ΝΙΚΟΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ Τεράστιοι κίνδυνοι από την εξουδετέρωση χημικών της Συρίας στα δυτικά της Κρήτης

ΝΙΚΟΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ

Τεράστιοι κίνδυνοι από την εξουδετέρωση χημικών της Συρίας στα δυτικά της Κρήτης

Συνέντευξη στον «Ριζοσπάστη» του μέλους του Εθνικού Συμβουλίου της ΕΕΔΥΕ, πρ. προέδρου της Ενωσης Ελλήνων Χημικών και επιστημονικού συνεργάτη του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»

Τις τεράστιες ευθύνες που έχουν ελληνική κυβέρνηση και ΕΕ στην υπόθεση εξουδετέρωσης χημικών της Συρίας εν πλω, σε πλοίο του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, στα δυτικά - νοτιοδυτικά της Κρήτης, υπογραμμίζει ο Νίκος Κατσαρός, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη, πρώην πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Χημικών και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Ριζοσπάστη».
Περιγράφοντας τα εφιαλτικά σενάρια και τις τραγικές συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν από ενδεχόμενο ατύχημα, επισημαίνει ταυτόχρονα τον κίνδυνο να μεταβληθεί η Μεσόγειος σε μόνιμο χώρο καταστροφής αερίων χημικού πολέμου όπως και κάθε άλλου είδους τοξικών και επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων. Ακολουθεί αναλυτικά η συνέντευξη:
-- Από ΗΠΑ, ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς προκρίθηκε το σενάριο εξουδετέρωσης χημικών της Συρίας με τη μέθοδο της υδρόλυσης, εν πλω, στα νερά της Μεσογείου. Πώς κρίνετε την απόφαση;
-- Η απόφαση αυτή ήταν μία επικίνδυνη λύση, αφού σχεδόν καμία χώρα δεν δέχθηκε να γίνει στο έδαφός της μία τέτοια επιχείρηση. Η τελευταία χώρα στην οποία κατέφυγαν ήταν η Αλβανία, στην οποία όπως λέγεται πρόσφεραν και ένα δισ. δολάρια, μετά όμως τις διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα στα Τίρανα, η αλβανική κυβέρνηση υποχώρησε. Μάλιστα ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Οπλων (ΟΑΧΟ) του ΟΗΕ το αναγνώρισε έμμεσα αυτό, λέγοντας πως πολλές χώρες αρνήθηκαν λόγω των δεδομένων αντιδράσεων των κατοίκων. Η μέθοδος της εξουδετέρωσης των χημικών όπλων αυτής της κατηγορίας με υδρόλυση είναι γνωστός και δοκιμασμένος επί εδάφους, όχι όμως εν πλω. Αποφασίστηκε λοιπόν μεταξύ ΗΠΑ, ΕΕ και του ΟΗΕ να γίνει η εξουδετέρωση στα διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Κρήτης δηλαδή μεταξύ Κρήτης, Σικελίας και Μάλτας. Αυτό έγινε χωρίς να ζητηθεί έγκριση από τα Κοινοβούλια των χωρών Ελλάδας, Ιταλίας και Μάλτας και χωρίς να υπάρχει μία ευρύτερη ενημέρωση του κόσμου.

Ο Νίκος Κατσαρός

Οι λαοί των χωρών της Μεσογείου πληροφορήθηκαν την απόφαση αυτή από ρεπορτάζ του BBC στις αρχές Γενάρη 2014, παρόλο που οι προετοιμασίες είχαν αρχίσει από το Σεπτέμβρη του 2013. Η ελληνική κυβέρνηση τήρησε πλήρη μυστικότητα μέχρι τότε. Μετά από Ερωτήσεις βουλευτών και του ΚΚΕ, μια σειρά κυβερνητικών αξιωματούχων και υπουργών της κυβέρνησης άρχισαν να επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι είχε αρχίσει η μεταφορά των χημικών όπλων από τη Λαττάκεια της Συρίας σε λιμάνι της Ιταλίας με ένα νορβηγικό και ένα δανέζικο πλοίο που συνοδεύονταν από ρωσικά και κινεζικά πλοία και ότι η όλη επιχείρηση της εξουδετέρωσης θα κρατούσε τρεις μήνες. Ούτε λέξη από την κυβέρνηση για το πώς πάρθηκε η απόφαση αυτή, εάν είχε ερωτηθεί, εάν είχε συμφωνήσει, τι ενέργειες είχε κάνει ή τι μέτρα επρόκειτο να λάβει. Το μόνο που έλεγε ο υπουργός Εξωτερικών κ. Βενιζέλος ήταν ότι η επιχείρηση θα γινόταν σε διεθνή ύδατα και ότι δεν υπήρχε κίνδυνος ατυχήματος. Μια σειρά από ερωτήματα παραμένουν μέχρι και σήμερα αναπάντητα:
Α) Γιατί επελέγησαν τα διεθνή ύδατα στη Μεσόγειο και όχι αλλού;
Β) Γιατί σε διεθνή ύδατα και όχι στο έδαφος τεχνολογικά αναπτυγμένων χωρών όπως οι ΗΠΑ, Γερμανία κλπ.;
Γ) Γιατί όχι στο έδαφος χωρών όπως η Αγγλία, που επί χρόνια εφοδίαζε τη Συρία με πρώτες ύλες για την παρασκευή των χημικών όπλων;
Δ) Γιατί δεν ενημερώθηκαν οι γειτονικές χώρες όπως η Ελλάδα για τους ενδεχόμενους κινδύνους σε περίπτωση ατυχήματος;
Ο Οργανισμός Απαγόρευσης των Χημικών Οπλών (ΟΑΧΟ) υπό την αιγίδα του ΟΗΕ έδρασε αυθαίρετα, παραβίασε το διεθνές δίκαιο και μεταξύ άλλων παραβιάσεων ανέθεσε την όλη επιχείρηση στο Αμερικανικό Ναυτικό, λέγοντας ότι σε περίπτωση ατυχήματος, την πλήρη ευθύνη θα έχει το Αμερικανικό Ναυτικό!

Το αμερικανικό πλοίο «CAPE RAY» όπου επιχειρείται εξουδετέρωση χημικών στα ανοιχτά της Κρήτης

Πιστεύω ότι ο ΟΑΧΟ μαζί με τις ΗΠΑ και την ΕΕ έδρασαν αυθαίρετα και μεμονωμένα, καταπατώντας κάθε κανόνα του θαλάσσιου δικαίου και όχι μόνον. Πολύ μεγαλύτερες όμως είναι οι ευθύνες της ελληνικής κυβέρνησης που υποδουλώθηκε στις απαιτήσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ, χωρίς να πει λέξη, αλλά ούτε και να ενημερώσει τον ελληνικό λαό, αλλά ούτε και να λάβει κανένα μέτρο πρόληψης ή προφύλαξης.
-- Ποιοι είναι ακριβώς οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία;
-- Οι κίνδυνοι που υπάρχουν σε περίπτωση ατυχήματος τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για το περιβάλλον είναι τεράστιοι, αρκεί να αναφέρω ότι μια σταγόνα «Sarin» (σ.σ. από τα χημικά της Συρίας που είναι προς εξουδετέρωση) μπορεί να θανατώσει ένα άτομο σε λιγότερο από πέντε λεπτά. Τα τοξικά και επικίνδυνα αυτά αέρια, περίπου 780 τόνοι, άλλα έχουν μεταφερθεί στο πλοίο του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, το «Cape Ray», όπου με τη μέθοδο της υδρόλυσης θα εξουδετερώσει τα αέρια αυτά, και άλλα λιγότερο τοξικά θα μεταφερθούν σε Αγγλία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Γερμανία και ΗΠΑ για να καταστραφούν εκεί.
Η όλη επιχείρηση εγκυμονεί πολλούς κινδύνους, το πλοίο «Cape Ray» είναι ένα παλιό πλοίο, 36 ετών, που διασκευάσθηκε από τις ΗΠΑ για την περίπτωση αυτή, χωρίς και να πληροί όλες τις τεχνικές προδιαγραφές. Επίσης οι κίνδυνοι μεταφόρτωσης και μεταφοράς των χημικών αερίων της Συρίας επί του «Cape Ray», αλλά και στους άλλους προορισμούς είναι μεγάλοι. Ο μεγαλύτερος όμως κίνδυνος υπάρχει να γίνει ατύχημα επί του «Cape Ray» κατά τη διαδικασία της υδρόλυσης. Η μέθοδος της υδρόλυσης είναι η αντίδραση των χημικών αερίων με το νερό και ορισμένα απορρυπαντικά μέσα σε δεξαμενές που υπάρχουν στο πλοίο, όπου τα χημικά της Συρίας θα μετατραπούν σε λιγότερο τοξικά και επικίνδυνα υλικά που θα μεταφερθούν στις χώρες που προανέφερα για περαιτέρω εξουδετέρωση, καταστροφή και ενταφιασμό περίπου εφτά εκατομμυρίων κιλών.

