O δρόμος του κεφαλαίου και η διέξοδος για το λαό

O δρόμος του κεφαλαίου και η διέξοδος για το λαό

Eurokinissi

Δεν υπάρχει φιλολαϊκή διέξοδος εντός του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης και της συμμετοχής σε ιμπεριαλιστικές ενώσεις.

Από το 2009 η ελληνική καπιταλιστική οικονομία βρέθηκε σε συνθήκες κρίσης. Δηλαδή, ουσιαστικά διαμορφώθηκαν συνθήκες, ώστε να χάσουν οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις το ενδιαφέρον για ανάπτυξη της παραγωγής τους, για νέες επενδύσεις, ενώ συρρίκνωσαν τη μέχρι τότε δραστηριότητά τους. Το ενδιαφέρον, βεβαίως, για τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις, τους μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους είναι ένα και μοναδικό: Η εξασφάλιση του μέγιστου δυνατού κέρδους, τέτοιου που να μπορεί να είναι ανθεκτικό στο εθνικό και διεθνή ανταγωνισμό. Από τότε εθνικός στόχος για το κεφάλαιο στη χώρα μας αναδείχτηκε η επίτευξη του ξεπεράσματος της κρίσης, ο στόχος της ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας μέσω της ανάπτυξης της κερδοφορίας, η επανενεργοποίηση δηλαδή του ενδιαφέροντος για το μέγιστο δυνατό κέρδος.

Αυτό το στόχο υπηρέτησαν οι λεγόμενες μνημονιακές πολιτικές της περιόδου 2010 - 2015. Η διαμόρφωση αυτών των πολιτικών έγινε σε συνεργασία με τους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, στους οποίους συμμετέχει ως μέλος η Ελλάδα, δηλαδή η Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ενα κράτος που συμμετέχει σε μια προωθημένη ιμπεριαλιστική ένωση, σε ενιαία νομισματική ένωση δεν μπορεί να διαμορφώσει πολιτική διαχείρισης της κρίσης έξω από τους κανόνες, τις συνθήκες και τους όρους συμμετοχής σε τέτοιες ενώσεις. Αλλά και γενικότερα, στις σημερινές συνθήκες διεθνοποίησης της καπιταλιστικής οικονομίας είναι αδύνατον ένα καπιταλιστικό κράτος να διαμορφώσει μόνο του πολιτική διαχείρισης της οικονομικής κρίσης χωρίς συμφωνίες με ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς με τους οποίους συνδέεται. Στη διαμόρφωση αυτών των πολιτικών επέδρασε σημαντικά το μεγάλο ελληνικό δημόσιο χρέος. Ενα χρέος που διαμορφώθηκε για τις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας και της λειτουργίας του αστικού κράτους. Αυτές οι πολιτικές είχαν βασικά ως στόχους τον περιορισμό των δαπανών του αστικού κράτους, την προώθηση μιας σειράς αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων σε Εργασιακά και Ασφαλιστικό, με στόχο τη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, το άνοιγμα νέων πεδίων επενδύσεων και κερδοφορίας για τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Επιταχύνθηκε η εφαρμογή μιας σειράς αντιλαϊκών μέτρων που, σε άλλα κράτη της ΕΕ, είχαν εφαρμοστεί τα προηγούμενα χρόνια και που για πολλά χρόνια η αστική τάξη ασκούσε κριτική στο αστικό πολιτικό σύστημα για την καθυστέρηση της εφαρμογής τους.

