Η ίδρυση και η δράση της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ)

Η ίδρυση και η δράση της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ)

Στις 28 του Νοέμβρη 1922 συνήλθαν στη Θεσσαλονίκη, σε συνέδριο, οι αντιπρόσωποι των σοσιαλιστικών νεολαιών και ομίλων νέων από την Αθήνα, τον Πειραιά, το Βόλο, τη Χαλκίδα, τη Δράμα, την Πάτρα, την Καβάλα και τη Θεσσαλονίκη, ιδρύοντας την Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας, την ηρωική ΟΚΝΕ. Από τα σπλάχνα της βγήκαν χιλιάδες μέλη και στελέχη, που πιστά στη μαρξιστική - λενινιστική ιδεολογία ρίχτηκαν στον αγώνα με αυταπάρνηση. Θυσίασαν ακόμη και τη ζωή τους, για την υπόθεση του σοσιαλισμού, της κοινωνικής προόδου. Οι ηρωικοί της αγώνες, σε όλα τα επίπεδα, έδωσαν πνοή στη νεολαία, γράφοντας μερικές από τις πιο χρυσές σελίδες της ιστορίας της.

Το Κόμμα από το ιδρυτικό του ακόμη Συνέδριο ασχολήθηκε με τα ζητήματα της νεολαίας και πρώτ' απ' όλα μ' αυτό της εκπαίδευσης. Στο πρώτο Πρόγραμμα του Κόμματος, στο κεφάλαιο Α «Απαιτήσεις Πολιτικαί», αναφέρεται στο σημείο 16: «Εκλαΐκευσις της εκπαιδεύσεως. Αυστηρά εφαρμογή της υποχρεωτικής εκπαιδεύσεως. Παροχή τροφής και των μέσων διδασκαλίας εις τα παιδιά, υπό των δήμων και κοινοτήτων. Ανώτατος αριθμός δι' έκαστον διδάσκαλον 25 μαθηταί και τάξεων εις ας διδάσκει δύο. Εκδημοκράτησις της διοικήσεως της εκπαιδεύσεως. Κατάργησις του άρθρου του Συντάγματος περί γλώσσης και εισαγωγή της δημοτικής γλώσσης εις όλην την εκπαίδευσιν. Εισαγωγή εις τα σχολεία της γλώσσης των διαφόρων εθνικοτήτων διά τους εκ τούτων μαθητάς». Και στο σημείο 17 «Ανοικοδόμησις σχολικών κτιρίων και πολλαπλασιασμός των σχολείων». Στο δε κεφάλαιο Β «Απαιτήσεις υπέρ των εργατών», αναφέρει στο σημείο ιβ: «Την μεταρρύθμισιν του νόμου 4029 περί ανηλίκων, ούτως ώστε οι κάτω των 16 ετών να μην επιτρέπεται να εργασθούν», ενώ στο σημείο ιγ, αναφέρει: «Τη διά νόμου απαγόρευσιν της νυκτερινής εργασίας διά παιδιά... ». Βεβαίως στο 1ο ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ δεν υπάρχει καμιά αναφορά για μορφή συγκρότησης οργανώσεων νεολαίας. Αυτό εμφανίζεται στο Καταστατικό του Κόμματος, που ψηφίστηκε στο 2ο Συνέδριο του ΣΕΚΕ (Απρίλης 1920), στο κεφάλαιο Θ με τίτλο «Ομιλοι νέων και γυναικών». Στο άρθρο 39 αναφέρει ότι: «Διά την ευκολίαν της προπαγάνδας του Κόμματος και διά την σοσιαλιστικήν μόρφωσιν των νέων δύναται να οργανωθούν εντός των τμημάτων όμιλοι νεολαίας. Εις τους ομίλους τούτους ανήκουν όλοι οι νέοι, οι οποίοι δεν έχουν τα προσόντα να γίνουν μέλη του Κόμματος. Οι όμιλοι ούτοι παρακολουθούνται και εξελέγχονται παρ' αντιπροσώπου του τμήματος οριζομένου υπό της τοπικής επιτροπής». Στο ίδιο κεφάλαιο στο άρθρο 40 αναφέρει: «Οι όμιλοι ούτοι με την συγκατάθεσιν της ΚΕ δύνανται να ενώνωνται εις κεντρικήν οργάνωσιν, η δικαιοδοσία και ο ρόλος της οποίας κανονίζεται από την ΚΕ του Κόμματος. Η κεντρική οργάνωσις της νεολαίας παρακολουθείται παρ' αντιπροσώπου του Κόμματος, εκλεγομένου κατ' έτος υπό του συνεδρίου και εξελεγχομένου από την ΚΕ». Ουσιαστικά στο 2ο Συνέδριο αποφασίζεται η ίδρυση οργάνωσης της νεολαίας του Κόμματος και καθορίζεται το πλαίσιο οργάνωσής της και η σχέση της με το Κόμμα. Στο Εκτακτο Εκλογικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ (Κ), (Σεπτέμβρης 1920), παίρνει μέρος για πρώτη φορά η Ομοσπονδία Σοσιαλιστικών Εργατικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΣΕΝΕ), που την αντιπροσώπευε ο Ζακ Βεντούρα, και η οποία μόλις είχε ιδρυθεί. Η οργάνωση δεν πήρε μέρος στη συζήτηση, σύμφωνα με δήλωση στο Συνέδριο του Ζακ Βεντούρα γιατί:

«1) Αι νεολαίαι, συμφώνως προς τα καταστατικά του Κόμματος, οφείλουν να υποβοηθούν την πολιτικήν δράσιν του Κόμματος.

2) Η επιτροπή της Ομοσπονδίας των σοσιαλιστικών εργατικών νεολαιών δεν δύναται ποτέ να γνωρίζει τας γνώμας των νέων επί ενός ζητήματος τοιούτου ως το εκλογικόν, διότι δεν είναι ζήτημα επί του οποίου αι νεολαίαι ν' αποφανθούν εις γενικάς συνελεύσεις, καθώς κάμνουν τούτο τα τμήματα του Κόμματος.

Διά τας ως άνω αιτίας, αντί να υποστηρίξη εδώ μίαν γνώμην, η οποία δεν θα είναι παρά μόνον η γνώμη των Κεντρικών Επιτροπών της Ομοσπονδίας των νεολαιών, προτιμά να αφήση εις τα τμήματα του Κόμματος την φροντίδα να αποφασίσουν μόνα των επί των εκλογών, αλλά η Ομοσπονδία των νεολαιών δηλώνει εκ νέου ότι οποιαιδήποτε και αν είναι αι αποφάσεις που θα ληφθούν, συμμετοχή ή αποχή με δράσιν η Ομοσπονδία των σοσιαλιστικών εργατικών νεολαιών θα βοηθήση με όλας της τας δυνάμεις την δράσιν του Κόμματος, την οποίαν τούτο θα διεξάγη εναντίον των εχθρών της τάξεως» («Εργατικός Αγών», 29 του Σεπτέμβρη 1920).

Η Ομοσπονδία Σοσιαλιστικών Εργατικών Νεολαιών Ελλάδας είχε ιδρύσει ως τμήμα της την Ενωση Σοσιαλιστών Φοιτητών και Σπουδαστών Ελλάδας, για την ανάπτυξη της δράσης του Κόμματος στη σπουδάζουσα νεολαία. Η Ομοσπονδία λειτούργησε και έδρασε για δύο χρόνια, έως το Νοέμβρη του 1922, που με πρωτοβουλία του ΣΕΚΕ (Κ) ιδρύθηκε η Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας, η ηρωική ΟΚΝΕ.

Ακόμη, όμως, και στο σύντομο αυτό διάστημα ανέπτυξε δράση, εκδίδοντας για λίγους μήνες το δεκαπενθήμερο περιοδικό «Νέα Ζωή» και από την 1η του Αυγούστου 1922 τη «Νεολαία», ως δεκαπενθήμερο περιοδικό των νέων, που λίγους μήνες αργότερα (1 του Φλεβάρη 1923) έγινε όργανο της ΟΚΝΕ.

