Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 48: Η Μάχη του Γράμμου
Μάχη στο Γράμμο
Αθέλητες ομολογίες των αντιπάλων του ΔΣΕ
Οι αντίπαλοι του ΔΣΕ έκαναν ό,τι πέρναγε από το χέρι τους, για να διαστρεβλώσουν το πραγματικό νόημα και τα μηνύματα της μάχης του Γράμμου, να συκοφαντήσουν την αξία του Δημοκρατικού Στρατού, τα ιδανικά και την ανιδιοτέλεια των μαχητών του. Ο στρατηγός Ζαφειρόπουλος σε μια προσπάθειά του να μειώσει το Δημοκρατικό Στρατό και να εναρμονιστεί με τα προπαγανδιστικά ψεύδη της μετεμφυλιακής περιόδου γράφει για τους πολιτικούς επιτρόπους του ΔΣΕ και για το σύνολο των μαχητών του γενικότερα: “Οι Πολιτικοί Επίτροποι ήσαν τα πρόσωπα, επί των οποίων εστηρίζετο η συνοχή των τμημάτων και η παρακολούθησις του ηθικού των συμμοριτών και τέλος διά του πιστολίου επέβαλον την τρομοκρατίαν, ενέπνεον τη θέλησιν της κομμουνιστικής ηγεσίας και οδηγούν στη μάχη, δίκην προβάτων προς σφαγήν, τα άβουλα και απρόθυμα, βιαίως στρατολογηθέντα άτομα”. (Βλέπε: “Αντισυμμοριακός Αγών”, σελίδες 415 – 416). Ο ίδιος, όμως, όταν χρειάζεται να περιγράψει τις μάχες που έγιναν στη Βόρεια Πίνδο το 1948, αντιφάσκοντας με τον εαυτό του ανατρέπει τους παραπάνω ισχυρισμούς του. Να τι λέει στο βιβλίο του, “Ο αντισυμμοριακός αγών”, στη σελίδα 389: “Συνεχής αγών σώματος προς σώμα, διαδοχή εκατέρωθεν αντεπιθέσεων και κατ’ επανάληψιν εναλλαγή κυριότητος των υψωμάτων Νικολέρι (1348) – Κουπάγκα – Γκούρα ήσαν τα χαρακτηριστικά γεγονότα του 6ήμερου σκληρού και πολυδάπανου τούτου αγώνος… εν συμπεράσματι, εκατέρωθεν υπήρχε φρενίτις αντιστάσεως και επιθέσεως”. Επίσης, στη σελίδα 379, περιγράφοντας τις μάχες από τα υψώματα Ζούζουλης μέχρι το Ταμπούρι του Σμόλικα (12/7-4/8/1948) αναφέρει: “Τα κύρια χαρακτηριστικά της φάσεως ταύτης είναι οι σκληροί μετωπικοί αγώνες, προς κατάληψιν ισχυρώς οργανωμένων τοποθεσιών. Η ισχυρά αντίδρασις των συμμοριτών διά πείσμονος αμύνης και ισχυρών αντεπιθέσεων, προς εξασφάλιση των απειλουμένων ζωτικών χώρων του συνόλου της τοποθεσίας των. Η ανεπάρκεια των δυνάμεων κρούσεως (II και X Μεραρχίαι), διά βαθείαν και ταχείαν εκμετάλλευσιν του ρήγματος Ταλλιάρου προς παρεμπόδισιν συνενώσεως των δυνάμεων Σαμαρίνης μετά τοιούτων του Γράμμου. Αι αισθηταί απώλειαι Αξιωματικών και οπλιτών, αίτινες εμείωσαν τη μαχητικότητα των μονάδων”.
Απ’ όλα αυτά οφείλει να αναρωτηθεί κανείς πώς ήταν δυνατόν οι μαχητές του ΔΣΕ δίνοντας τέτοιες μάχες, σώμα με σώμα – όπως ο ίδιος ο Ζαφειρόπουλος λέει – να ήταν ταυτόχρονα άβουλα και απρόθυμα άτομα που πήγαιναν σαν πρόβατα στη σφαγή με την απειλή του περιστρόφου του Πολιτικού Επιτρόπου; Φαίνεται πως ο αντικομμουνισμός της περιόδου του εμφυλίου – αλλά και μετά – πέραν των άλλων, κατάφερε να δημιουργήσει κι αυτή την κατηγορία των ομολογουμένως ιδιόρρυθμων στη συμπεριφορά… προβάτων!!!
