Για τον Στάλιν, το 20ο συνέδριο και τον αναθεωρητισμό

Για τον Στάλιν, το 20ο συνέδριο και τον αναθεωρητισμό

Κείμενο: Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής

Πέρασε σχεδόν ένα τρίτο του αιώνα (τριάντα τρία χρόνια για την ακρίβεια) για να δημοσιευτεί στην Σοβιετική Ένωση η εισήγηση του Ν. Σ. Χρουστσιόφ (πρβλ. О культе личности и его последствиях: Доклад первого секретаря ЦК КПСС Хрущева Н. С. XX съезду КПСС // Известия ЦК КПСС. 1989. № 3. С. 128–170 [Σχετικά με την προσωπολατρία και τις συνέπειές της: Εισήγηση του Πρώτου Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΣΕ Χρουστσιόφ Ν. Σ. στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, «Ειδήσεις της ΚΕ του ΚΚΣΕ», έτος 1989, αριθ. τεύχους 3, σσ. 128–170]). Η δημοσίευσή της σε συνδυασμό με το σπάσιμο της σιωπής και την εγκατάλειψη της άκριτης αποδοχής από πλευράς του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος των «θεσφάτων» των αποφάσεων του ΚΚΣΕ μεταξύ 1956 και 1961 έδωσε το έναυσμα στην βασανιστική διαδικασία της κριτικής σπουδής, μελέτης κι εξαγωγής συμπερασμάτων, μιαν διαδικασία που κατέστησαν αναγκαία οι αντεπαναστατικές ανατροπές της δεκαετίας του 1990 κι ο παγκόσμιος αντίκτυπός τους. Όπως και μετά την πρώτη, ανεπίσημη, δημοσίευση του 1956, έτσι και μετά την δεύτερη, επίσημη, δημοσίευση του 1989 οι εκτιμήσεις υπήρξαν —κι αυτό δεν ήταν κάτι το παράξενο— διαμετρικά αντίθετες, ιδίως σ’ ό,τι αφορούσε το «αντισταλινικό» τμήμα της εικοστοσυνεδριακής προπαγάνδας, το κατεξοχήν θέμα της εισήγησης του Χρουστσιόφ.

Ο καπιταλισμός κι οι ιδεολογικοί του εκφραστές πέρα από επιμέρους διαφοροποιήσεις, στις οποίες θα αναφερθώ στην συνέχεια, εξακολούθησε, εξακολουθεί και —για τους λόγους που ήδη εξήγησα— θα εξακολουθεί να κραδαίνει την λεγόμενη «μυστική εισήγηση» του Χρουστσιόφ ως ρομφαία, με την οποία θα απειλεί να στείλει τους κομμουνιστές στο πυρ το εξώτερο (αυτό δεν είναι ούτε λογοπαίγνιο ούτε αστείο!). Ουδέν καινόν υπό το φως του ηλίου.

Ο ποικιλώνυμος, ποικιλόχρωμος και ποικιλόμορφος οπορτουνισμός δεν θέλει να αποχωριστεί το πολύτιμο «εγκόλπιο» της «μυστικής εισήγησης» που τόσο αποτελεσματικά για τόσα χρόνια χρησιμοποίησε στην υπονομευτική του δραστηριότητα εναντίον του κομμουνιστικού κινήματος και των συνεπών εκφραστών του, πόσω μάλλον που ένα σημαντικό ρεύμα αυτού του οπορτουνισμού, και σ’ αυτό θα επανέλθω παρακάτω, μπορεί να διεκδικήσει την ιδεολογική πατρότητα —όχι όλη αλλά ένα βασικό της τμήμα— του αντικομμουνισμού που διαπερνάει τον λεγόμενο «αντισταλινισμό». Και εδώ ουδέν καινόν υπό το φως του ηλίου.

Οι αφελείς και μη παντός πολιτικού φάσματος, ο καθένας τους για τους δικούς του λόγους, η ανάλυση των οποίων δεν μπορεί να γίνει εδώ, χρειάζονται κι αυτοί το «προσευχητάρι» της «μυστικής εισήγησης»· αν οι πρώτοι έχουν το ελαφρυντικό της μετρίας έως πλήρους συγχύσεως ή της διανοητικής αβελτηρίας, οι δεύτεροι δρουν συνειδητά και «κουμπαριάζουν» άνετα με τους αστούς και τους οπορτουνιστές. Και σ’ αυτήν την περίπτωση ουδέν καινόν υπό το φως του ηλίου.

Το πραγματικό «καινόν υπό το φως του ηλίου» είναι το βάρος που πέφτει στους ώμους όσων θέλουν να διδαχτούν από την πορεία του κομμουνιστικού κινήματος στον 20ό αιώνα ώστε οι επίγονοι να μην επαναλάβουν τα λάθη των προγόνων. Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολο, εξαιρετικά πολύπλοκο κι εξαιρετικά επίπονο καθήκον που γίνεται ακόμα πιο δυσβάστακτο τόσο από την έλλειψη συμφωνίας μεταξύ των τμημάτων εκείνων του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος που έχουν συνεπή μαρξιστικό-λενινιστικό προσανατολισμό όσο κι από την πρακτική αναγκαιότητα της καθοδήγησης των καθημερινών αγώνων της εργατικής τάξης. Δεν θα σταθώ σ’ αυτό το σημείο, γιατί δεν είναι του παρόντος· θα σταθώ μόνο και πολύ επιγραμματικά στην ανάγκη αναίρεσης της άνευ προηγουμένου ψευδολογίας και της απίθανης πλαστογράφησης της ιστορικής αλήθειας, οι οποίες —ψευδολογία και πλαστογράφηση— είναι ο σκληρός πυρήνας της εικοστοσυνεδριακής προπαγάνδας στο «αντισταλινικό» σκέλος της, όπως το «ευαγγελίζεται» αυτό η «μυστική εισήγηση» του Χρουστσιόφ: εδώ η καθυστέρηση — και όχι μόνο στον ελλαδικό και ελληνόγλωσσο χώρο— είναι κάτι παραπάνω από αισθητή.

Την μέχρι σήμερα πιο ολοκληρωμένη σε επιστημονική βάση αναίρεση του βασικού σώματος της ψευδολογίας της λεγόμενης «μυστικής εισήγησης» του Χρουστσιόφ την χρωστάμε στον Αμερικανό καθηγητή Grover Carr Furr III που διδάσκει μεσαιωνική αγγλική λογοτεχνία στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της περιοχής Montclair της πολιτείας του Νιού Τζέρσεϋ· αποτελεί αντικείμενο του βιβλίου του Khrushchev Lied (Ο Χρουστσιόφ είπε ψέματα) που κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο του 2011 από τις εκδόσεις Erythrós Press and Media, LLC (Kettering, Οχάιο), δες σχετικά:

http://www.erythrospress.com/store/furr.html

Το βιβλίο έχει ήδη μεταφραστεί στα τουρκικά (Κωνσταντινούπολη, Νοέμβριος 2011) και στα βιετναμικά (Ανόι, επίσης Νοέμβριος 2011), ενώ η μετάφραση στα ρωσικά (πρώτη έκδοση: Μόσχα, Φεβρουάριος 2008, δεύτερη έκδοση (σε συλλογή): Μόσχα, Δεκέμβριος 2009) προηγήθηκε της συμπληρωμένης και διορθωμένης έκδοσης του 2011 στα αγγλικά.*

* Στο μεσοδιάστημα κυκλοφόρησαν μεταφράσεις του βιβλίου στα γαλικιανά (Γαλικία, Μάης 2013), στα γαλλικά (Παρίσι, Σεπτέμβρης 2014), στα γερμανικά (Βερολίνο, Δεκέμβρης 2014), στα κινεζικά (Πεκίνο, Γενάρης 2015) και στα ισπανικά (Καράκας, Μάρτης 2015). Σημείωση Μάη 2015 ― Μη Απολιθωμένος κ.λπ.

Ο Furr κατέχοντας την ρωσική γλώσσα (εδώ να σημειώσουμε κάτι που είναι για γέλια και για κλάματα, ότι δηλαδή πάμπολλοι «σοβιετολόγοι» δεν ξέρουν γρυ ρωσικά!) και στηριγμένος σε μια ευρύτατης κλίμακας εντελεχή μελέτη και σε βάθος αποτίμηση του υφιστάμενου πρωτογενούς αρχειακού υλικού από την μια, καθώς και στην κριτική αξιοποίηση της τεράστιας βιβλιογραφίας που αναφέρεται στο θέμα από την άλλη, καταδεικνύει και αποδεικνύει με αδιάσειστα στοιχεία ότι από τις εξήντα μία δέσμες κατηγοριών κατά του Ι. Β. Στάλιν που περιέχονται στην «μυστική έκθεση» του Χρουστσιόφ μόνο μία —επαναλαμβάνω: «μία»— περιέχει κάποιες λίγες αλήθειες κι αυτές αμφισβητήσιμες, ενώ οι υπόλοιπες εξήντα δέσμες αποτελούν ασύστολη ψευδολογία, απίθανη πλαστογράφηση της ιστορικής αλήθειας και αισχρή κατασυκοφάντηση του προσώπου και του έργου του Ι. Β. Στάλιν.

Μπορεί κανείς να μην συμφωνήσει με τον Furr στα συμπεράσματα που εξάγει, όπως φαίνεται από την εξής βιβλιοκρισία:

http://theclassstruggle.wordpress.com/2011/11/05/against-revisionism-%E2%80%9Ckhrushchev-lied%E2%80%9D-by-grover-furr/*

ή και να διαφωνεί σε διάφορα σημεία αναφορικά με μεθοδολογικές πτυχές της επιχειρηματολογίας, όπως ο Roger Keeran (υπενθυμίζω το ενδιαφέρον κείμενό του (μαζί με τον Thomas Kenny) «Η δεύτερη οικονομία» δημοσιευμένο στην «Κομμουνιστική Επιθεώρηση», τεύχος 6 του 2007, σσ. 87–117) στην πρόσφατη βιβλιοκρισία του:

http://mltoday.com/khrushchev-lied-but-what-is-the-truth

στην οποία απάντησε ο Furr:

http://mltoday.com/rejoinder-to-roger-keeran

όμως παρ’ όλ’ αυτά συνιστώ το βιβλίο προς μετάφραση βασικά για την πραγματικά τεκμηριωμένη εκ βάθρων ανασκευή του θεωρητικού σκληρού πυρήνα της εικοστοσυνεδριακής προπαγάνδας που αποτελεί η λεγόμενη «μυστική εισήγηση» του Χρουστσιόφ —ειρήσθω εν παρόδω ότι αυτή ούτε μυστική ούτε εισήγηση ήταν, αλλά τα υπόλοιπα τα παραλείπω σκόπιμα για να υπάρξει κίνητρο αγοράς και μετάφρασης του βιβλίου— και τα συμπαρομαρτούντα «θέσφατα» του ΚΚΣΕ κατά την πενταετία 1956–1961. Αδυνατώ για ευνόητους λόγους να επεκταθώ, παραπέμπω για το ίδιο θέμα κι άλλα σχετικά στην ωραία ιστοσελίδα του πολυγραφότατου Furr

http://chss.montclair.edu/english/furr/

και θέλω κλείνοντας το δεύτερο και τελευταίο μέρους του υπεσχημένου μου σχολίου να τονίσω τρία σημεία.

* Δυστυχώς η ιστοσελίδα, στην οποία παραπέμπει ο σύνδεσμος, έπαψε να υφίσταται. Σημείωση Μάη 2015 ― Μη Απολιθωμένος κ.λπ.

Το πρώτο σημείο αφορά την διαφοροποίηση της αστικής ιστοριογραφίας απέναντι στον Ι. Β. Στάλιν. Μπροστά στην χιονοστιβάδα των επιστημονικών αποδείξεων όχι μόνο του αστήρικτου αλλά πολύ περισσότερο του συνειδητά ψευδούς χαρακτήρα της εικοστοσυνεδριακής προπαγάνδας αναφορικά με την ζωή και το έργο του Ι. Β. Στάλιν καταβάλλονται σύντονες προσπάθειες εκλεπτυσμένης αποστασιοποίησης από τον χυδαίο αντικομμουνιστικό «αντισταλινισμό» του παρελθόντος και επιλεκτικής παραδοχής των αναμφισβήτητων συμπερασμάτων της επιστημονικής έρευνας· τυπικό παράδειγμα: J. Arch Getty, Oleg V. Naoumov, The Road to Terror: Stalin and the Self-Destruction of the Bolsheviks, 1932–1939 [Ο δρόμος προς την τρομοκρατία: Ο Στάλιν και η αυτοκαταστροφή των μπολσεβίκων, 1932–1939], Νιού Χέιβεν, Κονέκτικατ 2010. Έχουμε βέβαια και εξελίξεις προς την αντίθετη κατεύθυνση, τον χυδαίο αντικομμουνιστικό «αντισταλινισμό»: Jörg Baberowski, Verbrannte Erde: Stalins Herrschaft der Gewalt [Καμένη γη: Η εξουσία βίας του Στάλιν], Μόναχο 2012 (το βιβλίο πήρε το βραβείο καλύτερου ειδικού βιβλίου τεκμηρίωσης (!!!) στην πρόσφατη Έκθεση Βιβλίου της Λειψίας· ο Furr έχει «ξεμπροστιάσει» τον Baberowski ως κοινό παραχαράκτη της σοβιετικής ιστορίας, δες:

http://www.cjournal.info/2010/01/11/baberowski%E2%80%99s-falsification/).

Η νέα κατεύθυνση της εκλεπτυσμένης αποστασιοποίησης κινείται στα όρια του αστικού φιλελευθερισμού, δεν διαφοροποιείται στην ουσία από την εικοστοσυνεδριακή προπαγάνδα κι έχει κάτω από τον μανδύα της δήθεν αντικειμενικής ακαδημαϊκής έρευνας σαφείς αντικομμουνιστικούς στόχους.

Το δεύτερο σημείο αφορά την ιδεολογική πατρότητα του λεγόμενου «αντισταλινισμού». Πατέρας του και πρώτος διδάξας είναι ο Λέων Τρότσκι και συνεχιστής του ο διεθνής τροτσκισμός. Ο Furr επιμένει σ’ αυτό το σημείο στο βιβλίο του και καταδεικνύει την ιδεολογική συγγένεια του «αντισταλινικού» πυρήνα της εικοστοσυνεδριακής προπαγάνδας και της πάλης του Τρότσκι κατά της «σταλινικής» «γραφειοκρατίας». Κι αν ψάξει κανείς λίγο περισσότερο, θα δει ότι η πολιτική θεωρία του σύγχρονου αντικομμουνισμού έχει δύο βασικούς πυλώνες: τον «αντισταλινισμό» του Τρότσκι και την θεωρία του «ολοκληρωτισμού» όπως την διαμόρφωσε η φιλόσοφος και θεωρητικός της πολιτικής επιστήμης Hannah Arendt (1906–1975). Ο συνεπής αγώνας κατά του αντικομμουνισμού πρέπει να εμπεριέχει πάντα και τον συνεπή αγώνα κατά —για να χρησιμοποιήσω μιαν έκφραση του Νίκου Ζαχαριάδη— του πολυκέφαλου τροτσκισμού.

Το τρίτο σημείο αφορά την κατάσταση στον ελλαδικό κι ελληνόφωνο χώρο, όπου όταν δεν πέφτουμε στον αντικομμουνισμό του κονσερβοκουτιού, τότε διολισθαίνουμε στον αντικομμουνισμό του «αντισταλινισμού». Ιδιαίτερα αρνητικό είναι το φαινόμενο ότι όχι μόνο βρικολακιάζει ο αντικομμουνιστικός μαοϊσμός, αλλά και ότι εξ απαλών ονύχων παρατηρείται ένας ανεξέλεγκτος τροτσκιστικός εισοδισμός —μακιγιαρισμένος ή όχι δεν έχει σημασία, οι μαθητές του Λέοντα Νταβίντοβιτς Μπρονστέιν υπήρξαν πάντοτε «μανούλες» στο ψέμα, στην απάτη, στην παραχάραξη και στην προβοκάτσια— που μόνο αρνητικές συνέπειες για το κομμουνιστικό κίνημα μπορεί να έχει. Το ίδιο ισχύει και για την άκριτη πρόσληψη και αναπαραγωγή της φιλελεύθερης εκλεπτυσμένης εκδοχής του «αντισταλινισμού».

Του χρόνου τέτοιον περίπου καιρό θα συμπληρωθούν εξήντα χρόνια από τον θάνατο του Ι. Β. Στάλιν. Το σχόλιό μου που εξελίχθηκε σ’ αρθρίδιο —ελπίζω να μην καταχράστηκα τον χρόνο, την φαιά ουσία και την υπομονή αναγνωστριών κι αναγνωστών— εύχομαι να αποτελέσει προτροπή για νέες μεταφράσεις στα ελληνικά σαν κι αυτή που με παρακίνησε να το γράψω.

Τελειώνω με λίγα λόγια που αποδίδονται στον Ι. Β. Στάλιν κι αφορούν την υστεροφημία του• αν είναι πραγματικά δικά του, είναι προφητικά:

«Я знаю, что, когда умру, людская молва много мусора нанесет на мою могилу. Но я уверен, что ветер истории всё это развеет» [«Ξέρω ότι όταν πεθάνω, το ανθρώπινο κουτσομπολιό πολλά σκουπίδια θα εναποθέσει πάνω στον τάφο μου. Είμαι όμως πεπεισμένος ότι όλα αυτά θα τα σαρώσει ο άνεμος της ιστορίας»].