Γράφει ο Περικλής Παυλίδης* //
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί αναμφίβολα γεγονός μεγάλης πολιτικής σημασίας. Δεδομένης της τεράστιας εκστρατείας εκφοβισμού του λαού από ευρύτατες δυνάμεις του αστικού μετώπου (πολιτικούς, δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς, καλλιτέχνες), με επίμονη αναφορά στον κίνδυνο εξόδου από τη ζώνη του ΕΥΡΩ και στα δεινά που θα ακολουθήσουν, η νίκη του ΟΧΙ δε συνιστά μόνο αποδοχή της επιλογής που εισηγήθηκε η κυβέρνηση, αλλά εκφράζει, έστω και με αρκετά συγκεχυμένο τρόπο, τη δυσπιστία μεγάλων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στη ζώνη του ΕΥΡΩ και στην ΕΕ, και στις προοπτικές της χώρας εντός αυτών.
Σαφώς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί εκδήλωση της αγανάκτησης του εργαζόμενου λαού για την παρατεταμένη λιτότητα, την ανεργία και τη φτώχεια που του επέβαλαν οι εγχώριοι πολιτικοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου σε συνεργασία με τους ιμπεριαλιστικούς θεσμούς της ΕΕ και του ΔΝΤ, της οργής για την κυνική καταλήστευση του πλούτου της χώρας, την ακύρωση κάθε κοινωνικού δικαιώματος, την ακραία προσβλητική ενοχοποίησή του για μια κατάσταση που δημιούργησαν η ολιγαρχία του πλούτου και οι πολιτικοί υπηρέτες της.
Η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΕ/ΟΝΕ αποτελεί υψίστης σημασίας στρατηγική επιλογή του μεγάλου κεφαλαίου της χώρας αλλά και των ηγετικών δυνάμεων του Ευρωατλαντικού ιμπεριαλιστικού πόλου.
Ακριβώς για το λόγο αυτό το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα πολεμήθηκε τόσο έντονα από την εγχώρια αστική τάξη και τους εκπροσώπους των «θεσμών», ενώ από την άλλη πλευρά προκάλεσε την ευρύτατη υποστήριξη από λαϊκά στρώματα, αριστερές αντικαπιταλιστικές και αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις, εντός και εκτός Ευρώπης, ως έκφραση των δικών τους αναγκών, διαθέσεων και αγώνων.
Ωστόσο, το δημοψήφισμα από μόνο του υπήρξε εγχείρημα πολιτικά διαχειρίσιμο. Δεδομένου ότι το ερώτημα που ετέθη αφορούσε ένα συγκεκριμένο συμβάν του παρελθόντος, μια συγκεκριμένη εκδοχή συμφωνίας με τους δανειστές, και όχι το μέλλον, τις περαιτέρω κινήσεις της κυβέρνησης (με άλλα λόγια στο δημοψήφισμα δεν ετέθη στην κρίση του λαού το ζήτημα του προσανατολισμού – της στρατηγικής της κυβερνητικής πολιτικής), το αποτέλεσμα του ΟΧΙ μεταφράστηκε σαφώς σε ιδιότυπη «ψήφο εμπιστοσύνης» στην κυβέρνηση. Τοιουτοτρόπως η τελευταία   απέκτησε ελευθερία κινήσεων (απέναντι σε τυχόν διαφωνίες στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και απέναντι στην αμφισβήτησή της από το «μνημονιακό μπλοκ» των ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-Ποταμιού) να διαπραγματευτεί και να συνάψει με τους δανειστές ένα νέο σκληρό και κατά κραυγαλέο τρόπο αντίθετο προς τις προγραμματικές υποσχέσεις μνημόνιο. Με το δημοψήφισμα ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδίκησε και πέτυχε τη διεύρυνση των περιθωρίων επιβίωσης της κυβέρνησής του.
Έτσι δεν πέρασαν παρά μόνο λίγες ώρες και το ομολογουμένως ηχηρό και διεθνούς αντίκτυπου ΟΧΙ του δημοψηφίσματος μετετράπη σε πολιτική συμφωνία «εθνικής ομοψυχίας» για τη μη ρήξη με τους «θεσμούς».
Δέον να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν προδίδει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αλλά κάνει αυτό που εξ υπαρχής είχε δηλώσει ότι θα κάνει· θεωρώντας ότι έχει τη λαϊκή συναίνεση, συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη κάτω από εξαιρετικά δυσμενείς όρους (την επιβληθείσα από την ΕΚΤ ασφυξία των ελληνικών τραπεζών) ενός επώδυνου νέου μνημονίου.
Η αφήγηση του ΣΥΡΙΖΑ περί εφικτού «κατάργησης των μνημονίων» και της λιτότητας εντός της ζώνης του ΕΥΡΩ και της ΕΕ οδηγείται στην τραγική παρωδία της διεκδίκησης του πρώτου «αριστερού» μνημονίου.
Βρισκόμαστε μπροστά σε νέα περίοδο όπου ο λαός θα εκβιάζεται να δεχτεί τις απαιτήσεις των δανειστών, τους αντιλαϊκούς κανόνες της ΟΝΕ/ΕΕ, τη σκληρή καθημερινότητα του παρηκμασμένου ελληνικού καπιταλισμού, στο όνομα της στήριξης της «αριστερής» διαχείρισης του συστήματος, έναντι της διαχείρισής του από το αποκαλούμενο μνημονιακό μπλοκ.
Οι πολιτικές εξελίξεις μετά το ΟΧΙ του δημοψηφίσματος  υποχρεώνουν τον εργαζόμενο λαό να πει με μεγάλη ένταση και αποφασιστικότητα το πλέον κρίσιμο ΟΧΙ των παρατεταμένων κοινωνικών αγώνων ενάντια σε διαπραγματεύσεις και συμφωνίες με τους δανειστές, ενάντια στη λιτότητα και  τη φτώχεια, ενάντια στην ΟΝΕ/ΕΕ.  Ο λαός καλείται να επιβάλλει με τους αγώνες του την  πραγματική ρήξη με τις ταξικές δυνάμεις που τον καταδυναστεύουν.
Και μιας  και το ζήτημα της ρήξης ερμηνεύεται με ποικίλους τρόπους, θεωρώ αναγκαίο να διευκρινίσω τα εξής:
Δεδομένης της ιδιομορφίας του ελληνικού καπιταλισμού, αφενός ως ώριμου καπιταλισμού με ανεπτυγμένες τις ειδοποιούς του ταξικές σχέσεις και αντιθέσεις και αφετέρου ως οργανικού και εξαιρετικής γεωστρατηγικής σημασίας μέρους των οικονομικών και στρατιωτικών δομών του Ευρωατλαντικού ιμπεριαλιστικού πόλου, η έξοδος από τη ζώνη του ΕΥΡΩ , ακριβώς με όρους ρήξης, ως κάτι δηλαδή που θα το επιβάλλει πολιτικά η κινητοποίηση και η δύναμη του εργαζόμενου λαού (χωρίς βεβαίως να αποκλείονται άλλοι τρόποι εξόδου, σε «συνεννόηση» με τους «εταίρους») συνάπτεται άμεσα με την έξοδο και από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, πράγμα που περνά μέσα από τη σφοδρότατη σύγκρουση με τις δυνάμεις του κεφαλαίου και την ανατροπή της εξουσίας του.
Χρειάζεται να επισημανθεί εμφατικά ότι η ρήξη με την υπαρξιακής σημασίας για τον ελληνικό καπιταλισμό ολοκλήρωση στα πλαίσια της ΟΝΕ/ΕΕ (και φυσικά με το ΝΑΤΟ) συνιστά άμεσα ολομέτωπη σύγκρουση με την εξουσία του κεφαλαίου. Πρόκειται για διαδικασία απότομης ριζικής αλλαγής των σχέσεων ιδιοκτησίας, πράγμα που απαιτεί τη μεγάλη –μαζική εξεγερσιακή κινητοποίηση του λαού, βάσει αντίστοιχης συνειδητότητας – ύπαρξης και ευρείας λαϊκής αποδοχής συγκεκριμένων στόχων εναλλακτικής κοινωνικής οργάνωσης. Πρόκειται για κοινωνική ανατροπή και με αυτούς τους όρους πρέπει να αντιμετωπίζεται.

*Επίκουρος καθηγητής ΠΤΔΕ ΑΠΘ