Β.Ι. ΛΕΝΙΝ
Ο μαρξισμός και η εξέγερση
Γράμμα προς την Κεντρική Επιτροπή του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (μπολσεβίκοι)
 |
Είναι γεγονός ότι τα γεγονότα που εκδηλώθηκαν με αφορμή τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή, δηλαδή τα τυφλά χτυπήματα, αλλά και την αυθόρμητη συμμετοχή νέων σε ανάλογες ενέργειες κάποιοι το ονομάτισαν «νέο κίνημα», της νεολαίας, των μαθητών ή των μαθητών και των φοιτητών μαζί. Ενα κίνημα που στρέφεται κατά των πάντων, «ζωντανό», οργισμένο, που το ονόμασαν «εξέγερση των νέων» ενάντια στην κοινωνία, λένε και γράφουν κάποιοι δημοσιολόγοι αναλυτές. «Εξεγέρθηκαν», λένε, οι νέοι γιατί καμιά πολιτική, κανένα κόμμα δεν εκφράζει τους νέους που καταπιέζονται από την κοινωνία. Οποιος στοιχειωδώς έχει μελετήσει τις γνήσιες λαϊκές εξεγέρσεις και επαναστάσεις γνωρίζει ότι δεν μπορεί να παίζει με τη λαϊκή εξέγερση ή πολύ περισσότερο να κάνει παιχνίδια στο όνομα της εξέγερσης. Και ακόμη αυτό το ξέσπασμα, ανεξάρτητα από τα τυφλά χτυπήματα, με την αυθόρμητη συμμετοχή μαθητών και φοιτητών και άλλων νέων, απέχει πολύ από την άποψη των βαθυστόχαστων αναλύσεων αστών δημοσιολόγων και οπορτουνιστών πολιτικών, ότι διαμορφώνεται ένα «κίνημα εξέγερσης». Η λαϊκή εξέγερση είναι η αποφασιστική αναμέτρηση της εργατικής τάξης και του λαού με την εξουσία του κεφαλαίου και με στόχο την ανατροπή της. Είναι ένα κίνημα συνειδητό, ικανό να ενώνει το αυθόρμητο με το συνειδητό σε έναν ενιαίο και πολύμορφο αγώνα αποφασισμένων λαϊκών μαζών για σύγκρουση με στόχο την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.
Η πείρα του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος διδάσκει πως τη στιγμή της εξέγερσηςγίνεται αναμέτρηση ανάμεσα στην αστική τάξη και την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Και αυτή η στιγμή, όταν έρθει, που η άρχουσα τάξη θα χρησιμοποιεί τους ένοπλους μηχανισμούς της ενάντια στο λαό, το οργανωμένο εργατικό κίνημα, το Κομμουνιστικό Κόμμα και το λαϊκό μέτωπο, που έχουν κερδίσει την πλειοψηφία του λαού, θα χρησιμοποιήσουν όλες τις μορφές πάλης, για να απαλλαγεί η κοινωνία από τη σαπίλα της εκμετάλλευσης με την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου. Το εργατικό κίνημα και το ΚΚΕ, όπως κάθε επαναστατικό κόμμα της εργατικής τάξης, γνωρίζει από τη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία, αλλά και την πείρα όλων των επαναστάσεων στην ιστορία των κοινωνιών, ότι η ιστορικά αναπόφευκτη επανάσταση είναι επιστήμη και τέχνη. Και ως τέτοια την προετοιμάζουν και όχι με τα τυφλά χτυπήματα και το σπάσιμο της βιτρίνας, ή τις φωτιές στους κάδους, με μολότωφ και πέτρες για θέαμα το οποίο θα προβάλλεται αναπαραγόμενο από τα αστικά ΜΜΕ, ως εικονική πραγματικότητα μιας ανύπαρκτηςεξέγερσης, αλλά απλώς τη δράση της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης και των συμμάχων της ενάντια στην αστική τάξη και όλο το κράτος της, όχι μόνο ενός μηχανισμού καταστολής, για το τσάκισμά του και την ανατροπή της εξουσίας της.