Πριν ακόμη την ίδρυση του ΣΕΚΕ, από τα τέλη του 19ου αιώνα, σε διάφορα αστικά κέντρα της χώρας ιδρύονται διάφορες οργανώσεις νέων με τη μορφή των Μορφωτικών Ομίλων Νέων, με πολιτικό - μορφωτικό, κυρίως, περιεχόμενο. Σταδιακά, αρχίζουν να διαδίδονται στα μέλη τους και οι σοσιαλιστικές ιδέες. Στις αρχές του 20ού αιώνα, και συγκεκριμένα γύρω στα 1910, οι μορφωτικοί αυτοί όμιλοι αρχίζουν να μετονομάζονται σε Σοσιαλιστικούς Ομίλους Νέων ή Σοσιαλιστικές Νεολαίες.

Το 1911, στην Αθήνα, ιδρύεται από νέους εργάτες ο «Σοσιαλιστικός Ομιλος της Ελληνικής Νεολαίας» και από το Μάη του 1912 άρχισε να εκδίδει το 15ήμερο περιοδικό «Ανάστασις». Σκοπός του ομίλου, όπως φαίνεται από το περιοδικό του, ήταν «να ενώσει όλην την νεολαίαν της Ελλάδος εις έναν πανελλαδικόν όμιλον των νέων και να προετοιμάσει κατηχητάς διά τον σοσιαλιστικόν αγώνα» (τεύχος 8, 19/8/1912). Ο όμιλος αυτός συνδέθηκε με τη Διεθνή Σοσιαλιστική Νεολαία (της Β' Διεθνούς).

Το 1916, όμως, ιδρύεται στην Αθήνα η «Σοσιαλιστική Νεολαία», ως πολιτική οργάνωση. Την πρωτοβουλία πήρε ο τότε φοιτητής Δημοσθένης Λιγδόπουλος, μαζί με τους συμφοιτητές του Σπύρο Κομιώτη, Φρ. Τζουλάτη και τους αδελφούς Δούμα. Η οργάνωση είχε αξιόλογη δράση, δίνοντας μάλιστα έμφαση στις αρχές του επιστημονικού σοσιαλισμού και στην ανάγκη διαφώτισης και οργάνωσης της εργατικής και εργαζόμενης νεολαίας.

Οι όμιλοι σοσιαλιστικών νεολαιών αντιπροσωπεύονται στο 1ο ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ. Συγκεκριμένα, αντιπροσωπεύονται οι Σοσιαλιστικές Νεολαίες της Αθήνας, του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης και του Βόλου. Αλλά αντιπροσωπεύονται και παίρνουν μέρος στις εργασίες του, όπως και οι άλλες σοσιαλιστικές οργανώσεις, για την ίδρυση του Κόμματος.

Οπως αναφέραμε πιο πάνω, στο 2ο Συνέδριο του Κόμματος αποφασίζεται η ίδρυση οργάνωσης της νεολαίας και καθορίζεται το οργανωτικό πλαίσιο και η σχέση της με το Κόμμα. Ετσι συγκροτήθηκε η «Ομοσπονδία Σοσιαλιστικών Εργατικών Νεολαιών Ελλάδας» (ΟΣΕΝΕ), ενώ στις 28 Νοέμβρη 1922 ιδρύθηκε η ΟΚΝΕ. Η ΟΚΝΕ προσχώρησε αμέσως στην Κομμουνιστική Διεθνή Νέων, η οποία είχε ιδρυθεί το Νοέμβρη του 1919 και αποτελούσε τμήμα της Γ' Διεθνούς. Το συνέδριο της ΟΚΝΕ εξέλεξε Κεντρική Επιτροπή και αποφάσισε η εφημερίδα «Νεολαία» να είναι δημοσιογραφικό της όργανο. Στην ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε μετά το συνέδριο, η ΚΕ της ΟΚΝΕ τόνιζε ότι σκοπός των καθηκόντων που χάραξε το ιδρυτικό της συνέδριο είναι "να προσελκύσουμε εις τας τάξεις μας όλην την Εργατική και Αγροτικήν Νεολαίαν της χώρας μας». Εκτίμησε δε ότι «εφ' όσον η Ομοσπονδία μας δεν καταστεί μία οργάνωσις μαζών, δεν θα μπορέσουμε να συντείνουμε διόλου εις την επικράτησιν του αγώνα που η εργατική τάξις διεξάγει εναντίον της κρατούσης τάξεως. Και ως εκ τούτου, υιοθέτησε το σύνθημα του Γ' Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς "ΕΜΠΡΟΣ ΠΡΟΣ ΤΑΣ ΜΑΖΑΣ". Ετσι μονάχα η Ομοσπονδία μας θα γίνει ένας σπουδαίος παράγων εις τον αγώναν που το Κόμμα μας, ως αντιπροσωπεύον τας εργαζόμενας μάζας, διεξάγει αδιακόπως, για την απελευθέρωσίν των από τον εγχώριον και ξένον καπιταλιστικόν ζυγό». Η ΟΚΝΕ σύμφωνα με απόφαση του Συνεδρίου της αποτελούσε τμήμα του Κόμματος, δρούσε μέσα στα πλαίσια του προγράμματος και της πολιτικής του, είχε όμως εσωτερική αυτονομία. Η ίδρυση της ΟΚΝΕ αποτέλεσε σημαντικό γεγονός στην ιστορία του επαναστατικού κινήματος της νεολαίας της Ελλάδας.

Η ίδρυση της ΟΚΝΕ, αποτελούσε σημαντικό σταθμό στην ιστορία του επαναστατικού νεολαιίστικου κινήματος της Ελλάδας και τον καλύτερο βοηθό του Κόμματος για τη δουλειά του στη νεολαία. Η εξασφάλιση της διάδοσης της επιστημονικής κοσμοθεωρίας του μαρξισμού - λενινισμού στη νέα γενιά, αλλά και η πρωτοπόρα οργάνωση που μπορούσε να συσπειρώσει και να καθοδηγήσει το κίνημα της νεολαίας για τις δικές του διεκδικήσεις στο πλευρό του εργατικού κινήματος, εύρισκαν την πραγμάτωσή τους με τη δράση της ΟΚΝΕ.

Την πρώτη της μεγάλη «μάχη», η ΟΚΝΕ την έδωσε τον Αύγουστο του 1923, στη μεγάλη γενική απεργία. Η συμμετοχή των Νεολαιών Θεσσαλονίκης, Αθήνας, Πειραιά, Βόλου, Καβάλας, Δράμας και Πάτρας ήταν σοβαρή και έδειξαν εξαιρετική μαχητικότητα. Στη διάρκεια της απεργίας εκείνης, πιάστηκε στην Καβάλα, επικεφαλής των απεργών, ο γραμματέας της ΟΚΝΕ Καβάλας Νίκος Σγουρίδης, που παραπέμφθηκε στο Στρατοδικείο Δράμας και πέθανε από τα βασανιστήρια στις φυλακές της. Η ΟΚΝΕ φρόντιζε συστηματικά μέσα από την καθημερινή της δράση να διαπαιδαγωγεί τα μέλη της στο πνεύμα του πατριωτισμού και του προλεταριακού διεθνισμού, για το ανέβασμα του πολιτικού - ιδεολογικού επιπέδου των μελών της. Από το 1922 ήδη κυκλοφορούσε η «Νεολαία», το κεντρικό όργανο της ΟΚΝΕ. Επίσης, κυκλοφόρησε και το περιοδικό «Νέος Λενινιστής». Η Αύρα Παρτσαλίδου, μιλώντας για το «Νέο Λενινιστή», γράφει: «Δίπλα στο θεωρητικό περιοδικό του Κόμματος "Κομμουνιστική Επιθεώρηση", έβγαινε το θεωρητικό περιοδικό της ΟΚΝΕ "Νέος Λενινιστής". Πόσες φορές δεν είχαμε σκύψει πάνω στα θεωρητικά ζητήματα και τα οργανωτικά. Τον τοποθετούσαμε κι αυτόν προσεχτικά στη στοίβα, δίπλα στο "Ριζοσπάστη" και τη "Νεολαία" για μελλοντικό επιμελέστερο διάβασμα».

Η πορεία της ΟΚΝΕ ήταν συνυφασμένη με την πορεία του Κόμματος και του λαϊκού κινήματος. Το Κόμμα στάθηκε πάντα δίπλα της σαν η δύναμη που καθοδηγούσε ιδεολογικά - πολιτικά την ΟΚΝΕ, διαπαιδαγωγούσε τα στελέχη και τα μέλη της στο πνεύμα της κατάκτησης της πρωτοπόρας δράσης, ανοίγοντας δρόμους για την πιο αποτελεσματική δουλειά της οργάνωσης στη νέα γενιά. Ετσι εξασφάλιζε ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες, τη διαμόρφωση της μελλοντικής γενιάς, της συνειδητής πολιτικά και ιδεολογικά πρωτοπορίας της εργατικής τάξης και, ταυτόχρονα τις προϋποθέσεις για ένα γερό επαναστατικό κίνημα της νεολαίας στο πλευρό του εργατικού κινήματος. Η φροντίδα αυτή ήταν για το Κόμμα μόνιμη και σταθερή και φαίνεται απ' όλα τα ντοκουμέντα του.

Το 3ο έκτακτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ (Κ) τον Οκτώβρη του 1924, μετονόμασε το κόμμα σε Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας - Ελληνικό τμήμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς και αποφάσισε την «μπολσεβικοποίηση» του Κόμματος, την αναδιοργάνωσή του με βάση τους πυρήνες, την ανάπτυξη της μαζικής του δράσης. Το Συνέδριο πρόσεξε ιδιαίτερα την ανάπτυξη της δουλειάς μέσα στους νέους και τη στερέωση της ΟΚΝΕ. Την περίοδο αυτή, ουσιαστικά, η ΟΚΝΕ άρχισε να διαμορφώνεται πολιτικά και οργανωτικά. Δε λείπει από κανέναν κοινωνικό και πολιτικό αγώνα, παίζοντας όλο και πιο αποφασιστικό και καθοριστικό ρόλο στο γενικότερο κίνημα της προοδευτικής νεολαίας. Στέκεται πιστή στο πλευρό του ΚΚΕ, δυναμώνοντας καθημερινά την ενότητα των γραμμών της και τη μαχητικότητά της.

Η ΟΚΝΕ δρούσε σε όλα τα μέτωπα πάλης της νέας γενιάς, σε όλους τους χώρους που δραστηριοποιούνταν οι νέοι. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε και στη στρατευμένη νεολαία, καλλιεργώντας στους φαντάρους την ιδέα της πάλης για την ειρήνη, πολεμώντας το σοβινισμό και τη φιλοπόλεμη προπαγάνδα. Η στρατευμένη νεολαία, με την καθοδήγηση της ΟΚΝΕ, έπαιρνε ενεργό μέρος στις αντιπολεμικές εκδηλώσεις του λαού και της νεολαίας που γίνονταν κάθε χρόνο την 1η Αυγούστου - μέρα κήρυξης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.

Στα 1925 κυκλοφόρησε πολυγραφημένος «Ο φαντάρος» και από τις αρχές του 1928 άρχισαν να κυκλοφορούν έντυπα για τη στρατευμένη νεολαία, όπως η «Στρατώνα», η «Τσιμινιέρα», ο «Τηλεγραφητής», ο «Σκαπανέας», «Ο Κόκκινος Ναύτης», «Ο Κόκκινος Σκαπανέας» κ.ά.

Το 1927 ήταν χρονιά που ξέσπασαν μεγάλες απεργίες και άλλες λαϊκές κινητοποιήσεις, με διεκδικήσεις για βελτίωση της θέσης και της ζωής των λαϊκών μαζών, αλλά και ενάντια στην τρομοκρατία και στις διώξεις των πρωτοπόρων συνδικαλιστών και των κομμουνιστών. Οι περισσότερες χτυπήθηκαν από τη χωροφυλακή και το στρατό, όπως οι πανελλαδικές απεργίες καπνεργατών το Φλεβάρη και το Μάη, αλλά και το συλλαλητήριο των ΕΒΕ στην Αθήνα το Μάρτη. Το Νοέμβρη του ίδιου χρόνου οργανώνεται γενική απεργία από τους φοιτητές του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Η κυβέρνηση πήρε έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπισή της. Ο στρατός κατέλαβε το Πανεπιστήμιο, αλλά και την περιοχή γύρω απ' αυτό και έστησε παντού πολυβόλα. Η ΟΚΝΕ συμβάλλει για την επιτυχία αυτών των κινητοποιήσεων.

Το Μάρτη του 1927 συνήλθε το 3ο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ. Στις εκτιμήσεις του, αλλά και στις αποφάσεις του στέκεται ιδιαίτερα στο κίνημα της νέας γενιάς. Από το «Ριζοσπάστη», 6 Απρίλη 1927, που παρουσίασε αναλυτικό ρεπορτάζ από το Συνέδριο και τις αποφάσεις του, έχουμε την εκτίμηση και απόφαση του Συνεδρίου με τίτλο «Επί του κινήματος των νέων», όπου ανάμεσα σ' άλλα αναφέρει: «Το Συνέδριο διαπιστώνει μια σοβαρή ανάπτυξη του κομμουνιστικού κινήματος των νέων. Η Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών μ' όλα τα χτυπήματα της τελευταίας παρανομίας, (σ.σ. δικτατορία Πάγκαλου), βρίσκεται σήμερα σε μια οργανωτική στερέωση και ανάπτυξη σημαντική. Ο αριθμός των μελών της μετά την πτώση του Παγκάλου έχει πενταπλασιαστεί, η εσωτερική συνοχή και πειθαρχία (μετά την κρίση του Κόμματος) έμεινε ανέπαφη. Η επιρροή της αυξήθηκε κατά πολύ, αυτό αποδείχνεται απ' την κυκλοφορία των οργάνων της και τα τελευταία συνέδρια ζύμωσης που έχουν σοβαρή επιτυχία. Η ΟΚΝΕ αρχίζει να μπαίνει στους καθημερινούς αγώνες της προλεταριακής νεολαίας. Επίσης άρχισε συστηματική μορφωτική εργασία...». Στην ίδια απόφαση, το Συνέδριο αντιμετωπίζει την προσαρμογή των αποφάσεων του Γ' Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων και της Κομμουνιστικής Διεθνούς, στη δική του λειτουργία και δράση και πιο ειδικά στη σχέση Κόμματος με την ΟΚΝΕ.

Ετσι ανάμεσα στ' άλλα επιβεβαιώνει την αρχή που διέπει τις σχέσεις τους ως εξής: «Η Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών της Ελλάδος αποτελεί τμήμα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδος και ως τέτοιο υποτάσσεται στην πολιτική κατεύθυνση του Κόμματος του οποίου δέχεται το πρόγραμμα και μέσα στα όρια της πολιτικής του γραμμής δρα... Η Ομοσπονδία έχει εσωτερική αυτονομία (απέναντι του Κόμματος) που της επιτρέπει να έχει τη δική της συγκεντρωμένη οργάνωση... Σύμφωνα μ' αυτά η Ομοσπονδία κάνει τα δικά της συνέδρια, συνδιασκέψεις και έχει τα δικά της διευθυντικά όργανα».

Σε ό,τι αφορά την καθοδηγητική - διαπαιδαγωγητική δουλειά του Κόμματος στην ΟΚΝΕ, ανάμεσα στ' άλλα πήρε και την εξής απόφαση: «Επίσης πρέπει τα δραστήρια μέλη της Νεολαίας να τραβηχτούν στο Κόμμα γενόμενα μέλη του Κόμματος. Τα μέλη αυτά θα εξακολουθούν να εργάζονται όπως και πριν μέσα στη Νεολαία, υποχρεωτικά όμως θα παρακολουθούν τη δουλειά του Κόμματος. Με τον τρόπο αυτό θα μεγαλώνει η επιρροή του Κόμματος στη Νεολαία, ενώ απ' τ' άλλο μέρος η υποστήριξη της νεολαίας απ' το Κόμμα θα γίνει πιο ζωηρή».

Οι αποφάσεις του 3ου Τακτικού Συνεδρίου του Κόμματος ενίσχυσαν τη δουλειά του Κόμματος στην ΟΚΝΕ, αλλά συνέβαλαν επίσης και στην πιο αποτελεσματική δράση της Οργάνωσης στο κίνημα της νεολαίας.

Στις 9 Ιούνη 1929, για πρώτη φορά στην Ελλάδα γίνονται εκδηλώσεις προς τιμήν της Διεθνούς Εβδομάδας του Παιδιού. Με την πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ, οργανώνεται στην Αθήνα συγκέντρωση των εργαζόμενων παιδιών και μαθητών. Στη συγκέντρωση παρουσιάστηκε καλλιτεχνικό πρόγραμμα και κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της παιδικής εφημερίδας «Εργατόπουλο».

Η συγκεκριμένη χρονική περίοδος ήταν παραμονές του ξεσπάσματος της μεγάλης οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού 1929 - 1933 που οδήγησε στη συνέχεια στην άνοδο του φασισμού και στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Απ' αυτό δεν ξέφυγε ούτε η Ελλάδα. Στη συγκεκριμένη περίοδο, τόσο το Κόμμα όσο και η ΟΚΝΕ με την καθοδήγηση του Κόμματος και στα πλαίσια των αποφάσεων της Διεθνούς μπαίνουν επικεφαλής της πάλης κατά του φασισμού.

Το ΚΚΕ από το 1935, με το 6ο Συνέδριο, επισήμανε τον κίνδυνο του φασισμού και του πολέμου και έβαζε μπροστά στην ΟΚΝΕ επιτακτικά το πρόβλημα της προσαρμογής της δράσης της στις αποφάσεις του 6ου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων. Στην απόφαση του Συνεδρίου τόνιζε, όσον αφορά τη νεολαία, ότι: «Ο φασισμός με τη δημαγωγία του προσπαθεί να κερδίσει τη νεολαία για τους σκοπούς του. Οι κομμουνιστές έχουν χρέος να δουλέψουν για την αποτυχία των προσπαθειών αυτών. Η νέα γενιά ανήκει στο λαό και πρέπει να κερδηθεί με το μέρος των δυνάμεων της δημοκρατίας και της λευτεριάς».

Οι αποφάσεις του 6ου Συνεδρίου του ΚΚΕ εξοπλίζουν και την ΟΚΝΕ στην πάλη για την ενότητα δράσης όλων των δυνάμεων της νεολαίας ενάντια στο φασισμό και τον πόλεμο. Στις αρχές του 1936, οι προσπάθειες της ΟΚΝΕ σημειώνουν πρόοδο, αφού δημιουργήθηκε η Φιλειρηνική Ενωση Οργανώσεων Νέων (ΦΕΟΝ). Σκοπός της ήταν το τράβηγμα όσο το δυνατόν ευρύτερων τμημάτων της ελληνικής νεολαίας στην πάλη κατά του πολέμου, η απειλή του οποίου καθημερινά γινόταν και πιο φανερή. Ομως, το λαϊκό κίνημα δεν κατάφερε να αποτρέψει την επιβολή της φασιστικής δικτατορίας στην Ελλάδα. Πράγματι, στις 4 Αυγούστου 1936, εγκαθιδρύεται η δικτατορία του Μεταξά. Το ΚΚΕ και η ΟΚΝΕ αγωνίζονται για την ενότητα δράσης των αντιφασιστικών - αντιδικτατορικών δυνάμεων, στη βάση των αποφάσεων του 6ου Συνεδρίου του Κόμματος και σε συνθήκες παρανομίας.

Οι Οργανώσεις της ΟΚΝΕ, με τον παράνομο Τύπο τους και με τη γεμάτη ηρωισμό και αυτοθυσία δράση τους, συνέβαλαν αποφασιστικά στη διαφώτιση του λαού και των νέων. Ξεσκέπαζαν καθημερινά τη δημαγωγία της δικτατορίας και έδειχναν στους νέους το δρόμο της αγωνιστικής συσπείρωσης και πάλης. Η ΟΚΝΕ πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Αντιδικτατορικού Μετώπου και στην πάλη ενάντια στη φασιστική ΕΟΝ.

Χάρη στην ακούραστη δουλειά των νέων κομμουνιστών και των άλλων δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων, συγκροτήθηκε στις αρχές του 1937 το Αντιδικτατορικό Μέτωπο Νέων. Το Αντιδικτατορικό Μέτωπο Νέων κυκλοφόρησε δακτυλογραφημένη εφημερίδα, την «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», κι αργότερα έντυπη, τη «ΦΛΟΓΑ», που τυπωνόταν στο παράνομο τυπογραφείο της ΟΚΝΕ και εκδιδόταν ως τα μέσα του 1938.

Δημιουργήθηκε η Ομοσπονδία Ποδοσφαιρικών Αθλητικών Σωματείων Αθήνας (ΟΠΑΣΑ) με τη συμμετοχή 150 σωματείων. Η ΟΠΑΣΑ οργάνωσε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις με δημοκρατικό και αντιφασιστικό πνεύμα και πήρε μέρος στο Αντιδικτατορικό Μέτωπο Νέων και στους αγώνες του.

Το Μάρτη του 1937 διοργανώθηκαν στην Αθήνα εκδηλώσεις διαμαρτυρίας των φοιτητών ενάντια στην απόλυση των προοδευτικών καθηγητών του Πανεπιστημίου, Νίκου Βέη, Παναγή Λορεντζάτου και Κωνσταντίνου Αμάντου, οι οποίοι αντικαταστάθηκαν με ευνοούμενους της δικτατορίας. Παρόμοιες εκδηλώσεις γίνονται και σε άλλες σχολές της Αθήνας και στη Θεσσαλονίκη. Αλλά από τις μεγαλύτερες αντιδικτατορικές κινητοποιήσεις είναι αυτή που έγινε με την άφιξη στην Αθήνα του Γάλλου υπουργού Παιδείας της κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου Ζαν Ζε, ο οποίος ήρθε στην Αθήνα για την επέτειο των 100 χρόνων του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Οι αντιδικτατορικές κινητοποιήσεις οργανώθηκαν από την ΚΕ της ΟΚΝΕ και κράτησαν μια βδομάδα. Συμμετείχαν σ' αυτές φοιτητές, σπουδαστές, αλλά και η εργατική νεολαία. Στις 15 Απρίλη του 1937, μέρα άφιξης του Ζαν Ζε στο σταθμό Λαρίσης, τον υποδέχτηκαν οι χιλιάδες νεολαίοι με αντιδικτατορικά συνθήματα και οργάνωσαν διαδήλωση από το σταθμό ως τη «Μεγάλη Βρετάνια», όπου και θα έμενε ο Γάλλος υπουργός. Η νέα γενιά αξιοποίησε το γεγονός της επετείου των εκατό χρόνων του Πανεπιστημίου για την ανάπτυξη αντιδικτατορικών εκδηλώσεων. Ετσι αποδοκίμασαν τον εκπρόσωπο της χιτλερικής Γερμανίας, ενώ στην εκδήλωση της Ελληνογαλλικής Ενωσης Νέων στον «Παρνασσό» έγινε φοιτητική διαδήλωση που χτυπήθηκε από την Ασφάλεια. Κατά τη διάρκεια των φοιτητικών αθλητικών αγώνων για την ίδια επέτειο στο Στάδιο, το Αντιδικτατορικό Μέτωπο Νέων σκόρπισε προκηρύξεις ενάντια στο καθεστώς του Μεταξά, ενώ η αναχώρηση του Ζαν Ζε συνοδεύτηκε με διαδηλώσεις φοιτητών, σπουδαστών και νέων εργατών.

