σε άλλους συντρόφους και συντρόφισσες, τόλμη στην ανάδειξη και εύστοχη διάταξη στελεχών. Είναι η αρετή της αντικειμενικής εκτίμησης των προσώπων με περιορισμό ως και εξάλειψη κάθε στοιχείου υποκειμενισμού και ιδιαίτερα πνεύμα φιλικότητας. Ως ικανότητα ελέγχου της καταλληλότητας ανθρώπων.
Βεβαίως η ικανότητα του στελέχους καλλιεργείται και αναπτύσσεται μέσα στη δράση. Περισσότερες προϋποθέσεις ανάπτυξης έχει εκείνο το στέλεχος που δεν επαναπαύεται, δεν αισθάνεται αυτάρκεια και επάρκεια. Συνεχώς ενδιαφέρεται να τελειοποιεί τη δουλειά του, ακούει και παίρνει υπόψη την κριτική, τη δέχεται, δεν αντιδρά εγωιστικά, ακόμα και όταν γίνεται στόχος υπερβολικής και άδικης - κατά την κρίση του - κριτικής.
Η αξιολόγηση των στελεχών δεν μπορεί να είναι στατική, πώς δηλαδή εμφανίζεται σήμερα, ούτε να γίνεται ένα τυπικό ισοζύγιο των θετικών και αρνητικών πλευρών, αδυναμιών του.
Είναι δυνατόν ορισμένες αδυναμίες και ελλείψεις που εμφανίζει ένα υποψήφιο για ανάδειξη στέλεχος να διορθώνονται στην πορεία ή να μη είναι καθοριστικές για την αξιοποίησή του. Σημασία έχει αν το συγκεκριμένο στέλεχος δέχεται και αξιοποιεί τη συνολική βοήθεια, παίρνει όπως λέμε «από βοήθεια». Δηλαδή πρέπει να παίρνονται υπόψη όλα τα χαρακτηριστικά του και εκείνα που πλησιάζουν ή εκπληρώνουν τις απαιτήσεις αλλά και η δυνατότητα να διαμορφωθούν θετικά χαρακτηριστικά στην πορεία με την κατάλληλη βοήθεια, τη συλλογικότητα, τον έλεγχο και τη συντροφική κριτική.
Ορισμένες όμως αδυναμίες και ελαττώματα μπορεί να αποδειχθούν καθοριστικά για τη συνολική πορεία και την αποδοτικότητα ενός στελέχους, να ακυρώνουν πλεονεκτήματα και προτερήματα που έχει. Η εγωιστική στάση, η φιλοδοξία, η αρνητική στάση στην κριτική, ο αυταρχισμός, η υποτίμηση των αρχών λειτουργίας του Κόμματος, η αγνόηση και υποτίμηση της αναντικατάστατης αξίας της συλλογικότητας, η μανία της κριτικής, η διάθεση επιβολής των προσωπικών απόψεων με κάθε μέσο, η ανεύθυνη συζήτηση έξω από τα όργανα, είναι ελαττώματα που μπορεί να γείρουν την πλάστιγγα αρνητικά και να ακυρώσουν την όποια ικανότητα η πείρα έχει ένα στέλεχος.
Εξαιρετική σημασία έχει η λενινιστική υπόδειξη για το συνδυασμό της μαστοριάς του έμπειρου κομματικού στελέχους με μακρόχρονη κομματική πείρα και θητεία με τη ζωντάνια του νέου. Για το Κόμμα μας η υπόδειξη αυτή έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία λόγω πρόσθετων προβλημάτων που γεννήθηκαν με τα κενά στις γενιές λόγω της διάλυσης των κομματικών οργανώσεων και της διπλής κρίσης που περάσαμε (1968,1991). Το πρόβλημα αυτό δεν το προσέχουμε όσο χρειάζεται, παρά το γεγονός ότι έχουμε πρόσφατη αρνητική πείρα. Δεν αξιοποιούμε όσο χρειάζεται την πείρα συντρόφων που έχουν μεγάλη κομματική ηλικία, με την ατομική συνεργασία, με τη συμμετοχή τους σε κομματικές δουλειές που μπορεί να προσφέρουν με σκέψεις, υποδείξεις και παρατηρήσεις, με τη διαπαιδαγωγητική τους στάση.
Σημαντικές πλευρές ακόμα είναι:
1) Η προσωπική επαφή του στελέχους, του μέλους με τις μάζες.
2) Το σύστημα κομματικής μόρφωσης και επιμόρφωσης για τα στελέχη.
