Στη δίνη των ενεργειακών ανταγωνισμών με αμερικάνικη σημαία

Στη δίνη των ενεργειακών ανταγωνισμών με αμερικάνικη σημαία

Στην πλήρη υιοθέτηση των αμερικανικών ενεργειακών σχεδιασμών στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο προχωρά η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ προσδοκώντας, όπως και οι προκάτοχοί της, μέσω αυτής της επιλογής να αναβαθμίσει το ειδικό βάρος του ελληνικού καπιταλισμού στην περιοχή. Η επίσκεψη που πραγματοποίησε την περασμένη βδομάδα στη χώρα μας ο Amos Hochstein, ειδικός απεσταλμένος και Συντονιστής για τις διεθνείς ενεργειακές σχέσεις των ΗΠΑ και οι συναντήσεις που πραγματοποίησε με τον Ν. Παπά, υπουργό Επικρατείας, και τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Π. Σκουρλέτη, σηματοδοτούν την εγκατάλειψη του σχεδίου αναβαθμισμένης ενεργειακής συνεργασίας με τη Ρωσία, στο βαθμό βέβαια που υπήρχε κάποιο τέτοιο σχέδιο...
Πρόκειται για μια εξέλιξη, που είχε διαφανεί ήδη από τον περασμένο Απρίλη - εν μέσω μάλιστα διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τη ρώσικη πλευρά για τη δημιουργία στη χώρα μας αγωγού μεταφοράς ρώσικου φυσικού αερίου - όταν κατά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Ν. Κοτζιά, στις ΗΠΑ, ο υπερατλαντικός... σύμμαχος εμφανίστηκε πρόθυμος να καταθέσει μια αντιπροσφορά για τον ρώσικο αγωγό. Οπως είχε δηλώσει τότε ο Ν. Κοτζιάς «ο κ. Κέρι (σ.σ. ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών) είπε ότι οι ΗΠΑ θα ήταν πρόθυμες να κάνουν μια αντιπροσφορά», ενώ είχε χαρακτηρίσει τις συνομιλίες για τον αγωγό φυσικού αερίου της «Gazprom» «ως οικονομική και όχι πολιτική απόφαση».
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης του A. Hochstein με τον υπουργό Εσωτερικών την περασμένη Τρίτη, με τη συμμετοχή και του πρέσβη των ΗΠΑ D. Pearce, συζητήθηκαν θέματα που άπτονται του Διαδριατικού Αγωγού (TAP) αλλά και του διασυνδετήριου αγωγού Ελλάδας - Βουλγαρίας (IGB) «όπως επίσης και άλλα ενεργειακά ζητήματα» σύμφωνα με όσα διέρρευσαν πηγές προσκείμενες στο Μαξίμου. Λίγο πιο ξεκάθαρα έγιναν τα πράγματα μετά την αντίστοιχη συνάντηση με τον Π. Σκουρλέτη και στη συνέχεια την τριμερή με τη συμμετοχή της υπουργού Ενέργειας της Βουλγαρίας Temenuzhka Petkova. Βασικό θέμα που απασχόλησε τις τρεις πλευρές ήταν φυσικά οι δύο προαναφερθέντες αγωγοί και η διασύνδεσή τους, με τον Ελληνα υπουργό να θέτει το ζήτημα της «οικονομικής βιωσιμότητας» του IGB, κάνοντας λόγο περί «συμβολαίων που σχετίζονται με τη δέσμευση ποσοτήτων που θα περνάνε από τον αγωγό». Ανακοινώθηκε επίσης ότι αυτήν τη βδομάδα θα υπάρξει και νέα συνάντηση στη Σόφια με σκοπό την επίσπευση των διαδικασιών.
Οπως δήλωσε ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος, οι ΗΠΑ επιθυμούν διακαώς κατ' αρχήν την υλοποίηση και των δύο αγωγών ΤΑΡ (που θα μεταφέρει το αζέρικο αέριο στην Ευρώπη) και IGB, τη διασύνδεση των δύο αυτών αγωγών, αλλά και την προώθηση των έργων αποθήκευσης και επαναεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) στη χώρα μας. Εξασφαλίζοντας έτσι και την οικονομική βιωσιμότητα του αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας - Βουλγαρίας, για την οικονομική βιωσιμότητα του οποίου ανησυχεί τόσο ο Π. Σκουρλέτης...

Τι «πωλούν» οι ΗΠΑ;

Είναι δεδομένες οι... ανησυχίες των Ηνωμένων Πολιτειών για τη μεγάλη «ενεργειακή εξάρτηση» της ΕΕ από το ρώσικο φυσικό αέριο και οι προσπάθειές τους τα τελευταία χρόνια είναι συνεχείς για την αντιστροφή της σημερινής κατάστασης, ή τουλάχιστον τον περιορισμό κατά το δυνατόν των ρώσικων ενεργειακών εξαγωγών στην Ευρώπη. Επίσης, και η ΕΕ, σε κεντρικό επίπεδο και συστηματικά όλα αυτά τα χρόνια, τονίζει το πρόβλημα και επιζητά τη διαμόρφωση συνθηκών που θα επιτρέψουν τη διαφοροποίηση ενεργειακών πηγών και προμηθευτών στην Ευρώπη, αφού σήμερα από τη Ρωσία προέρχεται το 1/3 του εισαγόμενου στην ΕΕ πετρελαίου, το 39% του φυσικού αερίου και το 26% των στερεών καυσίμων.
Ολες οι πλευρές, βέβαια, αναγνωρίζουν τον καθοριστικό ρόλο που θα παίζουν τα ρώσικα ενεργειακά αγαθά για την κάλυψη των αναγκών της Ευρώπης, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον, ταυτόχρονα όμως Ευρωπαίοι και Αμερικανοί επιθυμούν τη διάθεσή τους στην ευρωπαϊκή αγορά, όσο γίνεται πιο ελεγχόμενα από τους ίδιους, περιορίζοντας κατά το δυνατόν τις δυνατότητες της Ρωσίας να «παίζει» με τις τιμές και το κυριότερο να ασκεί περιφερειακή πολιτική επιρροής, με «όπλο» την Ενέργεια. Υπό αυτήν την έννοια, τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους, για να ακυρώσουν την κατασκευή του «South Stream» - αγωγός που θα παρέκαμπτε την Ουκρανία και μέσω Βουλγαρίας και Ελλάδας θα συνέχιζε προς δυτικά Βαλκάνια και κεντρική Ευρώπη - κάτι που πέτυχαν, έτσι και τώρα οι ΗΠΑ έδειξαν με κάθε τρόπο τη δυσαρέσκειά τους στην κατασκευή του νέου ρώσικου αγωγού που θα διέσχιζε Τουρκία, Ελλάδα με προοπτική να επεκταθεί στην κεντρική Ευρώπη.
Την ίδια όμως στιγμή το σχέδιο για την κατασκευή του «Βόρειου Διαδρόμου 2» (Nord Stream 2) προχωρά κανονικά και στις αρχές του περασμένου Σεπτέμβρη οι μέτοχοι της κοινοπραξίας διαχείρισης του έργου υπέγραψαν συμφωνία για την επίσπευση των διαδικασιών κατασκευής του. Πρόκειται για έναν διπλό υποθαλάσσιο αγωγό που θα συνδέει τη Ρωσία με τη Γερμανία μέσω της Βαλτικής θάλασσας με συνολική δυναμικότητα παροχής 55 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως. Το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της εταιρείας που διαχειρίζεται το εν λόγω σχέδιο κατέχει το ρώσικο κρατικό μονοπώλιο της «Gazprom», με 51%, ακολουθούν με ποσοστό 10% η γερμανική «EOΝ», η ολλανδοβρετανική «Shell», η αυστριακή OMV, η επίσης γερμανικών συμφερόντων κοινοπραξία BASF/Wintershall καθώς και με 9% η γαλλική «Engie». Με την ολοκλήρωση του εν λόγω αγωγού μέσω της Γερμανίας θα περνά ένα πολύ σημαντικό μέρος του ρώσικου φυσικού αερίου καθώς ήδη ο «Νord Stream 1» παρέχει ανάλογες ποσότητες ετησίως το οποίο επίσης μέσω της Γερμανίας θα διανέμεται στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Οπως φαίνεται οι κυρίαρχοι κύκλοι της ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν να δοθεί νότια διέξοδος στο ρώσικο φυσικό αέριο και προωθούν την κάλυψη των αναγκών των χωρών των Βαλκανίων και εν συνεχεία της ανατολικής Ευρώπης από άλλες πηγές. Εδώ επανερχόμαστε στην επίσκεψη στη χώρα μας του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ για ενεργειακά ζητήματα, που εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο με δημόσιες τοποθετήσεις του σε μια σειρά ευρωπαϊκών χωρών όπου έχει βρεθεί όλο αυτό το διάστημα, έχει εκφράσει σαφώς την προτίμηση των ΗΠΑ στο LNG για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης, ενώ σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, έχει σταθεί επανειλημμένα στη νέα εγκατάσταση αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG στη Β. Ελλάδα. Οι ΗΠΑ είναι γνωστό πως διαθέτουν μεγάλες ποσότητες LNG για εξαγωγή, όπως επίσης και το Κατάρ (στενός σύμμαχος των ΗΠΑ) που ήδη έχει προχωρήσει σε επενδύσεις στον εγχώριο ενεργειακό τομέα και έχει εκφράσει ανοιχτά την πρόθεσή του να εξάγει LNG στην Ελλάδα. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε τη στρατηγική ενεργειακή συμφωνία Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας με βάση το φυσικό αέριο που υπάρχει στις θαλάσσιες περιοχές τους, με τις ευλογίες των ΗΠΑ. Αλλωστε αμερκάνικα μονοπώλια έχουν αναλάβει την εκμετάλλευση συγκεκριμένων κοιτασμάτων όπως η αμερικανο-ισραηλινή κοινοπραξία εταιρειών «Noble» και «Delek» στο κοίτασμα «Λεβιάθαν» και την αντίστοιχη Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου, ιδιαίτερα μετά τις τεράστιες ποσότητες που ανακαλύφθηκαν στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ. Φυσικά, στο συγκεκριμένο τομέα υπάρχουν και άλλοι ανταγωνισμοί που έχουν σχέση με τη μεταφορά του αερίου, δηλαδή εφοπλιστές, (φαίνεται ότι παίζει και αυτό ρόλο στο ότι προκρίνουν το LNG), σε κόντρα με τα μονοπώλια που διαχειρίζονται αγωγούς.
Βέβαια, η παρέμβαση των ΗΠΑ για μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από τη Ρωσία, έχει σχέση με τους ανταγωνισμούς τους με τη Γερμανία και στο ζήτημα της διαφοροποίησής της από τις ΗΠΑ στην ανάπτυξη οικονομικών και όχι μόνο σχέσεων με τη Ρωσία.