Αυτή η προοπτική της επανάστασης και της εξέγερσης που δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συνειδητή συμμετοχή της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης και του λαού, απαιτεί την πιο συνειδητή δουλειά ζύμωσης, προπαγάνδας απόκτησης πρακτικής πείρας, σύνδεσης των άμεσων αγώνων με την πολιτική πάλη για την ανατροπή της αστικής εξουσίας, ώστε όταν οι αντικειμενικές συνθήκες της πανεθνικής κρίσης και της επαναστατικής κατάστασης ωριμάσουν, οι λαϊκές μάζες να είναι έτοιμες για δράση στην κατεύθυνση εγκαθίδρυσης της δικής τους εξουσίας. Ο Β. Ι. Λένιν έδωσε παραστατικά αυτή την εξέλιξη στο έργο του «Ο μαρξισμός και η εξέγερση», χαρακτηριστικά αποσπάσματα του οποίου παρουσιάζουμε.
«
Ηεξέγερση, για να πετύχει, δεν πρέπει να στηρίζεται σε συνωμοσία, ούτε σ' ένα κόμμα, αλλά στην πρωτοπόρα τάξη, αυτό είναι το πρώτο. Η εξέγερση πρέπει να στηρίζεται στην επαναστατική άνοδο του λαού. Αυτό είναι το δεύτερο. Η εξέγερσηπρέπει να στηρίζεται σε τέτοιο σημείο στροφής στην ιστορία της αναπτυσσόμενης επανάστασης, όταν στις πρωτοπόρες γραμμές του λαού παρατηρείται η μεγαλύτερη δραστηριότητα, όταν οι ταλαντεύσεις στις γραμμές των εχθρών και στις γραμμές των αδύνατων, μεσοβέζικων, αναποφάσιστων φίλων της επανάστασης είναι μεγαλύτερες από κάθε άλλη φορά. Αυτό είναι το τρίτο. Και μ' αυτούς ακριβώς τους τρεις όρους στην τοποθέτηση του ζητήματος της εξέγερσης ξεχωρίζει ο μαρξισμός από τον μπλανκισμό.
Μια όμως κι υπάρχουν αυτοί οι όροι, το ν' αρνείσαι να βλέπεις την εξέγερση σαν τέχνη,σημαίνει να προδίνεις το μαρξισμό, να προδίνεις την επανάσταση.
Για να αποδείξουμε για ποιον ακριβώς λόγο η στιγμή που ζούμε είναι στιγμή που το Κόμμα πρέπει υποχρεωτικά να παραδεχτεί ότι η πορεία των αντικειμενικών γεγονότων έβαλε τηνεξέγερση στην ημερήσια διάταξη και να βλέπει την εξέγερση σαν τέχνη, για να το αποδείξουμε αυτό, το καλύτερο απ' όλα θα είναι ίσως να χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο της σύγκρισης και να αντιπαραθέσουμε τις 3 και 4 του Ιούλη στις μέρες του Σεπτέμβρη.
Στις 3 και 4 του Ιούλη θα μπορούσαμε, χωρίς να αμαρτήσουμε απέναντι στην αλήθεια, να βάλουμε το ζήτημα έτσι: πιο σωστό θα ήταν να πάρουμε την εξουσία, γιατί διαφορετικά οι εχθροί θα μας κατηγορήσουν οπωσδήποτε για εξέγερση και θα μας χτυπήσουν σαν στασιαστές. Απ' αυτό όμως δεν μπορούσαμε να βγάλουμε το συμπέρασμα πως έπρεπε τότε να πάρουμε την εξουσία, γιατί οι αντικειμενικοί όροι για τη νίκη τηςεξέγερσης δεν υπήρχαν τότε.
1) Δε μας ακολουθούσε ακόμη η τάξη που αποτελεί την πρωτοπορία της επανάστασης.
Δεν είχαμε ακόμη την πλειοψηφία μέσα στους εργάτες και στους στρατιώτες στις δυο πρωτεύουσες. Τώρα την έχουμε και στα δύο Σοβιέτ. Δημιουργήθηκε μόνο με την ιστορία του Ιούλη και του Αυγούστου, με την πείρα των "άγριων διωγμών" κατά των μπολσεβίκων και την πείρα του κορνιλοφισμού.
2) Δεν υπήρχε τότε παλλαϊκή επαναστατική άνοδος. Τώρα, μετά τον κορνιλοφισμό, υπάρχει. Η επαρχία και η κατάληψη της εξουσίας από τα Σοβιέτ σε πολλά μέρη το αποδείχνουν.
3) Δεν υπήρχαν τότε ταλαντεύσεις σε σοβαρή γενική πολιτική κλίμακα στους εχθρούς μας και στη μεσοβέζικη μικροαστική τάξη. Τώρα υπάρχουν τεράστιες ταλαντεύσεις: ο κύριος εχθρός μας, ο συμμαχικός και ο παγκόσμιος ιμπεριαλισμός - γιατί οι "σύμμαχοι" βρίσκονται επικεφαλής του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού - ταλαντεύτηκε ανάμεσα στη συνέχιση του πολέμου ως τη νίκη και στη χωριστή ειρήνη ενάντια στη Ρωσία. Οι μικροαστοί δημοκράτες μας, χάνοντας ολοφάνερα την πλειοψηφία στο λαό, ταλαντεύτηκαν σε τεράστιο βαθμό, παραιτήθηκαν από το μπλοκ, δηλαδή από το συνασπισμό με τους καντέτους.
4) Γι' αυτό στις 3 και 4 του Ιούλη η εξέγερση θα ήταν λάθος: δε θα μπορούσαμε να κρατήσουμε την εξουσία ούτε υλικά, ούτε πολιτικά. Υλικά, παρά το ότι υπήρχαν στιγμές που η Πετρούπολη ήταν στα χέρια μας, γιατί οι εργάτες και οι στρατιώτες μας δε θαπολεμούσαν, δε θα πέθαιναν τότε για την Πετρούπολη: δεν υπήρχε τέτοια "μανία", τέτοιο άσβεστο μίσος ούτε απέναντι στον Κερένσκι, ούτε απέναντι στους Τσερετέλι - Τσερνόφ, οι άνθρωποί μας δεν είχαν ακόμη ατσαλωθεί με την πείρα των διωγμών ενάντια στους μπολσεβίκους, διωγμών όπου συμμετείχαν οι εσέροι και οι μενσεβίκοι.
Πολιτικά δε θα μπορούσαμε να κρατήσουμε την εξουσία στις 3 και 4 του Ιούλη, γιατί ο στρατός και η επαρχία, πριν από τον κορνιλοφισμό μπορούσαν να βαδίσουν και θα βάδιζαν ενάντια στην Πετρούπολη.
Τώρα η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική.
Μας ακολουθεί η πλειοψηφία της τάξης που είναι η εμπροσθοφυλακή της επανάστασης, η εμπροσθοφυλακή του λαού, που είναι ικανή να συναρπάσει τις μάζες.
Μας ακολουθεί η πλειοψηφία του λαού, γιατί η παραίτηση του Τσερνόφ δεν είναι καθόλου η μοναδική, είναι όμως η πιο φανερή, η πιο χειροπιαστή ένδειξη ότι από το συνασπισμό των εσέρων (και από τους ίδιους τους εσέρους) η αγροτιά δε θα πάρει τη γη. Κι αυτό είναι το ουσιαστικότερο σημείο του παλλαϊκού χαρακτήρα της επανάστασης.
Βρισκόμαστε στην ευνοϊκή θέση ενός κόμματος που ξέρει σταθερά το δρόμο του, σε στιγμές που ολόκληρος ο ιμπεριαλισμός και ολόκληρος ο συνασπισμός των μενσεβίκων με τους εσέρους έχουν πρωτάκουστες ταλαντεύσεις.
Η νίκη μας είναι σίγουρη, γιατί ο λαός έχει πια φτάσει πολύ κοντά στην απόγνωση, κι εμείς προσφέρουμε σ' όλο το λαό μια σίγουρη διέξοδο, γιατί του δείξαμε "στις κορνιλοφικές μέρες" τι αξίζει η καθοδήγησή μας, κι έπειτα προτείναμε συμβιβασμό στους ανθρώπους του συνασπισμού, που αρνήθηκαν να τον δεχτούν, χωρίς να έχουν καθόλου σταματήσει οι ταλαντεύσεις τους...
Β.Ι. Λένιν, «Απαντα» τ. 34, σελ 242 - 245
Γράφτηκε στις 13 - 14 (26 - 27) του Σεπτέμβρη 1917. Πρωτοδημοσιεύτηκε το 1921 στο περιοδικό «Προλετάρσκαγια Ρεβολιούτσιγια», τεύχος 2.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου