Πρός τα μέλη της Διεθνούς Ένωσης Εργατών στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ

 Πρός τα μέλη της Διεθνούς Ένωσης Εργατών στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ

Πηγή: ΚΟΜΕΠ 

- Η ανάρτηση γίνεται με αφορμή την επέτειο του θανάτου του Καρλ Μαρξ... 

Πρώτη Διακήρυξη του Γενικού Συμβουλίου της Διεθνούς Ενωσης Εργατών για το γαλλοπρωσικό πόλεμο. Απόσπασμα από το έργο του Κ. Μαρξ «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 25-31. Γράφτηκε από τον Καρλ Μαρξ και εγκρίθηκε από τη Διεθνή Ενωση των Εργατών, στις 23 Ιούλη του 1870. Εκδόθηκε ταυτόχρονα σαν προκήρυξη σε αγγλική, γερμανική και γαλλική γλώσσα, σύμφωνα με το κείμενο της διακήρυξης. Μεταφράστηκε από τα αγγλικά, παίρνοντας υπόψη και το γερμανικό κείμενο, όπως δημοσιεύτηκε στην έκδοση του 1891.

Στην «Ιδρυτική διακήρυξη της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών», το Νοέμβρη του 1864, λέγαμε: «Αν η χειραφέτηση της εργατικής τάξης απαιτεί την αδελφική συνεργασία των εργατών διάφορων εθνών, πώς θα μπορέσει να εκπληρώσει αυτή τη μεγάλη αποστολή, με μια εξωτερική πολιτική που επιδιώκει εγκληματικούς σκοπούς, που παίζει με τις εθνικές προκαταλήψεις και κατασπαταλά σε ληστρικούς πολέμους το αίμα και τον πλούτο του λαού;». Και καθορίσαμε την εξωτερική πολιτική που επιδίωκε η Διεθνής με τούτα τα λόγια: «Οι απλοί νόμοι της ηθικής και της δικαιοσύνης, που πρέπει να διέπουν τις σχέσεις των χωριστών ατόμων, πρέπει να επιβληθούν σαν ανώτατοι νόμοι στις σχέσεις ανάμεσα στα έθνη».

Καθόλου παράξενο, λοιπόν, ότι ο Λουδοβίκος Βοναπάρτης, που είχε σφετεριστεί την εξουσία, εκμεταλλευόμενος την ταξική πάλη στη Γαλλία και που την παρέτεινε με μια σειρά εξωτερικούς πολέμους, μεταχειρίστηκε από την αρχή κιόλας τη Διεθνή σαν επικίνδυνο εχθρό. Την παραμονή του δημοψηφίσματος διέταξε μαζικές συλλήψεις των μελών των διοικητικών επιτροπών της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών στο Παρίσι, στη Λιόν, στη Ρουένη, στη Μασσαλία, τη Βρέστη, με δύο λόγια σ' όλη τη Γαλλία, με το πρόσχημα ότι η Διεθνής είναι μια μυστική εταιρία και οργανώνει συνωμοσία για τη δολοφονία του, ένα πρόσχημα που πολύ γρήγορα το ξεσκεπάσανε οι ίδιοι οι δικαστές του Βοναπάρτη ότι ήταν πέρα για πέρα γελοίο. Ποιο ήταν το πραγματικό έγκλημα των γαλλικών τμημάτων της Διεθνούς; Το έγκλημά τους ήταν ότι είχαν πει ανοιχτά και επίμονα στο γαλλικό λαό πως αν ψήφιζε για το δεσποτισμό στο εσωτερικό, θα ψήφιζε και για τον πόλεμο προς τα έξω. Και ήταν πραγματικά δικό τους έργο το γεγονός, ότι σ' όλες τις μεγάλες πόλεις, σ' όλα τα βιομηχανικά κέντρα της Γαλλίας, η εργατική τάξη ξεσηκώθηκε σαν ένας άνθρωπος και αποδοκίμασε το δημοψήφισμα. Δυστυχώς, οι ψήφοι των εργατών υπερκαλύφθηκαν από τη βαθιά αμάθεια των αγροτικών περιφερειών και η πλάστιγγα έγειρε από την άλλη μεριά. Τα χρηματιστήρια, οι κυβερνήσεις, οι κυρίαρχες τάξεις και ο Τύπος της Ευρώπης πανηγύρισαν το δημοψήφισμα σα μια λαμπρή νίκη του Γάλλου αυτοκράτορα ενάντια στη γαλλική εργατική τάξη. Στην πραγματικότητα ήταν το σύνθημα όχι για τη δολοφονία ενός ατόμου, μα ολόκληρων λαών.

Η συνωμοσία του πολέμου του Ιούλη 1870 δεν ήταν παρά μια βελτιωμένη έκδοση του πραξικοπήματος του Δεκέμβρη 1851. Από πρώτη ματιά, το πράγμα φάνηκε τόσο παράλογο που η Γαλλία δε θέλησε να το πιστέψει στα σοβαρά. Πολύ περισσότερο πίστεψε το βουλευτή που στους πολεμικούς λόγους των υπουργών είδε μόνο ένα κόλπο του χρηματιστηρίου. Oταν επιτέλους, στις 15 του Ιούλη, αναγγέλθηκε επίσημα ο πόλεμος στο νομοθετικό σώμα, η αντιπολίτευση ολόκληρη αρνήθηκε να ψηφίσει τις προσωρινές πιστώσεις. Ακόμα κι ο Θιέρσος στιγμάτισε τον πόλεμο σαν «απεχθή». Ολες οι ανεξάρτητες εφημερίδες του Παρισιού τον καταδίκασαν και, όσο παράξενο κι αν φαίνεται, ο επαρχιακός Τύπος συμφώνησε σχεδόν ομόφωνα.

Στο μεταξύ, τα μέλη της Διεθνούς στο Παρίσι είχαν ξαναρχίσει τη δουλειά. Στη Ρεβέιγ της 12 Ιούλη δημοσίευσαν το μανιφέστο τους «προς τους εργάτες όλων των εθνών», που λέει:

«Για μια ακόμα φορά, με το πρόσχημα της ευρωπαϊκής ισορροπίας και της εθνικής τιμής, οι πολιτικές φιλοδοξίες απειλούν την ειρήνη του κόσμου. Γάλλοι, Ισπανοί εργάτες! Ας ενώσουμε τη φωνή μας σε μια κραυγή αγανάχτησης ενάντια στον πόλεμο!... Ενας πόλεμος για ζητήματα επικράτησης ή για χατίρι μιας δυναστείας δεν μπορεί, στα μάτια των εργατών, παρά να αποτελεί μονάχα έναν εγκληματικό παραλογισμό. Εμείς που θέλουμε ειρήνη, δουλειά κι ελευθερία, διαμαρτυρόμαστε μ’ όλη μας τη φωνή ενάντια στις πολεμικές διακηρύξεις αυτών που απαλλάσσονται από το φόρο του αίματος πληρώνοντας χρηματικό αντισήκωμα και που βλέπουν στη δημόσια δυστυχία μονάχα την πηγή νέων κερδοσκοπιών!... Αδέλφια μας, στη Γερμανία! Ο διχασμός θα είχε σαν συνέπεια μονάχα τον ολοκληρωτικό θρίαμβο του δεσποτισμού και στις δυο πλευρές του Ρήνου... Εργάτες όλων των χωρών! Οποιοδήποτε και αν είναι προς το παρόν το αποτέλεσμα των κοινών μας προσπαθειών, εμείς, τα μέλη της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών, για τα οποία δεν υπάρχουν κρατικά σύνορα, σας στέλνουμε, σαν εχέγγυο της αδιάσπαστης αλληλεγγύης μας, τις καλύτερες ευχές και τους χαιρετισμούς των εργατών της Γαλλίας».

Υστερα από αυτό το μανιφέστο του παρισινού μας τμήματος, ακολούθησαν πολλές παρόμοιες γαλλικές διακηρύξεις, από τις οποίες μπορούμε να αναφέρουμε εδώ μονάχα τη δήλωση του Νεϊγί - σιρ - Σεν που δημοσιεύθηκε στη «Μαρσεγιέζ» της 22 του Ιούλη και που λέει: «Είναι δίκαιος ο πόλεμος; Οχι! Είναι εθνικός ο πόλεμος; Οχι! Είναι αποκλειστικά δυναστικός. Στο όνομα της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και των πραγματικών συμφερόντων της Γαλλίας, προσχωρούμε ολοκληρωτικά και δραστήρια στη διαμαρτυρία της Διεθνούς ενάντια στον πόλεμο».

Οι διαμαρτυρίες αυτές εκφράζανε τα αληθινά αισθήματα των Γάλλων εργατών, όπως το απέδειξε σε λίγο πεντακάθαρα ένα χαρακτηριστικό περιστατικό. Οταν η συμμορία της 10 του Δεκέμβρη, που πρωτοοργανώθηκε κάτω απ' την προεδρία του Λουδοβίκου Βοναπάρτη, εξαπολύθηκε στους δρόμους του Παρισιού μασκαρεμένη με μπλούζες εργατών, για να υποδαυλίσει με ινδιάνικους πολεμικούς χορούς τον πολεμικό πυρετό, οι πραγματικοί εργάτες των προαστίων απάντησαν με τόσο επιβλητικές διαδηλώσεις για την ειρήνη, που ο διευθυντής της αστυνομίας Πιετρί, θεώρησε φρόνιμο να σταματήσει αμέσως κάθε παραπέρα πολιτική εκδήλωση στους δρόμους, με το πρόσχημα ότι ο πιστός λαός του Παρισιού είχε αρκετά εκδηλώσει τον από καιρό συγκρατημένο πατριωτισμό του και τον πολεμικό ενθουσιασμό του που ξεχείλιζε.

Οποιαδήποτε κι αν είναι η έκβαση του πολέμου του Λουδοβίκου Βοναπάρτη με την Πρωσία, σήμανε κιόλας στο Παρίσι η νεκρική καμπάνα της δεύτερης αυτοκρατορίας. Θα τελειώσει, όπως άρχισε, με μια παρωδία. Μα ας μην ξεχνάμε ότι οι κυβερνήσεις και οι κυρίαρχες τάξεις της Ευρώπης έδωσαν τη δυνατότητα στο Λουδοβίκο Βοναπάρτη να παίζει, δεκαοχτώ ολόκληρα χρόνια, την απάνθρωπη φάρσα της παλινορθωμένης αυτοκρατορίας.

Από τη γερμανική πλευρά, ο πόλεμος αυτός είναι πόλεμος αμυντικός. Ποιος, όμως, οδήγησε τη Γερμανία μπρος στην ανάγκη να αμυνθεί; Ποιος έδωσε τη δυνατότητα στον Ναπολέοντα να κάνει πόλεμο ενάντια στη Γερμανία; Η Πρωσία! Ηταν ο Βίσμαρκ που συνωμότησε μ’ αυτό τον ίδιο το Λουδοβίκο Ναπολέοντα, για να συντρίψει τη λαϊκή αντιπολίτευση στο εσωτερικό της Πρωσίας και για να προσαρτήσει τη Γερμανία στη δυναστεία των Χοεντζόλερν. Αν θα έχαναν αντί να κερδίσουν οι Πρώσοι τη μάχη της Σάντοβας, τα γαλλικά τάγματα θα κατάκλυζαν τη Γερμανία σαν σύμμαχοι της Πρωσίας. Μήπως ύστερα από τη νίκη της σκέφτηκε έστω και για μια στιγμή η Πρωσία ν’ αντιτάξει στη σκλαβωμένη Γαλλία μια ελεύθερη Γερμανία; Εγινε ακριβώς το αντίθετο! Ενώ διατηρούσε ζηλότυπα όλα τα πατροπαράδοτα θέλγητρα του παλιού της συστήματος, πρόσθεσε σ’ αυτά όλες τις πανουργίες της δεύτερης αυτοκρατορίας, τον πραγματικό της δεσποτισμό και τον ψευτοδημοκρατισμό της, τους πολιτικούς της φενακισμούς και τις οικονομικές της απάτες, τα φουσκωμένα της λόγια και τις χυδαίες ταχυδακτυλουργίες της. Το βοναπαρτικό καθεστώς που ως τότε άνθιζε μονάχα από τη μια πλευρά του Ρήνου, βρήκε έτσι τώρα το ταίρι του και στην άλλη πλευρά. Τι άλλο από πόλεμο μπορούσε να φέρει μια τέτοια κατάσταση πραγμάτων;

Αν η γερμανική εργατική τάξη επιτρέψει να χάσει ο σημερινός πόλεμος τον αυστηρά αμυντικό χαρακτήρα του και να εκφυλιστεί σε πόλεμο ενάντια στο γαλλικό λαό, τότε και η νίκη και η ήττα θα είναι το ίδιο ολέθριες. Oλη η δυστυχία που βρήκε τη Γερμανία ύστερα από τους λεγόμενους πολέμους ανεξαρτησίας θα ξαναζωντανέψει με μεγαλύτερη ένταση.

Οι αρχές της Διεθνούς, ωστόσο, έχουν τόσο πολύ διαδοθεί και τόσο γερά ριζώσει στη γερμανική εργατική τάξη, που δεν πρέπει να φοβόμαστε μια τέτοια θλιβερή έκβαση. Η φωνή των Γάλλων εργατών βρήκε την απήχησή της στη Γερμανία. Μια μαζική συγκέντρωση εργατών που έγινε στο Μπράουνσβάικ στις 16 του Ιούλη, τάχθηκε πέρα για πέρα αλληλέγγυα με το μανιφέστο του Παρισιού, απέρριψε αποφασιστικά την ιδέα της εθνικής αντίθεσης με τη Γαλλία και πήρε μια απόφαση που λέει: «Είμαστε εχθροί όλων των πολέμων, μα πριν απ’ όλα των δυναστικών πολέμων... Με βαθιά λύπη και με πόνο είμαστε αναγκασμένοι να πάρουμε μέρος σ’ ένα αμυντικό πόλεμο σαν αναπόφευκτο κακό. Ταυτόχρονα όμως κάνουμε έκκληση σ’ ολόκληρη τη γερμανική εργατική τάξη να κάνει αδύνατη την επανάληψη μιας τέτοιας φοβερής κοινωνικής συμφοράς, διεκδικώντας για τους ίδιους τους λαούς τη δύναμη ν’ αποφασίσουν μόνοι τους για ειρήνη και για πόλεμο και κάνοντάς τους κύριους της τύχης τους».

Στο Χέμνιτς, μια συγκέντρωση αντιπροσώπων που αντιπροσώπευαν 50.000 εργάτες της Σαξονίας ψήφισε ομόφωνα την παρακάτω απόφαση: «Στο όνομα της γερμανικής Δημοκρατίας και ιδιαίτερα των εργατών του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, δηλώνουμε ότι ο σημερινός πόλεμος είναι αποκλειστικά δυναστικός... Με χαρά σφίγγουμε το αδελφικό χέρι που μας τείνουν οι Γάλλοι εργάτες... Εχοντας πάντα στο μυαλό μας το σύνθημα της Διεθνούς Eνωσης των Εργατών: “Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!” δε θα ξεχάσουμε ποτέ ότι οι εργάτες όλων των χωρών είναι φίλοι μας και οι δεσπότες όλων των χωρών, εχθροί μας».

Το τμήμα της Διεθνούς στο Βερολίνο απάντησε κι αυτό στο μανιφέστο του Παρισιού: «Προσχωρούμε με την καρδιά και με το χέρι στη διαμαρτυρία σας... Υποσχόμαστε πανηγυρικά ότι δε θα μας αποτρέψει από το κοινό μας έργο της συνένωσης των εργατών όλων των χωρών ούτε ο ήχος της σάλπιγγας, ούτε ο κρότος των κανονιών, ούτε η νίκη, ούτε η ήττα».

Ναι, αυτό θα γίνει!

Στο βάθος της σκηνής αυτής της πάλης που ισοδυναμεί με αυτοκτονία προβάλλει η απαίσια μορφή της Ρωσίας. Αποτελεί κακό οιωνό το γεγονός ότι το σύνθημα για το σημερινό πόλεμο δόθηκε τη στιγμή ακριβώς που η ρωσική κυβέρνηση μόλις είχε τελειώσει την κατασκευή των στρατηγικών σιδηροδρομικών γραμμών της και συγκέντρωνε κιόλας στρατεύματα προς την κατεύθυνση του Προύθου. Οσες συμπάθειες κι αν διεκδικούσαν με το δίκιο τους οι Γερμανοί σ’ έναν αμυντικό πόλεμο ενάντια στη βοναπαρτική επίθεση, θα τις έχαναν με μιας αν επέτρεπαν στην πρωσική κυβέρνηση να ζητήσει ή και να δεχθεί ακόμα τη βοήθεια των κοζάκων. Ας θυμηθούν ότι ύστερα από τον απελευθερωτικό της πόλεμο ενάντια στον πρώτο Ναπολέοντα, η Γερμανία για δεκαετίες ολόκληρες κειτόταν ανήμπορη στα πόδια του τσάρου.

Η εργατική τάξη της Αγγλίας τείνει αδερφικά το χέρι στους Γάλλους και τους Γερμανούς εργάτες. Πιστεύει βαθιά ότι οποιαδήποτε τροπή κι αν πάρει ο τωρινός φοβερός πόλεμος, η συμμαχία των εργατών όλων των χωρών θα ξεριζώσει τελικά τον πόλεμο. Τη στιγμή που η επίσημη Γαλλία και η επίσημη Γερμανία ρίχνονται σ’ έναν αδελφοκτόνο αγώνα, οι εργάτες της Γαλλίας και της Γερμανίας ανταλλάσσουν μηνύματα ειρήνης και φιλίας. Τα μεγάλο αυτό γεγονός, που όμοιό του δεν υπάρχει στην ιστορία, ανοίγει το δρόμο για ένα πιο φωτεινό μέλλον. Αποδείχνει ότι αντίθετα απ’ την παλιά κοινωνία, με την οικονομική της αθλιότητα και με την πολιτική της παραφροσύνη, ξεπηδάει μια νέα κοινωνία που διεθνής της κανόνας θα είναι η ειρήνη, γιατί σ’ όλα τα έθνη θα κυριαρχεί η ίδια αρχή - η εργασία! Η Διεθνής Ενωση των Εργατών είναι ο σκαπανέας της νέας αυτής κοινωνίας.

Λονδίνο, 23 Ιούλη 1870