Για τα περί «διάσωσης» των τραπεζών

Για τα περί «διάσωσης» των τραπεζών

Μεγαλώνει στην ΕΕ ο προβληματισμός και η ανησυχία για τη διαχείριση της βαθιάς κρίσης με ελεγχόμενη καταστροφή κεφαλαίου, διαδικασία που αφορά και τις τράπεζες. Σ' αυτήν την κατεύθυνση, τα αστικά επιτελεία προσπαθούν να βρουν τρόπους, ώστε οι λεγόμενες «προβληματικές» τράπεζες να «εξυγιαίνονται» με ίδιους, δηλαδή των ίδιων των τραπεζών, ή εθνικούς πόρους, ώστε να μη διαχέεται η ζημιά σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ, δηλαδή να μη δίνουν τα κράτη - μέλη δάνεια, όπως στην Ελλάδα, στο κράτος του οποίου κάποια ή κάποιες τράπεζες κινδυνεύουν για να τις σώσουν, ή μέσω του μηχανισμού ESM όπως στην Ισπανία, τα κεφάλαια του οποίου επίσης δίνονται από τα κράτη - μέλη, άρα και σε βάρος των δικών τους οικονομιών. Βεβαίως, επειδή οι καπιταλιστικές οικονομίες διαπλέκονται μεταξύ τους, ιδιαίτερα δε στην ΕΕ και ακόμη περισσότερο στην Ευρωζώνη που προωθούν την ολοένα και στενότερη διαπλοκή τους, υπάρχουν ζητήματα που τους απασχολούν, όπως από τη μια να μην πληρώνουν όλοι, όπως λέμε παραπάνω, αλλά από την άλλη να μην χτυπηθεί το τραπεζικό σύστημα κράτους -μέλους γιατί μπορεί να κάνει ζημιά συνολικά στην Ευρωζώνη, ενώ τους ενδιαφέρει πάντα η συμβολή στη σωτηρία μιας καπιταλιστικής οικονομίας, από την κρίση. Εδώ, λοιπόν, και τα διλήμματα, οι ανταγωνισμοί, οι επιφυλάξεις που φέρνει η Γερμανία. Σε ποιο πράγμα; Στη λεγόμενη τραπεζική ένωση που στήνουν στην ΕΕ και η οποία προωθείται εν μέσω ισχυρών ανταγωνισμών.

Σε σχέση με τη διάσωση των τραπεζών, αυτό που εξετάζεται, είναι μια τράπεζα να «διασώζεται» πρωτίστως με λεφτά των καταθετών της (όπως έγινε στην περίπτωση της Κύπρου). Και αυτό είναι μέρος της καταστροφής κεφαλαίων. Την πληρώνουν οι καταθέτες. Στη συνέχεια, αν χρειαστεί, θα παρεμβαίνει το κράτος και τελικά ένα κοινό ευρωπαϊκό ταμείο, που θα διαθέτει όμως πόρους ελάχιστους (60 - 70 δισ. ευρώ) σε σχέση με τις υπολογιζόμενες ανάγκες των «προβληματικών» τραπεζών σε όλη την ΕΕ, που από ορισμένες πηγές υπολογίζονται μέχρι και στα 2,9 τρισ. ευρώ! Τελευταία εξέλιξη στα παζάρια για τη λεγόμενη «τραπεζική ένωση» είναι η πρόταση που παρουσίασε η Κομισιόν για τη σύσταση Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης (SRM). Η πρόταση αυτή έρχεται σε συνέχεια των αποφάσεων του ΕΚΟΦΙΝ στις 26 Ιούνη και της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 20 Μάη. Θα ακολουθήσουν διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο, με στόχο η τελική συμφωνία, για την οδηγία σχετικά με την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών, να διαμορφωθεί μέχρι το φθινόπωρο.

***

Πώς προβλέπεται να λειτουργεί ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης; Η ΕΚΤ, ως εποπτική αρχή, θα επισημαίνει πότε μια τράπεζα στην Ευρωζώνη ή σε κράτος - μέλος που συμμετέχει στην Τραπεζική Ενωση αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και πρέπει να εξυγιανθεί. Ενα Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης, αποτελούμενο από εκπροσώπους της ΕΚΤ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδιων εθνικών αρχών (της χώρας όπου η τράπεζα έχει την έδρα της, καθώς και υποκαταστήματα ή/και θυγατρικές), θα προετοιμάζει την εξυγίανση. Το Ενιαίο Συμβούλιο θα έχει εξουσίες σχετικές με τον καθορισμό της διαδικασίας, ποια εργαλεία θα χρησιμοποιηθούν και πώς θα συμμετάσχει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εξυγίανσης. Το Ταμείο αυτό θα συσταθεί υπό τον έλεγχο του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης, με στόχο τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας μεσοπρόθεσμης χρηματοδότησης κατά τη διάρκεια της αναδιάρθρωσης της προβληματικής τράπεζας. Θα χρηματοδοτηθεί από συνεισφορές του τραπεζικού τομέα (θα συμβάλουν, δηλαδή, εκ των προτέρων οι τράπεζες με κεφάλαια για την εξυγίανση όταν αυτό χρειαστεί). Φαίνεται ότι και εδώ υπάρχουν ανταγωνισμοί, με δεδομένο το γεγονός ότι δύσκολα μια τράπεζα διαθέτει κεφάλαιο για τη διάσωση μιας άλλης ανταγωνίστριας εκτός και αν υπάρχει ισχυρό αντάλλαγμα. Αλλωστε, η κρίση καταστρέφει, επομένως μπορεί να καταστρέψει μια τράπεζα, αλλά οδηγεί και σε συγκεντροποίηση του κεφαλαίου και στο χρηματοπιστωτικό τομέα. Κάποιες άλλες τράπεζες θα δυναμώνουν, παίρνοντας το μερίδιό που είχαν στη αγορά αυτές που θα κλείσουν. Κερδισμένες θα βγουν οι ισχυρότερες τράπεζες.

Με βάση τις αποφάσεις του τελευταίου ΕΚΟΦΙΝ, η διάσωση μιας τράπεζας που κρίνεται υπερχρεωμένη και προβληματική, θα γίνεται με επιβάρυνση κατά σειρά των μετόχων της, των κατόχων ομολόγων και των κατόχων καταθέσεων πάνω από 100.000 ευρώ. Επιπλέον, όμως, προβλέπεται η επιβολή εισφοράς σε όλες τις τράπεζες ίσης με το 1,3% των ασφαλισμένων καταθέσεων όλων των καταθετών και των κάτω από 100.000 ευρώ που θα καταλήγει στα λεγόμενα «εθνικά ταμεία εκκαθάρισης» και σε μια πορεία στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Εξυγίανσης. Τα κονδύλια αυτά, αυτονόητα, θα αφαιρούνται από τους καταθέτες.

***

Το συμπέρασμα που πρέπει να κρατήσει ο λαός, είναι ότι έτσι κι αλλιώς, η συζήτηση για τη λεγόμενη διάσωση των τραπεζών δεν αφορά τα δικά του συμφέροντα αλλά τη διαχείριση της κρίσης προς όφελος των αστών και τα μεταξύ τους ανταγωνιστικά συμφέροντα. Η πείρα, όμως, έχει δείξει ότι οι καπιταλιστικοί ανταγωνισμοί, όσο οξύνονται τόσο μεγαλύτερη είναι η επίθεση των καπιταλιστών στους εργαζόμενους. Δεν πρέπει να βλέπει κανείς αυτούς τους ανταγωνισμούς για τις τράπεζες, ανεξάρτητα από τους γενικότερους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Αλλωστε, οι τράπεζες διαπλέκονται με άλλους τομείς της οικονομίας, ανήκουν σε μονοπωλιακούς ομίλους - ιδιοκτήτες και άλλων επιχειρήσεων. Τη χασούρα των τραπεζών οι όμιλοι ιδιοκτήτες τους θα τη βγάλουν από την ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Και αυτό το παράδειγμα αποκαλύπτει ότι ο καπιταλισμός στην εποχή των μονοπωλίων δεν έχει τίποτα να δώσει στους εργαζόμενους. Να γιατί χρειάζεται κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων και εργατική - λαϊκή εξουσία.