Η ΟΚΝΕ της Πάτρας, επίσης, οργάνωσε αντιφασιστικές αντιδικτατορικές εκδηλώσεις, με αφορμή την 1η Μάη. Στις 30 Απρίλη 1937, τη νύχτα, η οργάνωση, με επικεφαλής τον γραμματέα της Κ. Κατσιμπέρη, γέμισε τους δρόμους της Πάτρας με αντιδικτατορικές προκηρύξεις, ενώ κρέμασε την κόκκινη σημαία στο άγαλμα του μητροπολίτη Γερμανού, στα Ψηλά Αλώνια.

Ολες οι Οργανώσεις της ΟΚΝΕ ανέπτυξαν πλούσια αντιδικτατορική δράση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο παράνομος «Τύπος» των νέων αριθμούσε πολλά έντυπα. Εκδόθηκαν στην Αθήνα η «Φλόγα», από την Αντιδικτατορική Οργάνωση Νέων, η «Φωνή του Στρατεύματος» από την Κομμουνιστική Στρατιωτική Οργάνωση, η «Λευτεριά» της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Φοιτητών Θεσσαλονίκης και το «Εμπρός» του Αντιδικτατορικού Μετώπου Νέων της πόλης, η «Μαθητική Φωνή», από τη μαθητική ομάδα της ΟΚΝΕ, η «Σπίθα» του Αντιδικτατορικού Μετώπου Νέων στην Πύλο κ.ά. Το Μάρτη του 1938 η ΟΚΝΕ μαζί με άλλες αντιδικτατορικές οργανώσεις πραγματοποίησε στην Αθήνα μεγάλη αντιδικτατορική συγκέντρωση, η οποία και χτυπήθηκε από την Ασφάλεια. Η συμβολή της ΟΚΝΕ στο αντιδικτατορικό κίνημα ολοένα και μεγάλωνε, γινόταν πιο αποφασιστική, συμβάλλοντας στον αντιδικτατορικό αγώνα του ελληνικού λαού. Το Κόμμα φρόντιζε, επίσης, να συμβάλλει με την πιο αποτελεσματική βοήθεια στην ΟΚΝΕ για το πλάτεμα της αντιδικτατορικής - αντιφασιστικής δράσης της στη νέα γενιά.

Στην απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ της 12 Μάρτη 1939, για την κατάσταση της νέας γενιάς και τα καθήκοντα του ΚΚΕ, αναφέρεται: «Στην πάλη κατά του βίαιου παιδομαζώματος και εκφασισμού των νέων, στην πάλη για το τράβηγμα της νέας γενιάς στον αντιδικτατορικό αγώνα του λαού, κέντρο και βάση της όλης δουλειάς πρέπει να είναι η δημιουργία ενός μετώπου της νέας γενιάς.

Μονάχα με τη φαρδιά λαϊκομετωπική πολιτική, με την οργάνωση μαζικής αντίστασης, με τη δραστήρια υπεράσπιση των ιδιαίτερων ζητημάτων της νεολαίας, θα μπορέσουμε να ματαιώσουμε το γενιτσαρικό έργο της δικτατορίας και να κάνουμε τη νέα γενιά ισχυρό μαχητικό προπύργιο του αντιδικτατορικού αγώνα. Θα την κάνουμε στήριγμα της απελευθερωτικής πάλης του λαού μας για την ανατροπή της λαομίσητης δικτατορίας, που λερώνει τη λαοκρατική ιστορία της χώρας, την καταστρέφει οικονομικά, την ατιμάζει εθνικά και τη μεταβάλλει σε προτεκτοράτο του άξονα Βερολίνου - Ρώμης».

Στο σκληρό, αλλά δίκαιο αγώνα για την ανατροπή της φασιστικής δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, η ΟΚΝΕ έδωσε δείγματα υψηλού πατριωτισμού και αμέτρητες θυσίες, με πρώτους απ' όλους τον ήρωα και μάρτυρα γραμματέα της ΚΕ της, Χρήστο Μαλτέζο, ο οποίος εξοντώθηκε από το καθεστώς του Μεταξά στις φυλακές της Κέρκυρας μετά από φρικτά βασανιστήρια.

Ο Χρ. Μαλτέζος γεννήθηκε στα 1908 στα Μέθανα. Στο επαναστατικό κίνημα μπήκε πολύ νωρίς, όταν ήταν ακόμη φοιτητής της Νομικής. Συνδέθηκε με την ΟΚΝΕ από το 1925, εντάχθηκε στις γραμμές της το 1928 και πολύ γρήγορα αναδείχτηκε σε στέλεχος. Δούλεψε στις οργανώσεις της Αθήνας, του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, του Βόλου και αλλού. Για αρκετό χρονικό διάστημα καθοδηγούσε την έκδοση της εφημερίδας της ΟΚΝΕ «ΝΕΟΛΑΙΑ», που έβγαινε τακτικά, μέσα όμως σε συνθήκες αφάνταστα δύσκολες και είχε μεγάλη κυκλοφορία στα εργοστάσια, στις συνοικίες, στο στρατό, αλλά και στην επαρχία, στα χωριά. Ο Κώστας Μπόσης στο περιοδικό «Νέος Κόσμος», τεύχος 2/1967, δίνει μια ενδιαφέρουσα περιγραφή των συνθηκών μέσα στις οποίες έβγαινε η «Νεολαία», όταν ήταν υπεύθυνος για την έκδοσή της ο Μαλτέζος, την οποία αξίζει να την παρακολουθήσουμε. «Την έβγαζαν με το τίποτα σχεδόν. Επρεπε να κυκλοφορεί οπωσδήποτε, να βλέπει η Ασφάλεια πως τα λυσσασμένα μέτρα της δεν μπορούν να λυγίσουν τη θέληση των αγωνιστών, να καταλαβαίνουν οι νεολαίοι πως η οργάνωση ζει και δουλεύει και να παίρνουν κουράγιο. Λεφτά δεν είχαν να νοικιάσουν έστω και μια τρύπα. Ενα φύλλο το έγραψαν σε μια σοφίτα. Πήγαν πριν φέξει κι όταν έφυγε για τη δουλειά του ο εργάτης τους κλείδωσε απόξω ως το βράδυ. Δεν έπρεπε να κάνουν θόρυβο, μην ακούσει η σπιτονοικοκυρά, και δεν μπορούσαν να βγουν ούτε για το νερό τους... Το δεύτερο φύλλο σ' ένα πλυσταριό. Το τρίτο... Ομως κάποτε έφτασαν στο "αμήν". Ολες οι προσπάθειες απέτυχαν. Εδειχνε πως δεν εκπλήρωσαν το αγωνιστικό τους καθήκον. Τέλος το αποφάσισαν. Εμειναν ένα εικοσιτετράωρο νηστικοί, τις πενταροδεκάρες που μάζεψαν απ' τη Συνταχτική Επιτροπή τις έδωσαν σ' ένα θυρωρό και τους άφησε να δουλέψουν σ' ένα υπόγειο... Κι η εφημερίδα έβγαινε κανονικά».

Με την επιβολή της μεταξικής δικτατορίας του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου ο Χρ. Μαλτέζος, όπως και ολόκληρο το Κόμμα και η ΟΚΝΕ, πέρασε στην παρανομία. Οι συνθήκες σκληρές, το κυνηγητό από τα όργανα της δικτατορίας ανελέητο. Ολα αυτά, οι συνεχείς κακουχίες, η λιγοστή και πάντα κακή τροφή, κλόνιζαν σοβαρά την υγεία του. Εγινε φυματικός. Ομως συνέχισε αμείωτα την επαναστατική του δράση. Διάβαζε αδιάκοπα για να συμπληρώνει τη μόρφωσή του και να τελειοποιεί τη θεωρητική του κατάρτιση και παράλληλα δούλευε ακούραστα στις παράνομες οργανώσεις.

Το Οκτώβρη του 1937 ο Χρ. Μαλτέζος αναδείχτηκε στη θέση του Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής της ΟΚΝΕ. Λίγους μήνες αργότερα, την Ανοιξη του 1938, πιάστηκε στην Αθήνα από τα όργανα της Ασφάλειας.

Ο Χρ. Μαλτέζος βασανίστηκε άγρια από τα αστυνομικά όργανα για να προβεί σε αποκαλύψεις, αλλά δεν υπέκυψε. Ετσι παραπέμφθηκε σε δίκη όπου καταδικάστηκε σε 4 1/2 χρόνια φυλάκιση και δύο χρόνια εκτόπιση στην Ακροναυπλία. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα όπου υπέστη τα πάνδεινα για να υπογράψει δήλωση μετανοίας. Συγκεκριμένα, τον έριξαν στην Αχτίνα Θ' όπου κρατούνταν ο Ν. Ζαχαριάδης και άλλα στελέχη του Κόμματος. Του έκαναν φάλαγγα, τον έκαιγαν με καυτό λάδι, αποπειράθηκαν να του καρφώσουν πέταλα στα πόδια. Αναγκάστηκε να κηρύξει απεργία πείνας παραμένοντας αλύγιστος. Εν τω μεταξύ, τα βασανιστήρια συνεχίζονταν χωρίς όμως αποτέλεσμα. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 22/11/1938, τον δολοφόνησαν πετώντας τον από το παράθυρο.

Είναι η περίοδος που τα σύννεφα του πολέμου πυκνώνουν. Η κατάληψη της Αυστρίας από τη ναζιστική Γερμανία και αργότερα της Τσεχοσλοβακίας είναι τα προμηνύματα. Την 1η Σεπτέμβρη 1939, ο Χίτλερ επιτίθεται και καταλαμβάνει την Πολωνία. Είναι η επίσημη πλέον έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Στην Ελλάδα, το καθεστώς Μεταξά με πρωτεργάτες τον Μανιαδάκη και τον Νικολούδη έχουν εξαπολύσει τεράστιο διωγμό ενάντια στις αντιδικτατορικές οργανώσεις, με στόχο βασικά την εξόντωση των κομμουνιστών και την εξαφάνιση του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ. Γνώριζαν καλά ότι το καθεστώς τους κινδυνεύει από το λαϊκό κίνημα. Αλλά γνώριζαν εξίσου καλά ότι ο νους και η ψυχή του ήταν το ΚΚΕ και η ΟΚΝΕ.

Ετσι γεμίζουν οι φυλακές και οι τόποι εξορίας από στελέχη και μέλη του Κόμματος και της ΟΚΝΕ, ελπίζοντας ότι με το ξέσπασμα του πολέμου, θα είχαν συντρίψει τον ταξικό - πολιτικό αντίπαλο της άρχουσας τάξης, αλλά μάταια. Η επίθεση των Ιταλών φασιστών στην Ελλάδα, παρά τη διάθεση του καθεστώτος να μην αντισταθεί, έδειξε ότι ο λαός και η νεολαία είχαν διαφορετικά σχέδια.

Το ξημέρωμα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 βρήκε τις οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ αποδεκατισμένες. Τα εκατοντάδες μέλη και στελέχη τους, όπου και αν βρίσκονταν -τα περισσότερα στις φυλακές και στις εξορίες- αλλά και ο ελληνικός λαός δεν ξαφνιάστηκαν από την απρόκλητη φασιστική επίθεση των ιταλικών στρατευμάτων στη χώρα μας. Το ΚΚΕ, από πολύ νωρίς και έγκαιρα - με την απόβαση των Ιταλών στην Αλβανία (7 Απρίλη 1939), τον τορπιλισμό της «Ελλης» (15.8.1940) - είχε αποκαλύψει τις προθέσεις της φασιστικής Ιταλίας, είχε καταγγείλει την πολιτική της δικτατορίας του Μεταξά, που ευνοούσε αντικειμενικά τις επιδιώξεις του φασιστικού άξονα. Οι κομμουνιστές από τις εξορίες και τις φυλακές ζήτησαν να σταλούν και να πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή. Η μεταξική δικτατορία προτίμησε να τους αφήσει στις φυλακές και να τους παραδώσει στον κατακτητή. Βεβαίως, πολλοί οργάνωσαν αποδράσεις από την εξορία και συνέβαλαν στην ανασυγκρότηση του ΚΚΕ που μπήκε στην πρωτοπορία του αγώνα για την απελευθέρωση και για μια Ελλάδα του λαού της.

Οταν την ίδια στιγμή η αστική τάξη και τα κόμματά της έβαλαν τα δικά της συμφέροντα πάνω και από την ιμπεριαλιστική κατοχή. Γιατί μετά την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα ένα τμήμα της άρχουσας τάξης που είχε οικονομικοπολιτικές σχέσεις με τους Αγγλους ιμπεριαλιστές έφυγε από την Ελλάδα για τη Μέση Ανατολή. Το δε τμήμα της που είχε ανάλογες σχέσεις με τους Γερμανούς έμεινε στην Ελλάδα για να εγκαθιδρύσει το κατοχικό καθεστώς των δωσιλόγων και των κουίσλιγκς.

Το ιστορικό γράμμα του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη και το κάλεσμα για εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ήταν η αρχή για το μεγάλο έπος της Εθνικής Αντίστασης, στο οποίο η νεολαία έγραψε τη δική της ιστορία.

Με πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ, ιδρύθηκε στις 5 Φλεβάρη 1942 στην Αθήνα το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο Νέων (ΕΑΜΝ), στο οποίο συμμετείχαν εκτός από την ΟΚΝΕ, η «Φιλική Εταιρεία Νέων», η «Λεύτερη Νέα», η «Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας» και η «Δημοκρατική Ενωση Νέων». Στις 14 Γενάρη 1943 συνήλθε η Ολομέλεια της ΚΕ του ΕΑΜ Νέων και αποφάσισε την ίδρυση της ενιαίας οργάνωσης της νέας γενιάς. Στις 23 Φλεβάρη 1943, σε ένα σπίτι, στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3, στους Αμπελόκηπους, με πρόταση της ΟΚΝΕ και με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των οργανώσεων νέων που συμμετείχαν στο ΕΑΜΝ, καθώς και άλλων ενιαίων οργανώσεων, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη που κατέληξε στην απόφαση ίδρυσης της ΕΠΟΝ, με την αυτοδιάλυση όλων των οργανώσεων νεολαίας. Ετσι με την ίδρυση της ΕΠΟΝ η ΟΚΝΕ αυτοδιαλύεται με τη σύμφωνη γνώμη και του ΚΚΕ.

Οι νεολαίοι κομμουνιστές έδρασαν πρωτοπόρα μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ, συμβάλλοντας πολύμορφα στη συμμετοχή της νεολαίας στην απελευθερωτική πάλη. Και συνέχισαν και μετά την απελευθέρωση μέχρι το 1947 που το αντιδραστικό καθεστώς στην Ελλάδα έθεσε εκτός νόμου την ΕΠΟΝ. Που συνέχισε τη δράση της και στις πόλεις αλλά και στην ένοπλη πάλη από τις γραμμές του ΔΣΕ, με δικά της ένοπλα τμήματα και την ονομασία Δημοκρατική Νεολαία. Ενώ συνέχισε τη δράση της, και μετά την ήττα του ΔΣΕ το 1949, στην πολιτική προσφυγιά για κάποια χρόνια. Βεβαίως, μετά την αυτοδιάλυση της ΟΚΝΕ δεν ξανασυγκροτήθηκε Κομμουνιστική Οργάνωση Νεολαίας, ως τον Αύγουστο του 1968, που με απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, ιδρύεται η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας - ΚΝΕ.

ΠΗΓΕΣ:

1. «Το ΚΚΕ, Επίσημα Κείμενα 1934-1940», τόμος 4ος.

2. «Σαράντα Χρόνια του ΚΚΕ, Επιλογή Ντοκουμέντων».

3. «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ» - Α' Τόμος.

4. Αύρα Παρτσαλίδου «Αναμνήσεις απ'την ΟΚΝΕ»

    

ΤΙ ΕΙΝΕ ΟΙ «ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ» ΚΑΙ ΓΙΑ ΠΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ Ν' ΑΓΩΝΙΣΤΕΙ Η ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΗ ΝΕΟΛΑΙΑ

Αρθρο στο «ΝΕΟ ΛΕΝΙΝΙΣΤΗ» (μηνιαίο Οργανο Πάλης της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας - ΟΚΝΕ) τον Οκτώβρη του 1932

***

«Το ζήτημα των κοινωνικών ασφαλίσεων είναι ένα από τα ζωτικώτερα ζητήματα, όχι μόνον των ενηλίκων, αλλά και των εργαζομένων νέων. Οι ιδιαίτερες μάλιστα συνθήκες, κάτω από τις οποίες εργάζεται και ζη η εργαζόμενη νεολαία - συνθήκες αχαλίνωτης εκμετάλλευσης, 10ωρης και 12ωρης δουλειάς, ελεεινού μεροκάματου, καθημερινών δυστυχημάτων κτλ. - δίνουν στις κοινωνικές ασφαλίσεις μια εξαιρετική σπουδαιότητα, για τους εργαζόμενους νέους και τις νέες εργάτριες. Γι' αυτό ένα απ' τα κύρια ζητήματα της επαναστατικής δράσης της Κομμ. Νεολαίας, για τη ζωή και τα συμφέροντα των εργαζομένων νέων, είναι και η πάλη για την κατάχτηση πραγματικών κοινωνικών ασφαλίσεων.

Οι "κοινωνικές ασφαλίσεις" του Βενιζέλου.

Η παληά Βουλή των εκμεταλλευτών έχει ψηφίσει ένα σχέδιο "κοινωνικών ασφαλίσεων", για τους εργάτες και τους υπαλλήλους.

Τι είναι όμως στην πραγματικότητα οι "κοινωνικές ασφαλίσεις" του δήμιου των εργαζομένων Βενιζέλου; Εξυπηρετούν την εργατική κι' εργαζόμενη νεολαία; Ο Βενιζέλος τις "κοινωνικές ασφαλίσεις" τις είχε ένα από τα κύρια ζητήματα με τα οποία προσπαθεί να εξαπατήσει τις εργαζόμενες μάζες. Το σχέδιο όμως των "κοινωνικών" του ασφαλίσεων, που ψηφίστηκε εδώ και 3 μήνες και που πρόκειται να "εφαρμοσθεί" ύστερα από 2-4 χρόνια, μόνο στο όνομα είνε κοινωνικές ασφαλίσεις και στην πραγματικότητα, κάτι το πολύ διαφορετικό. Ειδικά για τους εργαζόμενους νέους στο περιβόητο αυτό νομοσχέδιο, υπάρχουν σειρά από συνθηματικές αντιδραστικές διατάξεις. Ετσι ενώ οι εργαζόμενοι νέοι έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις με τους ενήλικους, με τις διατάξεις αυτές αποκλείονται κι' απ' αυτή τη μηδαμινή παροχή.

Το σχέδιο των κοινωνικών αυτών ασφαλίσεων περιλαβαίνει 3 τμήματα.

1. Το τμήμα ασφάλισης κατά των ατυχημάτων εργασίας και των επαγγελματικών ασθενειών (μολυβδίαση κτλ.).

2. Το τμήμα ασφαλίσεως κατά της ασθενείας και

3. Το τμήμα ασφαλίσεως κατά της αναπηρίας, του γήρατος και του θανάτου.

Πρώτο και κύριο ζήτημα: Από τις κοινωνικές αυτές ασφαλίσεις, αποκλείεται η ανεργία, η οποία ρίχνει στους δρόμους δεκάδες χιλιάδες ανέργων, ενηλίκων, νέων εργατών και εργατριών, καθώς και εργατών γης. Ο δήμιος Βενιζέλος στην τότε αγόρευσή του στη Βουλή δήλωσε: "Η ανεργία δεν είναι δυνατόν να περιληφθεί στις κοινωνικές ασφαλίσεις, διότι είναι μέγας κίνδυνος να μεταβληθεί εις επάγγελμα το να είναι κανείς άνεργος". Ετσι, στις χιλιάδες των ανέργων που το κεφαλαιοκρατικό καθεστώς πετά στους δρόμους, αρνείται κάθε περίθαλψη, αλλά και από τα τρία αυτά τμήματα που περιλαβαίνουν οι κοινωνικές ασφαλίσεις, αποκλείονται 100 χιλιάδες εργατών γης ενηλίκων και νέων.

Στα άρθρα του νομοσχεδίου 2, 6, 7, 9 και 11 που καθορίζεται, ποιοι ασφαλίζονται, εξαιρούνται μ' αυτά όλοι οι εργάτες γης.

Στα άρθρα αυτά καθορίζεται ότι ασφαλίζεται υποχρεωτικώς "παν πρόσωπον απασχολούμενον δυνάμει εργατικής ή υπαλληλικής συμβάσεως επ' αντιμισθία".

Στα ίδια άρθρα διαλαμβάνεται ότι: "Οι μαθητευόμενοι λογίζονται ως επί αντιμισθία απασχολούμενοι",δηλαδή όλη η εργατική νεολαία.

Η νέα άγρια φορολογία του μεροκάματου.

Αλλά και η ασφάλιση των εργαζομένων νέων στα 3 παραπάνω τμήματα των "κοινωνικών ασφαλίσεων" ουσιαστικά όχι μόνον δεν πρόκειται νάναι έστω μια μικρή ανακούφιση, αλλ' αποτελεί και μια άγρια φορολογία του μεροκάματου. Η κυβέρνηση του Βενιζέλου, η κεφαλαιοκρατία ολόκληρη που 5 1/2 δισεκατομμύρια δραχμές το χρόνο ξοδιάζει για πολεμικά γυμνάσια και εξοπλισμούς, για τις "κοινωνικές ασφαλίσεις" καταληστεύει τους εργαζόμενους και την εργατική νεολαία. Στο άρθρο 56 και 71 που αναφέρεται στους πόρους των κοινωνικών ασφαλίσεων, κατά της ασθενείας και της αναπηρίας καθορίζει ως εξής τους πόρους:

Αρθρο 56. Πόροι της ασφαλίσεως κατά της ασθενείας είναι:

α) Υποχρεωτικαί καταβολαί εκάστου ασφαλισμένου ίσαι προς 3% επί μηνιαίων ή ημερησίων αποδοχών αυτού και... ισόποσος εισφορά του οικείου εργοδότου.

Αρθρο 71. 1. Πόροι ασφαλίσεως κατά της αναπηρίας του γήρατος και του θανάτου είναι: "α') Υποχρεωτικαί καταβολαί εκάστου ησφαλισμένου ίσαι προς 3% επί των μηνιαίων ή ημερησίων αποδοχών αυτού και ...ισόποσος εισφορά του οικείου εργοδότου". Απλώς για τα μάτια αναφέρεται και "επιχορήγησις του κράτους" και οι "τυχόν δωρεαί κτλ.". Η ουσία είναι καταφάνερη, το μεροκάματο της πείνας των εργαζομένων ενηλίκων και νέων θα ληστεύεται δίπλα στα τόσα άλλα και με 6% ακόμη. Κι όταν θα πετιέται άνεργος στο δρόμο, τότε δε θάχει να περιμένει καμμιά ενίσχυση. Τότε ας πεθάνει. Οσον αφορά την "ισόποση εισφορά" του εργοδότη, αυτή είναι μια καλοφτιαγμένη μανούβρα για ξεγέλασμα. Είναι ολοφάνερο ότι ο κάθε εργοδότης έμμεσα θα τις φορτώσει κι αυτές στη ράχη των εργαζομένων είτε με το κατέβασμα του μεροκάματου, είτε με την εντατικοποίηση της παραγωγής και την αύξηση των ωρών δουλειάς.

Οι "παροχές" των κοινωνικών ασφαλίσεων.

Οι "παροχές" που καθορίζονται από το σχέδιο των κοινωνικών ασφαλίσεων είναι μηδαμηνές, σειρά δε από διατάξεις κι' αντιδραστικούς κανονισμούς τις εκμηδενίζουν. Επί παραδείγματι: Οταν ένας ασφαλισμένος κτυπήσει ή αρρωστήσει τις 4 πρώτες μέρες δεν πέρνει τίποτα! Τις αυτές μέρες πρέπει να ζήσει με... αέρα! Υστερα από την τετάρτη μέρα θα πέρνει τα 60% του μεροκάματου. Δηλαδή: ο νέος εργάτης πέρνει μεροκάματο 30 δραχμές και που θα τύχει να σπάσει το πόδι του, τις μεν 4 πρώτες μέρες δεν θα παίρνει τσακιστή, από τις 4 δε κι' ύστερα 18 δρχ. την ημέρα. Αν δε το σακάτεμα είναι ολοκληρωτικό για όλη του τη ζωή, τότε "επί ολικής ανικανότητας ετησία σύνταξη ίση προς 450 ημερήσια επιδόματα, εφ' όσον ο παθών είναι κάτω των 22 ετών". Δηλαδή ο νέος εργάτης που γίνεται ανίκανος να δουλέψει για όλη του τη ζωή, υποχρεώνεται να ζήσει με 600 δρχ. το μήνα.

Αλλά και οι παροχές αυτές εκμηδενίζονται από διάφορες άλλες αντιδραστικές διατάξεις. Ενώ ο κάθε ασφαλισμένος θα πληρώνει 6% επί του μεροκάματου, όταν αρρωστήσει είναι υποχρεωμένος να πληρώνει "μέρος των ιατρικών και φαρμακευτικών εξόδων". Στο άρθρο 35, μια άλλη διάταξη αναφερόμενη στα επιδόματα ασθενείας ορίζει ότι:

"1. Αι παροχαί του προηγουμένου άρθρου χορηγούνται εφ' όσον ο ησφαλισμένος, εντός διαστήματος 12 μηνών, προ της αιτήσεως χορηγήσεως των εν λόγω παροχών έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 125 ημερησίας ή μηνιαίας καταβολάς εις την ασφάλισιν κατά της ασθενείας".

Η διάταξη αυτή είνε όμοια με την διάταξη του ΤΑΚ και συνεπεία της οποίας επί 20 χιλ. περίπου καπνεργατριών αποκλείει τις 17 χιλιάδες.

Οι αντιδραστικές διατάξεις που στρέφονται αποκλειστικά κατά των νέων εργατών και εργατριών.

Ειδικά για τον αποκλεισμό των εργαζομένων και από τις ασήμαντες αυτές παροχές μέσα στο σχέδιο των κοινωνικών ασφαλίσεων, έχουν τεθεί σειρά από αντιδραστικές διατάξεις. Στο άρθρο 19, που αναφέρεται στην παροχή των εργατών που σακατεύονται συνεπεία δυστυχημάτων, στην 3η παράγραφο ορίζεται ότι: "Εφ' όσον ο παθών δεν συντηρεί οικογένεια καθ' ο διάστημα διαρκεί η εν νοσοκομείω ή σανατορίω περίθαλψίς του, χορηγούνται αυτώ μειωμέναι κατά το ήμισυ (μισό) αι χρηματικαί παροχαί", δηλαδή στο παράδειγμα του νέου εργάτη που σακατεύτηκε πέρνοντας 30 δρχ. μεροκάματο, οι 18 δραχμές θα γίνονται 9.

Τέτοιες περιοριστικές διατάξεις υπάρχουν σωρηδόν και η κάθε μια με τη σειρά της ελαττώνει ή και εκμηδενίζει κάθε "παροχή" που για τα μάτια έχει τεθεί στο σχέδιο. Η αποκορύφωση δε της αντιδραστικότητας γίνεται με την ανάθεση της διοίκησης των κοινωνικών ασφαλίσεων στους εργοδότες, το κράτος και τους σοσιαλφασίστες.

Το σχέδιο των κοινωνικών ασφαλίσεων της Ενωτικής.

Με την ελλειπέστατη αυτή ανάλυση των περιφήμων "κοινωνικών ασφαλίσεων" του δήμιου Βενιζέλου, γίνεται αντιληπτό, ότι στην ουσία μια νέα φορολογία πρόκειται να επιβληθεί κι ότι ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι νέοι αποκλείονται από κάθε παροχή, ενώ το μεροκάματό τους θα ληστεύεται με 6%. Τέτοιες "κοινωνικές ασφαλίσεις" δεν εξυπηρετούν τα ζωτικά συμφέροντα των εργαζομένων και πολύ περισσότερο των νέων εργατών και νέων εργατριών.

Κοινωνικές ασφαλίσεις που πραγματικά να εξυπηρετούν τους εργαζόμενους, νέους, ενηλίκους και νέους, τους εργάτες γης, εξασφαλίζονται με το σχέδιο των κοινωνικών ασφαλίσεων που έχει καταρτίσει η Ενωτική Γενική Συνομοσπονδία. Τα βασικά του σημεία είναι:

1. Ασφάλιση και της ανεργίας στις κοινωνικές ασφαλίσεις, με την εξασφάλιση επιδόματος ανεργίας σ' όλους ανεξαιρέτως τους ανέργους (ενήλικας και νέους), ίσου με το μεροκάματο.

2. Επέχταση των κοινωνικών ασφαλίσεων και στους εργάτες γης (ενήλικους και νέους).

3. Καμμιά επιβάρυνση στο μεροκάματο των εργαζομένων για τις κοινωνικές ασφαλίσεις, εξασφάλιση των πόρων του από το κράτος και τους εργοδότες, διάθεση του κονδυλίου των πολεμικών εξοπλισμών για το σκοπό αυτό.

4. Σε κάθε παθόντα εξασφάλιση ολόκληρου του μεροκάματου και πλήρη ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη από την πρώτη μέρα του ατυχήματος ή της ασθενείας.

5. Καμμιά εξαίρεση όσον αφορά τις απολαυές στους νέους και νέες εργάτριες. Αυτά συνοδεύονται με τη σειρά μέτρων για τη βελτίωση των συνθηκών δουλειάς. Η εργαζόμενη νεολαία, για την απόσπαση τέτοιων κοινωνικών ασφαλίσεων πρέπει να ξεσηκώσει την πάλη της. Οι νέοι εργάτες και εργάτριες της υφαντουργίας, των μηχανουργείων, των εργοστασίων όλων με συνελεύσεις, με την καθημερινή τους πάλη, με απεργίες πρέπει να απαιτήσουν δίπλα στην αύξηση του μεροκάματου, στην εφαρμογή του 6ώρου, και γενικά τη βελτίωση των συνθηκών της δουλειάς και της ζωής τους, την πραγματοποίηση των κοινωνικών ασφαλίσεων σύμφωνα με το σχέδιο της Ενωτικής. Οι άνεργοι νέοι, οι νέοι εργάτες γης για τον ίδιο σκοπό πρέπει να ξεσηκώσουν την πάλη τους. Τα τμήματα νέων των ταξικών συνδικάτων ένα από τα κύρια ζητήματα της καθημερινής τους δράσης, οφείλουν να θέσουν και το ζήτημα των κοινωνικών ασφαλίσεων».