3) Η ειδίκευση στελεχών σε συγκεκριμένους τομείς δουλειάς, απαραίτητη - εκτός των άλλων - και για τη ζωντανή και ολοκληρωμένη γενίκευση της πείρας. Η σημασία της λογοδοσίας και του ελέγχου της ειδικής δουλειάς για τη γενικότερη υπόθεση.
ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΗΣ ΚΟΜΜΑΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ: ΚΟΒ
Η μαρξιστική λενινιστική διδασκαλία δίνει ιδιαίτερη σημασία στο ρόλο της ΚΟΒ, ως θεμέλιο και έκφραση του Κόμματος. Το ΚΚ είναι το μοναδικό κόμμα που δίνει θεμελιακή σημασία στο ρόλο της ΚΟΒ. Κανένα αστικό ή μικροαστικό κόμμα όσο και αν νοιώθει την ανάγκη να έχει κάποιες υποτυπώδεις οργανώσεις ώστε να μπορεί να ενσωματώνει το λαό στην πολιτική τους, δεν δίνει δικαιώματα στη βάση. Αντίθετα τη φοβάται γιατί λόγω της σύνθεσής της είναι δυνατό να υιοθετήσει ιδέες σε αντίθεση με την ηγεσία.
Οι διαφοροποιήσεις στον πολιτικό συσχετισμό, οι διεργασίες συνείδησης υλοποιούνται κυρίως από τη δράση της ΚΟΒ ως έκφραση του Κόμματος στο χώρο της.
Αν και μόνιμα γίνεται λόγος για το ρόλο της ΚΟΒ εν τούτοις η λειτουργία που υπάρχει σήμερα έχει στενέψει ανησυχητικά το ρόλο και το έργο της. Το πρόβλημα αυτό αντανακλά το επίπεδο της καθοδήγησης από την πλευρά της ΚΕ και των ενδιάμεσων οργάνων που έχουν άμεση ευθύνη για τις ΚΟΒ.
Κωδικοποιώντας τον ρόλο της ΚΟΒ μπορούμε να αναφέρουμε:
1) Γνώση χώρου, προβλημάτων που απασχολούν ή υπάρχουν ανεξάρτητα αν και πώς συνειδητοποιούνται από τις λαϊκές μάζες. Γνώση του συγκεκριμένου συσχετισμού, της δράσης των άλλων δυνάμεων και ιδιαίτερα του μαζικού κινήματος.
2) Επεξεργασία θέσεων για τα προβλήματα του χώρου, ιδιαίτερα για αυτά που έχουν κυρίως τοπικό χαρακτήρα αλλά και εξειδίκευση των γενικότερων στο χώρο. Προσοχή στις γενικές υποδείξεις και εκτιμήσεις που μετατρέπονται σε ιδιαίτερο σύνθημα.
3) Διάταξη δυνάμεων της ΚΟΒ και του κύκλου επιρροής σύμφωνα με τις ανάγκες αλλά και με έμφαση στις ιδιαίτερες κατευθύνσεις του 15ου Συνεδρίου για τη δουλειά στην εργατική τάξη και νεολαία. Δείκτης η σύνδεση με την εργατική τάξη και τις λαϊκές μάζες, η ικανότητα καθοδήγησής τους, η ανάπτυξη των αγώνων, η συγκρότηση μετώπων πάλης, συσπείρωσης και συμμαχίας. Το ζήτημα είναι πώς αναπτύσσεται η κομματική επίδραση στις λαϊκές μάζες, η σωστή σχέση με τις μαζικές οργανώσεις.
Πως συνδυάζεται ο καθοδηγητικός ρόλος της ΚΟΒ με τη στήριξη και ανάπτυξη της πρωτοβουλίας των μαζών. Δεν πρόκειται για δύο πλευρές σε αντιπαράθεση αλλά σε διαλεκτική σχέση. Η εκτίμηση του ρόλου της πρωτοβουλίας των μαζών έχει άμεση σχέση με την κατάκτηση πρωτόβουλου ρόλου από την πλευρά της ίδιας της ΚΟΒ.
Αύξηση της σημασίας της πολιτικής καθοδήγησης των λαϊκών μαζών από την ΚΟΒ. Κατάκτηση ικανότητας πειθούς.
4) Ο τρόπος πραγματοποίησης συνελεύσεων, η ατομική χρέωση, η συζήτηση της συλλογικής και ατομικής πείρας. Πολιτικοποίηση της δράσης της ΚΟΒ. Αντιστοιχία κομματικής ζωής και δράσης με τις απαιτήσεις του 15ου Συνεδρίου, τις εξελίξεις και αντιθέσεις του χώρου.
5) Ο επιτελικός ρόλος του Γραφείου της ΚΟΒ και του Γραμματέα. Να εμπνέει αγωνιστικό πάθος για τα καθημερινά ζητήματα, να φροντίζει να τα συνδέει με τους γενικότερους στόχους. Να μελετά και να κάνει υπόθεση της ΚΟΒ τα προβλήματα του μαζικού κινήματος είτε αυτό είναι σε ύφεση είτε σε στασιμότητα ή άνοδο. Ο ρόλος του στην κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση, μεθοδικότητα στο καθήκον αυτό, μόνιμη δουλειά και όχι αντιμετώπιση σε ειδικές στιγμές.
6) Πως αξιοποιείται η περίοδο δοκιμασίας του νέου κομματικού. Είναι μια περίοδος με ανοικτές πόρτες για την κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση, η δεκτικότητα είναι μεγαλύτερη. Οταν δεν αξιοποιείται η περίοδος της δοκιμασίας τότε συσσωρεύονται προβλήματα που πιο δύσκολα αντιμετωπίζονται στην πορεία.
Η ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΣΤΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΕΥΡΥΝΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΒΑΘΑΙΝΟΥΝ
ΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ
Ολη η εργατική τάξη δεν μπορεί να ανέβει στο επίπεδο του πρωτοπόρου τμήματος μέσα στον καπιταλισμό, αλλά και στις συνθήκες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης όπως έδειξε και η πείρα του 20ού αιώνα. Οι εργάτες και οι εργάτριες μπορούν να τείνουν προς το κόμμα της εργατικής τάξης αλλά δεν σημαίνει ότι ταυτίζονται με αυτό στο σύνολό τους. Το Κόμμα για να διευρύνει και να βαθύνει τους δεσμούς με την εργατική τάξη πρέπει να ανεβάζει την ικανότητά της να οργανώνεται στα σωματεία και στις άλλες μαζικές οργανώσεις, να συγκροτεί εργατικές κομματικές οργανώσεις σε τόπους δουλειάς και κλάδους. Σήμερα είναι αδήριτη ανάγκη να δημιουργηθούν πολλές εργατικές ΚΟΒ, υπάρχει πρόβλημα και ποσότητας και ποιότητας. Στην εργατική τάξη ισχύει πολύ περισσότερο αυτό που έλεγε ο Λένιν ότι η καλή οργάνωση 10πλασιάζει τις δυνάμεις.
Στις σημερινές συνθήκες το πρόβλημα της οικοδόμησης ΚΟΒ στα εργοστάσια και τις επιχειρήσεις ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ είναι πρώτης σημασίας καθήκον, στόχος που χωρίς υποχώρηση πρέπει να παλέψουμε. Αποτελεί μια από τις βασικές προϋποθέσεις στην προσπάθεια μας, στο μεγάλο αγώνα για την κατάκτηση επιρροής στην εργατική τάξη. Αποτελεί το Α και το Ω για το Κόμμα να βρίσκεται εκεί που βρίσκεται η πλειοψηφία των συνειδητών εργατών που συμμετέχουν στην πολιτική ζωή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Για μια πιο συστηματική δουλιά αυτομόρφωσης πάνω στη λενινιστική θεωρία για το προλεταριακό κόμμα νέου τύπου, σημειώνουμε την εξής βιβλιογραφία:
1. Β. Ι. ΛΕΝΙΝ: Για το προλεταριακό κόμμα νέου τύπου, εκδ. «ΣΕ».
2. Β. Ι. ΛΕΝΙΝ: Για τους κανόνες της κομματικής ζωής και τις αρχές κομματικής καθοδήγησης, εκδ. «ΣΕ».
3. Β. Ι. ΛΕΝΙΝ: Για τα συνδικάτα, εκδ. «ΣΕ».
4. Β. Ι. ΛΕΝΙΝ: Τι να κάνουμε; Από τις εκδόσεις «ΣΕ» σε μπροσούρα ή στα Απαντα ΛΕΝΙΝ 5η έκδοση, «ΣΕ», τόμος 6.
5. Β. Ι. ΛΕΝΙΝ: Ενα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω, από τις εκδόσεις «ΣΕ» σε μπροσούρα ή στα Απαντα ΛΕΝΙΝ 5η έκδοση, «ΣΕ», τόμος 9.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου