Για τις μάχες στο Μάλι - Μάδι
Αγαπητοί φίλοι
Είναι γεγονός ότι πραγματοποιείτε, μια πολύ ενδιαφέρουσα και υπεύθυνη δουλιά, για το "Δημοκρατικό Στρατό", που επί δεκάδες χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου, ήταν στην αφάνεια. Δε θέλω να αναμειχτώ στο έργο σας, νομίζω ότι πάτε αρκετά καλά και σας συγχαίρω. Με το γράμμα αυτό θέλω να επισημάνω ορισμένα πράγματα, που θεωρώ απαραίτητα και τα οποία συγκεκριμενοποιούν ορισμένα παραβλεπόμενα.
Για τον "Κλέφτη"
Η ψηλότερη κορυφή του Σμόλικα είναι το 2637 ύψωμα. Ο "Κλέφτης" βρίσκεται δυτικότερα απέναντι από την Κόνιτσα, 3-4 περίπου χιλιόμετρα και από την Κόνιτσα περίπου 5 - 6 χιλιόμετρα, πάνω από το Ελευθεροχώρι. Στον "Κλέφτη" θυμάμαι τραυματίστηκε και ο Γρ. Φαράκος, που τότε έφυγε για τις λαϊκές δημοκρατίες και δε θυμάμαι, αν ξαναεπέστρεψε.
Για τον "Κλέφτη", είχε γράψει ο Α. Σπήλιος, ένα πολύ ωραίο χρονικό. Ο γράφων στον "Κλέφτη" άρχισε τη "δημοσιογραφική" του καριέρα. Είχα γράψει μερικά "αθώα" ρεπορτάζ. Εμείς τότε γράφαμε.... ό,τι κάναμε κι ό,τι βλέπαμε. Την ημέρα είχαμε μάχες, το βράδυ με κανένα "κερί" ή φακό, αλλά τις περισσότερες φορές με "δαδί", που έβγαζε και πολύ καπνό και μοιάζαμε περισσότερο με "μηχανικούς", παρά με μαχητές. Οι μάχες ήταν ιδιαίτερα αιματηρές τις ημέρες που ήρθε στην πρώτη γραμμή ο στρατηγός Βαν Φλιτ σε απόσταση μόλις 1.500 μέτρων. Το χρονικό της Ε. Παχή για τις μάχες στον "Κλέφτη" είναι αρκετά παραστατικό και δε χρειάζεται κανείς να προσθέσει τίποτε περισσότερο.
Για το Μάλι - Μάδι
Οι μάχες στο Μάλι - Μάδι, άρχισαν τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτέμβρη του 1948. Ο στρατός της Αθήνας, με τον "αέρα" του Γράμμου κατέλαβε αιφνιδιαστικά όλο το Μάλι - Μάδι και έφτασε πάνω από την Κρυσταλλοπηγή. Πριν ακόμα κατοχυρώσει τις θέσεις του, τα τμήματα του ΔΣΕ, με αντεπιθέσεις ανακατέλαβαν τις μισές περίπου κορυφές του πετρώδους αυτού υψώματος. Τελείωσεο κύκλος των μαχών εκείνων στις 22 Σεπτεμβρίου 1948, με τη διάλυση του 522 τάγματος του στρατού της Αθήνας, επικεφαλής του οποίου ήταν ο λοχαγός Σουμελίδης. Το τάγμα αυτό κρατούσε θέσεις πάνω από την Αγία Κυριακή Καστοριάς. Τα στοιχεία που δίνετε για τον αριθμό των δυνάμεων του ΔΣΕ, είναι σωστά σχεδόν. Ο,τι αφορά τις δυνάμεις του στρατού της Αθήνας, είναι μειωμένα. Οι δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού γύρω από το Βίτσι κι αυτές που έπαιρναν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις, υπολογίζονταν σε 37.000 άνδρες.
Στις μάχες εκείνες από μέρους του ΔΣΕ, πήραν μέρος 5 - 5.500 μαχητές.
Οπως όταν άνοιξε το "ρήγμα" στο βόρειο τμήμα της Αλεβίτσας, τη "Χελώνα" ή Γκίνοβα, το τάγμα τότε του Ηλ. Αλευρά, αδελφού του πρώην (αποθανόντα πλέον) προέδρου της Βουλής Γιάννη Αλευρά, έτσι και στο Μάλι - Μάδι κρατούσε τον κεντρικό τομέα του μετώπου, απέναντι από το στρατηγικής σημασίας ύψωμα "Σουλιό".