Ενεργειακή αναβάθμιση και κίνδυνοι για τους λαούς

Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ εμφανίζεται διατεθειμένη να επισπεύσει την υλοποίηση των αμερικανικών ενεργειακών σχεδιασμών. Η προηγούμενη κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, ακολουθώντας πιστά αυτούς τους σχεδιασμούς είχε προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δημιουργία δύο νέων σταθμών αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG. Ο πρώτος θα κατασκευαζόταν από τη ΔΕΠΑ και ο δεύτερος από την ιδιωτική εταιρεία «Gastrade» στην Αλεξανδρούπολη.
Κατ' αρχήν, η Επιτροπή έκανε αποδεκτή την πρόταση για την κατασκευή και των δύο σταθμών και τα ενέταξε στη λίστα των ενεργειακών έργων «κοινού ενδιαφέροντος» το 2013, δόθηκε μάλιστα και χρηματοδότηση για τη διενέργεια των προκαταρκτικών μελετών ύψους περίπου 2 εκατ. ευρώ. Μέχρι και το Μάη του 2014 παρέμεναν στη λίστα των στρατηγικών έργων ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ, ωστόσο η αδυναμία ανεύρεσης κονδυλίων έχει οδηγήσει στην προσωρινή εγκατάλειψη των σχεδίων δημιουργίας σταθμού στην Καβάλα και τη δημιουργία μόνο αυτού της Αλεξανδρούπολης, με ένα αρχικό σενάριο να κάνει λόγο για σύμπραξη μεταξύ ΔΕΠΑ και «Gastrade» για την κατασκευή του έργου υπό μορφή ΣΔΙΤ.
Το αρχικό σχέδιο για τον πλωτό σταθμό της Αλεξανδρούπολης προέβλεπε την κατασκευή 17,6 χλμ. νοτιοδυτικά από το λιμάνι της πόλης, με εγκαταστάσεις παραλαβής, αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG, το οποίο θα προωθείται στο δίκτυο μέσω υποθαλάσσιου αγωγού μήκους 24 χλμ. και χερσαίου μήκους 4 χλμ. Θα έχουν δυναμικότητα παροχής έως 6,1 δισ. m³ φυσικού αερίου ετησίως και αποθηκευτική ικανότητα έως 170.000 m³ LNG, αναμενόμενο χρόνο εμπορικής λειτουργίας το 2017, ενώ οι αρχικές εκτιμήσεις για το κόστος της επένδυσης κυμαίνονταν περί τα 340 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, στο σταθμό της Ρεβυθούσας εκτελείται η τρίτη φάση επέκτασης των εγκαταστάσεων, συνολικού προϋπολογισμού 156,25 εκατ. ευρώ και με την ολοκλήρωσή τους θα αυξηθεί ο αποθηκευτικός χώρος του σταθμού κατά 73% (από 130.000 m³ στα 225.000 m³), ενώ η δυναμικότητα αεριοποίησης θα αυξηθεί σε 1.400 κ.μ. ΥΦΑ την ώρα από 1.000 κ.μ. που είναι σήμερα. Ο σταθμός της Ρεβυθούσας συγκαταλέγεται στους δεκατρείς (13) αντίστοιχους σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου που λειτουργούν σήμερα σε όλο το χώρο της Μεσογείου και της Ευρώπης. Στις εγκαταστάσεις του αποθηκεύονται προσωρινά ποσότητες LNG, οι οποίες στη συνέχεια επαναεριοποιούνται και τροφοδοτούν το δίκτυο φυσικού αερίου. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι Ελληνες εφοπλιστές αυξάνουν διαρκώς τα τελευταία χρόνια τις επενδύσεις τους για την απόκτηση πλοίων μεταφοράς LNG, με μετριοπαθείς εκτιμήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας να ανεβάζουν το ύψος των δαπανών περίπου στα 10 δισ. δολάρια.
Με λίγα λόγια, πρόκειται για ενεργειακούς σχεδιασμούς που τα ευρωατλαντικά μονοπώλια, μαζί και ελληνικά, έχουν χαράξει χρόνια πριν, άλλωστε θα ωφεληθούν και ντόπιοι ενεργειακοί όμιλοι και Ελληνες εφοπλιστές, γι' αυτό η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έρχεται να τα υλοποιήσει σε όφελός τους. Για τα λαϊκά στρώματα αυτοί οι σχεδιασμοί όχι μόνο δεν πρόκειται να αποφέρουν το παραμικρό όφελος, αντίθετα δημιουργούνται ακόμη μεγαλύτεροι κίνδυνοι από τη βαθύτερη εμπλοκή της χώρας τους ενεργειακούς ανταγωνισμούς των ιμπεριαλιστών στην περιοχή, εξαιτίας των οποίων άλλοι γειτονικοί μας λαοί πληρώνουν ήδη και με το αίμα τους το τίμημα.

Φώτης ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