Εφιαλτικά σενάρια

Αν συμβεί οιοδήποτε ατύχημα κατά τις παραπάνω διαδικασίες μπορεί να θρηνήσουμε ανθρώπινα θύματα, κυρίως το προσωπικό των επιχειρήσεων, και να μολυνθούν με τοξικά απόβλητα τα διεθνή ύδατα της περιοχής, αλλά και τα χωρικά ύδατα Ελλάδας, Ιταλίας και Μάλτας σε απροσδιόριστο βαθμό και για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα. Οι επιπτώσεις στην υγεία των πληθυσμών που θα προσβληθούν, αλλά και στα ψάρια και τα θαλάσσια οικοσυστήματα θα είναι ανάλογη του βαθμού και της έκτασης του ατυχήματος, θα επηρεάσουν την αλιεία και τον τουρισμό και οι επιπτώσεις στην υγεία μπορεί να εμφανισθούν και αργότερα. Η μόλυνση σε περίπτωση ατυχήματος δεν θα παραμείνει για πολύ στο περιβάλλον, αλλά για όσο διάστημα μείνει θα προκαλέσει ανυπολόγιστες βλάβες στην υγεία και τα οικοσυστήματα.
Εδώ αναφέρω ότι το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης απαγόρευσε την αλιεία στις περιοχές όπου πραγματοποιείται η επιχείρηση και για το ίδιο διάστημα ακόμα και στα διεθνή ύδατα, στο όνομα της προστασίας των γόνων και των ιχθυοαποθεμάτων. Η υποκρισία δεν έχει όρια.
Η δε συζήτηση που έγινε στην Ευρωβουλή με πρωτοβουλία Ελληνα ευρωβουλευτή και όπου συμμετείχε και ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ κ. Παπαδάκης ήταν απογοητευτική, αφού οι απαντήσεις που έδωσε ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, χώρας που έχει αναλάβει την προεδρία της ΕΕ, ήταν απογοητευτικές.
--Υπάρχει εναλλακτική; Θα μπορούσε να προκριθεί κάποιος άλλος τρόπος εξουδετέρωσης και γιατί πιστεύετε ότι δεν προκρίθηκε;
-- Ναι, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Η πιο γνωστή από αυτές είναι η καύση αερίων χημικού πολέμου σε υψηλές θερμοκρασίες σε ειδικούς κλιβάνους (incinarators). Υπάρχουν τέτοιες εγκαταστάσεις σε ΗΠΑ, Ρωσία, Αγγλία, Γερμανία κλπ. Το κόστος αυτών των εγκαταστάσεων είναι πολύ μεγάλο (πάνω από 100 εκατ. δολάρια) και το κόστος συντήρησής τους επίσης πολύ υψηλό, δεδομένου ότι δε λειτουργούν συχνά. Επιπλέον, η μεταφορά των χημικών όπλων στις εγκαταστάσεις αυτές είναι εξίσου δαπανηρή και επικίνδυνη. Γι' αυτό επελέγη η λύση της εξουδετέρωσης εν πλω όπου μία τέτοια εγκατάσταση κοστίζει πολύ λιγότερο (περίπου 30 εκατ. δολάρια) και έχει το μεγάλο πλεονέκτημα να μεταφέρεται κοντά στην περιοχή όπου υπάρχουν τα προς καταστροφή χημικά όπλα. Εδώ είναι και ο μεγάλος κίνδυνος να χρησιμοποιηθεί η Μεσόγειος ως μόνιμος χώρος καταστροφής αερίων χημικού πολέμου, αλλά και κάθε άλλου είδους τοξικών και επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων. Η Μεσόγειος, κλειστή θάλασσα, χωρίς έντονους κυματισμούς και ήπιες μετεωρολογικές συνθήκες, κινδυνεύει να γίνει μόνιμος χώρος καταστροφής τοξικών αποβλήτων κάθε είδους, αν δεν ξεσηκωθούν οι λαοί της Μεσογείου.
-- Ποιο πιστεύετε ότι είναι το χρέος των επιστημονικών φορέων της χώρας μπρος στους κινδύνους που περιγράψατε;
-- Το χρέος και η ευθύνη των επιστημονικών φορέων της χώρας είναι τεράστια. Είναι γεγονός ότι τα ΜΜΕ πανελλήνιας εμβέλειας αποσιώπησαν το θέμα και κράτησαν ύποπτη σιγή. Οι τηλεδιασκέψεις στο υπουργείο Εξωτερικών με κρατικούς λειτουργούς και αξιωματούχους του ΟΑΧΟ, όπως ανακοινώθηκαν από τον υπουργό Εξωτερικών κ. Βενιζέλο ήταν παραπλανητικές και καθησυχαστικές ότι δεν πρόκειται να συμβεί ατύχημα. Λες και μπορεί να προβλεφθεί ατύχημα, όταν μάλιστα ο επικεφαλής του ΟΑΧΟ δηλώνει ότι στις επιχειρήσεις αυτές σχεδόν πάντα συμβαίνουν μικροατυχήματα.
Παρά το γεγονός ότι η επιχείρηση καταστροφής ξεκίνησε από τις 7 Ιουλίου, μέχρι σήμερα κανένας επιστημονικός φορέας δεν επισήμανε τους ενδεχόμενους κινδύνους. Κανένα Ερευνητικό Κέντρο ή Χημικό Τμήμα Πανεπιστημίου ή η Ακαδημία Αθηνών μίλησε για το θέμα είτε θετικά ή αρνητικά. Μόνο ολίγοι μεμονωμένοι επιστήμονες. Ομως ο λαός της Κρήτης ξεσηκώθηκε και με δυναμικές κινητοποιήσεις προσπαθεί να δημοσιοποιήσει την ενδεχόμενη καταστροφή της Μεσογείου. Οι επιστημονικοί φορείς που έχουν μεγάλη ευθύνη να προφυλάξουν την Μεσόγειο - κοιτίδα των πολιτισμών - αδιαφορούν. Να ξεσηκωθούμε όλοι για να προστατεύσουμε τη Μεσόγειο. Είναι υπόθεση όλων μας...