Συνήθως ο ΔΣΕ, επιτίθονταν τη νύχτα. Την ημέρα, όμως, εκείνη άρχισε στις 2 το μεσημέρι, κάπως "ανορθόδοξα" και ένα τυχαίο επεισόδιο, που πέρασε απαρατήρητο έφερε την αναπάντεχη ανατροπή. Από το πρωί όσοι ήταν ελαφρά τραυματίες και μεταξύ αυτών και ο γράφων, μας έμασαν όλους, για να ενισχύσουμε την επίθεση. Είχαν συγκεντρωθεί 18 μαχητές από τα αναρρωτήρια ή τη διάθεση των διοικήσεων. Οι 7 ήταν μαχήτριες. Μας χώρισαν σε δύο ομάδες και επικεφαλής είχαν τοποθετήσει τον υπογράφονται. Δε γνωριζόμασταν καν. Μας έθεσαν στη διάθεση του Ηλ. Αλευρά, που ήταν ήδη διοικητής της 16ης ταξιαρχίας του ΔΣΕ, μετά το Γράμμο. Και ενώ οι επιθέσεις του Δημοκρατικού Στρατού συνεχίζονταν, και στον ουρανό κυριαρχούσε η αεροπορία του αντιπάλου, που βομβάρδιζε και πολυβολούσε ανελέητα, ο Ηλ. Αλευράς μάς έδωσε αποστολή, να περάσουμε στα μετόπισθεν του υψώματος "Σουλιό" και να "πιάσουμε" το διοικητή του τάγματος, που κρατούσε το ύψωμα. Προηγούμενα, οι ανιχνευτές του ΔΣΕ είχαν επισημάνει τη διοίκηση του αντιπάλου τάγματος.
Περάσαμε με καταπληκτική ταχύτητα, μια απόσταση περίπου 150 - 200 μέτρων από τις θέσεις μας και τους πρόποδες του υψώματος, υποστηριζόμενοι από ισχυρά πυρά των ολμοβόλων, που τα είχαν φέρει τις παραμονές της επίθεσης (ήταν γερμανικής προέλευσης και είχαν βλήματα 14 κιλών και θεωρήθηκαν το "μυστικό όπλο" του ΔΣΕ). Ανεβήκαμε "ανενόχλητα" σχεδόν από ένα κοίλωμα του υψώματος πιάνοντας τα κλαδιά και τις ρίζες των θάμνων... και ξαφνικά, όταν ανεβήκαμε απάνω στο ύψωμα, βρεθήκαμε στο σημείο στήριξης των δυο ταγμάτων του εχθρού. Το σημείο εκείνο ήταν τελείως αφύλαχτο. Με τον ενθουσιασμό που μας κυρίεψε "ξεχάσαμε" την αποστολή μας και με τα δύο οπλοπολυβόλα που είχαμε - ένα ήταν μυδράλιο - ανοίξαμε πυρά στα πλευρά των δύο ταγμάτων δίχως να το ξέρουμε. Το αποτέλεσμα ήταν, ο εχθρός να αιφνιδιαστεί και οι στρατιώτες να εγκαταλείψουν τις θέσεις και να τρέχουν προς τις χαράδρες μπουλούκια. Υστερα από λίγο ο στρατός έφευγε άτακτα από όλα τα υψώματα. Τρέξαμε με μια ομάδα από 5 μαχητές να "πιάσουμε" τον ταγματάρχη, αλλά αυτός με το επιτελείο του είχε γίνει άφαντος. Στη διοίκηση βρήκαμε έναν τηλεφωνητή τραυματία στο πόδι, στημένο ασύρματο και σε μια "φουφού" τηγανίζονταν"σαρδέλες". Υπήρχε κρασί και ούζο στο τραπέζι. Ριχτήκαμε να κυνηγήσουμε αυτούς που έφευγαν και κατορθώσαμε να πιάσουμε κάπου 35 - 37 αιχμαλώτους. Υστερα από λίγα λεπτά στο ύψωμα ανέβηκαν τα τμήματα της 16ης ταξιαρχίας και μέχρι το σούρουπο ο ΔΣΕ, κυριάρχησε σ' ολόκληρο το Μάλι - Μάδι.
Το ενδιαφέρον είναι, ότι όχι μόνο ο στρατός της Αθήνας αιφνιδιάστηκε, αλλά και η δικιά μας διοίκηση και εμείς. Δεν περιμέναμε αυτό το αναπάντεχο. Αν η διοίκησή μας. τότε, πίστευε σε κάτι τέτοιο ίσως εκμεταλλευόταν την επιτυχία. Οπως γράφω και παραπάνω, είχαμε πάρει αποστολή να πιάσουμε "γλώσσα" τον ταγματάρχη και δίχως ακόμα καν να το φανταστούμε, παίξαμε κάποιο ρόλο που συντέλεσε κι αυτό στην ανατροπή του εχθρού στο Μάλι - Μάδι. Εμείς δεν ήμασταν καν συγκροτημένο τμήμα. Τα άλλα που γράφετε εσείς, είναι στα πλαίσια της πραγματικότητας. Η νίκη του ΔΣΕ στο Μαλί - Μάδι, ήταν ίσως μια από τις σημαντικότερες και ο αριθμός των αιχμαλώτων ο μεγαλύτερος μέχρι τότε. Στον γράφοντα δόθηκε μετά τη μάχη διμοιρία και πρόταση για το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Ανάλογα για τους άλλους...
Με συναγωνιστικούς χαιρετισμούς.
Γ. ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ "
Για την πορεία των αόπλων της Ρούμελης
"Αγαπητέ "Ριζοσπάστη"
Παρακαλώ να φιλοξενήσετε στις σελίδες σου τα παρακάτω, σχετικά με την πορεία των άοπλων της Ρούμελης, της "Ηρωικής Πορείας Αόπλων Ρούμελης", όπως τη λέγαμε τότε, στα χρόνια του Εμφύλιου, που ο λαός μας πάλευε με το όπλο στο χέρι, ενάντια στους Αγγλοαμερικανούς ιμπεριαλιστές και το μοναρχοφασιστικό καθεστώς των Αθηνών, για λευτεριά, ανεξαρτησία, δημοκρατία, την ειρήνευση στον τόπο μας, για το σοσιαλισμό, χωρίς ξένους "προστάτες", που με τις επεμβάσεις τους, τόσα δεινά έφεραν στην πολύπαθη πατρίδα μας, για τα συμφέροντά τους.
Η έκθεση, που δημοσιεύετε στο "Ρ", μέρος 48ο, στις 25 Δεκέμβρη 1996, σχετικά με την πορεία των αόπλων Ρούμελης, συμπεραίνω ότι την έχει κάνει ο Γούσιας, ο οποίος, μαζί με τους άοπλους, πορεύτηκε απ' τη Ρούμελη μέχρι το ΓΑ του ΔΣΕ.
Η έκθεση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Γιατί αναφέρεται μόνο σε όσα ήταν γνωστά στους συντάκτες της έκθεσης, ώσπου να φτάσουν στον προορισμό τους και δεν αναφέρεται καθόλου για άλλους 300 άοπλους, που συγχωνεύτηκαν στο τάγμα του Δούκα, της 16ης ταξιαρχίας. Το τάγμα αυτό έφτασε στον προορισμό του, δηλαδή στη Λυκόραχη πάνω στο Γράμμο, στις 24 Απρίλη του 1948. Σχεδόν ύστερα από ένα μήνα, αφ' ότου έφτασε ο Γούσιας και οι υπόλοιποι.
Συγκεκριμένα, το τάγμα του Δούκα - διοικητής - και με ΠΕ το Σπύρο, με 300 άοπλους Ρουμελιώτες και Ρουμελιώτισσες, στις 19 Μάρτη 1948, κινήθηκε από τα Καλύβια του Αρβανίτη, πάνω, ψηλά στα Πιέρια, μέσα σε μια πολύ πυκνή χιονόπτωση και ομίχλη, ΝΑ του χωριού Ρητίνη, για το αποφασιστικό πέρασμά μας τη νύχτα προς το Βόρειο Ολυμπο. Εκείνη τη μέρα είχαμε κι έναν λιποτάκτη, ο οποίος έφυγε και παρουσιάστηκε στη Ρητίνη, όπου υπήρχε στρατός, ΜΑΥδες και χωροφύλακες και ασφαλώς θα εξέθεσε την κατάσταση, στην οποία βρισκόταν το τμήμα και ιδιαίτερα οι άοπλοι, νηστικοί, κρυοπαγημένοι, παγωμένοι στην κυριολεξία, μ' ένα κομμάτι μουλαρίσιο κρέας στα στομάχια τους. Ημασταν γνώστες, ότι κάπου στο πέρασμά μας θα μας έχουν στήσει καρτέρι, γι' αυτό, μόλις νύχτωσε κινηθήκαμε τον κατήφορο στα χιόνια, με προφυλάξεις, εμπροσθοφυλακές, περιπόλους και ανιχνεύσεις.
Πράγματι, όταν κάποτε, κοντά το πρωί, φτάσαμε χαμηλά και πατήσαμε ξύχιονο και βαδίζαμε κάπως ελεύθερα, φτάνοντας σε κάτι ξέλακκα, πέσαμε πάνω στην ενέδρα τους και μας άρχισαν μ' ένα οπλοπολυβόλο να βάζουν με συνεχείς ριπές...
...Σ' αυτή την ενέδρα χάσαμε περί τους εξήντα άοπλους, κοπέλες, που φοβήθηκαν από τις ριπές και κρύφτηκαν στους θάμνους, οι περισσότερες από τις οποίες μας βρήκαν την επομένη στο λημέρι μας, κοντά στα ριζά του Ολύμπου...
Στις 24 του Μάρτη το μεσημέρι, εκμεταλλευόμενοι την ομίχλη και την πυκνή χιονόπτωση, κινήσαμε ΒΑ του φιλόξενου λημεριού μας, περάσαμε πάνω από το Λιτόχωρο και τη Λεπτοκαρυά και φτάσαμε μ' ένα μπόι φρέσκο χιόνι, χωρίς υπερβολή, πάνω, ψηλά, στα τελευταία έλατα του Ολύμπου, όπου μείναμε να περάσει η φοβερή νύχτα. Εδώ, εκείνο το καταραμένο βράδυ, χάσαμε περί τους 40, κυρίως άντρες, που πάγωσαν, αφού έπεσαν και κοιμήθηκαν πάνω στα χιόνια, χωρίς να ενδιαφερθούν για τη ζωή τους και παρ' όλες τις φωνές μας να κινούνται για να μην παγώσουν.
Στις 25 Μάρτη, μέρα της εθνικής μας γιορτής, φτάσαμε πάνω από το χωριό Καρυά του Ολύμπου. Από το Βόρειο Ολυμπο, τώρα, βρεθήκαμε στο Νότιο Ολυμπο και σωθήκαμε. Εδώ, βρήκαμε ψωμί! Τα καλαμπόκια και οι πατάτες, αμάζευτα από το φθινόπωρο, που εκτόπισαν τους κατοίκους της Καρυάς στη Λάρισα, είχαν μείνει στα χωράφια και τα περιβόλια. Τα συγκεντρώναμε, αλέσαμε το καλαμπόκι στο μύλο κι έτσι φάγαμε, ψωμί, μπομπότα, που ζεστή ήταν σκέτο μέλι!
Καθυστερήσαμε, όμως, πολύ εδώ στα υψώματα της Καρυάς και τούτο γιατί μαζί μας είχαμε περί τους 60 κρυοπαγημένους και τραυματίες, αρρώστους και έπρεπε να τους ασφαλίσουμε κάπου, δε θα τους αφήναμε τους συντρόφους μας στο έλεος της τύχης τους. Και όταν αυτό έγινε κατορθωτό, κινήσαμε στις 18 Απρίλη, περάσαμε τη δημοσιά Ελασσόνας - Κατερίνης στο ύψος του Μικρού Ελευθεροχωρίου και περάσαμε στα Αντιχάσια, χωρίς να συναντήσουμε στρατό πουθενά...
...Στις 24 Απρίλη 1948, φτάσαμε στο χωριό Λυκόραχη, όπου παραδώσαμε τους άοπλους στο ΓΑ κι εμείς, φύγαμε για τη Σχολή Αξιωματικών του ΓΑ του ΔΣΕ, στην Αετομηλίτσα...
Καραντζάς Ηλίας του Νικολάου".
Για την ΟΕΝΟ
Επιστολή μάς έστειλε, επίσης, ο αναγνώστης μας από την Αθήνα, Μιχάλης Σαρδής, μέλος τότε της ΟΕΝΟ (Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων), ο οποίος, αναφερόμενος στο μέρος του αφιερώματος της Κυριακής 19/1/97, σχετικά με την προσφορά των ναυτεργατών, σημειώνει τα εξής: Το όνομα του ναυτεργάτη, μαχητή του ΔΣΕ, για τον οποίο ο ραδιοσταθμός "Ελεύθερη Ελλάδα" είχε αφιερώσει, τότε, το τόσο επαινετικό για την ανδρεία του σχόλιο ήταν ο Παντελής Κυριακίδης. Μας διορθώνει ακόμη - και δίκαια - τον ακριβή τίτλο της ΟΕΝΟ, ο οποίος δεν αναφερόταν σωστά στο μέρος αυτό του αφιερώματος. Τέλος, ο συσχετισμός που κάνει με τον προαναφερόμενο μαχητή του ΔΣΕ, Κυριακίδη, και τον αναφερόμενο στην τότε απόφαση του ΠΓ, Κυριαζίδη, δεν είναι σωστός. Πρόκειται περί διαφορετικών προσώπων.
Αγαπητοί φίλοι
Είναι γεγονός ότι πραγματοποιείτε, μια πολύ ενδιαφέρουσα και υπεύθυνη δουλιά, για το "Δημοκρατικό Στρατό", που επί δεκάδες χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου, ήταν στην αφάνεια. Δε θέλω να αναμειχτώ στο έργο σας, νομίζω ότι πάτε αρκετά καλά και σας συγχαίρω. Με το γράμμα αυτό θέλω να επισημάνω ορισμένα πράγματα, που θεωρώ απαραίτητα και τα οποία συγκεκριμενοποιούν ορισμένα παραβλεπόμενα.
Για τον "Κλέφτη"
Η ψηλότερη κορυφή του Σμόλικα είναι το 2637 ύψωμα. Ο "Κλέφτης" βρίσκεται δυτικότερα απέναντι από την Κόνιτσα, 3-4 περίπου χιλιόμετρα και από την Κόνιτσα περίπου 5 - 6 χιλιόμετρα, πάνω από το Ελευθεροχώρι. Στον "Κλέφτη" θυμάμαι τραυματίστηκε και ο Γρ. Φαράκος, που τότε έφυγε για τις λαϊκές δημοκρατίες και δε θυμάμαι, αν ξαναεπέστρεψε.
Για τον "Κλέφτη", είχε γράψει ο Α. Σπήλιος, ένα πολύ ωραίο χρονικό. Ο γράφων στον "Κλέφτη" άρχισε τη "δημοσιογραφική" του καριέρα. Είχα γράψει μερικά "αθώα" ρεπορτάζ. Εμείς τότε γράφαμε.... ό,τι κάναμε κι ό,τι βλέπαμε. Την ημέρα είχαμε μάχες, το βράδυ με κανένα "κερί" ή φακό, αλλά τις περισσότερες φορές με "δαδί", που έβγαζε και πολύ καπνό και μοιάζαμε περισσότερο με "μηχανικούς", παρά με μαχητές. Οι μάχες ήταν ιδιαίτερα αιματηρές τις ημέρες που ήρθε στην πρώτη γραμμή ο στρατηγός Βαν Φλιτ σε απόσταση μόλις 1.500 μέτρων. Το χρονικό της Ε. Παχή για τις μάχες στον "Κλέφτη" είναι αρκετά παραστατικό και δε χρειάζεται κανείς να προσθέσει τίποτε περισσότερο.
Για το Μάλι - Μάδι
Οι μάχες στο Μάλι - Μάδι, άρχισαν τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτέμβρη του 1948. Ο στρατός της Αθήνας, με τον "αέρα" του Γράμμου κατέλαβε αιφνιδιαστικά όλο το Μάλι - Μάδι και έφτασε πάνω από την Κρυσταλλοπηγή. Πριν ακόμα κατοχυρώσει τις θέσεις του, τα τμήματα του ΔΣΕ, με αντεπιθέσεις ανακατέλαβαν τις μισές περίπου κορυφές του πετρώδους αυτού υψώματος. Τελείωσεο κύκλος των μαχών εκείνων στις 22 Σεπτεμβρίου 1948, με τη διάλυση του 522 τάγματος του στρατού της Αθήνας, επικεφαλής του οποίου ήταν ο λοχαγός Σουμελίδης. Το τάγμα αυτό κρατούσε θέσεις πάνω από την Αγία Κυριακή Καστοριάς. Τα στοιχεία που δίνετε για τον αριθμό των δυνάμεων του ΔΣΕ, είναι σωστά σχεδόν. Ο,τι αφορά τις δυνάμεις του στρατού της Αθήνας, είναι μειωμένα. Οι δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού γύρω από το Βίτσι κι αυτές που έπαιρναν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις, υπολογίζονταν σε 37.000 άνδρες.
Στις μάχες εκείνες από μέρους του ΔΣΕ, πήραν μέρος 5 - 5.500 μαχητές.
Οπως όταν άνοιξε το "ρήγμα" στο βόρειο τμήμα της Αλεβίτσας, τη "Χελώνα" ή Γκίνοβα, το τάγμα τότε του Ηλ. Αλευρά, αδελφού του πρώην (αποθανόντα πλέον) προέδρου της Βουλής Γιάννη Αλευρά, έτσι και στο Μάλι - Μάδι κρατούσε τον κεντρικό τομέα του μετώπου, απέναντι από το στρατηγικής σημασίας ύψωμα "Σουλιό".
Συνήθως ο ΔΣΕ, επιτίθονταν τη νύχτα. Την ημέρα, όμως, εκείνη άρχισε στις 2 το μεσημέρι, κάπως "ανορθόδοξα" και ένα τυχαίο επεισόδιο, που πέρασε απαρατήρητο έφερε την αναπάντεχη ανατροπή. Από το πρωί όσοι ήταν ελαφρά τραυματίες και μεταξύ αυτών και ο γράφων, μας έμασαν όλους, για να ενισχύσουμε την επίθεση. Είχαν συγκεντρωθεί 18 μαχητές από τα αναρρωτήρια ή τη διάθεση των διοικήσεων. Οι 7 ήταν μαχήτριες. Μας χώρισαν σε δύο ομάδες και επικεφαλής είχαν τοποθετήσει τον υπογράφονται. Δε γνωριζόμασταν καν. Μας έθεσαν στη διάθεση του Ηλ. Αλευρά, που ήταν ήδη διοικητής της 16ης ταξιαρχίας του ΔΣΕ, μετά το Γράμμο. Και ενώ οι επιθέσεις του Δημοκρατικού Στρατού συνεχίζονταν, και στον ουρανό κυριαρχούσε η αεροπορία του αντιπάλου, που βομβάρδιζε και πολυβολούσε ανελέητα, ο Ηλ. Αλευράς μάς έδωσε αποστολή, να περάσουμε στα μετόπισθεν του υψώματος "Σουλιό" και να "πιάσουμε" το διοικητή του τάγματος, που κρατούσε το ύψωμα. Προηγούμενα, οι ανιχνευτές του ΔΣΕ είχαν επισημάνει τη διοίκηση του αντιπάλου τάγματος.
Περάσαμε με καταπληκτική ταχύτητα, μια απόσταση περίπου 150 - 200 μέτρων από τις θέσεις μας και τους πρόποδες του υψώματος, υποστηριζόμενοι από ισχυρά πυρά των ολμοβόλων, που τα είχαν φέρει τις παραμονές της επίθεσης (ήταν γερμανικής προέλευσης και είχαν βλήματα 14 κιλών και θεωρήθηκαν το "μυστικό όπλο" του ΔΣΕ). Ανεβήκαμε "ανενόχλητα" σχεδόν από ένα κοίλωμα του υψώματος πιάνοντας τα κλαδιά και τις ρίζες των θάμνων... και ξαφνικά, όταν ανεβήκαμε απάνω στο ύψωμα, βρεθήκαμε στο σημείο στήριξης των δυο ταγμάτων του εχθρού. Το σημείο εκείνο ήταν τελείως αφύλαχτο. Με τον ενθουσιασμό που μας κυρίεψε "ξεχάσαμε" την αποστολή μας και με τα δύο οπλοπολυβόλα που είχαμε - ένα ήταν μυδράλιο - ανοίξαμε πυρά στα πλευρά των δύο ταγμάτων δίχως να το ξέρουμε. Το αποτέλεσμα ήταν, ο εχθρός να αιφνιδιαστεί και οι στρατιώτες να εγκαταλείψουν τις θέσεις και να τρέχουν προς τις χαράδρες μπουλούκια. Υστερα από λίγο ο στρατός έφευγε άτακτα από όλα τα υψώματα. Τρέξαμε με μια ομάδα από 5 μαχητές να "πιάσουμε" τον ταγματάρχη, αλλά αυτός με το επιτελείο του είχε γίνει άφαντος. Στη διοίκηση βρήκαμε έναν τηλεφωνητή τραυματία στο πόδι, στημένο ασύρματο και σε μια "φουφού" τηγανίζονταν"σαρδέλες". Υπήρχε κρασί και ούζο στο τραπέζι. Ριχτήκαμε να κυνηγήσουμε αυτούς που έφευγαν και κατορθώσαμε να πιάσουμε κάπου 35 - 37 αιχμαλώτους. Υστερα από λίγα λεπτά στο ύψωμα ανέβηκαν τα τμήματα της 16ης ταξιαρχίας και μέχρι το σούρουπο ο ΔΣΕ, κυριάρχησε σ' ολόκληρο το Μάλι - Μάδι.