Πάνω στα σαρωμένα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα και κατακτήσεις παλιότερων περιόδων, που η καπιταλιστική οικονομία βρισκόταν σε διαφορετική φάση ανάπτυξης, διαμορφώθηκε το έδαφος για να προωθηθεί ο στόχος της ανάκαμψης. Οσο φαινόταν η προοπτική της σταθεροποίησης της καπιταλιστικής οικονομίας τόσο δυνάμωνε ο προβληματισμός για τη διαμόρφωση της πολιτικής που θα στηρίξει την προσπάθεια ανάκαμψης. Αυτός ο προβληματισμός δεν περιορίστηκε σε ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα σε διάφορους αστούς οικονομολόγους, αλλά πήρε τα χαρακτηριστικά διαπάλης, αντιπαράθεσης που συνδέθηκε όχι μόνο με διαφορετικές μερίδες του αστικού πολιτικού συστήματος, αλλά με τμήματα του κεφαλαίου και ιμπεριαλιστές συμμάχους ανάλογα με το ποια εκδοχή, ποια θέση εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντά τους. Μια διαπάλη που εκφράστηκε και με την κυβερνητική εναλλαγή του Γενάρη 2015. Το γεγονός ότι η ανάκαμψη παρουσιάζει δυσκολίες, σε συνδυασμό και με τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία, που δεν είναι πολύ ενθαρρυντικές, δυσκολεύει το πέρασμα σε μια λιγότερο περιοριστική πολιτική, σε σχέση με αυτήν που εφαρμόστηκε τα προηγούμενα χρόνια, κατά συνέπεια εξανεμίστηκαν οι προσδοκίες για αλλαγή μείγματος πάνω στην οποία έγινε προσπάθεια να στηριχθεί και η πιθανότητα να δοθούν κάποια ψίχουλα στους εργαζόμενους και το λαό, όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ.

ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

Σήμερα, το ζήτημα που τίθεται και αποτελεί αντικείμενο των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και την ΕΕ - ΕΚΤ - ΔΝΤ είναι με ποιους όρους θα στηριχθεί η προσπάθεια ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας στην Ελλάδα. Ποιους όρους θα περιέχει η επόμενη συμφωνία που θα πρέπει να γίνει ανάμεσα στην Ελλάδα και τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και κυρίως πώς θα λυθούν τρία ζητήματα: 1) Το θέμα ρύθμισης αποπληρωμής του χρέους. 2) Το ζήτημα τη χρηματοδότησης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και η αξιοποίηση των ευεργετημάτων του σχεδίου ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. 3) Η πρόσβαση στο ευρωπαϊκό πακέτο επενδύσεων, το λεγόμενο πακέτο Γιούνκερ. Διαπραγμάτευση, που πραγματοποιείται σε συνθήκες κατά τις οποίες, στην ΕΕ, έχει ανοίξει συζήτηση για το μέλλον της Ευρωζώνης, πώς θα θωρακιστεί απέναντι στις δυσκολίες που δημιουργεί το γεγονός ότι οι οικονομίες των κρατών - μελών της βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις και σε συνθήκες κινδύνων για τη διεθνή καπιταλιστική οικονομία. Οι διαφορές στις προτάσεις της συγκυβέρνησης και των εταίρων της για τα χαρακτηριστικά που θα έχει αυτή η συμφωνία αφορούν ποια τμήματα του κεφαλαίου θα ενισχυθούν ή θα χάσουν από αυτήν, αφορούν το πώς η συμφωνία θα ανταποκρίνεται στην τήρηση παλιών και νέων κανόνων της ΕΕ.

Το προηγούμενο διάστημα, δυνάμωσε στους κόλπους της αστικής τάξης, σε τμήματα του ελληνικού κεφαλαίου μια θέση που παλιότερα ήταν περιθωριακή. Η θέση για την εγκατάλειψη της Ευρωζώνης και της καθιέρωσης ενός εθνικού νομίσματος. Μια τέτοια εξέλιξη συνδέεται με το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της χώρας ως ένα μέσο που μπορεί να δώσει ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη, αφού θα έχει προηγηθεί μια εκτεταμένη καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, δηλαδή και καπιταλιστικών επιχειρήσεων και εργατικής δύναμης. Οι τελευταίες εξελίξεις με τη διακοπή των διαπραγματεύσεων, το δημοψήφισμα, τη λήξη του 2ου μνημονίου, τους κεφαλαιακούς ελέγχους ενίσχυσαν ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Το αν η κυβέρνηση θα υιοθετήσει τελικά ή όχι αυτήν την προοπτική θα φανεί στην πορεία.

Οποια επιλογή και αν επικρατήσει είτε με συμφωνία εντός της ΕΕ και της Ευρωζώνης, με βάση το ένα ή άλλο σχέδιο, είτε η χρεοκοπία εντός Ευρωζώνης και τελικά η υιοθέτηση εθνικού νομίσματος, τα δεδομένα είναι τα εξής για τους εργαζόμενους:

• Η επιδείνωση της ζωής της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων είτε με την εφαρμογή νέων αντιλαϊκών μέτρων, είτε μέσω της χρεοκοπίας, της υποτίμησης του νομίσματος, ένα ενδεχόμενο που πάλι θα συνοδευτεί από αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις, προκειμένου να υπάρξει ανάκαμψη. Θα συνεχίζεται και θα εντείνεται η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων γιατί αυτή είναι αναγκαία για την επίτευξη της ανάκαμψης των κερδών των επιχειρηματικών ομίλων στον ανταγωνισμό τους με άλλους.
• Η συμμετοχή ή σύνδεση σε κάποια διακρατική ιμπεριαλιστική ένωση είτε λέγεται ΕΕ, είτε όπως αλλιώς. Συμμετοχή που σημαίνει αντικειμενικά εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων του αστικού κράτους. Που σημαίνει ότι ο λαός θα βρίσκεται πάλι αντιμέτωπος με αντιλαϊκές συνθήκες και συμφωνίες.
• Η αναζήτηση νέου δανεισμού είτε μέσω των διεθνών αγορών κεφαλαίων είτε μέσω συμφωνίας με ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Ο δανεισμός είναι αναπόφευκτος για κάθε σύγχρονο αστικό κράτος (μικρό ή μεγάλο) και δεν είναι αποτέλεσμα «κακοδιαχείρισής» του όπως λέγεται. Αλλωστε, η λεγόμενη αναδιάρθρωση του χρέους είναι απαραίτητη, για να μπορεί ένα κράτος να ξαναδανειστεί. Πράγμα που σημαίνει νέα χρέη για λογαριασμό του κεφαλαίου θα συνεχίζουν να φορτώνονται στις πλάτες του λαού.

Από τα προηγούμενα, γίνεται κατανοητό ότι είναι μάταιος κόπος η αναζήτηση φιλολαϊκής διεξόδου μέσα στα διάφορα σενάρια και σχέδια στήριξης της καπιταλιστικής ανάκαμψης.

Υπάρχει διέξοδος για το λαό...

Κατ' αρχήν, θα πρέπει να ορίσουμε τι σημαίνει φιλολαϊκή διέξοδος. Φιλολαϊκή διέξοδος σημαίνει ο λαός να μπορεί να απολαμβάνει τα αποτελέσματα της εργασίας του, να απολαμβάνει τον πλούτο που ο ίδιος παράγει, να μπορεί να καλύπτει όλες του τις ανάγκες σε όλα τα επίπεδα της ζωής (υγεία, πρόνοια, μόρφωση, πολιτισμό) με βάση τις δυνατότητες που προσφέρει η ανάπτυξη της επιστήμης, της τεχνολογίας, να μην αντιμετωπίζει το φάσμα της ανεργίας, των κρίσεων, της φτώχειας. Να διαμορφώνονται προϋποθέσεις για την ολόπλευρη ανάπτυξη του λαού.

Φιλολαϊκή διέξοδος σημαίνει, δηλαδή, ζωή με απαιτήσεις με βάση τις σύγχρονες εργατικές - λαϊκές ανάγκες και όχι ζωή προσαρμοσμένη στα ψίχουλα με μειωμένες προσδοκίες, προσαρμοσμένη στη μιζέρια, όπως διαμορφώνεται στις συνθήκες του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης.
Τι πρέπει να γίνει; Πρέπει να αλλάξει ο δρόμος ανάπτυξης, να αναδιοργανωθεί η κοινωνική παραγωγή, να αλλάξει η κοινωνική οργάνωση της παραγωγής, να γίνει σοσιαλιστική. Αυτό προβάλλει η πολιτική πρόταση, το Πρόγραμμα του ΚΚΕ.
Τι σημαίνει αυτό;

1. Να αλλάξει ο σκοπός, το κίνητρο της παραγωγής. Από την παραγωγή με σκοπό - κίνητρο την επίτευξη του μέγιστου δυνατού καπιταλιστικού κέρδους στην παραγωγή με κριτήριο, με στόχο, την ικανοποίηση των κοινωνικών εργατικών - λαϊκών αναγκών. Μόνο έτσι θα εξαλειφθούν όλα τα στοιχεία που γεννάνε την καπιταλιστική οικονομική κρίση, μόνο έτσι η ανάπτυξη θα γίνεται για λογαριασμό των εργατικών - λαϊκών συμφερόντων και όχι για το καπιταλιστικό κέρδος.

2. Για να γίνει αυτό προϋπόθεση είναι η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, δηλαδή η μετατροπή σε κοινωνική εργατική - λαϊκή περιουσία των εργοστασίων, των επιχειρήσεων, των υπηρεσιών, των λιμανιών, των πλοίων, των υποδομών κ.λπ. Οι μέτοχοι των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, οι σημερινοί ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής δεν είναι δυνατόν από μόνοι τους εθελοντικά να παραιτηθούν από το κίνητρο του καπιταλιστικού κέρδους και να υιοθετήσουν άλλα κριτήρια. Χρειάζεται να τους αφαιρεθούν τα μέσα παραγωγής. Αλλωστε, δεν τους ανήκουν περισσότερο απ' ό,τι ανήκουν σε αυτούς που εργάζονται στις επιχειρήσεις τους. Γιατί, στην πραγματικότητα, τα μέσα παραγωγής υπάρχουν, συντηρούνται, επισκευάζονται, ανανεώνονται ως αποτέλεσμα της δουλειάς όλων των εργαζομένων. Τίποτα δεν είναι δικό τους. Ο,τι κατέχουν ουσιαστικά το «κλέβουν» μέσα από τη λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος. Σε ό,τι αφορά ειδικά την αγροτική παραγωγή, η γη θα κοινωνικοποιηθεί. Θα διαμορφωθούν κοινωνικοποιημένες αγροτικές μονάδες, ενώ ταυτόχρονα, όπου υπάρχει μεγάλος κατακερματισμός στον κλήρο, σε πρώτη φάση, θα προωθηθεί ο παραγωγικός συνεταιρισμός, δηλαδή η συνένωση των αγροτών σε συλλογικά οργανωμένες παραγωγικές μονάδες με χρήση σύγχρονων και εξελιγμένων μηχανημάτων και μεθόδων καλλιέργειας. Αυτή η συνένωση θα αποτελέσει ένα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της μετατροπής και αυτής της παραγωγής σε κοινωνική ιδιοκτησία.

3. Για να μπορέσει το κίνητρο αυτό της παραγωγής να λειτουργήσει σε κοινωνικό επίπεδο, να αποτελέσει στοιχείο της κοινωνικής οργάνωσης της παραγωγής χρειάζεται να οργανωθεί ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας. Δηλαδή, η σχεδιασμένη κατανομή παραγωγικών δραστηριοτήτων, πόρων, πρώτων υλών, εργατικού δυναμικού, έτσι ώστε το σύνολο της κοινωνικής παραγωγής να ανταποκρίνεται στο στόχο της διευρυμένης ικανοποίησης των κοινωνικών - λαϊκών αναγκών. Ετσι θα αντιμετωπιστεί η ανισομετρία στην ανάπτυξη ανάμεσα στους διάφορους τομείς και κλάδους.

4. Η υλοποίηση αυτών των στόχων προϋποθέτει την ενεργό συμμετοχή των εργατικών - λαϊκών μαζών. Προϋποθέτει τον εργατικό - λαϊκό έλεγχο στο σχεδιασμό, στην οργάνωση και την υλοποίηση της παραγωγής.

Μια τέτοια εξέλιξη δεν μπορεί να έρθει ως αποτέλεσμα συμφωνίας με τους καπιταλιστές, την αστική τάξη, τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς.
Δεν πρόκειται εθελοντικά να παραχωρήσουν την ιδιοκτησία τους, τα κέρδη τους, τη δυνατότητά τους να «κλέβουν» το παραγόμενο πλούτο. Πρέπει να τους αφαιρεθεί όλη η πολιτική και οικονομική δύναμη που κατέχουν, η ιδιοκτησία, η δυνατότητά τους να ελέγχουν τα κλειδιά της οικονομίας.

• Χρειάζεται, λοιπόν, πρώτα απ' όλα να τους αφαιρεθεί η πολιτική εξουσία, να ξηλωθούν όλοι οι αντεργατικοί - αντιλαϊκοί θεσμοί πάνω στους οποίους στηρίζεται, να ακυρωθεί όλο το νομικό πλαίσιο, να μην αναγνωριστεί καμιά δέσμευση, καμιά συνέχεια του κράτους. Να διαμορφωθεί η νέα εξουσία πάνω σε νέους θεσμούς, εργατικούς - λαϊκούς, που θα γεννήσει η ανατρεπτική πάλη του λαού.
• Χρειάζεται επίσης να αποδεσμευτεί η χώρα απ' όλες τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, ενώσεις και οργανισμούς (ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΔΝΤ, ΠΟΕ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΟΟΣΑ, ΟΑΣΕ κ.λπ.) να μην αναγνωρίσει καμιά δέσμευση και υποχρέωση που προκύπτει απ' αυτήν τη συμμετοχή, να ακυρώσει την Κοινή Αγροτική Πολιτική, τις κοινοτικές κατευθύνσεις - δεσμεύσεις σε μια σειρά τομείς της οικονομίας (π.χ. Ενέργεια, Ναυπηγοεπισκευή κ.λπ.), να ακυρώσει τη συμμετοχή της χώρας σε αυτές.
• Χρειάζεται, να μην αναγνωρίσει το δημόσιο χρέος, να κηρύξει μονομερώς τη διαγραφή του συνόλου του, να βγει από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίων, να διακόψει κάθε είδος δανεισμού.
• Να επιδιώξει τη σύναψη ισότιμων σχέσεων αμοιβαίου οφέλους με άλλα κράτη, προκειμένου να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες σε προϊόντα και υπηρεσίες που δεν μπορεί να καλυφθούν άμεσα με δικές της δυνάμεις. Συμφωνίες που δε θα γίνουν με κριτήριο τις μπίζνες των ελληνικών μονοπωλιακών ομίλων, αλλά με κριτήριο τι συμφέρει τους εργαζόμενους, το λαό.

Μια τέτοια εξέλιξη δε θα έρθει μέσα από την εναλλαγή αστικών κυβερνήσεων. Προϋποθέτει ένα μεγάλο ισχυρό εργατικό - λαϊκό κίνημα, μια συμμαχία ανάμεσα στην εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα που θα μπορεί να επιβάλει τη θέλησή της. Προϋποθέτει λαό οργανωμένο και αποφασισμένο για πραγματικές συγκρούσεις και ρήξεις. Μόνος δρόμος για να μπορέσει ο λαός να αποκτήσει τη δύναμη, την αυτοπεποίθηση να πάρει την τύχη στα χέρια του πρέπει να δώσει από σήμερα μικρές και μεγάλες μάχες οργανωμένος μέσα στα συνδικάτα, στα σωματεία, στους συλλόγους, τις Λαϊκές Επιτροπές. Να δώσει τη μάχη ενάντια στη νέα αντιλαϊκή επίθεση που έρχεται, να παλέψει για να ξηλωθεί, να καταργηθεί το αντεργατικό - αντιλαϊκό πλαίσιο, οι αντιλαϊκοί νόμοι μνημονιακοί και μη, να διεκδικήσει τις σύγχρονες εργατικές - λαϊκές ανάγκες. Να δυναμώσει ο αντικαπιταλιστικός - αντιμονοπωλιακός προσανατολισμός της πάλης, η προοπτική ρήξης με την ΕΕ, το κεφάλαιο και την εξουσία τους, να ενισχύεται η συσπείρωση με το ΚΚΕ.