Στρόβιλοι στον Κρόνο και το γίγαντα δορυφόρο του

Στρόβιλοι στον Κρόνο και το γίγαντα δορυφόρο του

Μοιάζει με το μάτι ενός κυκλώνα στη Γη, αλλά είναι ο τεράστιος κυκλώνας στο κέντρο του εξαγωνικού σχηματισμού του βόρειου πόλου του Κρόνου.

Ακόμα και τα μεγαλύτερα επίγεια τηλεσκόπια δεν μπορούν να δουν το σύστημα του Κρόνου από τις οπτικές γωνίες και με την ευκρίνεια που το έχει δει η διαστημοσυσκευή «Κασίνι» (κοινή αποστολή της NASA, της ESA και της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος), από το 2004 μέχρι σήμερα.

Ηταν στην αρχή της δεκαετίας του 1980, όταν οι διαστημοσυσκευές «Βόγιατζερ» κατέγραφαν για πρώτη φορά έναν απρόσμενο σχηματισμό με μορφή κανονικού εξαγώνου στα σύννεφα πάνω από το βόρειο πόλο του πλανήτη Κρόνου. Ο σχηματισμός είναι τεραστίων διαστάσεων, αφού βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος 78 μοιρών στο δεύτερο μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Οι φωτογραφίες που έστειλε ήδη από το 2006 το «Κασίνι» αποδεικνύουν ότι το εξάγωνο στο βορρά του Κρόνου δεν ήταν ένα τυχαίο φαινόμενο, αλλά χαρακτηριστικό μακράς διάρκειας που πρέπει να έχει κάποια ειδική γενεσιουργό αιτία.

Το εξάγωνο εκτείνεται σε βάθος τουλάχιστον 75 χιλιομέτρων μέσα στην ατμόσφαιρα του Κρόνου και είναι σχεδόν ακίνητο. Γι' αυτό οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι είναι ένα ασυνήθιστα ισχυρό πλανητικό κύμα που περικλείει την πολική περιοχή και εκτείνεται και μέσα στην ατμόσφαιρα. Οι νέες φωτογραφίες του «Κασίνι» (που τραβήχτηκαν σε απόσταση 400.000 χλμ. από τον Κρόνο) δείχνουν ένα θηριώδη στρόβιλο στο κέντρο του εξαγώνου, με νέφη σαν των γήινων τυφώνων, των οποίων το μέγεθος είναι ασύλληπτο. Πρόκειται για την πρώτη άμεση παρατήρηση του φαινομένου και στο βόρειο πόλο του Κρόνου, χωρίς χρήση υπερύθρων. Στο νότιο πόλο του γίγαντα πλανήτη αναβλύζει ένα ισχυρό αέριο ρεύμα, αλλά δεν υπάρχει ούτε εμφανής δίνη, ούτε εξαγωνικός σχηματισμός.

Ο εξαγωνικός σχηματισμός στο βόρειο πόλο του Κρόνου.

Ο Τιτάνας, είναι ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου (με διάμετρο μιάμιση φορά εκείνης της Σελήνης) και ο μόνος δορυφόρος στο ηλιακό μας σύστημα που έχει ατμόσφαιρα και μάλιστα πυκνή. Φωτογραφίες και άλλα δεδομένα που κατέγραψε το «Κασίνι», δείχνουν ότι η μικρή ετήσια μεταβολή της ποσότητας ηλιακής ενέργειας που φτάνει στον Τιτάνα, είχε ως αποτέλεσμα μια πλήρη αντιστροφή της κυκλοφορίας της ατμόσφαιράς του και μάλιστα σε απρόσμενα ύψη από την επιφάνεια του δορυφόρου. Στο νότιο πόλο του, εκεί όπου στην προηγούμενη φάση της αποστολής του «Κασίνι» ο αέρας ανέβαινε, υπάρχουν τώρα σαφείς ενδείξεις βύθισής του. Στο ορατό τμήμα του φάσματος εμφανίζεται ένας στρόβιλος, αλλά οι κάθετες κινήσεις των αερίων μέσα στην ατμόσφαιρα διαπιστώθηκαν με τη βοήθεια της ειδικής κάμερας υπερύθρων ακτίνων. Διαπιστώθηκε ακόμα ότι η ατμοσφαιρική κυκλοφορία γίνεται μέχρι ύψους 600 χιλιομέτρων από την επιφάνεια, δηλαδή 100 χιλιόμετρα ψηλότερα από ό,τι γνωρίζαμε. Επιπλέον, η μεγάλης κλίμακας πραγματοποίηση χημικών αντιδράσεων μεταξύ των αερίων της ατμόσφαιρας, είχε ως αποτέλεσμα τον εκατονταπλασιασμό της συγκέντρωσης ορισμένων απ' αυτά (όπως το βενζόλιο και το υδροκυάνιο).

Οι καταγραφές του φαινομένου, που έκανε το «Κασίνι», θα είναι πιθανότατα οι μοναδικές, που θα γνωρίσουν στη ζωή τους οι αναγνώστες αυτού του κειμένου, καθώς το έτος στον Τιτάνα διαρκεί 30 γήινα έτη...

Η μικρή εποχική αλλαγή στην ένταση του ηλιακού φωτός που φτάνει ως τον μακρινό Τιτάνα, είχε αποτέλεσμα την εμφάνιση στροβίλων και αντιστροφών της ροής αερίων μέσα στην πυκνή του ατμόσφαιρα.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: www.nasa.gov

    

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΕΙΞΕΩΝ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΟΥ ΑΡΗ

Με... Περιέργεια, αλλά αργά και σταθερά

Ενας χρόνος πέρασε από την εκτόξευση και τέσσερις μήνες από την άφιξη στην επιφάνεια του Αρη της διαστημοσυσκευής - επιστημονικού εργαστηρίου «Περιέργεια» («Curiosity») και το μεγέθους αυτοκινήτου σύστημα έχει ήδη στείλει 23.000 φωτογραφίες πετρωμάτων, εξαιρετικής ανάλυσης.

Η κίνηση του ρόβερ γίνεται με τηλεχειρισμό από τη Γη και με μεγάλη προσοχή, ώστε να μη συμβεί στο όχημα κάποιο ατύχημα, που θα το αχρηστεύσει. Ετσι, μέχρι σήμερα έχει διανύσει μόλις 517 μέτρα μέσα στον κρατήρα Γκέιλ, όπου προσεδαφίστηκε. Τώρα βρίσκεται σε ένα σχετικά ψηλό σημείο του πυθμένα του κρατήρα και οι επιστήμονες αναζητούν ένα ενδιαφέροντα στόχο στη γύρω περιοχή.

Η πανοραμική φωτογραφία που δημοσιεύουμε, εμφανίζει μια έκταση που φαίνεται αρκετά οικεία, καθώς θα μπορούσε να είναι φωτογραφία από έρημο στη Γη. Ωστόσο τα υψώματα στο βάθος δεν είναι βουνά, αλλά τα χείλη του κρατήρα και το έδαφος πιο κοντά είναι η αποσαθρωμένη από τον αρειανό άνεμο επιφάνεια του πυθμένα του κρατήρα.

Την περασμένη βδομάδα κυκλοφόρησαν φήμες - που αποδίδονται σε ερευνητές του προγράμματος - ότι η «Περιέργεια» έκανε μια ανακάλυψη ιστορικών διαστάσεων, υπονοώντας την ανακάλυψη ζωής, έστω και μικροβιακής, αλλά δεν υπήρξε επίσημη επιβεβαίωση. Ακόμα και αν εντοπιστούν σε πετρώματα οι χημικές υπογραφές ενώσεων που σχετίζονται με τη ζωή, χρειάζεται μεγάλη επιφυλακτικότητα στα συμπεράσματα, καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι ενώσεις αυτές μπορεί να έχουν προκύψει μέσω άλλων φυσικών διαδικασιών.

Επεξεργασμένη εκδοχή της αρχικής φωτογραφίας, ώστε ο βράχος να έχει όψη σα να βρισκόταν στη Γη και φωτιζόταν από ηλιακό φως (όπως αυτό φτάνει στην επιφάνεια του πλανήτη μας). Αυτή η μορφή των φωτογραφιών βοηθάει τους γεωλόγους να αναγνωρίζουν καλύτερα τα πετρώματα.

Φωτογραφία ενός αρειανού βράχου από το «Curiosity», όπως φαίνεται υπό το φυσικό φωτισμό του κόκκινου πλανήτη (χωρίς καμία επεξεργασία).