Το ενδιαφέρον είναι, ότι όχι μόνο ο στρατός της Αθήνας αιφνιδιάστηκε, αλλά και η δικιά μας διοίκηση και εμείς. Δεν περιμέναμε αυτό το αναπάντεχο. Αν η διοίκησή μας. τότε, πίστευε σε κάτι τέτοιο ίσως εκμεταλλευόταν την επιτυχία. Οπως γράφω και παραπάνω, είχαμε πάρει αποστολή να πιάσουμε "γλώσσα" τον ταγματάρχη και δίχως ακόμα καν να το φανταστούμε, παίξαμε κάποιο ρόλο που συντέλεσε κι αυτό στην ανατροπή του εχθρού στο Μάλι - Μάδι. Εμείς δεν ήμασταν καν συγκροτημένο τμήμα. Τα άλλα που γράφετε εσείς, είναι στα πλαίσια της πραγματικότητας. Η νίκη του ΔΣΕ στο Μαλί - Μάδι, ήταν ίσως μια από τις σημαντικότερες και ο αριθμός των αιχμαλώτων ο μεγαλύτερος μέχρι τότε. Στον γράφοντα δόθηκε μετά τη μάχη διμοιρία και πρόταση για το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Ανάλογα για τους άλλους...
Με συναγωνιστικούς χαιρετισμούς.
Γ. ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ "
Για την πορεία των αόπλων της Ρούμελης
"Αγαπητέ "Ριζοσπάστη"
Παρακαλώ να φιλοξενήσετε στις σελίδες σου τα παρακάτω, σχετικά με την πορεία των άοπλων της Ρούμελης, της "Ηρωικής Πορείας Αόπλων Ρούμελης", όπως τη λέγαμε τότε, στα χρόνια του Εμφύλιου, που ο λαός μας πάλευε με το όπλο στο χέρι, ενάντια στους Αγγλοαμερικανούς ιμπεριαλιστές και το μοναρχοφασιστικό καθεστώς των Αθηνών, για λευτεριά, ανεξαρτησία, δημοκρατία, την ειρήνευση στον τόπο μας, για το σοσιαλισμό, χωρίς ξένους "προστάτες", που με τις επεμβάσεις τους, τόσα δεινά έφεραν στην πολύπαθη πατρίδα μας, για τα συμφέροντά τους.
Η έκθεση, που δημοσιεύετε στο "Ρ", μέρος 48ο, στις 25 Δεκέμβρη 1996, σχετικά με την πορεία των αόπλων Ρούμελης, συμπεραίνω ότι την έχει κάνει ο Γούσιας, ο οποίος, μαζί με τους άοπλους, πορεύτηκε απ' τη Ρούμελη μέχρι το ΓΑ του ΔΣΕ.
Η έκθεση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Γιατί αναφέρεται μόνο σε όσα ήταν γνωστά στους συντάκτες της έκθεσης, ώσπου να φτάσουν στον προορισμό τους και δεν αναφέρεται καθόλου για άλλους 300 άοπλους, που συγχωνεύτηκαν στο τάγμα του Δούκα, της 16ης ταξιαρχίας. Το τάγμα αυτό έφτασε στον προορισμό του, δηλαδή στη Λυκόραχη πάνω στο Γράμμο, στις 24 Απρίλη του 1948. Σχεδόν ύστερα από ένα μήνα, αφ' ότου έφτασε ο Γούσιας και οι υπόλοιποι.
Συγκεκριμένα, το τάγμα του Δούκα - διοικητής - και με ΠΕ το Σπύρο, με 300 άοπλους Ρουμελιώτες και Ρουμελιώτισσες, στις 19 Μάρτη 1948, κινήθηκε από τα Καλύβια του Αρβανίτη, πάνω, ψηλά στα Πιέρια, μέσα σε μια πολύ πυκνή χιονόπτωση και ομίχλη, ΝΑ του χωριού Ρητίνη, για το αποφασιστικό πέρασμά μας τη νύχτα προς το Βόρειο Ολυμπο. Εκείνη τη μέρα είχαμε κι έναν λιποτάκτη, ο οποίος έφυγε και παρουσιάστηκε στη Ρητίνη, όπου υπήρχε στρατός, ΜΑΥδες και χωροφύλακες και ασφαλώς θα εξέθεσε την κατάσταση, στην οποία βρισκόταν το τμήμα και ιδιαίτερα οι άοπλοι, νηστικοί, κρυοπαγημένοι, παγωμένοι στην κυριολεξία, μ' ένα κομμάτι μουλαρίσιο κρέας στα στομάχια τους. Ημασταν γνώστες, ότι κάπου στο πέρασμά μας θα μας έχουν στήσει καρτέρι, γι' αυτό, μόλις νύχτωσε κινηθήκαμε τον κατήφορο στα χιόνια, με προφυλάξεις, εμπροσθοφυλακές, περιπόλους και ανιχνεύσεις.
Πράγματι, όταν κάποτε, κοντά το πρωί, φτάσαμε χαμηλά και πατήσαμε ξύχιονο και βαδίζαμε κάπως ελεύθερα, φτάνοντας σε κάτι ξέλακκα, πέσαμε πάνω στην ενέδρα τους και μας άρχισαν μ' ένα οπλοπολυβόλο να βάζουν με συνεχείς ριπές...
...Σ' αυτή την ενέδρα χάσαμε περί τους εξήντα άοπλους, κοπέλες, που φοβήθηκαν από τις ριπές και κρύφτηκαν στους θάμνους, οι περισσότερες από τις οποίες μας βρήκαν την επομένη στο λημέρι μας, κοντά στα ριζά του Ολύμπου...
Στις 24 του Μάρτη το μεσημέρι, εκμεταλλευόμενοι την ομίχλη και την πυκνή χιονόπτωση, κινήσαμε ΒΑ του φιλόξενου λημεριού μας, περάσαμε πάνω από το Λιτόχωρο και τη Λεπτοκαρυά και φτάσαμε μ' ένα μπόι φρέσκο χιόνι, χωρίς υπερβολή, πάνω, ψηλά, στα τελευταία έλατα του Ολύμπου, όπου μείναμε να περάσει η φοβερή νύχτα. Εδώ, εκείνο το καταραμένο βράδυ, χάσαμε περί τους 40, κυρίως άντρες, που πάγωσαν, αφού έπεσαν και κοιμήθηκαν πάνω στα χιόνια, χωρίς να ενδιαφερθούν για τη ζωή τους και παρ' όλες τις φωνές μας να κινούνται για να μην παγώσουν.
Στις 25 Μάρτη, μέρα της εθνικής μας γιορτής, φτάσαμε πάνω από το χωριό Καρυά του Ολύμπου. Από το Βόρειο Ολυμπο, τώρα, βρεθήκαμε στο Νότιο Ολυμπο και σωθήκαμε. Εδώ, βρήκαμε ψωμί! Τα καλαμπόκια και οι πατάτες, αμάζευτα από το φθινόπωρο, που εκτόπισαν τους κατοίκους της Καρυάς στη Λάρισα, είχαν μείνει στα χωράφια και τα περιβόλια. Τα συγκεντρώναμε, αλέσαμε το καλαμπόκι στο μύλο κι έτσι φάγαμε, ψωμί, μπομπότα, που ζεστή ήταν σκέτο μέλι!
Καθυστερήσαμε, όμως, πολύ εδώ στα υψώματα της Καρυάς και τούτο γιατί μαζί μας είχαμε περί τους 60 κρυοπαγημένους και τραυματίες, αρρώστους και έπρεπε να τους ασφαλίσουμε κάπου, δε θα τους αφήναμε τους συντρόφους μας στο έλεος της τύχης τους. Και όταν αυτό έγινε κατορθωτό, κινήσαμε στις 18 Απρίλη, περάσαμε τη δημοσιά Ελασσόνας - Κατερίνης στο ύψος του Μικρού Ελευθεροχωρίου και περάσαμε στα Αντιχάσια, χωρίς να συναντήσουμε στρατό πουθενά...
...Στις 24 Απρίλη 1948, φτάσαμε στο χωριό Λυκόραχη, όπου παραδώσαμε τους άοπλους στο ΓΑ κι εμείς, φύγαμε για τη Σχολή Αξιωματικών του ΓΑ του ΔΣΕ, στην Αετομηλίτσα...
Καραντζάς Ηλίας του Νικολάου".
Για την ΟΕΝΟ
Επιστολή μάς έστειλε, επίσης, ο αναγνώστης μας από την Αθήνα, Μιχάλης Σαρδής, μέλος τότε της ΟΕΝΟ (Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων), ο οποίος, αναφερόμενος στο μέρος του αφιερώματος της Κυριακής 19/1/97, σχετικά με την προσφορά των ναυτεργατών, σημειώνει τα εξής: Το όνομα του ναυτεργάτη, μαχητή του ΔΣΕ, για τον οποίο ο ραδιοσταθμός "Ελεύθερη Ελλάδα" είχε αφιερώσει, τότε, το τόσο επαινετικό για την ανδρεία του σχόλιο ήταν ο Παντελής Κυριακίδης. Μας διορθώνει ακόμη - και δίκαια - τον ακριβή τίτλο της ΟΕΝΟ, ο οποίος δεν αναφερόταν σωστά στο μέρος αυτό του αφιερώματος. Τέλος, ο συσχετισμός που κάνει με τον προαναφερόμενο μαχητή του ΔΣΕ, Κυριακίδη, και τον αναφερόμενο στην τότε απόφαση του ΠΓ, Κυριαζίδη, δεν είναι σωστός. Πρόκειται περί διαφορετικών προσώπων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου