Προετοιμάζοντας την επιστροφή αρειανών δειγμάτων στη Γη

Προετοιμάζοντας την επιστροφή αρειανών δειγμάτων στη Γη

Καλλιτεχνική απεικόνιση του πυραύλου ανόδου, της προτεινόμενης αποστολής επιστροφής δειγμάτων εδάφους από τον Αρη. Ο πυραυλοφορέας θα τοποθετήσει σε τροχιά ένα ερμητικά κλειστό δοχείο με δείγματα στους -10 βαθμούς Κελσίου, το οποίο θα παραληφθεί από το μητρικό σκάφος σε τροχιά. Αυτό θα φροντίσει στη συνέχεια για τη μεταφορά των δειγμάτων στη Γη.

Εδώ και δεκαετίες, από την εποχή που οι αστροναύτες του προγράμματος «Απόλλων» έφεραν τα πρώτα δείγματα ρεγόλιθου και πετρωμάτων από τη Σελήνη, οι επιστήμονες πασχίζουν να βρουν τον καταλληλότερο, δηλαδή τον ασφαλέστερο και ευκολότερο τρόπο διαχείρισης δειγμάτων από άλλα ουράνια σώματα. Για το σκοπό αυτό, συνδυάζουν τεχνολογίες καθαρού δωματίου και βιολογικού περιορισμού με τρόπο, ώστε να εξετάζουν τα δείγματα χωρίς να τα μολύνουν με γήινους βιολογικούς παράγοντες, αλλά και να μην υπάρξει αντίστροφη μόλυνση, στο - ιστορικής σημασίας - ενδεχόμενο ανακάλυψης εξωγήινης ζωής.
Εργαστήρια που να μπορούν να ανταποκριθούν πλήρως στις προδιαγραφές αυτές δεν υπάρχουν ακόμα. Ομως, αρκετές διαστημικές υπηρεσίες έχουν κάνει σημαντική πρόοδο στην κατεύθυνση αυτή. Η σχετική εγκατάσταση της αμερικανικής NASA μοιάζει με τα εργαστήρια, όπου οι ερευνητές μελετούν μερικούς από τα πιο επικίνδυνους παθογόνους μικροοργανισμούς. Περιοχές με κατάλληλη πίεση αέρα εμποδίζουν τη κίνηση των μικροοργανισμών, ενώ οτιδήποτε μπαίνει ή βγαίνει από το εργαστήριο αποστειρώνεται. Η NASA στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αποστείρωση μέσω θέρμανσης, αλλά μελετώνται και άλλες μέθοδοι. Ετσι η υπηρεσία ενέκρινε μια τεχνική αποστείρωσης εξοπλισμού μέσω ατμοποιημένου υπεροξειδίου του υδρογόνου (το ενεργό συστατικό του οξυζενέ), ιδιαίτερα χρήσιμη για την αποστείρωση ιατρικών εργαστηρίων, με δυνατότητα εφαρμογής και σε εγκαταστάσεις μελέτης εξωγήινων δειγμάτων εδάφους. Ο ατμός υπεροξειδίου του υδρογόνου είναι αποτελεσματικός απέναντι σε ένα ευρύ φάσμα μικροοργανισμών, αποστειρώνει γρήγορα και αντίθετα με την αποστείρωση με θέρμανση, δεν καταστρέφει τα ευαίσθητα ηλεκτρονικά κυκλώματα.
Η NASA μελετά και το ενδεχόμενο της πλήρους αφαίρεσης των ανθρώπων από τα εργαστήρια αυτά, αντικαθιστώντας τους με τηλεχειριζόμενα ρομπότ. Η πρώτη διερεύνηση δείχνει ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Οταν η NASA οριστικοποιήσει το χρονοδιάγραμμα της αποστολής λήψης και επιστροφής δείγματος εδάφους από τον Αρη (Mars 2020), σκοπεύει να αξιοποιήσει στο πλαίσιο της αποστολής όλες τις προόδους στη ρομποτική τεχνολογία.
Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) επικεντρώνει στη βελτίωση απομονωμένων χώρων με διπλά τοιχώματα - δοχεία από ανοξείδωτο ατσάλι με δύο θαλάμους υπό διαφορετική πίεση αέρα - που θα φιλοξενήσουν δείγματα κατά την εξέτασή τους. Ειδικότερα διερευνά νέες μεθόδους για τη σφράγιση των σημείων εισόδου στα όργανα, εκείνων δηλαδή των περιοχών απ' όπου γίνονται συνήθως οι διαρροές.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»