Οι ανατροπές στο Δημόσιο θα είναι μόνιμες με ή χωρίς κρίση

Οι ανατροπές στο Δημόσιο θα είναι μόνιμες με ή χωρίς κρίση

Εκτενή αποσπάσματα από την εισηγητική τοποθέτηση της Αλέκας Παπαρήγα στη χτεσινή εκδήλωση

Εχετε πάρει στα χέρια σας την τροπολογία. Βεβαίως, την καταθέσαμε, αλλά αν υπάρχουν κάποιες παρατηρήσεις που βοηθάνε στη βελτίωσή της ή αν υπάρχουν κάποια πρόσθετα επιχειρήματα που βοηθάνε στη στήριξή της, καλοδεχούμενα. Είναι κι αυτός ένας σκοπός της σημερινής μας συνάντησης.
Θέλω να ξεκαθαρίσω το εξής: Εμείς καταλαβαίνουμε πλήρως την ευθύνη μας σε δύο μέτωπα, που είναι αλληλένδετα. Το ένα μέτωπο είναι το γενικό πολιτικό. Θεωρούμε, δηλαδή, ότι σήμερα αντικειμενικά τίθεται το γενικότερο πολιτικό ζήτημα της χώρας, η ανάγκη ριζικής αλλαγής, αλλά ταυτόχρονα, να κάνουμε πολύ συγκεκριμένες και εξειδικευμένες παρεμβάσεις σε όλα τα θέματα. Γιατί ούτε όταν μιλάς γενικά χωρίς να εξειδικεύεις τις θέσεις σου σε κάθε ένα πρόβλημα βοηθάς, ούτε βέβαια και το αντίθετο.
Οση εξειδίκευση και αν κάνεις πάνω σε ένα πρόβλημα, όσα επιχειρήματα, αν δεν το εντάξεις μέσα στη γενικότερη πολιτική πορεία που ακολουθούν τα πράγματα στην Ελλάδα, τότε πάλι ο αντίπαλος -γιατί μιλάμε για σκληρό αντίπαλο που έχουμε απέναντί μας- θα βρει επιχειρήματα να σε αντικρούσει.
Θα ήθελα, λοιπόν, να πω ορισμένα πράγματα, κυρίως στο εξής: Καταρχήν, εμείς προβλέπουμε και είχαμε προβλέψει απ' το 2012, ότι πρόκειται να απολυθούν 150.000 δημόσιοι υπάλληλοι. Δεν το λέγαμε έτσι για να το πούμε, ούτε για να δημιουργήσουμε τίποτα αντανακλαστικά ή να βρούμε έναν τρόπο επικοινωνίας με τους δημοσίους υπαλλήλους. Αλλά όλη η προεργασία που έχει γίνει, οδηγεί εκεί. Μάλιστα, υπήρχε σχέδιο νόμου ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση του 2012, πάνω στο οποίο τοποθετούνται τώρα. Βεβαίως, τώρα προσθέτουν, αφαιρούν, αυξάνουν, διαφοροποιούν, αλλά ήταν τέτοιο.

Στιγμιότυπο από την εκδήλωση. Στο βήμα η Αλέκα Παπαρήγα

Αυτό που έχει πολύ μεγάλη σημασία να ξεκαθαρίσουμε, είναι το εξής: Τα μέτρα αυτά που παίρνονται, έχουν να κάνουν με την κρίση; Που σημαίνει ότι όταν επέλθει κάποια ανάκαμψη, δημιουργούνται προϋποθέσεις να παρθούν πίσω κάποια μέτρα ή να διορθωθούν; Εμείς απαντάμε με σαφήνεια ΟΧΙ. Και το λέμε αυτό όχι για να δημιουργήσουμε εντυπώσεις, αλλά γιατί σε έναν πόλεμο που έχουμε μπροστά μας πρέπει να διδάσκεσαι απ' τον αντίπαλο. Μπορεί να τον πολεμάς, αλλά πρέπει να διδάσκεσαι απ' αυτόν.
Θέλω να πω το εξής: Το πρώτο κύμα εκσυγχρονισμού της Δημόσιας Διοίκησης - έτσι το είπανε - ξεκίνησε ανοιχτά κι επίσημα το 1997, σε ένα χρόνο δηλαδή ανύποπτο απ' την κρίση την οικονομική. Μάλιστα, έχει πολύ ενδιαφέρον να δει κανείς, ο «Ριζοσπάστης», όταν κυκλοφόρησε στις 16/1/1998 έβαζε αυτό το θέμα ότι μεθοδεύεται η άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Και βεβαίως, αυτό σχετίζεται με απολύσεις. Οχι μόνο με απολύσεις, γενικά με αλλαγή των εργασιακών σχέσεων.
Θυμάστε τον κ. Σπράο, τον σύμβουλο του κ. Σημίτη, που είχε ετοιμάσει το πρώτο σχέδιο για την Κοινωνική Ασφάλιση; Στην πρώτη του μελέτη, που δεν ήταν μελέτη ενός ανθρώπου, ήταν ενός ολόκληρου επιτελείου στο τότε υπουργείο Προεδρίας, μπήκε το ζήτημα της άρσης της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Το έριξαν, το αφαίρεσαν και στις 16/1 βάζουν την άρση της μονιμότητας στη σκιά και προβάλλουν ότι δεν προτείνεται η κατάργησή της, αλλά ότι πρέπει οι δημόσιοι υπάλληλοι να γίνουν αντάξιοι της μονιμότητας.
Αυτό εμείς τότε είπαμε ότι ανοίγει το δρόμο. Είναι γεγονός ότι δεν προσέχθηκε πάρα πολύ, αλλά το είπαμε. Και το δεύτερο που έλεγε, είναι ότι υπάρχουν άκαμπτες διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα - η μία ήταν η μονιμότητα - και ότι μια σειρά δραστηριότητες που κάνει ο δημόσιος τομέας, μπορεί και πρέπει να εξεταστεί να περάσουν στον ιδιωτικό. Που κι αυτός είναι δρόμος άρσης της μονιμότητας, απολύσεων κ.λπ. Γιατί όταν ένα αντικείμενο το περάσεις στον ιδιωτικό τομέα, θεωρείται περίσσιος ο δημόσιος υπάλληλος και μάλιστα «κηφήνας».

Οι ανατροπές υπηρετούν δύο στόχους

Κι έχουμε το δεύτερο κύμα εκσυγχρονισμού, το οποίο εξαγγέλλεται λίγο πριν από τις εκλογές του 2000. Βεβαίως, για να υλοποιηθεί μετά. Και ο τίτλος είναι: Στο επίκεντρο της προσαρμογής μας θα είναι το ανθρώπινο δυναμικό της Δημόσιας Διοίκησης. Αυτό μπορεί να ακούγεται και ωραίο. Αλλά δεν είναι καθόλου ωραίο. Κι από εκεί και πέρα, αρχίζει το εξής πράγμα: Οτι αυτήν τη στιγμή γίνονται πολλές παρατηρήσεις για τη Δημόσια Διοίκηση, γιατί είναι γραφειοκρατική, δε βοηθά την επιχειρηματικότητα.
Αυτά το 2000. Δεν υπήρχε κρίση τότε, ούτε καν φαινόταν στον ορίζοντα η κρίση. Βεβαίως, μια γραφειοκρατία υπήρχε, αλλά δεν την έφτιαξαν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Ενα ζήτημα που έμπαινε ήταν αυτό. Κι άρχισαν σιγά σιγά, εθελούσια έξοδο - αυτά απ' το 2000 -, μετά εθελούσια στους κλάδους που το επιβάλλει η εξέλιξη της τεχνολογίας και μετά ξανά απόλυση, λόγω ανεπάρκειας ή πειθαρχικά αδικήματα. Αυτά έπεφταν πάνω απ' τα κεφάλια και αυτά εμείς τα είχαμε συγκεντρώσει. Υπάρχουν δημοσιεύματα στο «Ριζοσπάστη», πέρα από ομιλίες, που άνοιγαν αυτό το θέμα.
Το 2003, γίνεται άτυπη σύνοδος των υπουργών Δημόσιας Διοίκησης στη Ρόδο. Τότε είχαμε την Προεδρία και στη Ρόδο συζήτησαν αυτά τα πράγματα, δηλαδή την εξίσωση των μορφών απασχόλησης, των εργασιακών σχέσεων, της Δημόσιας Διοίκησης. Τότε ήταν 25 κράτη - μέλη στην ΕΕ και μάλιστα τότε είπαν, αυτή ήταν απόφαση, ότι πρέπει να μελετήσουν τα συστήματα των ΗΠΑ και του Καναδά.
Μετά πάμε στην περίοδο της ΝΔ, όπου υπάρχουν ανάλογα. Προσέξτε, χαράσσεται - λέει - πάλι στο πλαίσιο της «Πολιτείας», η τέταρτη προγραμματική περίοδος 2007 - 2013. Αυτό είναι πριν από την κρίση, αρχές του 2007, όπου λέει «επιχειρησιακό πρόγραμμα για τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας της Δημόσιας Διοίκησης της τέταρτης προγραμματικής περιόδου 2007 - 2013». Είναι στο πλαίσιο της «επανίδρυσης του κράτους», που έλεγε η ΝΔ και ο τότε πρωθυπουργός.
Κι εδώ αρχίζουν μια σειρά μέτρα. Διαμορφώνονται γύρω απ' τα υπουργεία ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες αναλαμβάνουν δραστηριότητες και αφαιρούνται αρμοδιότητες και δραστηριότητες απ' τα υπουργεία. Το αποκορύφωμα είναι αυτή η ανακοίνωση που έχετε πάρει, το 2012, όπου βάζουν ζήτημα κατάργησης δραστηριοτήτων σε συγκεκριμένα υπουργεία. Ολως τυχαίως, αυτές οι δραστηριότητες, ανεξαρτήτως πώς έφταναν στο λαό, έχουν σχέση με κοινωνικά θέματα π.χ. με τους σεισμούς, αντισεισμική θωράκιση κ.λπ. Ανεξαρτήτως αν ήταν επαρκής ή όχι οι υπηρεσίες, δεν θα συζητήσουμε αυτό.
Αρα, εδώ εξυπηρετούνται δύο στόχοι. Αυτό που λέμε μικρό κράτος. Δραστηριότητες που τις είχε το κράτος, γιατί τότε δεν τις ήθελαν οι ιδιώτες, να περάσουν στους ιδιώτες και επιπλέον να μειωθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι.

Χρειάζεται ενιαίο μέτωπο των εργαζομένων

Αλλά εδώ υπάρχει κι ένα θέμα που θα ήθελα να συγκεντρώσω την προσοχή σας: Μια αντιδραστική πολιτική περνάει όχι μόνο γιατί υπάρχει -βεβαίως πριν απ' όλα περνάει γιατί έχεις ένα αντιδραστικό κράτος- μια συγκεκριμένη κυβέρνηση, ένα κοινοβούλιο συγκεκριμένο μ' αυτή την πλειοψηφία. Ομως τι λέτε, αυτή η πολιτική θα πέρναγε έτσι εύκολα αν δεν ακολουθούνταν πάντα μια πολιτική -η οποία την τελευταία 20ετία έγινε και αρκετά μελετημένη και εκσυγχρονισμένη- διάσπασης του ενιαίου μετώπου των εργατοϋπαλλήλων;
Το ενιαίο μέτωπο των εργατοϋπαλλήλων ήταν και συνεχίζει να είναι διασπασμένο. Και δεν αναφέρομαι στις οργανωτικές μορφές διάσπασης, γιατί ακόμα κι αν δεν είναι οργανωτικά διασπασμένο το εργατοϋπαλληλικό κίνημα, είναι στην πραγματικότητα διασπασμένο όταν δεν κατανοείται η ύπαρξη ενιαίων συμφερόντων.
Ποια ήταν, για παράδειγμα, η στάση των εργατοϋπαλλήλων στον ιδιωτικό τομέα απέναντι στους δημοσίους υπαλλήλους, την ξέρετε. Και δυστυχώς ακόμα και τώρα δεν έχει αλλάξει, για να μην πω ότι έχει ενισχυθεί. 'Η η στάση των δημοσίων υπαλλήλων απέναντι στους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα. Ο κάθε κλάδος το πρόβλημά του και η ειδικότητα του κλάδου το δικό της.
Δεν κάνουμε αφ' υψηλού ηθικολογία και μάθημα, αλλά πρέπει να βγάλουμε συμπεράσματα. Γιατί ακριβώς αυτή είναι η διάσπαση του κινήματος. Εμείς δε λέμε να καταργηθεί το πρόβλημα του κλάδου, η ανάδειξη των κλαδικών προβλημάτων ή των τοπικών ή των περιφερειακών ή των ειδικών και τα λοιπά. Αλλά αντί να διαμορφώνεται ένα ενιαίο μέτωπο, όπου είτε είσαι σε ΔΕΚΟ, είτε δεν είσαι, ένα ενιαίο μέτωπο, ιδιαίτερα στη δεκαετία του '90 και του 2000, έγιναν ακόμα μεγαλύτερες και πιο βαθιές διαχωριστικές γραμμές μέσα στους εργαζόμενους. Αν θέλετε, μέσα στους εργαζόμενους και ανεξάρτητα αν οι εργαζόμενοι μπορεί να ψήφιζαν σε έναν κλάδο την ίδια συνδικαλιστική ηγεσία. Ανεξάρτητα από όλα αυτά, κρατούσαν τον κόσμο κυριολεκτικά διασπασμένο.
Θυμάστε τότε με τα stage, επί υπουργίας Παυλόπουλου, που είχε βγει ότι τα stage ήταν λίγο πολύ η μεγάλη αμαρτία του δημόσιου τομέα. Ποιοι πάλευαν στους δρόμους; Οι ίδιοι εργαζόμενοι. Οι υπόλοιποι; Επομένως, αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει πάρα πολύ, είναι ότι πρέπει να διαμορφωθεί σήμερα ένα ενιαίο μέτωπο. Εργαζόμενοι και άνεργοι. Αυτό δε σημαίνει, ξαναλέω, ότι δε θα κάνεις ειδική παρέμβαση γι' αυτόν που είναι στη διαθεσιμότητα, γι' αυτούς που είναι άνεργοι, απολυμένοι, γι' αυτούς που δουλεύουν ως «πενταμηνίτες» στην Τοπική Διοίκηση ή στις λεγόμενες κοινωνικές υπηρεσίες.
Δε σημαίνει, ξαναλέω, ενιαίο μέτωπο γενικά πράγματα. Αλλά σήμερα είναι αδύνατο να υπάρχουν αποτελέσματα - ούτε σήμερα, ούτε αύριο, ούτε μετά από δέκα χρόνια - αν δεν ξεκαθαριστούν δύο πράγματα: Οτι αυτή τη στιγμή είναι γενικότερη στρατηγική, ναι, μικρότερο κράτος, ευέλικτο κράτος γιατί το κεφάλαιο σήμερα θέλει τέτοιο κράτος, παλιότερα το ήθελε διογκωμένο, και δεύτερον, έχουν να διαχειριστούν 1,5 εκατομμύριο ανέργους. Και στην Ευρώπη πολύ περισσότερους. Δεν υπάρχει περίπτωση η ανεργία να μειωθεί. Θα αυξάνεται, ακόμα κι αν υπάρχει ανάκαμψη, γιατί σήμερα με τις τεχνολογίες και τα λοιπά, αντικειμενικά, χρειάζεται λιγότερη ζωντανή εργασία. Και στον παραγωγικό τομέα και στον κοινωνικό.
Πώς θα τα διαχειριστούν αυτά; Με τις ελαστικές μορφές απασχόλησης, με την εναλλαγή ανάμεσα στην εργασία και την ανεργία. Κοιτάξτε να δείτε, δε θέλουν να έχουν 1,5 - 2 εκατομμύρια μόνιμα ανέργους. Επομένως, θα το διαχειριστούν έτσι. Εχει τελειώσει αυτή η ιστορία, ό,τι ξέραμε, ξέραμε.

Το κίνημα πρέπει να αποκτήσει ωρίμανση

Είναι καθαρό το εξής πράγμα: Εμείς λέμε - και ξέρω είναι κάτι που μπορεί να μη θέλουν όλοι οι εργαζόμενοι να το ακούσουν - ότι πρέπει να συνδυάζεις την όξυνση της πάλης με στόχο ο ένας κλάδος κάτι να πετύχει, ο μισός κλάδος κάτι να πετύχει, ό,τι μπορείς να αποσπάσεις, να μη γίνει κάτι χειρότερο ή να αποσπάσεις κάποια έστω πράγματα για να αμβλυνθεί ένα πρόβλημα, αλλά έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, ο αγώνας απαιτεί ριζική ανατροπή, σε αυτό που εμείς λέμε στην εξουσία του κεφαλαίου κι όχι απλά ανατροπή μιας κυβέρνησης και ερχομό μιας άλλης. Εν πάση περιπτώσει, δεν είναι ένα ζήτημα που μπορούμε να το συζητήσουμε σήμερα αναλυτικά.
Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι οι εργαζόμενοι, με βάση την πείρα και μελετώντας τον αντίπαλο, να βγάζετε συμπεράσματα. Ο αντίπαλος προετοιμάζει με πολύ έξυπνο τρόπο τα μέτρα. Πρέπει να διδασκόμαστε από τον αντίπαλο, βέβαια για να γίνει ισχυρό το κίνημα, όχι για να μιμηθούμε τον αντίπαλο.
Εγώ σας λέω και πριν το '97 να ψάξουμε - εγώ έψαξα από το ΄97 και μετά - υπάρχει συγκεκριμένη μεθόδευση για να φτάσουμε ως εδώ. Αν το δούμε, λοιπόν, σαν ένα θέμα της κρίσης, μπορεί να πούμε ότι αν η κρίση έχει ύφεση, μπορεί να διορθωθούν τα προβλήματα, αν μπούμε στην ανάκαμψη. Δε θα διορθωθεί τίποτα. Είναι μονιμότεροι στόχοι του κεφαλαίου, άρα και των κομμάτων που είτε διαχειρίζονται τα συμφέροντα του κεφαλαίου, είτε συμβιβάζονται με αυτά. Αρα, όταν έχουμε να κάνουμε με μια τέτοια πάγια πολιτική, σημαίνει ότι πρέπει και τα δικά μας όπλα να είναι ανάλογα. Ούτως ώστε να μην πηγαίνουν χαμένοι οι αγώνες.
Ξαναλέω, αγώνας γενικός και ειδικός μαζί. Και εδώ πρέπει να τα καταφέρουμε. Εμείς, με αυτήν την έννοια θα κάνουμε κάθε προσπάθεια. Οχι μόνο μέσα στο Κοινοβούλιο, και έξω, και παντού, και σε όλα τα μέτωπα που υπάρχουν - πάνω από όλα εκτός Βουλής λύνονται τα ζητήματα, αλλά εν πάση περιπτώσει - ούτως ώστε να πετύχουμε και το παραμικρό. Γιατί καταλαβαίνουμε ότι ο κόσμος θέλει να δει αποτέλεσμα από τον αγώνα.
Αλλά οι αγώνες που γίνονται σήμερα και κυρίως αυτοί που θα γίνουν, που πρέπει να γίνουν από δω και μπρος, πρέπει να είναι τέτοιοι, τόσοι, δυναμικοί και σε περιεχόμενο και σε μορφές πάλης και σε μαζικότητα. Και κυρίως να διαμορφωθεί αυτό, ο ενιαίος αγώνας των εργατοϋπαλλήλων, σε συμμαχία και με άλλα λαϊκά στρώματα. Αυτός ο αγώνας, για να ενιαιοποιηθεί, σημαίνει συνείδηση του ενιαίου αντίπαλου. Και να μην αφήνουμε να περνάει τίποτα που μας διαιρεί. Αλλιώς, θα τα καταφέρουν και θα τα περάσουν και δεν πρέπει να τους το επιτρέψουμε.
Εμείς δεν βλέπουμε άλλη αλλαγή, έξω από την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα. Τα επόμενα χρόνια να ξέρετε θα είναι δύσκολα. Και το θέμα είναι ότι τουλάχιστον εμείς έχουμε συνείδηση των πραγματικών δυσκολιών που υπάρχουν. Και προειδοποιούμε το λαό ότι θα είναι σκληρός ο αγώνας, πολύ δύσκολος.
Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα και, καταλαβαίνουμε, αυτό που καίει σήμερα είναι η δουλειά, το εισόδημα, δεν υπάρχει θέμα. Με αδειανή τσέπη, με άδειο στομάχι και με αβεβαιότητα για το αύριο. Αλλά παρ' όλα αυτά, είμαστε υποχρεωμένοι, όπως ο αντίπαλος μεθοδεύει με διάφορες μορφές, έτσι και το κίνημα πρέπει να αποκτήσει αυτήν την ωρίμανση για να μπορέσει να στριμώξει τον αντίπαλο.
Αυτά είναι και θέματα που θα τα συζητήσουμε και στην πορεία και έξω από το συγκεκριμένο θέμα, αλλά έχει να κάνει με το συγκεκριμένο θέμα. Πάντως, είναι αποφασισμένοι και πρέπει να τους κάνουμε τη ζωή δύσκολη. Να έχουν κόστος όχι πολιτικό με την έννοια εκλογικό, πρέπει να έχει κόστος το ίδιο το σύστημα. Αν το σύστημα δεν έχει κόστος, θα βρουν τρόπους. Φτιάχνουν και νέα κόμματα τώρα, τα είδατε. Στη λαϊκή αγορά θα βγουν πολλά. Εχουν τέτοιες δυνατότητες, έχουν πολλές εφεδρείες και πρέπει το κίνημα να έχει και τις δικές του εφεδρείες».