ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ Ο «γκρεμός» είναι μόνο για το λαό

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ

Ο «γκρεμός» είναι μόνο για το λαό

Από τις διαμαρτυρίες το 2011 των νοσοκομειακών, στη Νέα Υόρκη

Ο λεγόμενος «δημοσιονομικός γκρεμός» αποφεύχθηκε έστω και στο... και πέντε. Οι πανηγυρισμοί δε λείπουν, οι «αγορές» καλπάζουν, την ίδια ώρα που η επίθεση στα εισοδήματα και τα δικαιώματα των εργαζομένων κλιμακώνεται. Πρόκειται για μια εξαιρετικά περιορισμένη συμφωνία, ύψους μόλις 620 δισεκατομμυρίων, πολύ μακριά από το στόχο των 4 τρισεκατομμυρίων σε βάθος δεκαετίας, εξοικονόμησης εσόδων για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Συνεπώς, τα πάντα είναι ανοικτά όσον αφορά το εύρος και το μέγεθος των περικοπών που θα είναι και η μερίδα του λέοντος του «εξορθολογισμού των δημοσιονομικών δαπανών». Η αντίστροφη μέτρηση για την επιβολή τους ήδη ξεκίνησε καθώς εκπνέει στο τέλος του Φλεβάρη η προθεσμία οπότε και θα πρέπει εκ νέου, όπως το καλοκαίρι του 2011, να αποφασιστεί εάν θα αυξηθεί το όριο του αμερικανικού δανεισμού.

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανικών και από την Τετάρτη φέρει και την υπογραφή του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, απλώς έδωσε παράταση χρόνου και κυρίως αφορά την επιβολή πρόσθετων φόρων. Ο Πρόεδρος Ομπάμα έσπευσε να δηλώσει ότι πρόκειται για την τήρηση των προεκλογικών του δεσμεύσεων, περί «φορολόγησης των πλουσίων» και τα διεθνή ΜΜΕ έσπευσαν να τη χαρακτηρίσουν ως «πολιτική νίκη», φωτίζοντας μόνο τους κεντρικούς άξονες της συμφωνίας, που τα βασικά σημεία της οποίας είναι τα εξής:

• Παρατείνονται επ' αόριστον οι φοροαπαλλαγές που θεσπίσθηκαν το 2001 υπό τον πρώην πρόεδρο Τζορτζ Ου. Μπους για ατομικά ετήσια εισοδήματα μέχρι 400.000 δολάρια ή για οικογενειακά ετήσια εισοδήματα μέχρι 450.000 δολάρια. Σε όσα εισοδήματα υπερβαίνουν τα επίπεδα αυτά εφεξής θα εφαρμόζεται φορολογικός συντελεστής 39,6%, ενώ έως τώρα ίσχυε συντελεστής 35%.
• Αύξηση του φορολογικού συντελεστή επί των κεφαλαιακών κερδών και μερισμάτων για τα νοικοκυριά που υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια, στο 20% - από το 15% που ισχύει έως σήμερα.
• Δραστικός περιορισμός του ύψους των προσωπικών φοροαπαλλαγών ή της αξίας των πάγιων μειώσεων φορολογητέου εισοδήματος, δύο περιορισμοί που μεταφράζονται σε 250.000 δολάρια για τις ατομικές δηλώσεις και σε 300.000 δολάρια για τα ζευγάρια. Οι περιορισμοί είχαν καταργηθεί το 2010.
• Ο φορολογικός συντελεστής ακίνητης περιουσίας προσδιορίζεται στο 40% για ακίνητα η αξία των οποίων υπερβαίνει τα 5 εκατ. δολάρια, που αντιστοιχεί σε αύξηση 35% σε σχέση με το συντελεστή που επιβάλλεται σήμερα στην ακίνητη περιουσία άνω των 5,12 εκατ. δολαρίων και για ζευγάρια άνω των 10 εκατ. δολαρίων. Ο συντελεστής αυτός είναι χαμηλότερος από το 45% που επιδίωκε υποτίθεται ο Ομπάμα.
• Παρατείνονται μέχρι το τέλος του νέου έτους οι φοροαπαλλαγές στην έρευνα, τον επιστημονικό πειραματισμό, αλλά και στην παραγωγή από αιολική ενέργεια.
• Αναβάλλεται για δύο μήνες η πρώτη δόση των περικοπών δαπανών δίνοντας χρόνο στο Κογκρέσο να επεξεργασθεί ένα σχέδιο που θα υποκαθιστά αυτές τις περικοπές.

Φυσικά, ο λόγος περί περικοπών αφορά αποκλειστικά τις κοινωνικές δαπάνες, που δεν προσδιορίζονται και απλώς πήραν δίμηνη αναβολή.

Χιονοστιβάδα περικοπών ενόψει

Τα πάντα είναι ανοικτά. Η μεγαλύτερη αγωνία όλου του πολιτικού προσωπικού, βουλευτών και των δύο κομμάτων αλλά και του Λευκού Οίκου, για την αποφυγή του δημοσιονομικού βάραθρου, ήταν ότι σε περίπτωση που θα τίθονταν σε εφαρμογή οι αυτόματες περικοπές, μεγάλο μέρος θα ήταν στις αμυντικές δαπάνες. Αν και ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, σε σχέση με τις δαπάνες, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου - CBO, και πάλι θα ήταν σχεδόν μηδαμινές, καθώς έχουν διαμοιραστεί με τέτοιο τρόπο σε διάφορα νομοσχέδια, ώστε και στην περίπτωση των αυτόματων περικοπών η «ζημία» να ήταν η μικρότερη δυνατή. Οι περικοπές που έχουν προγραμματιστεί όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες, για το 2013, σύμφωνα με το CBO είναι μόλις 24 δισεκατομμύρια, πολύ μακριά από τα 500 δισεκατομμύρια που προβάλλουν τα ΜΜΕ και αφορούν τις περικοπές σε βάθος δεκαετίας, και κατά κύριο λόγο μετά την πενταετία. Αμφίβολο και εάν γίνουν ποτέ.

Επί τάπητος θα τεθούν οι περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες και ειδικά στα προγράμματα περίθαλψης Medicare και Medicaid, όπου από το 2010 ο Πρόεδρος Ομπάμα έχει καταστήσει σαφές ότι είναι «ανοικτός σε συμβιβασμούς» ...«και ότι το Medicare είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας αύξησης του ελλείμματος». Παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα Medicare όπως και το Medicaid χρηματοδοτούνται από ξεχωριστούς φόρους που δεν περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό ως έσοδα του κράτους και όταν έκανε τις δηλώσεις αυτές ο Πρόεδρος Ομπάμα, το Medicare παρείχε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε 48 εκατομμύρια Αμερικανούς - 40 εκατομμύρια ηλικιωμένους άνω των 65 ετών και 8 εκατομμύρια ανθρώπους με αναπηρίες και ειδικές ανάγκες. Το «δημόσιο πρόγραμμα» καλύπτει μόλις το 50% των ιατρικών δαπανών, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι στη συμφωνία για την αποφυγή του «δημοσιονομικού βάραθρου» αποτρέπεται η μείωση των αμοιβών για τους γιατρούς που λειτουργούν ως θεράποντες ασθενών στο πλαίσιο του προγράμματος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης Medicare.

Το σκηνικό για τη λαίλαπα των περικοπών στήνεται ήδη με την προβολή των αντιδράσεων των οίκων αξιολόγησης και του ΔΝΤ. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο χαρακτηρίζει τη συμφωνία για την αποτροπή του «βάραθρου» «ευπρόσδεκτη πλην ανεπαρκή», καλώντας τους Αμερικανούς βουλευτές να έλθουν σε συμφωνία για ένα «πλήρες σχέδιο» εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών.... «Θα πρέπει ιδιαίτερα να υιοθετηθεί ένα πλήρες σχέδιο, που θα επιτρέπει ταυτόχρονα να εξασφαλιστεί μια αύξηση των πόρων του κράτους και μία συγκράτηση των μεσοπρόθεσμων δαπανών για την κοινωνική ασφάλεια», δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Τζέρι Ράις.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο οίκος αξιολόγησης Moody's, που σε ανακοίνωσή του τονίζει ότι η συμφωνία που επιτεύχθηκε για να μην εφαρμοστεί το υφεσιακό μείγμα από αυξήσεις φόρων και μειώσεις δαπανών, καθιστά πιο ευκρινές το μεσοπρόθεσμο έλλειμμα και την πορεία του χρέους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ότι η συμφωνία «δεν προσφέρει βάση για κάποια ουσιώδη βελτίωση των μεσοσταθμικών δεικτών του ελλείμματος της κυβέρνησης» και τέλος ότι αναμένει περισσότερα δημοσιονομικά μέτρα τους επόμενους μήνες, τα οποία είναι απαραίτητα, ώστε να αποκατασταθεί στο χαρακτηρισμό του «σταθερού» η αρνητική προοπτική για τα κρατικά ομόλογα. Σε αντίθετη περίπτωση θα επηρεαστεί αρνητικά η αξιολόγηση... με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αμερικανική αλλά και παγκόσμια οικονομία.

Τα βάρη στους εργαζόμενους

Οι περικοπές έτσι κι αλλιώς σχεδιάζονται επί μακρόν με συναίνεση των δύο αστικών κομμάτων, Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων. Απομένει να συγκεκριμενοποιηθούν και να ανακοινωθούν, ενώ θεωρείται δεδομένο ότι το έργο του καλού Ομπάμα, των κακών Ρεπουμπλικανών και του «ζητούμενου αποτελέσματος» - αρχικά του «γκρεμού» τώρα των περικοπών - θα επαναληφθεί.

Ωστόσο, εκ των περικοπών ακόμη και αυτό το φορολογικό πακέτο της συμφωνίας που επετεύχθη είναι αποκαλυπτικό όσον αφορά τον ταξικό χαρακτήρα όλων των μέτρων που λαμβάνονται και του περιεχομένου των οποιωνδήποτε συμφωνιών. Εξάλλου, η πολύκροτη συμφωνία περιέχει πολύ περισσότερα από όσα προβάλλει η κυβέρνηση Ομπάμα όπως για παράδειγμα τη μη ανανέωση των φοροαπαλλαγών βάσει του εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες, η ανανέωσή του θα σημάνει την επιβάρυνση του 77% των Αμερικανών με μεσαία, μικρομεσαία και κατώτερα εισοδήματα με επιπρόσθετη φορολόγηση κατά 2% περίπου. Σύμφωνα με την ανάλυση της εφημερίδας Ουάσιγκτον Ποστ, μόνο και μόνο η λήξη των φοροαπαλλαγών όσον αφορά το εισόδημα θα επιβαρύνει μια μέση οικογένεια με 50.000 ετήσιο εισόδημα με επιπλέον 1.000 δολάρια σε φόρους.

Είναι εξωφρενικό ότι ενόσω περικόπηκαν οι φοροαπαλλαγές των μισθωτών σε συνδυασμό με την απώλεια των προγραμμάτων ανακούφισης του χρέους (δάνεια κατοικιών κ.λπ.) για τα μεσαία και χαμηλότερα εισοδήματα (ας σημειωθεί ότι απλώς αναβλήθηκε για ένα χρόνο η επιβολή του μέτρου που προβλέπει η φορολογική νομοθεσία και σύμφωνα με το οποίο μία υποθήκη σπιτικού πρέπει να δηλώνεται ως εισόδημα) προβλέπονται φοροαπαλλαγές ύψους 43 εκατομμυρίων για το NASCAR, δηλαδή τους αγώνες ταχύτητας αυτοκινήτων, 150 εκατομμυρίων για τη βιομηχανία του Χόλιγουντ. Ακόμη και φοροαπαλλαγές για τους παραγωγούς ρουμιού προβλέπονται.

Τέλος, όσον αφορά την υποτιθέμενη φορολόγηση των «μερισμάτων» και πάλι αφορά φυσικά πρόσωπα, καθώς παρατείνεται η ισχύς των φοροαπαλλαγών για τις μεγάλες επιχειρήσεις - «active financing exception» και «CFC look-thru rules». «Η παράταση της ισχύος των εξαιρέσεων θα κοστίσει στο υπουργείο Οικονομικών έσοδα ύψους 9,4 δισεκατομμυρίων μόνο για το 2013» σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της επιτροπής της Γερουσίας για τη φορολογία όπως αναφέρει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς» που καταλήγει ότι η συμφωνία επισημοποιεί και θεσμοθετεί την πάγια τακτική των μεγάλων επιχειρήσεων, των πολυεθνικών και των τραπεζών «να παρκάρουν τα κέρδη τους στο εξωτερικό και να φοροδιαφεύγουν συστηματικά και κατ' εξακολούθηση».

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