ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ «Αθάνατος» ... επί 400 χρόνια

ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ

«Αθάνατος» ... επί 400 χρόνια

Πορτρέτο του Γκρέκο, φιλοτεχνημένο από άγνωστο καλλιτέχνη

Φέτος κλείνουν 400 χρόνια από το θάνατο του κορυφαίου ζωγράφου της Κρητικής Αναγέννησης, Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, του επιλεγόμενου - στο Τολέδο της Ισπανίας όπου έζησε και πέθανε - Εl Greco. Η επέτειος του θανάτου του «σημαδεύεται» με εκθέσεις και εκδηλώσεις, που θα διαρκέσουν μέχρι την προσεχή άνοιξη, με οργανωτές το Μουσείο Μπενάκη και το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.
Τα δύο μουσεία οργάνωσαν έκθεση έργων του Θεοτοκόπουλου, με τίτλο «Ο ΓΚΡΕΚΟ ΜΕΤΑΞΥ ΒΕΝΕΤΙΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗΣ». Οι κάτοικοι και οι τουρίστες στην Κρήτη μπορούν να χαρούν αυτή την έκθεση στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, στο Ηράκλειο, μέχρι τις 25 του Οκτώβρη. Θα ακολουθήσει η παρουσίασή της στο Μουσείο Μπενάκη (κτίριο Πειραιώς 138) από τις 12 του Νοέμβρη 2014 μέχρι την 1η του Μάρτη του 2015.
Επίκεντρο της έκθεσης είναι δύο πίνακες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, που εκτίθενται μόνιμα στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Πρόκειται για τη «Βάπτιση του Χριστού», που ανήκει στο Δήμο Ηρακλείου και την «Αποψη του Ορους Σινά», που αγόρασε το ίδρυμα Ανδρέα και Μαρίας Καλοκαιρινού, το 1991. Τα ιστορικά πρόσωπα που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι ο φανατικός ιεροεξεταστής καρδινάλιος Alessandro Farnese, ο βιβλιοθηκάριός του Fulvio Orsini και ο μικρογράφος Giulio Clovio.
Να σημειωθεί ότι ο Γκρέκο φιλοξενήθηκε επί δύο χρόνια (1570-1572) στο Palazzo Farnese, μετά από επιστολή του Giulio Clovio προς τον καρδινάλιο, όπου τον χαρακτήριζε «σπάνια περίπτωση για τη ζωγραφική», ενώ για τον Fulvio Orsini οι ειδικοί πιστεύουν ότι το έργο «Αποψη του Ορους Σινά» του ανήκε και ίσως να ήταν δική του παραγγελία.
Στην έκθεση περιλαμβάνονται ντοκουμέντα για την παραμονή του Γκρέκο στη Ρώμη, εικόνες, πίνακες και χαρακτικά, έργα σημαντικών καλλιτεχνών του 16ου αιώνα που συνάπτονται με την εικονογραφία των δύο προαναφερομένων έργων του Θεοτοκόπουλου. Ανάμεσά τους παρουσιάζονται - για πρώτη φορά στην Ελλάδα - η «Προσκύνηση των ποιμένων» (ανήκει στο Agnes Etherington Art Center, Καναδάς), η «Προσωπογραφία του Giulio Clovio» της Sofonisba Anguissola (ανήκει σε ιδιωτική συλλογή στη Ρώμη) και μια προσωπογραφία του Fulvio Orsini, αγνώστου καλλιτέχνη (ανήκει στο Μουσείο Uffizi).

«Αποψη του Ορους Σινά»

Οταν η έκθεση μεταφερθεί στο Μουσείο Μπενάκη θα παρουσιάσει - για πρώτη φορά στην Ελλάδα - και τον πίνακα του Γκρέκο «Παιδί που φυσάει ένα αναμμένο δαυλί» (ανήκει στο Museo Nazionale di Capodimonte της Νάπολης).
Η έκθεση συνοδεύεται με πλούσια επιστημονική έκδοση, του επιμελητή της, καταξιωμένου διεθνώς μελετητή του έργου του Θεοτοκόπουλου, ομότιμου καθηγητή της Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Νίκου Χατζηνικολάου.
Στο Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1) θα παρουσιαστεί (12/11/2014-1/3/2015) η έκθεση «Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο». Στόχος αυτής της έκθεσης είναι να γίνουν γνωστοί και να τιμηθούν οι διανοούμενοι, συλλέκτες και παραγγελιοδότες, που αποτελούσαν τον προσωπικό κύκλο του Γκρέκο στο Τολέδο, τον ενέπνευσαν και τον στήριξαν σε όλη τη φάση της δημιουργικής του ζωής. Η έκθεση περιλαμβάνει σημαντικό αρχειακό υλικό από τα Αρχεία του Τολέδο (Archivo Municipal de Toledo, Archivo Provincial de Toledo, Biblioteca de Castilla-La Mancha) και της Μαδρίτης (Archivo Historico de Protocolos de Madrid), χειρόγραφα και βιβλία από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας (Biblioteca Nacional de Espana), καθώς και τέσσερις προσωπογραφίες του Γκρέκο από τις συλλογές του Museo del Prado, του Museo del Greco στο Τολέδο και μια ιδιωτική συλλογή του εξωτερικού (Λονδίνο).
Και αυτή την έκθεση θα συνοδεύσει επιστημονική έκδοση, σε επιμέλεια του Νίκου Χατζηνικολάου. Την επιμέλειά της έχουν ο ιστορικός Richard Kagan (καθηγητής στο Johns Hopkins University, Βαλτιμόρη) και ο Νίκος Χατζηνικολάου.
Στο πλαίσιο της έκθεσης, το Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138) θα πραγματοποιήσει επίσης διεθνές επιστημονικό συνέδριο (21-23 Νοέμβρη), με θέμα «Εl Greco από την Κρήτη στη Βενετία, στη Ρώμη, στο Τολέδο». Στο συνέδριο προβλέπεται να συμμετάσχουν κορυφαίοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Εχει δημοσιοποιηθεί ανοιχτή πρόσκληση υποβολής ανακοινώσεων, των οποίων η τελική επιλογή θα γίνει από επιστημονική επιτροπή ειδικών.