Για τη σφοδρότητα των μαχών και τη μαχητικότητα του ΔΣΕ έχει γράψει και ο Θρ. Τσακαλώτος. Συγκεκριμένα λέει: “Οι συμμορίτες αμύνονται σθεναρώς εφ’ όλου του μετώπου των. Τα ναρκοπέδια υπήρξαν το φόβητρο και Διοικήσεων και διοικουμένων. Το ηθικό κατρακυλά. Επί 40 ημέρες ματαίως καταβάλλονται προσπάθειαι διασπάσεώς των. Η Ανώτατη Ηγεσία προ της γενικής καθηλώσεως, υπό την πίεσιν της ανάγκης μελετά την αναθεώρησιν του σχεδίου της. Η κοινή γνώμη είναι ανάστατος” (Βλέπε: “40 Χρόνια Στρατιώτης… “, τόμος Β`, σελίδα 125). Παρουσιάζοντας αυτό το απόσπασμα του στρατηγού Τσακαλώτου, μαζί με τα υπόλοιπα προαναφερθέντα του Ζαφειρόπουλου, δεν μπορούμε να αφήσουμε ασχολίαστα όσα λέγονται περί συμμοριτών και συμμοριτισμού. Αναμφίβολα, η χρησιμοποίηση αυτών των χαρακτηρισμών από τους στρατηγούς δεν είναι τίποτε άλλο από αυτοεξευτελισμός τους. Και τούτο γιατί αν πραγματικά ο ΔΣΕ ήταν ένα συνονθύλευμα συμμοριτών και όχι πραγματικός εθνικοαπελευθερωτικός – επαναστατικός στρατός, τότε οι στρατηγοί του κυβερνητικού στρατού, που τον πολεμούσαν 70 ολόκληρες ημέρες στο Γράμμο, χωρίς ουσιαστικά να καταφέρουν να τον νικήσουν πρέπει να θεωρηθεί πως ήταν πιο ανίκανοι για πόλεμο από τους νεοσύλλεκτους φαντάρους που διοικούσαν. Να σε τι αυτοεξευτελισμό οδηγούσε τα επίλεκτα στρατιωτικά της στελέχη η ντόπια αντίδραση και οι ξένοι προστάτες της – δίκην αντικομμουνιστικής προπαγάνδας – με τους ισχυρισμούς περί συμμοριτών και κατσαπλιάδων.
Καταλήγοντας στην παράθεση κρίσεων των αντιπάλων του ΔΣΕ για τη μάχη του Γράμμου αξίζει να αναφέρουμε τι λέει ο Ζαφειρόπουλος στο προαναφερόμενο βιβλίο του (σελίδα 424) για την εικόνα που είχαν τα πράγματα μετά τον ελιγμό του ΔΣΕ στο Βίτσι: “Η έγκαιρος εγκατάλειψις του Γράμμου – σημειώνει – και η έγκαιρος πλαισίωσις του Βίτσι ενεφάνησαν την παραδοξότητα ταύτην ως αποτέλεσμα της ηθικής καταστάσεως των αντιπάλων: Ο συμμοριτισμός ο ηττηθείς εις τον Γράμμον να έχη ανώτερον ηθικόν από τας εθνικάς δυνάμεις, αίτινες υπήρξαν οι νικηταί του Γράμμου”.
Ο απολογισμός των απωλειών
Οπως έχουμε ήδη προαναφέρει ο στρατηγός Τσακαλώτος υπολογίζει πως οι απώλειες του κυβερνητικού στρατού στη Μάχη του Γράμμου ήταν “υπέρ τας 14.000 εκτός μάχης”. Ο Ζαφειρόπουλος όμως δίνει τα εξής στοιχεία: “Απώλειαι: Αύται υπήρξαν υπερβολικαί και μάλιστα εις αξιωματικούς και προσήγγισαν διά μεν τους αξιωματικούς το 9%, διά δε τους οπλίτας το 13%. Εν λεπτομερεία ανήλθον: α) Αξιωματικοί: Νεκροί 109. Τραυματίαι 287. Αγνοούμενοι 9. Σύνολον 505. β) Οπλίται: Νεκροί 1123. Τραυματίαι 5.285. Αγνοούμενοι 332. Σύνολον 6740.
Αι απώλειαι των συμμοριτών δεν υπολείφθησαν των εθνικών δυνάμεων, ανελθούσαι εις νεκρούς μετρηθέντας 3.128, συλληφθέντας 590 και παραδοθέντας 1600. οι τραυματίαι καθ’ υπολογισμόν εκυμαίνοντο εις 4.500″ (Δ. Ζαφειρόπουλου: “Ο Αντισυμμοριακός Αγών”, σελίδα 430)
Στο περιοδικό του ΔΣΕ “Δημοκρατικός Στρατός” (τεύχος Σεπτεμβρίου του 1948) δίνονται οι εξής απώλειες του κυβερνητικού στρατού στη μάχη του Γράμμου: Νεκροί 5.125, τραυματίες 16.000, αιχμάλωτοι 439, αυτόμολοι 98, λιποτάχτες 1.200. Σύνολο 22.862.
Απ’ όσα παραθέσαμε – και με δεδομένο ότι σε κάθε πόλεμο η μία πλευρά εξογκώνει τις απώλειες της άλλης και ελαχιστοποιεί τις δικές της – οφείλουμε να κάνουμε τις εξής παρατηρήσεις:
- Ο Στρατηγός Τσακαλώτος υπολογίζει τις απώλειες του κυβερνητικού Στρατού (νεκρούς τραυματίες κλπ.) σε πάνω από 14.000. Ο στρατηγός Ζαφειρόπουλος είναι πιο φειδωλός. Δίνει σύνολο απωλειών σε αξιωματικούς και οπλίτες 7.245. Τέλος, ο ΔΣΕ ανεβάζει αυτές τις απώλειες στις 22.862. Η αλήθεια συνεπώς πρέπει κατά προσέγγιση να βρίσκεται κάπου ανάμεσα στο νούμερο που δίνει ο Τσακαλώτος και σ’ αυτό που δίνει ο ΔΣΕ. Και αναμφίβολα αυτές οι απώλειες δεν είναι μόνο του στρατού, αλλά και των χωροφυλάκων και των ΜΑΥδων που πήραν μέρος στη μάχη.
- Το μέγεθος των απωλειών του ΔΣΕ που εμφανίζει ο Ζαφειρόπουλος είναι τερατώδικο για τους εξής λόγους: Αν προσθέσει κανείς τα νούμερα που παραθέτει βγαίνει ένας αριθμός απωλειών 9.818 ανδρών σε νεκρούς, τραυματίες κ.ο.κ. Με δεδομένο ότι η παρατακτή δύναμη του ΔΣΕ στο Γράμμο ήταν περίπου 8.600 άνδρες, αν δεχτούμε τους αριθμούς που παραθέτει ο Ζαφειρόπουλος προκύπτει το εξής εξωφρενικό και ταυτόχρονα γελοίο: Ο ΔΣΕ φέρεται να έχασε στο Γράμμο (τέθηκαν δηλαδή με τον ένα ή άλλο τρόπο εκτός μάχης) όλη τη μάχιμη δύναμή του και επιπλέον 1.200 μαχητές!!!
Ο ΔΣΕ μετά το Γράμμο
Αλλαγές στην ηγεσία και τη διάρθρωση
Μετά τη μάχη στο Γράμμο και τον ελιγμό των δυνάμεων του ΔΣΕ στο Βίτσι, ο Μ. Βαφειάδης απαλλάχτηκε από τα καθήκοντα του αρχηγού του ΔΣΕ και στάλθηκε στη Σοβιετική Ενωση για ανάρρωση και ξεκούραση. Για το τι πραγματικά συνέβη έχουν γραφτεί πολλά. Λέγεται ότι προς το τέλος της μάχης ο Βαφειάδης έπαθε νευρικό κλονισμό. Ο ίδιος κατά καιρούς είχε διαψεύσει αυτή την εκδοχή και ενεφάνιζε την απομάκρυνσή του από την ηγεσία του ΔΣΕ ως αποτέλεσμα συγκρούσεών του με τον Ζαχαριάδη.
Για το θέμα αυτό, ο Β. Μπαρτζιώτας – που τότε ήταν πολιτικός επίτροπος στο ΓΑ του ΔΣΕ – γράφει στο βιβλίο του “Εξήντα χρόνια Κομμουνιστής” (σελ. 290 – 291) πως όντως ο Βαφειάδης έπαθε νευρικό κλονισμό και σε μία από τις κρίσεις του άρχισε να πυροβολεί εναντίον αξιωματικού του Δημοκρατικού Στρατού. Για νευρικό κλονισμό του Βαφειάδη μιλάει και ο Δ. Βλαντάς (“Εμφύλιος Πόλεμος 1945 – 1949″, Γ` τόμος, Β` ημίτομος, σελ. 157 – 158), αναφέροντας ανάμεσα στα άλλα και το επεισόδιο με τους πυροβολισμών, για το οποίο μιλάει ο Μπαρτζιώτας. Ο Βλαντάς, όμως, θεωρεί πως ο Βαφειάδης δεν έπαθε – αλλά παρίστανε ότι έπαθε – νευρικό κλονισμό “για να μην βρεθεί στον ΔΣΕ κατά την ήττα του”. Μαρτυρίες που κάνουν λόγο για νευρικό κλονισμό του Μάρκου έχουν δώσει κι άλλοι πέραν των προαναφερομένων. Αλλά και ο ίδιος ο Μάρκος, μιλώντας στην 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, το Γενάρη του 1949, παραδέχεται επί της ουσίας ότι η συμπεριφορά του δημιούργησε πρόβλημα. Συγκεκριμένα – αν και αρνήθηκε ότι η κατάστασή του δικαιολογούσε αντικατάσταση από τη θέση του αρχηγού του ΔΣΕ – παραδέχτηκε το επεισόδιο με τον αξιωματικό του Δημοκρατικού Στρατού, χωρίς να μπαίνει σε λεπτομέρειες και έκανε λόγο για επίσκεψή του σε γιατρό του ΔΣΕ που τον εξέτασε (“5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, 1949 – Εισηγήσεις – Αποφάσεις – Λόγοι”, μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 139 – 140). Ανεξαρτήτως πάντως του τι πραγματικά συνέβη και σε ποια κατάσταση βρέθηκε ο αρχηγός του ΔΣΕ, οφείλουμε να σημειώσουμε πως – πέραν των όποιων διαφωνιών που μπορεί να υπήρχαν – η απαλλαγή του Βαφειάδη από τη θέση του αρχηγού του ΔΣΕ δεν έχει σχέση με τις διαφωνίες του, πολύ περισσότερο, με αυτές που ο ίδιος ενεφάνισε αργότερα. Το πιο πιθανό είναι ότι σ’ αυτήν την αλλαγή – εκτός της προσωπικής του κατάστασης – συνέβαλαν και οι γενικότεροι σχεδιασμοί αλλαγών στη διάρθρωση του Δημοκρατικού Στρατού, τους οποίους έθεσε σε εφαρμογή εκείνο το διάστημα η ηγεσία του κινήματος.
Στις 26/8/1948 συνεδρίασε το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ με τη συμμετοχή των Ν. Ζαχαριάδη, Β. Μπαρτζιώτα, Δ. Βλαντά, Λ. Στρίγκου και του Γ. Βοντίτσιου – Γούσια που τότε δεν ήταν ακόμη μέλος του οργάνου. Στη συνεδρίαση αυτή, το ΠΓ συζήτησε τη μάχη στη Β. Πίνδο, καθώς και τα πολιτικά και στρατιωτικά διδάγματα και συμπεράσματα που έβγαιναν απ’ αυτήν. Για το θέμα αυτό, βγήκε απόφαση που φέρει για συνωμοτικούς λόγους την παραπλανητική ημερομηνία 25/8/1948 (βλέπε ολόκληρη την απόφαση: “Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ”, τόμος 6ος, σελ. 276 – 284). Ακόμη το ΠΓ συζήτησε και το θέμα της ηγεσίας του ΔΣΕ μετά την απαλλαγή του Μ. Βαφειάδη και κατέληξε ότι στο εξής ο ΔΣΕ θα διοικείται από συλλογική ηγεσία – ονομάστηκε Ανώτατο Πολεμικό Συμβούλιο – με επικεφαλής τον Ν. Ζαχαριάδη. Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, προωθήθηκαν αλλαγές σ’ όλο το μήκος και το πλάτος του ΔΣΕ που αποσκοπούσαν στη μετατροπή του σε τακτικό στρατό.
Η νέα διάρθρωση του ΔΣΕ
Η νέα διάρθρωση του ΔΣΕ ήταν η εξής:
- Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ με το 1ο, 2ο, 3ο Επιτελικά Γραφεία και βοηθητικές υπηρεσίες.
- Ανώτατο Πολεμικό Συμβούλιο του ΔΣΕ, με πρόεδρο τον ΓΓ του ΚΚΕ, Ν. Ζαχαριάδη.
Κάτω από τις άμεσες διαταγές του έχει τις ακόλουθες μονάδες:
- Σχολή Αξιωματικών του ΓΑ του ΔΣΕ, με διοικητή τον συνταγματάρχη Πύραυλο.
- Ταξιαρχία σαμποτέρ του ΓΑ του ΔΣΕ, με διοικητή τον αντισυγματάρχη Βρατσιάνο.
- Επιλαρχία ιππικού με διοικητή τον ταγματάρχη Νέστορα.
- Μοίρες πυροβολικού του ΔΣΕ.
- Κλιμάκιο του Γενικού Αρχηγείου της Νότιας Ελλάδας (ΚΓΑΝΕ), με διοικητή τον αντιστράτηγο Καραγιώργη.
1η Μεραρχία Θεσσαλίας – Διοικητής Γιώτης
2η Μεραρχία Ρούμελης – Διοικητής Διαμαντής
3η Μεραρχία Πελοποννήσου – Διοικητής Γκιουζέλης
6η Μεραρχία Κ. Μακεδονίας – Διοικητής Πετρής
7η Μεραρχία Αν. Θράκης – Διοικητής Λασάνης
8η Μεραρχία Ηπείρου – Διοικητής Αρβανίτης
9η Μεραρχία Καστοριάς – Διοικητής Παλαιολόγος
10η Μεραρχία Καστοριάς – Διοικητής Υψηλάντης
11η Μεραρχία Φλώρινας – Διοικητής Σκοτίδας
24η Ταξιαρχία Καϊμακτσαλάν – Διοικητής Αμύντας
- Διάφορα ανεξάρτητα αντάρτικα τμήματα του ΔΣΕ σε Κρήτη, Ικαρία, Σάμο, κλπ.
(“Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ”, τ. έκτος, σελ. 545 – 546)
Η 4η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ
Στη διάρκεια της μάχης του Γράμμου, στις 28 με 29 Ιούλη του 1948, συνήλθε σε Σώμα η 4η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ. Στις εργασίες της πήραν μέρος 19 μέλη της ΚΕ και της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου του Κόμματος. Κύριο θέμα της ολομέλειας ήταν “η πολεμική και πολιτική κατάσταση και τα καθήκοντα του ΚΚΕ”. Την εισήγηση έκανε ο Μ. Βαφειάδης. Επίσης η ολομέλεια συζήτησε ως ειδικό θέμα της την “απόφαση του Γραφείου Πληροφοριών των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, σχετικά με την κατάσταση στο ΚΚ Γιουγκοσλαβίας”.
Παίρνοντας υπόψιν τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες πραγματοποιήθηκε η ολομέλεια, μπορούμε να κατανοήσουμε το υπεραισιόδοξο πνεύμα που χαρακτηρίζει τις αποφάσεις της, αλλά και το άγχος για εξασφάλιση έμψυχου υλικού υπέρ του ΔΣΕ, που οδηγεί σε αυστηρές και εκτός πραγματικότητας κρίσεις για τις οργανώσεις των πόλεων του Κόμματος (γι’ αυτές έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενο μέρος του αφιερώματος). Στην πολιτική της απόφαση, η ολομέλεια “εκφράζει το θαυμασμό της και χαιρετίζει επαναστατικά τους ήρωες μαχητές, μαχήτριες και αξιωματικούς της Βόρειας Πίνδου και ολόκληρο το ΔΣΕ”. Κρίνοντας όμως την κατάσταση στη χώρα, εκτιμάει ότι “το τέλος του μοναρχοφασισμού είναι πιο κοντά από κάθε άλλη φορά” κι ότι “το καθεστώς της αμερικανοκρατίας και ο μοναρχοφασισμός ποτέ δεν περνούσαν τέτοια ολόπλευρη κρίση που την κύρια πηγή της έχει στα χτυπήματα που τους καταφέρνει ο ΔΣΕ. Το μοναρχοφασισμό – υπογραμμίζεται στην απόφαση – από παντού τον κυκλώνει η χρεοκοπία. Ποτέ η αντικειμενική κατάσταση δεν ήταν τόσο ευνοϊκή για να χτυπηθεί αποφασιστικά η μοναρχοφασιστική ληστρική σφηκοφωλιά”.
Ως κύρια αδυναμία του Κόμματος, η ολομέλεια εκτιμάει την κατάσταση των κομματικών οργανώσεων στις πόλεις. Στην πολιτική απόφαση υπογραμμίζεται: “Η βασική και κύρια αδυναμία, που παρουσιάζει το ΚΚΕ, μέσα στις τόσο ευνοϊκές αντικειμενικές συνθήκες, βρίσκεται στο ότι δεν κατορθώσαμε να συντρίψουμε την οπορτουνιστική συνθηκολόγηση και τις ταλαντεύσεις μέσα στις κομματικές οργανώσεις, πρώτ’ απ’ όλα των πόλεων… Η 4η Ολομέλεια διαπιστώνει ότι η καθυστέρηση του κινήματός μας στις πόλεις αποτελεί μια απ’ τις πρωταρχικές και βασικές αδυναμίες μας. Οι κομματικές οργανώσεις και οι κομμουνιστές σε Αθήνα – Πειραιά – Θεσσαλονίκη – Βόλο – Καβάλα και σε άλλες μεγάλες πόλεις, δεν πραγματοποίησαν τα καθήκοντα που τους έβαλε η 3η Ολομέλεια (και το γράμμα του ΠΓ προς τις κομματικές οργανώσεις και τα μέλη του ΚΚΕ σε Αθήνα – Πειραιά – Θεσσαλονίκη και τις άλλες πόλεις της χώρας), όσο και οι κατοπινές κομματικές αποφάσεις”.
Επίσης στην πολιτική απόφαση της Ολομέλειας γίνονται μια σειρά εκτιμήσεις για τα προβλήματα του Κόμματος και του ΔΣΕ και καταγράφονται οι στόχοι για το ξεπέρασμά τους. Τέλος, υπογραμμίζεται ότι “στο Γράμμο ο ΔΣΕ ανοίγει τον τάφο του μοναρχοφασισμού και της ξενικής κατοχής” και γίνεται έκκληση να βρεθούν όλες οι δυνάμεις στις επάλξεις (ολόκληρη η πολιτική απόφαση της Ολομέλειας: “Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ”, τόμος 6ος, σελ. 268 – 273). Οπως προαναφέραμε, η 4η Ολομέλεια συζήτησε πάνω στην απόφαση του Γραφείου Πληροφοριών για το ΚΚ Γιουγκοσλαβίας. Με την απόφαση αυτή του Γραφείου Πληροφοριών, που λήφθηκε στις 28 Ιούνη του 1948, το ΚΚ Γιουγκοσλαβίας τέθηκε εκτός του ΙΝΦΟΡΜΠΙΡΟ και κατηγορήθηκε – μεταξύ άλλων – για απομάκρυνση από το μαρξισμό – λενινισμό και για εσφαλμένη πολιτική στα ζητήματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής (Βλέπε: “Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ”, τόμος Α`, σελ. 593). Με απόφασή της, η 4η Ολομέλεια ενέκρινε την απόφαση του Γραφείου Πληροφοριών. Αυτή η απόφαση της ολομέλειας δε δόθηκε τότε στη δημοσιότητα, λόγω της “ιδιόρρυθμης θέσης του ΚΚΕ και του κινήματος απέναντι στη Γιουγκοσλαβία”. Η απόφαση ανακοινώθηκε εσωκομματικά και ενημερώθηκε για το περιεχόμενό της και τη συνολικότερη στάση του Κόμματος και το ΚΚ Γιουγκοσλαβίας (βλέπε ολόκληρη την απόφαση: “Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ”, στο ίδιο, σελ. 274 – 275).
Οι φωτογραφίες είναι από το αρχείο του “Ρ”
Περιεχόμενα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου