Περί νομιμότητας

Περί νομιμότητας

Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα με αφορμή λαϊκές κινητοποιήσεις, εντείνονται οι δικαστικές διώξεις πρωτοπόρων λαϊκών αγωνιστών, ενώ ενισχύεται από την αστική προπαγάνδα η άποψη που υποτάσσει την κοινωνικοπολιτική δράση στα πλαίσια της «νομιμότητας». Τι εννοούν όμως με τον όρο «νομιμότητα»;
Η ουσία της νομιμότητας


Οι Μαρξ και Ενγκελς, για να αναφερθούμε μόνο στις πλέον γνωστές διατυπώσεις, απευθυνόμενοι στην αστική τάξη παρατηρούσαν ότι «το δίκαιό σας είναι η θέληση της τάξης σας που αναγορεύτηκε σε νόμο, θέληση που το περιεχόμενό της καθορίζεται από τις υλικές συνθήκες ύπαρξης της τάξης σας», ενώ ο Λένιν τόνιζε: «Τι είναι νόμος; Η έκφραση της θέλησης των κυρίαρχων τάξεων». Αυτή είναι η ουσία του δικαίου και της κυρίαρχης νομιμότητας.


Οι ίδιες οι οικονομικές σχέσεις, που στην επιφάνεια της καπιταλιστικής κοινωνίας προβάλλουν με απατηλή μορφή, συγκαλύπτοντας την εκμετάλλευση, συνιστούν σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης ψευδούς συνείδησης και βάση της ιδεολογικής χειραγώγησης των εργαζομένων, ώστε να επιβάλλεται η αστική νομιμότητα. Η πλύση εγκεφάλων που συντελείται από τα μέσα παραπληροφόρησης της ολιγαρχίας συμβάλλει στην εδραίωση της κυρίαρχης, της αστικής νομιμότητας. Οι αστικές αξίες, η κουλτούρα, η κυρίαρχη πολιτιστική πρόταση διοχετεύονται και επιβάλλονται μέσω του σχολείου, του πανεπιστημίου, όλων των ιδεολογικών μηχανισμών της άρχουσας τάξης, διαμορφώνοντας αλλοτριωμένες συνειδήσεις και στηρίζοντας και αυτοί την αστική νομιμότητα.


Η κυρίαρχη νομιμότητα είναι εδραιωμένη πάνω στην εξαπάτηση των εργαζομένων, πάνω στην ιδεολογική και φυσική τρομοκρατία. Είναι κυριολεκτικά η νομιμότητα του χρήματος και του αστυνομικού τμήματος. Πρόκειται για τη νομιμότητα που μετατρέπει την ισχνή μειοψηφία σε αφεντικά και δυνάστες εκατομμυρίων ανθρώπων. Η κυρίαρχη νομιμότητα, το σημερινό δίκαιο εξυπηρετούν τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, συμβάλλουν στην αναπαραγωγή των καπιταλιστικών σχέσεων.


Ομως, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι, από την άποψη της αστικής απολογητικής, νομιμότητα είναι η απαίτηση υποταγής στους νόμους που ψηφίζει η πλειοψηφία. Στην Ελλάδα τουλάχιστον, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία είναι στην πραγματικότητα μια μειοψηφία που μετατρέπεται σε πλειοψηφία στη Βουλή μέσα από τα εξόφθαλμα -και με απλά μαθηματικά- νοθευτικά εκλογικά συστήματα. Μήπως είναι νόμιμο ή σύμφωνο με το υπάρχον Σύνταγμα να ψηφίζει η κάθε κυβέρνηση το εκλογικό σύστημα που τη συμφέρει και να κλέβει και με το νόμο ψήφους από τα άλλα κόμματα; Το όργιο του ρουσφετιού, της εξαγοράς, οι κάλπικες υποσχέσεις για μια δουλιά, οι ψευτοεξυπηρετήσεις είναι άλλωστε και αυτά κομμάτι της λεγόμενης νομιμότητας.
Η επίδραση του συσχετισμού δυνάμεων




Και πάντως, για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, η άρχουσα τάξη δεν εκστασιάζεται η ίδια μπροστά στη νομιμότητά της. Το δεισιδαιμονικό σεβασμό και το φόβο τον καλλιεργεί μονάχα για τους εργαζόμενους. Οι μεγαλοεπιχειρηματίες και οι πολιτικοί τους εκφραστές γνωρίζουν πολύ καλά την τέχνη της παράκαμψης των νόμων, έτσι ώστε κανείς να μην το αντιλαμβάνεται. Το ίδιο το αστικό κράτος, εξάλλου, γνωρίζει την τέχνη της μη ουσιαστικής εφαρμογής νόμων που το ίδιο έχει θεσπίσει. Αυτό κυρίως γίνεται, προκειμένου να ακυρωθούν στην πράξη παραχωρήσεις που έχουν γίνει στους εργαζόμενους κάτω από την πίεση των αγώνων τους.


Εξάλλου, κάθε Σύνταγμα, κάθε νόμος εμπεριέχει τη δυνατότητα της παράκαμψής του μέσα από τις ασάφειες, τις αντιφάσεις, τις επιφυλάξεις, τις παραπομπές σε ειδικότερους νόμους και, κυρίως, μέσα από ρήτρες και αόριστες νομικές έννοιες όπως, για παράδειγμα, η δημόσια ασφάλεια ή το δημόσιο συμφέρον. Από την άλλη, δεν υπάρχει αστικό Σύνταγμα που να μην προβλέπει τη δυνατότητα αυτοκατάργησής του μέσα από τις διατάξεις περί κατάστασης πολιορκίας και περί δυνατότητας επιβολής του στρατιωτικού νόμου, κάτι που άλλωστε προβλέπεται και από το άρθρο 48 του ισχύοντος Συντάγματος.


Η άρχουσα τάξη, όπως ακριβώς κάνει και η κυβέρνηση σήμερα, έχει επεξεργαστεί πολύπλοκες μεθόδους περιορισμού έως και κατάργησης των όποιων δημοκρατικών δικαιωμάτων έχει παραχωρήσει στο λαό κάτω από την πίεση του τελευταίου. Ανάλογα με το συσχετισμό των δυνάμεων και αφού εξαπολύσει μια έντεχνη και παρατεταμένη προπαγανδιστική επίθεση για να προετοιμάσει το έδαφος, περνά είτε στη συστηματική παραβίαση από πλευράς των μηχανισμών καταστολής των κατοχυρωμένων και νομικά δικαιωμάτων είτε, όταν αισθάνεται ισχυρή, ακόμη και στην κατάργηση τέτοιων διατάξεων.


Υπάρχουν και στιγμές που η αστικοδημοκρατική νομιμότητα, όταν απειλείται η κυριαρχία της πλουτοκρατίας, καταργείται ολοκληρωτικά, για να αντικατασταθεί από την ωμή, χωρίς προσχήματα, βίαιη, δικτατορική διακυβέρνηση. Τα πολυάριθμα φασιστικά καθεστώτα, τόσο αυτά που γνώρισε ο τόπος μας όσο και παντού στη Γη, αποτελούν τρανή απόδειξη.


Δεν πρέπει να ξεχνάμε και μια άλλη πλευρά. Η άρχουσα τάξη γνωρίζει, επίσης, ότι κάποιες φορές, προκειμένου να αποφύγει τα χειρότερα, προκειμένου να εκτονώσει τη λαϊκή οργή, μπορεί να πάρει πίσω έναν αντιδραστικό νόμο ή απλά να τον καταστήσει ανενεργό. Υπάρχουν πολυάριθμα παραδείγματα όπου έγινε κάτι τέτοιο. Μήπως σε αυτές τις περιπτώσεις δε διασαλεύτηκε η νομιμότητα; Αν ισχυρίζεται σήμερα η κυβέρνηση ότι δε γίνεται να πάρει πίσω μια σειρά αντιδραστικούς νόμους είναι μόνο για να σπάσει το ηθικό του αγωνιζόμενου λαού, για να καλλιεργήσει τη μοιρολατρία και τη θεωρία της αναποτελεσματικότητας των αγώνων.


Παράλληλα, η κυρίαρχη νομιμότητα είναι καρπός του συσχετισμού των δυνάμεων. Ενώ εκφράζει σταθερά τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, περιλαμβάνει ταυτόχρονα μια σειρά μεγαλύτερες ή μικρότερες κατακτήσεις των εργαζομένων. Η πάλη του λαού ανάγκασε τις κυβερνήσεις να τις κατοχυρώσουν νομικά και συνταγματικά.


Μήπως και αυτές οι νομικά κατοχυρωμένες κατακτήσεις δεν είναι νομιμότητα; Βεβαίως, αλλά η κυβέρνηση δε νοιάζεται γι' αυτές αλλά αντίθετα τις τσαλαπατά με κάθε ευκαιρία. Τελικά, η κυβέρνηση ενδιαφέρεται μονάχα για την τήρηση της νομιμότητας σε ό,τι αφορά το βασικό της χαρακτηριστικό, το κυρίαρχο αντιδραστικό της μέρος, την εξασφάλιση δηλαδή της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας μιας χούφτας μεγαλοκαρχαριών.


Το βέβαιο είναι ότι ο λαός μας είναι αποφασισμένος να συνεχίσει την ασίγαστη πάλη του για την υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων και ελευθεριών του. Η υπεράσπιση των δημοκρατικών κατακτήσεων δεν αφορά μόνο το ΚΚΕ. Αφορά τα εκατομμύρια των εργαζομένων, τους εργατοϋπαλλήλους, τους αγρότες, τους μικρομεσαίους, τους επιστήμονες, τους νέους και τις νέες, όλες τις λαϊκές καταπιεζόμενες δυνάμεις, άσχετα από τις σημερινές πολιτικές τους προτιμήσεις.


Οι εργαζόμενοι της χώρας μας έχουν μεγάλη εμπειρία. Ξέρουν να υπερασπίζονται τις κατακτήσεις τους. Γνωρίζουν πώς να κερδίζουν με επίμονους αγώνες και νέες κατακτήσεις. Ο λαός μας έχει μακρά παράδοση στην ανατροπή των αντιδραστικών νόμων, στην απόκρουση των αντιδημοκρατικών μεθοδεύσεων της άρχουσας τάξης και των πολιτικών εκφραστών της. Ετσι κατακτήθηκε πρακτικά και νομοθετικά το 8ωρο.


Να θυμίσουμε μόνο τρία πρόσφατα παραδείγματα από την περίοδο της μεταπολίτευσης. Πού πήγε ο αντεργατικός ν. 330/1976; Πού πήγε ο αντιεκπαιδευτικός νόμος της ΝΔ του 1979; Τι απέγινε η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του 1985 που ποινικοποιούσε, ακόμη και με πρωτοβουλία του εργοδότη, τις αυξήσεις στους μισθούς; Ανατράπηκαν στην πράξη, γιατί ακριβώς ο λαός μας ξέρει να αντιστέκεται.


Οι εργαζόμενοι, η νεολαία, οι άνθρωποι του μόχθου έχουν χρέος απέναντι στην ιστορία αυτού του τόπου, απέναντι στο μέλλον, να μη σκύψουν το κεφάλι. Ξέρουν οι καθημερινοί άνθρωποι ότι η υποκρισία της άρχουσας τάξης δεν έχει όρια. Με το ένα χέρι κηρύσσει τη λιτότητα και τη νομιμότητα και με το άλλο διαπράττει τις χειρότερες ανομίες, κλέβει το μόχθο και ξεπουλά τον πλούτο του λαού και της πατρίδας μας.


Σε τελική ανάλυση, ο αγώνας για δημοκρατικά δικαιώματα και λαϊκές ελευθερίες δικαιώνεται και ολοκληρώνεται όταν η νομιμότητα των μονοπωλίων αντικατασταθεί από τη νομιμότητα των λαϊκών συμφερόντων, από μια δημοκρατία για το λαό, που είναι χίλιες και ένα εκατομμύριο φορές πιο δημοκρατική από την πιο δημοκρατική αστική δημοκρατία.


Το ΚΚΕ παλεύει, για να δημιουργηθούν οι συνθήκες που ο λαός θα πάρει όλες τις υποθέσεις της ζωής του στα χέρια του. Αγωνίζεται για μια δημοκρατία όπου θα μετράει πραγματικά ο λόγος των εργαζομένων ανθρώπων, πρώτα απ' όλα στον τόπο δουλιάς, στα πλαίσια ενός συνολικού κοινωνικού σχεδιασμού, για το πώς θα παράγεται, τι θα παράγεται, πώς θα κατανέμεται ο παραγόμενος κοινωνικός πλούτος. Μια δημοκρατία όπου η θέληση του λαού θα εκδηλώνεται μέσα από απελευθερωτικούς θεσμούς πραγματικής λαϊκής συμμετοχής, λαϊκής αυτενέργειας και όχι θεσμούς - «μαϊντανό» στις προειλημμένες αποφάσεις των Λάτσηδων και Βαρδινογιάννηδων, μέσα από διαδικασίες όπου κάθε λογαριασμός θα ελέγχεται από αυτούς που παράγουν τον πλούτο της χώρας.


Από το άρθρο του Δημήτρη Καλτσώνη «Λαϊκή πάλη και αστική νομιμότητα», ΚΟΜΕΠ, τεύχος 1/2000
    


 Σελ. /24