Η ευρωπαϊκή διάσταση του οπορτουνισμού: Το ΚΕΑ και ο ρόλος του ΚΚ Ισπανίας
«Το προλεταριάτο αγωνίζεται για την επαναστατική ανατροπή της ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης, η μικροαστική τάξη για τη ρεφορμιστική «τελειοποίηση» του ιμπεριαλισμού, για να προσαρμοστεί σ’ αυτόν υποτασσόμενη σ’ αυτόν»[1]
Β. Ι. Λένιν
[1] Β.Ι.Λένιν, Η προλεταριακή επανάσταση και ο αποστάτης Κάουτσκι, εκδ. Προγκρέσο, τόμος 37, σελ.304.
Η σημασία της πάλης ενάντια στον οπορτουνισμό και η ευρωπαϊκή του διάσταση
Καθώς το κεφάλαιο είναι μια διεθνής δύναμη,
απαιτείται και η εργατική τάξη να μετατραπεί σε μια διεθνώς οργανωμένη
δύναμη. Ο μακρύς δρόμος που έχει διανύσει το εργατικό και κομμουνιστικό
κίνημα, από την ίδρυση της Διεθνούς Ένωσης Εργατών μέχρι τις μέρες μας,
έχει περάσει από μια διαρκή πάλη ανάμεσα σε δύο θέσεις: την
επαναστατική, που εκφράζει τα συμφέροντα του προλεταριάτου και την
οπορτουνιστική, έκφραση της επιρροής της αστικής πολιτικής και
ιδεολογίας στο εργατικό κίνημα.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η συγκρότηση του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) ως οργάνου για την οικοδόμηση του οπορτουνιστικού πόλου στην ήπειρο και ως δύναμης για τη συνεργασία των τάξεων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθιστά αναγκαίο τα κομμουνιστικά κόμματα που η πολιτική τους βασίζεται στο Μαρξισμό-Λενινισμό να εκθέσουν με σαφήνεια τις απόψεις τους για το νέο αυτό συνασπισμό οπορτουνιστικών δυνάμεων που -όπως θα δούμε- έχει τις «συστάσεις» από το κεφάλαιο.
Η αντιιμπεριαλιστική πάλη που διεξάγουμε στρέφεται ενάντια στον ιμπεριαλισμό ως σύστημα, ενάντια στον καπιταλισμό στο ανώτερο στάδιό του, το οποίο συνεπάγεται μια άμεση αντιπαράθεση με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και τις πολιτικές οργανώσεις που τις στηρίζουν στον ένα ή άλλο βαθμό. Όπως σε όλη την ιστορία, η νίκη των επαναστατικών θέσεων στο εργατικό και λαϊκό κίνημα περιλαμβάνει την αποφασιστική πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό σε όλες του τις μορφές και εκδηλώσεις.
Μπροστά στους σημαντικούς ταξικούς αγώνες που έρχονται, δεν μπορεί να υπάρχει ούτε ανοχή ούτε συνύπαρξη με τον οπορτουνισμό. Ένα από τα επείγοντα καθήκοντα που πρέπει να αντιμετωπίσει το κομμουνιστικό κίνημα είναι να ενισχυθεί το ιδεολογικό μέτωπο, ώστε να αμφισβητηθεί σε όλα τα πεδία η ηγεμονία των δυνάμεων της ταξικής συμφιλίωσης, όπως ο οπορτουνισμός και η σοσιαλδημοκρατία, στο εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα. Η πάλη ενάντια στο ΚΕΑ και τις δυνάμεις του σε κάθε χώρα δεν είναι θέμα επιλογής για τις μαρξιστικές-λενινιστικές δυνάμεις, είναι μια αναγκαιότητα που απορρέει από τις συνθήκες στις οποίες διεξάγεται η πάλη των τάξεων.
Από πού προέρχεται το ΚΕΑ; Ποιες δυνάμεις το προωθούν; Τι συμφέροντα εξυπηρετούν αυτές οι δυνάμεις; Ας δούμε.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η συγκρότηση του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) ως οργάνου για την οικοδόμηση του οπορτουνιστικού πόλου στην ήπειρο και ως δύναμης για τη συνεργασία των τάξεων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθιστά αναγκαίο τα κομμουνιστικά κόμματα που η πολιτική τους βασίζεται στο Μαρξισμό-Λενινισμό να εκθέσουν με σαφήνεια τις απόψεις τους για το νέο αυτό συνασπισμό οπορτουνιστικών δυνάμεων που -όπως θα δούμε- έχει τις «συστάσεις» από το κεφάλαιο.
Η αντιιμπεριαλιστική πάλη που διεξάγουμε στρέφεται ενάντια στον ιμπεριαλισμό ως σύστημα, ενάντια στον καπιταλισμό στο ανώτερο στάδιό του, το οποίο συνεπάγεται μια άμεση αντιπαράθεση με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και τις πολιτικές οργανώσεις που τις στηρίζουν στον ένα ή άλλο βαθμό. Όπως σε όλη την ιστορία, η νίκη των επαναστατικών θέσεων στο εργατικό και λαϊκό κίνημα περιλαμβάνει την αποφασιστική πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό σε όλες του τις μορφές και εκδηλώσεις.
Μπροστά στους σημαντικούς ταξικούς αγώνες που έρχονται, δεν μπορεί να υπάρχει ούτε ανοχή ούτε συνύπαρξη με τον οπορτουνισμό. Ένα από τα επείγοντα καθήκοντα που πρέπει να αντιμετωπίσει το κομμουνιστικό κίνημα είναι να ενισχυθεί το ιδεολογικό μέτωπο, ώστε να αμφισβητηθεί σε όλα τα πεδία η ηγεμονία των δυνάμεων της ταξικής συμφιλίωσης, όπως ο οπορτουνισμός και η σοσιαλδημοκρατία, στο εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα. Η πάλη ενάντια στο ΚΕΑ και τις δυνάμεις του σε κάθε χώρα δεν είναι θέμα επιλογής για τις μαρξιστικές-λενινιστικές δυνάμεις, είναι μια αναγκαιότητα που απορρέει από τις συνθήκες στις οποίες διεξάγεται η πάλη των τάξεων.
Από πού προέρχεται το ΚΕΑ; Ποιες δυνάμεις το προωθούν; Τι συμφέροντα εξυπηρετούν αυτές οι δυνάμεις; Ας δούμε.
Η ευρωκομμουνιστική προέλευση του ΚΕΑ
Στο άρθρο «Από τον “ευρωκομμουνισμό” στο σύγχρονο οπορτουνισμό»,
που δημοσιεύθηκε στο δεύτερο τεύχος της Διεθνούς Κομμουνιστικής
Επιθεώρησης, ο ευρωκομμουνισμός προσδιοριζόταν ως ένα δεξιό
ρεβιζιονιστικό ρεύμα αντίθετο στον επιστημονικό σοσιαλισμό και εχθρικό
προς το Μαρξισμό-Λενινισμό, το οποίο λειτούργησε ως όχημα για τη
διείσδυση της αστικής ιδεολογίας στις γραμμές της εργατικής τάξης και
του κομμουνιστικού κινήματος.[1]
Αυτό το ρεύμα ήταν πολύ αποτελεσματικό στο έργο της διαίρεσης και αποδυνάμωσης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, καθώς λειτουργούσε στους κόλπους του ως «Πέμπτη Φάλαγγα», σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τις δυνάμεις που παρέμεναν πιστές στο Μαρξισμό-Λενινισμό και στις σοσιαλιστικές χώρες. Οι θέσεις του, σε καπιταλιστικές συνθήκες διαχείρισης της κρίσης υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70, ήταν ένα ανάχωμα στην εργατική πάλη που διοχέτευσε τη λαϊκή οργή στα όρια του συστήματος σε αυτό που ονομάστηκε «Κράτος Πρόνοιας».
Ο ευρωκομμουνισμός δεν εξαφανίστηκε με τη νίκη της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ και στις υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Εξ αρχής προσανατολιζόταν στον κατακερματισμό του κομμουνιστικού κινήματος και στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οπορτουνιστικού πόλου με ηγεμονικό ρόλο. Όπως θα δούμε, σε αυτή την αποστολή σημαντικό ρόλο έπαιξε και συνεχίζει να παίζει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας (ΚΚΙ).
Το 8ο Συνέδριο του ΚΚΙ, που πραγματοποιήθηκε το 1972, αποφάσισε να στηρίξει την είσοδο της Ισπανίας στην τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα, καθώς θεωρούσε ότι αυτό ήταν «μια βαθιά στρατηγική επιλογή που απαντούσε στην ανάγκη για δράση σε υπερκρατικό πλαίσιο, για δράση τη στιγμή που πραγματοποιούνταν μια ξεκάθαρη διεθνοποίηση της οικονομίας, διείσδυση των αγορών, ανάπτυξη των επιχειρήσεων και των μέσων ενημέρωσης, καθώς και στην ανάγκη επέκτασης σε ομοιογενείς γεωγραφικούς και πολιτικούς χώρους»[2].
Τέσσερα χρόνια μετά, τον Ιούνη του 1976, πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο η Συνδιάσκεψη Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων της Ευρώπης, όπου τα Κομμουνιστικά Κόμματα της Ισπανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας σε ένα κοινό μέτωπο παρουσίασαν την ευρωκομμουνιστική πλατφόρμα, στην οποία καθοριστικό ρόλο έπαιζε η στήριξη της διαδικασίας δημιουργίας μιας ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστικής ένωσης.
Αυτές οι θέσεις επικυρώθηκαν από το 9ο Συνέδριο του ΚΚΙ, το πρώτο μετά από 46 χρόνια παρανομίας, που πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη 19-23 Απρίλη του 1978 και στο οποίο αποφασίστηκε επίσημα η εγκατάλειψη του Μαρξισμού-Λενινισμού και διαμορφώθηκε ο ιδεολογικός προσδιορισμός που διατηρεί το ΚΚΙ μέχρι σήμερα. Οι θέσεις αυτού του συνεδρίου συγκέντρωσαν τις ρεβιζιονιστικές προσεγγίσεις που είχε επιβάλει σταδιακά η ευρωκομμουνιστική ηγεσία από τα μέσα της δεκαετίας του ’50, όπως παραδέχτηκε ο Σαντιάγκο Καρίγιο[3] στην Εισήγησή του στο Συνέδριο εκ μέρους της απερχόμενης Κεντρικής Επιτροπής:
«Αυτή η ισχυρή θέληση είναι που μας οδήγησε, όχι να εγκαταλείψουμε το Λενινισμό, όπως ειπώθηκε, αλλά να προτείνουμε στον ορισμό που δίνουμε στο Συνέδριο και που θα συζητηθεί στην ώρα του, ένα κείμενο που πιστεύουμε ότι αντιστοιχεί καλύτερα στην πολιτική πρακτική του κόμματος και στις θεωρητικές του επεξεργασίες της ζωντανής επαναστατικής εμπειρίας για πάνω από είκοσι χρόνια.
Και από αυτή την άποψη θέλω να πω ότι η αντιπαράθεση ως προς το βάθος αυτών των προβλημάτων δεν είναι κάτι καινούργιο, ξεκίνησε πριν 22 χρόνια τουλάχιστον, σε σχέση με τη συμφιλίωση, τη συμμαχία των δυνάμεων της εργασίας και του πολιτισμού, το σύμφωνο για την ελευθερία, το σοσιαλισμό με ελευθερία, την ενσωμάτωση των χριστιανών στο κόμμα και άλλα θέματα όπως και σε σχέση με τις αντιλήψεις μας για το διεθνές κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα και τις διαφορές μας με μεγάλα κομμουνιστικά κόμματα εξουσίας»[4].
Το 9ο Συνέδριο του ΚΚΙ τοποθετήθηκε εκ νέου υπέρ της συμμετοχής της Ισπανίας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), με μια ομιλία που αναμφισβήτητα θα θυμίσει αμέσως στον αναγνώστη αυτό που στηρίζουν σήμερα ορισμένες πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη:
«Το ΚΚΙ, στηρίζοντας την είσοδο της Ισπανίας στην ΕΟΚ, επιβεβαιώνει τη θέλησή του να μεταρρυθμίσει, μαζί με τις υπόλοιπες δυνάμεις της αριστεράς στην Ευρώπη, το σημερινό χαρακτήρα της Κοινότητας που κυριαρχείται από τα μεγάλα μονοπώλια. Η φιλοδοξία μας είναι μια Ευρώπη των εργατών, μια Ευρώπη των λαών: μια Ευρώπη ενωμένη σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, που θα έχει δικιά της, ανεξάρτητη πολιτική, που δε θα είναι υποτελής ούτε στις ΗΠΑ ούτε στη Σοβιετική Ένωση, αλλά θα διατηρεί θετικές σχέσεις και με τις δύο δυνάμεις. Μια Ευρώπη που θα είναι αυτόνομος παράγοντας στην παγκόσμια πολιτική, συμβάλλοντας έτσι στο να ξεπεραστούν οι στρατιωτικοί συνασπισμοί και ο δικομματισμός, στον εκδημοκρατισμό των διεθνών σχέσεων. δίνοντας σε όλους τους λαούς μέγιστη ελευθερία ώστε να είναι κύριοι της μοίρας τους. Η ύφεση, η συνύπαρξη θα έχουν έτσι πιο αποτελεσματικό και πιο βαθύ αποτέλεσμα»[5].
Ταυτόχρονα καθορίστηκε μια πολύ συγκεκριμένη πολιτική συμμαχιών:
«…θεωρούμε απαραίτητο να ξεκινήσει με ανοιχτό μυαλό, τόλμη και σοβαρότητα, ένας διάλογος ανάμεσα σε κομμουνιστικά, σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Δυτικής Ευρώπης για να βρεθεί κοινό έδαφος προώθησης κοινής δράσης για συγκεκριμένους στόχους, στην κατεύθυνση να βρεθεί μια προοδευτική διέξοδος στην κρίση του καπιταλιστικού συστήματος»[6].
Στις θέσεις αυτού του Συνεδρίου προσδιορίστηκαν οι βασικές γραμμές των θέσεων που έχει μέχρι σήμερα το ΚΚΙ, που σε μεγάλο βαθμό απεικονίζονται και στις θέσεις του ΚΕΑ. Με κίνδυνο να πλήξουν οι αναγνώστες, κρίνουμε σκόπιμο να αναφέρουμε ορισμένα αποσπάσματα από ντοκουμέντα προηγούμενων συνεδρίων του ΚΚΙ που αποδεικνύουν το σημαντικό ρόλο που παίζει ο ισπανικός ρεβιζιονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το 12ο Συνέδριο του ΚΚΙ που πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη τον Φλεβάρη του 1988 και εξέλεξε τον Χούλιο Ανγκίτα στη θέση του Γενικού Γραμματέα, επισημαίνει:
«Είναι λοιπόν αναγκαίος ένας μετασχηματισμός της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε βάθος. Για να γίνει αυτός ο μετασχηματισμός, δεσμευόμαστε να οικοδομήσουμε πλατιές συμμαχίες, με το εργατικό κίνημα και άλλες κοινωνικές προοδευτικές δυνάμεις, που σε πολιτικό επίπεδο θα βασίζονται στη σύγκλιση κομμουνιστικών, σοσιαλιστικών, σοσιαλδημοκρατικών, εργατικών και πράσινων κομμάτων»[7].
Στο Κείμενο των Θέσεων της 5ης Εθνικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΙ, που συνεδρίασε στη Μαδρίτη το 1989, συγκεντρώνονται οι θέσεις υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είχαν ήδη υιοθετηθεί σε γενικές γραμμές από το 1972. Εν ολίγοις, η οπορτουνιστική θέση σε σχέση με την ΕΕ χαρακτηρίζεται από την υποστήριξη της εισόδου και παραμονής της Ισπανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την υποστήριξη μιας ΕΕ ενωμένης σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, με ανεξάρτητη διεθνή πολιτική, υπό το σύνθημα της κοινωνικής Ευρώπης ή της Ευρώπης των λαών, την οργάνωση μιας αριστερής δύναμης σε ευρωπαϊκό επίπεδο γέννημα της σύμπλευσης κομμουνιστών, σοσιαλδημοκρατών, εργατικών και πράσινων, και τη στήριξη της εδραίωσης της Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ΣΕΣ), προτρέποντας την ενσωμάτωση των Εργατικών Επιτροπών (CCOO), της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Γαλλίας (CGT) και της Ιντερσιντικάλ της Πορτογαλίας στη ΣΕΣ.[8]
Όπως προκύπτει από τα αποσπάσματα αυτά, το λεγόμενο Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία πολιτικών θέσεων που αργότερα τις υιοθέτησε το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, τη δημιουργία του οποίου είχαν προβλέψει οι Ισπανοί οπορτουνιστές πριν από τρεις δεκαετίες. Επίσης, καταδεικνύεται η συνέχεια ανάμεσα στις βασικές θέσεις του ευρωκομμουνισμού σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη σημερινή θέση των μεταλλαγμένων κομμουνιστικών κομμάτων που συμμετέχουν στο ΚΕΑ, μεταξύ αυτών και με εξέχοντα ρόλο το ΚΚΙ.
Αυτό το ρεύμα ήταν πολύ αποτελεσματικό στο έργο της διαίρεσης και αποδυνάμωσης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, καθώς λειτουργούσε στους κόλπους του ως «Πέμπτη Φάλαγγα», σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τις δυνάμεις που παρέμεναν πιστές στο Μαρξισμό-Λενινισμό και στις σοσιαλιστικές χώρες. Οι θέσεις του, σε καπιταλιστικές συνθήκες διαχείρισης της κρίσης υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70, ήταν ένα ανάχωμα στην εργατική πάλη που διοχέτευσε τη λαϊκή οργή στα όρια του συστήματος σε αυτό που ονομάστηκε «Κράτος Πρόνοιας».
Ο ευρωκομμουνισμός δεν εξαφανίστηκε με τη νίκη της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ και στις υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Εξ αρχής προσανατολιζόταν στον κατακερματισμό του κομμουνιστικού κινήματος και στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οπορτουνιστικού πόλου με ηγεμονικό ρόλο. Όπως θα δούμε, σε αυτή την αποστολή σημαντικό ρόλο έπαιξε και συνεχίζει να παίζει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας (ΚΚΙ).
Το 8ο Συνέδριο του ΚΚΙ, που πραγματοποιήθηκε το 1972, αποφάσισε να στηρίξει την είσοδο της Ισπανίας στην τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα, καθώς θεωρούσε ότι αυτό ήταν «μια βαθιά στρατηγική επιλογή που απαντούσε στην ανάγκη για δράση σε υπερκρατικό πλαίσιο, για δράση τη στιγμή που πραγματοποιούνταν μια ξεκάθαρη διεθνοποίηση της οικονομίας, διείσδυση των αγορών, ανάπτυξη των επιχειρήσεων και των μέσων ενημέρωσης, καθώς και στην ανάγκη επέκτασης σε ομοιογενείς γεωγραφικούς και πολιτικούς χώρους»[2].
Τέσσερα χρόνια μετά, τον Ιούνη του 1976, πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο η Συνδιάσκεψη Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων της Ευρώπης, όπου τα Κομμουνιστικά Κόμματα της Ισπανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας σε ένα κοινό μέτωπο παρουσίασαν την ευρωκομμουνιστική πλατφόρμα, στην οποία καθοριστικό ρόλο έπαιζε η στήριξη της διαδικασίας δημιουργίας μιας ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστικής ένωσης.
Αυτές οι θέσεις επικυρώθηκαν από το 9ο Συνέδριο του ΚΚΙ, το πρώτο μετά από 46 χρόνια παρανομίας, που πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη 19-23 Απρίλη του 1978 και στο οποίο αποφασίστηκε επίσημα η εγκατάλειψη του Μαρξισμού-Λενινισμού και διαμορφώθηκε ο ιδεολογικός προσδιορισμός που διατηρεί το ΚΚΙ μέχρι σήμερα. Οι θέσεις αυτού του συνεδρίου συγκέντρωσαν τις ρεβιζιονιστικές προσεγγίσεις που είχε επιβάλει σταδιακά η ευρωκομμουνιστική ηγεσία από τα μέσα της δεκαετίας του ’50, όπως παραδέχτηκε ο Σαντιάγκο Καρίγιο[3] στην Εισήγησή του στο Συνέδριο εκ μέρους της απερχόμενης Κεντρικής Επιτροπής:
«Αυτή η ισχυρή θέληση είναι που μας οδήγησε, όχι να εγκαταλείψουμε το Λενινισμό, όπως ειπώθηκε, αλλά να προτείνουμε στον ορισμό που δίνουμε στο Συνέδριο και που θα συζητηθεί στην ώρα του, ένα κείμενο που πιστεύουμε ότι αντιστοιχεί καλύτερα στην πολιτική πρακτική του κόμματος και στις θεωρητικές του επεξεργασίες της ζωντανής επαναστατικής εμπειρίας για πάνω από είκοσι χρόνια.
Και από αυτή την άποψη θέλω να πω ότι η αντιπαράθεση ως προς το βάθος αυτών των προβλημάτων δεν είναι κάτι καινούργιο, ξεκίνησε πριν 22 χρόνια τουλάχιστον, σε σχέση με τη συμφιλίωση, τη συμμαχία των δυνάμεων της εργασίας και του πολιτισμού, το σύμφωνο για την ελευθερία, το σοσιαλισμό με ελευθερία, την ενσωμάτωση των χριστιανών στο κόμμα και άλλα θέματα όπως και σε σχέση με τις αντιλήψεις μας για το διεθνές κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα και τις διαφορές μας με μεγάλα κομμουνιστικά κόμματα εξουσίας»[4].
Το 9ο Συνέδριο του ΚΚΙ τοποθετήθηκε εκ νέου υπέρ της συμμετοχής της Ισπανίας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), με μια ομιλία που αναμφισβήτητα θα θυμίσει αμέσως στον αναγνώστη αυτό που στηρίζουν σήμερα ορισμένες πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη:
«Το ΚΚΙ, στηρίζοντας την είσοδο της Ισπανίας στην ΕΟΚ, επιβεβαιώνει τη θέλησή του να μεταρρυθμίσει, μαζί με τις υπόλοιπες δυνάμεις της αριστεράς στην Ευρώπη, το σημερινό χαρακτήρα της Κοινότητας που κυριαρχείται από τα μεγάλα μονοπώλια. Η φιλοδοξία μας είναι μια Ευρώπη των εργατών, μια Ευρώπη των λαών: μια Ευρώπη ενωμένη σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, που θα έχει δικιά της, ανεξάρτητη πολιτική, που δε θα είναι υποτελής ούτε στις ΗΠΑ ούτε στη Σοβιετική Ένωση, αλλά θα διατηρεί θετικές σχέσεις και με τις δύο δυνάμεις. Μια Ευρώπη που θα είναι αυτόνομος παράγοντας στην παγκόσμια πολιτική, συμβάλλοντας έτσι στο να ξεπεραστούν οι στρατιωτικοί συνασπισμοί και ο δικομματισμός, στον εκδημοκρατισμό των διεθνών σχέσεων. δίνοντας σε όλους τους λαούς μέγιστη ελευθερία ώστε να είναι κύριοι της μοίρας τους. Η ύφεση, η συνύπαρξη θα έχουν έτσι πιο αποτελεσματικό και πιο βαθύ αποτέλεσμα»[5].
Ταυτόχρονα καθορίστηκε μια πολύ συγκεκριμένη πολιτική συμμαχιών:
«…θεωρούμε απαραίτητο να ξεκινήσει με ανοιχτό μυαλό, τόλμη και σοβαρότητα, ένας διάλογος ανάμεσα σε κομμουνιστικά, σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Δυτικής Ευρώπης για να βρεθεί κοινό έδαφος προώθησης κοινής δράσης για συγκεκριμένους στόχους, στην κατεύθυνση να βρεθεί μια προοδευτική διέξοδος στην κρίση του καπιταλιστικού συστήματος»[6].
Στις θέσεις αυτού του Συνεδρίου προσδιορίστηκαν οι βασικές γραμμές των θέσεων που έχει μέχρι σήμερα το ΚΚΙ, που σε μεγάλο βαθμό απεικονίζονται και στις θέσεις του ΚΕΑ. Με κίνδυνο να πλήξουν οι αναγνώστες, κρίνουμε σκόπιμο να αναφέρουμε ορισμένα αποσπάσματα από ντοκουμέντα προηγούμενων συνεδρίων του ΚΚΙ που αποδεικνύουν το σημαντικό ρόλο που παίζει ο ισπανικός ρεβιζιονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το 12ο Συνέδριο του ΚΚΙ που πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη τον Φλεβάρη του 1988 και εξέλεξε τον Χούλιο Ανγκίτα στη θέση του Γενικού Γραμματέα, επισημαίνει:
«Είναι λοιπόν αναγκαίος ένας μετασχηματισμός της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε βάθος. Για να γίνει αυτός ο μετασχηματισμός, δεσμευόμαστε να οικοδομήσουμε πλατιές συμμαχίες, με το εργατικό κίνημα και άλλες κοινωνικές προοδευτικές δυνάμεις, που σε πολιτικό επίπεδο θα βασίζονται στη σύγκλιση κομμουνιστικών, σοσιαλιστικών, σοσιαλδημοκρατικών, εργατικών και πράσινων κομμάτων»[7].
Στο Κείμενο των Θέσεων της 5ης Εθνικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΙ, που συνεδρίασε στη Μαδρίτη το 1989, συγκεντρώνονται οι θέσεις υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είχαν ήδη υιοθετηθεί σε γενικές γραμμές από το 1972. Εν ολίγοις, η οπορτουνιστική θέση σε σχέση με την ΕΕ χαρακτηρίζεται από την υποστήριξη της εισόδου και παραμονής της Ισπανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την υποστήριξη μιας ΕΕ ενωμένης σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, με ανεξάρτητη διεθνή πολιτική, υπό το σύνθημα της κοινωνικής Ευρώπης ή της Ευρώπης των λαών, την οργάνωση μιας αριστερής δύναμης σε ευρωπαϊκό επίπεδο γέννημα της σύμπλευσης κομμουνιστών, σοσιαλδημοκρατών, εργατικών και πράσινων, και τη στήριξη της εδραίωσης της Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ΣΕΣ), προτρέποντας την ενσωμάτωση των Εργατικών Επιτροπών (CCOO), της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Γαλλίας (CGT) και της Ιντερσιντικάλ της Πορτογαλίας στη ΣΕΣ.[8]
Όπως προκύπτει από τα αποσπάσματα αυτά, το λεγόμενο Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία πολιτικών θέσεων που αργότερα τις υιοθέτησε το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, τη δημιουργία του οποίου είχαν προβλέψει οι Ισπανοί οπορτουνιστές πριν από τρεις δεκαετίες. Επίσης, καταδεικνύεται η συνέχεια ανάμεσα στις βασικές θέσεις του ευρωκομμουνισμού σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη σημερινή θέση των μεταλλαγμένων κομμουνιστικών κομμάτων που συμμετέχουν στο ΚΕΑ, μεταξύ αυτών και με εξέχοντα ρόλο το ΚΚΙ.
Ο ιδρυτικός μύθος του ΚΕΑ: η αντιδραστική ουτοπία της κοινωνικής Ευρώπης
Με την ενεργό ανάμειξη των ευρωπαϊκών θεσμικών
οργάνων, ιδρύθηκε το 2004 η πλατιά οπορτουνιστική συμμαχία σε ευρωπαϊκό
επίπεδο που επεδίωκε το ΚΚΙ από τη νίκη του ευρωκομμουνισμού. Οι
οπορτουνιστικές δυνάμεις του ΚΕΑ συμφώνησαν στο λεγόμενο Συνέδριο του Βερολίνου για τη συγκρότηση του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, που υπογράφτηκε στις 11 Γενάρη του 2004, για να προασπιστούν μια «δημοκρατική, κοινωνική, φεμινιστική, οικολογική, ειρηνική Ευρώπη, μια Ευρώπη της αλληλεγγύης»[9].
Αναμφισβήτητα πρόκειται για ωραία λόγια. Είναι όμως αυτό που λένε ότι ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις. Αυτό επεσήμανε ο Λένιν στο περίφημο άρθρο του με τίτλο «Το σύνθημα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», όπου παρουσίασε το νόμο της ανισόμετρης οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης στον καπιταλισμό που τεκμηριώνει τη δυνατότητα νίκης της σοσιαλιστικής επανάστασης σε διάφορες ή και σε μία μόνο χώρα και ανέπτυξε τη μαρξιστική ανάλυση σχετικά με το χαρακτήρα μιας πιθανής συμμαχίας ευρωπαϊκών χωρών σε συνθήκες ιμπεριαλισμού.
Παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα:
«Από την άποψη των οικονομικών όρων του ιμπεριαλισμού, δηλαδή της εξαγωγής κεφαλαίων και του μοιράσματος του κόσμου από τις “προηγμένες” και “πολιτισμένες” αποικιακές δυνάμεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης μέσα σε καπιταλιστικό καθεστώς, είτε είναι απραγματοποίητες είτε είναι αντιδραστικές…
Ο πόλεμος δεν αντιφάσκει στις βάσεις της ατομικής ιδιοκτησίας, αλλά είναι η άμεση και αναπόφευκτη ανάπτυξη αυτών των βάσεων. Στις συνθήκες του καπιταλισμού, είναι αδύνατη μια ισόμετρη οικονομική ανάπτυξη των διαφόρων οικονομιών και των διαφόρων κρατών. Στις συνθήκες του καπιταλισμού, δεν μπορεί να υπάρχουν άλλο μέσα για την αποκατάσταση από καιρό σε καιρό της παραβιασμένης ισορροπίας. εκτός από τις κρίσεις στη βιομηχανία και τους πολέμους στην πολιτική.
Φυσικά, είναι δυνατές προσωρινές συμφωνίες ανάμεσα σε καπιταλιστές και ανάμεσα σε κράτη. Μ' αυτήν την έννοια. μπορεί να δημιουργηθούν και οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης σαν συμφωνία των Ευρωπαίων καπιταλιστών... Με ποιο σκοπό; Μόνο με το σκοπό να πνίξουν από κοινού το σοσιαλισμό στην Ευρώπη, να περιφρουρήσουν από κοινού τις ληστεμένες αποικίες ενάντια στην Ιαπωνία και στην Αμερική.
Η δημιουργία των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης με τη σημερινή οικονομική βάση, δηλαδή στις συνθήκες του καπιταλισμού, θα σήμαινε οργάνωση της αντίδρασης, για να παρεμποδιστεί η πιο γρήγορη ανάπτυξη της Αμερικής. Πέρασαν για πάντα οι καιροί που η υπόθεση της δημοκρατίας και η υπόθεση του σοσιαλισμού συνδέονταν μόνο με την Ευρώπη»[10].
Η λενινιστική ανάλυση καταρρίπτει κάθε προσέγγιση του ΚΕΑ. Πώς μπορούν να μιλάνε για μια δημοκρατική ΕΕ, όταν είναι τόσο έντονη η τάση του ιμπεριαλισμού προς την αντίδραση; Πώς μπορούν να μιλάνε, με κάποια σοβαρότητα, για μια ειρηνική ΕΕ, όταν ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος είναι συνεχής και τα ευρωπαϊκά μονοπώλια ενώνονται για να συγκρουστούν με άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις; Πώς επιτρέπεται να μιλούν για μια κοινωνική Ευρώπη, όταν η ΕΕ οργανώνεται για να κατεδαφίσει τα κοινωνικά δικαιώματα και να εντείνει την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης;
Ούτε υπήρξε ούτε μπορεί να υπάρξει κοινωνική Ευρώπη στον καπιταλισμό, ό,τι κι αν λένε οι οπορτουνιστικές δυνάμεις του ΚΕΑ. Ο Ένγκελς απέδωσε στην άγνοια του κυρίου Ντίρινγκ τα παρακάτω λόγια: «Αν περιλάβω μια βούρτσα παπουτσιών στην ενότητα των θηλαστικών, δεν αποκτάει μ’ αυτό γαλακτικούς αδένες»[11]. Έτσι λοιπόν, ούτε στη βούρτσα παπουτσιών θα βγουν γαλακτικοί αδένες ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να μετατραπεί σε όργανο ειρήνης, ισότητας, σεβασμού στο περιβάλλον και στις κοινωνικές πολιτικές.
Οι δυνάμεις του ΚΕΑ μετέφεραν στο ευρωπαϊκό επίπεδο τις οπορτουνιστικές θέσεις που υιοθέτησαν δεκαετίες πριν στις χώρες τους. Απαρνήθηκαν τη σοσιαλιστική επανάσταση, απαρνήθηκαν τη δικτατορία του προλεταριάτου, απαρνήθηκαν το στόχο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού-κομμουνισμού, απαρνήθηκαν τον προλεταριακό διεθνισμό και ενστερνίστηκαν τον αντισοβιετισμό, εφάρμοσαν κι εφαρμόζουν τον κοινοβουλευτικό κρετινισμό και τον ακραίο ρεφορμισμό. Αυτές οι θέσεις, όταν μεταφερθούν στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνεπάγονται την εφαρμογή μιας γραμμής αντίθετης με τα συμφέροντα του εργατικού και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος που βασίζεται στην υποστήριξη των παρακάτω προσεγγίσεων:
Από αυτή την άποψη έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ανάλυση των οπορτουνιστών για τη σημερινή καπιταλιστική κρίση. Οι αιτίες της κρίσης, για τις δυνάμεις του ΚΕΑ, δε βρίσκονται στην εσωτερική λογική της καπιταλιστικής οικονομίας, αλλά σε ένα συγκεκριμένο τύπο διαχείρισης, το νεοφιλελεύθερο, που οδήγησε τον καπιταλισμό σε ορισμένες υπερβολές που έγιναν οι αιτίες της κρίσης. Έτσι, οι δυνάμεις του ΚΕΑ αντιτίθενται στις τρέχουσες πολιτικές περικοπών που προωθούνται από ένα κομμάτι της ολιγαρχίας (που το ταυτίζουν με τη νεοφιλελεύθερη δεξιά) για να ενστερνιστούν, έπειτα, τις επεκτατικές πολιτικές που προωθούνται από το κομμάτι της ολιγαρχίας που ιστορικά αντιπροσώπευε η σοσιαλδημοκρατία. Εξ ου και η ρητορική συζήτηση σχετικά με την αναγκαιότητα να στραφεί η προσοχή στον παραγωγικό τομέα ή στην πραγματική οικονομία, που αντιπαραθέτουν χωρίς επιστημονική βάση στο χρηματοπιστωτικό-κερδοσκοπικό τομέα, και στα συνθήματα που προβάλλουν: «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» ή «δεν είναι κρίση, είναι απάτη», που συμπίπτουν με το κίνημα των «αγανακτισμένων», που εξυπηρετεί το σύστημα κυριαρχίας και έκφρασης των ταξικών συμφερόντων των μικροαστών.
Το πρόγραμμα δράσης του εξυπηρετεί τη συνέχιση του κύκλου της διευρυμένης αναπαραγωγής του κεφαλαίου μέσα από τυπικές σοσιαλδημοκρατικές επενδυτικές πολιτικές. Όπως είπε ο σημερινός Γενικός Γραμματέας του ΚΚΙ, Χοσέ Λουίς Θεντέγια, «να μεταβούμε σε ένα μοντέλο όπου η πραγματική οικονομία θα επικρατεί επί της κερδοσκοπίας»[12]. Στην περίπτωση του ΚΚΙ, η λεγόμενη Αντικαπιταλιστική Κοινωνική Εναλλακτική Πρόταση συμπυκνώνει την οπορτουνιστική πολιτική πρόταση για την αντιμετώπιση της συστημικής κρίσης, υπερασπιζόμενη τις παρακάτω θέσεις: «το βασικό ρόλο των Επίσημων Πιστωτικών Ιδρυμάτων (δημόσια δάνεια σε μικρές επιχειρήσεις) και ενός δημόσιου τραπεζικού συστήματος, μιας φορολογικής μεταρρύθμισης ενάντια στην αύξηση του ΦΠΑ που να αυξάνει την προοδευτικότητα των φόρων (εταιρικός φόρος και φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων), ενώ θα μειώνονται οι έμμεσοι (ΦΠΑ) τη στιγμή που τίθεται εκ νέου σε εφαρμογή ο φόρος περιουσίας. Ταυτόχρονα πρέπει να στηρίξουμε τη θέση τα ταμιευτήρια να αναβάλουν τις εξώσεις για τις οικογένειες που είναι άνεργες»[13]. Τι είναι αυτές οι προτάσεις αν όχι τυπικά σοσιαλδημοκρατικά μέτρα; Τι το αντικαπιταλιστικό έχουν αυτές οι προτάσεις;
Οι προτάσεις του ΚΕΑ και των κομμάτων μελών του δημιουργούν ουτοπικές αυταπάτες στις εργατικές μάζες, ωραιοποιούν την ΕΕ που είναι μια ιμπεριαλιστική ένωση και προσανατολίζουν τους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες στο αδιέξοδο μονοπάτι της μεταρρύθμισής της. Αρκεί για παράδειγμα να πούμε ότι το ΚΚΙ πριν τις ευρωεκλογές του 1989 υποστήριζε τα εξής: «Οι επόμενες εκλογές θα πρέπει να ανοίξουν μια συνταγματική διαδικασία που να δώσει στο Ευρωκοινοβούλιο την εντολή να επεξεργαστεί ένα δημοκρατικό Σύνταγμα»[14]. Αυτή ήταν η θέση που υποστήριζε το ΚΚΙ απέναντι στην εργατική τάξη της Ισπανίας. Μετά από χρόνια, τα μονοπώλια πήραν την πρόταση του ΚΚΙ και προσπάθησαν να επιβάλουν ένα βάναυσο Σύνταγμα στους λαούς της ΕΕ, για το οποίο η Ενωμένη Αριστερά παραπονέθηκε ρίχνοντας το αξιολύπητο σύνθημα «Ναι στην Ευρώπη, αλλά όχι έτσι».
Αναμφισβήτητα πρόκειται για ωραία λόγια. Είναι όμως αυτό που λένε ότι ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις. Αυτό επεσήμανε ο Λένιν στο περίφημο άρθρο του με τίτλο «Το σύνθημα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», όπου παρουσίασε το νόμο της ανισόμετρης οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης στον καπιταλισμό που τεκμηριώνει τη δυνατότητα νίκης της σοσιαλιστικής επανάστασης σε διάφορες ή και σε μία μόνο χώρα και ανέπτυξε τη μαρξιστική ανάλυση σχετικά με το χαρακτήρα μιας πιθανής συμμαχίας ευρωπαϊκών χωρών σε συνθήκες ιμπεριαλισμού.
Παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα:
«Από την άποψη των οικονομικών όρων του ιμπεριαλισμού, δηλαδή της εξαγωγής κεφαλαίων και του μοιράσματος του κόσμου από τις “προηγμένες” και “πολιτισμένες” αποικιακές δυνάμεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης μέσα σε καπιταλιστικό καθεστώς, είτε είναι απραγματοποίητες είτε είναι αντιδραστικές…
Ο πόλεμος δεν αντιφάσκει στις βάσεις της ατομικής ιδιοκτησίας, αλλά είναι η άμεση και αναπόφευκτη ανάπτυξη αυτών των βάσεων. Στις συνθήκες του καπιταλισμού, είναι αδύνατη μια ισόμετρη οικονομική ανάπτυξη των διαφόρων οικονομιών και των διαφόρων κρατών. Στις συνθήκες του καπιταλισμού, δεν μπορεί να υπάρχουν άλλο μέσα για την αποκατάσταση από καιρό σε καιρό της παραβιασμένης ισορροπίας. εκτός από τις κρίσεις στη βιομηχανία και τους πολέμους στην πολιτική.
Φυσικά, είναι δυνατές προσωρινές συμφωνίες ανάμεσα σε καπιταλιστές και ανάμεσα σε κράτη. Μ' αυτήν την έννοια. μπορεί να δημιουργηθούν και οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης σαν συμφωνία των Ευρωπαίων καπιταλιστών... Με ποιο σκοπό; Μόνο με το σκοπό να πνίξουν από κοινού το σοσιαλισμό στην Ευρώπη, να περιφρουρήσουν από κοινού τις ληστεμένες αποικίες ενάντια στην Ιαπωνία και στην Αμερική.
Η δημιουργία των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης με τη σημερινή οικονομική βάση, δηλαδή στις συνθήκες του καπιταλισμού, θα σήμαινε οργάνωση της αντίδρασης, για να παρεμποδιστεί η πιο γρήγορη ανάπτυξη της Αμερικής. Πέρασαν για πάντα οι καιροί που η υπόθεση της δημοκρατίας και η υπόθεση του σοσιαλισμού συνδέονταν μόνο με την Ευρώπη»[10].
Η λενινιστική ανάλυση καταρρίπτει κάθε προσέγγιση του ΚΕΑ. Πώς μπορούν να μιλάνε για μια δημοκρατική ΕΕ, όταν είναι τόσο έντονη η τάση του ιμπεριαλισμού προς την αντίδραση; Πώς μπορούν να μιλάνε, με κάποια σοβαρότητα, για μια ειρηνική ΕΕ, όταν ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος είναι συνεχής και τα ευρωπαϊκά μονοπώλια ενώνονται για να συγκρουστούν με άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις; Πώς επιτρέπεται να μιλούν για μια κοινωνική Ευρώπη, όταν η ΕΕ οργανώνεται για να κατεδαφίσει τα κοινωνικά δικαιώματα και να εντείνει την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης;
Ούτε υπήρξε ούτε μπορεί να υπάρξει κοινωνική Ευρώπη στον καπιταλισμό, ό,τι κι αν λένε οι οπορτουνιστικές δυνάμεις του ΚΕΑ. Ο Ένγκελς απέδωσε στην άγνοια του κυρίου Ντίρινγκ τα παρακάτω λόγια: «Αν περιλάβω μια βούρτσα παπουτσιών στην ενότητα των θηλαστικών, δεν αποκτάει μ’ αυτό γαλακτικούς αδένες»[11]. Έτσι λοιπόν, ούτε στη βούρτσα παπουτσιών θα βγουν γαλακτικοί αδένες ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να μετατραπεί σε όργανο ειρήνης, ισότητας, σεβασμού στο περιβάλλον και στις κοινωνικές πολιτικές.
Οι δυνάμεις του ΚΕΑ μετέφεραν στο ευρωπαϊκό επίπεδο τις οπορτουνιστικές θέσεις που υιοθέτησαν δεκαετίες πριν στις χώρες τους. Απαρνήθηκαν τη σοσιαλιστική επανάσταση, απαρνήθηκαν τη δικτατορία του προλεταριάτου, απαρνήθηκαν το στόχο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού-κομμουνισμού, απαρνήθηκαν τον προλεταριακό διεθνισμό και ενστερνίστηκαν τον αντισοβιετισμό, εφάρμοσαν κι εφαρμόζουν τον κοινοβουλευτικό κρετινισμό και τον ακραίο ρεφορμισμό. Αυτές οι θέσεις, όταν μεταφερθούν στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνεπάγονται την εφαρμογή μιας γραμμής αντίθετης με τα συμφέροντα του εργατικού και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος που βασίζεται στην υποστήριξη των παρακάτω προσεγγίσεων:
- Υπεράσπιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως αντίβαρου στη διεθνή σκηνή, ιδιαίτερα σε σχέση με τις ΗΠΑ, μέσω της αλλαγής στο συσχετισμό δυνάμεων δήθεν υπέρ ενός «πιο δίκαιου» και «πιο δημοκρατικού» κόσμου που θα βασίζεται στη λεγόμενη πολυπολικότητα.
- Υπεράσπιση πλατιών μετώπων της «αριστεράς» που αδυνατίζουν το ρόλο των κομμουνιστικών κομμάτων, απαρνιούνται τις επαναστατικές λειτουργίες τους και πιέζουν για τη μετάλλαξη και ενσωμάτωση των κομμουνιστικών δυνάμεων.
- Συμμετοχή σε καπιταλιστικές κυβερνήσεις, όπως συνέβη στη Γαλλία ή σε διάφορες αυτόνομες κοινότητες της Ισπανίας, όπου η Ενωμένη Αριστερά (IU) κυβέρνησε ή κυβερνά με το Ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE), όπως έγινε στη Χώρα των Βάσκων, στην Καταλονία, στην Αστούριας και στην Ανδαλουσία όπου η IU ψήφισε υπέρ των περικοπών και των μειώσεων στους μισθούς των εργαζόμενων στο δημόσιο τομέα.
- Υπεράσπιση του συνδικαλιστικού ρεφορμισμού που βασίζεται στο συμβιβασμό και την ταξική συμφιλίωση που εφαρμόζει η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων.
- Άρνηση απέναντι σε ό,τι έχει να κάνει με την οικοδόμηση του σοσιαλισμού-κομμουνισμού, απορρίπτοντας κατηγορηματικά τις επαναστατικές παραδόσεις, σε ανοιχτή αντίθεση με τον επιστημονικό σοσιαλισμό, την πάλη των τάξεων και τη σοσιαλιστική επανάσταση.
Από αυτή την άποψη έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ανάλυση των οπορτουνιστών για τη σημερινή καπιταλιστική κρίση. Οι αιτίες της κρίσης, για τις δυνάμεις του ΚΕΑ, δε βρίσκονται στην εσωτερική λογική της καπιταλιστικής οικονομίας, αλλά σε ένα συγκεκριμένο τύπο διαχείρισης, το νεοφιλελεύθερο, που οδήγησε τον καπιταλισμό σε ορισμένες υπερβολές που έγιναν οι αιτίες της κρίσης. Έτσι, οι δυνάμεις του ΚΕΑ αντιτίθενται στις τρέχουσες πολιτικές περικοπών που προωθούνται από ένα κομμάτι της ολιγαρχίας (που το ταυτίζουν με τη νεοφιλελεύθερη δεξιά) για να ενστερνιστούν, έπειτα, τις επεκτατικές πολιτικές που προωθούνται από το κομμάτι της ολιγαρχίας που ιστορικά αντιπροσώπευε η σοσιαλδημοκρατία. Εξ ου και η ρητορική συζήτηση σχετικά με την αναγκαιότητα να στραφεί η προσοχή στον παραγωγικό τομέα ή στην πραγματική οικονομία, που αντιπαραθέτουν χωρίς επιστημονική βάση στο χρηματοπιστωτικό-κερδοσκοπικό τομέα, και στα συνθήματα που προβάλλουν: «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» ή «δεν είναι κρίση, είναι απάτη», που συμπίπτουν με το κίνημα των «αγανακτισμένων», που εξυπηρετεί το σύστημα κυριαρχίας και έκφρασης των ταξικών συμφερόντων των μικροαστών.
Το πρόγραμμα δράσης του εξυπηρετεί τη συνέχιση του κύκλου της διευρυμένης αναπαραγωγής του κεφαλαίου μέσα από τυπικές σοσιαλδημοκρατικές επενδυτικές πολιτικές. Όπως είπε ο σημερινός Γενικός Γραμματέας του ΚΚΙ, Χοσέ Λουίς Θεντέγια, «να μεταβούμε σε ένα μοντέλο όπου η πραγματική οικονομία θα επικρατεί επί της κερδοσκοπίας»[12]. Στην περίπτωση του ΚΚΙ, η λεγόμενη Αντικαπιταλιστική Κοινωνική Εναλλακτική Πρόταση συμπυκνώνει την οπορτουνιστική πολιτική πρόταση για την αντιμετώπιση της συστημικής κρίσης, υπερασπιζόμενη τις παρακάτω θέσεις: «το βασικό ρόλο των Επίσημων Πιστωτικών Ιδρυμάτων (δημόσια δάνεια σε μικρές επιχειρήσεις) και ενός δημόσιου τραπεζικού συστήματος, μιας φορολογικής μεταρρύθμισης ενάντια στην αύξηση του ΦΠΑ που να αυξάνει την προοδευτικότητα των φόρων (εταιρικός φόρος και φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων), ενώ θα μειώνονται οι έμμεσοι (ΦΠΑ) τη στιγμή που τίθεται εκ νέου σε εφαρμογή ο φόρος περιουσίας. Ταυτόχρονα πρέπει να στηρίξουμε τη θέση τα ταμιευτήρια να αναβάλουν τις εξώσεις για τις οικογένειες που είναι άνεργες»[13]. Τι είναι αυτές οι προτάσεις αν όχι τυπικά σοσιαλδημοκρατικά μέτρα; Τι το αντικαπιταλιστικό έχουν αυτές οι προτάσεις;
Οι προτάσεις του ΚΕΑ και των κομμάτων μελών του δημιουργούν ουτοπικές αυταπάτες στις εργατικές μάζες, ωραιοποιούν την ΕΕ που είναι μια ιμπεριαλιστική ένωση και προσανατολίζουν τους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες στο αδιέξοδο μονοπάτι της μεταρρύθμισής της. Αρκεί για παράδειγμα να πούμε ότι το ΚΚΙ πριν τις ευρωεκλογές του 1989 υποστήριζε τα εξής: «Οι επόμενες εκλογές θα πρέπει να ανοίξουν μια συνταγματική διαδικασία που να δώσει στο Ευρωκοινοβούλιο την εντολή να επεξεργαστεί ένα δημοκρατικό Σύνταγμα»[14]. Αυτή ήταν η θέση που υποστήριζε το ΚΚΙ απέναντι στην εργατική τάξη της Ισπανίας. Μετά από χρόνια, τα μονοπώλια πήραν την πρόταση του ΚΚΙ και προσπάθησαν να επιβάλουν ένα βάναυσο Σύνταγμα στους λαούς της ΕΕ, για το οποίο η Ενωμένη Αριστερά παραπονέθηκε ρίχνοντας το αξιολύπητο σύνθημα «Ναι στην Ευρώπη, αλλά όχι έτσι».
Το ΚΕΑ ενάντια στα Κομμουνιστικά Κόμματα: η υπονομευτική δουλειά του ΚΚΙ
Το ΚΚ των Λαών της Ισπανίας γνωρίζει από πρώτο
χέρι το διπλό παιχνίδι που παίζει το ΚΚΙ στις διεθνείς του σχέσεις. Τον
τελευταίο καιρό η εξωτερική πολιτική του προσανατολίζεται στο να
πλησιάσει τα κομμουνιστικά κόμματα που κάποτε είχαν αρνηθεί να
συμμετάσχουν στο ΚΕΑ. Γι’ αυτό αμβλύνουν το ρόλο που παίζει στην
πραγματικότητα το ΚΚΙ στην Ισπανία, προβάλλοντας παντού μια ανύπαρκτη
ισχυροποίησή του που βασίζεται στην άσκηση αυτοκριτικής. Στις ομιλίες
τους προβάλλουν την ανάγκη να ενισχυθεί το ΚΕΑ με την παρουσία κι άλλων
κομμουνιστικών κομμάτων, κάτι το οποίο θα επέτρεπε να διορθωθούν
ορισμένα ζητήματα στα οποία φαίνονται κυνικά κριτικοί.
Είναι γεγονός ότι το ΚΚΙ έχει τη θέση του αντιπροέδρου στο ΚΕΑ. Από αυτή τη θέση στηρίζει ευθέως οπορτουνιστικές δυνάμεις όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ή το Μπλόκο της Αριστεράς στην Πορτογαλία, με τις οποίες συνασπίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και κατέχουν ηγετικές θέσεις στο ΚΕΑ.
Αλλά ο ρόλος του ΚΚΙ δεν περιορίζεται στην Ευρώπη. Οι Ισπανοί οπορτουνιστές, αξιοποιώντας τις ιστορικές σχέσεις και την κοινότητα γλώσσας με διάφορες λατινοαμερικάνικες χώρες, υποστηρίζουν για τη Λατινική Αμερική την ίδια οπορτουνιστική θέση που έχει το ΚΕΑ στην Ευρώπη, σε αυτή την περίπτωση ενστερνιζόμενοι τη θέση του λεγόμενου σοσιαλισμού του 21ου αιώνα. Γι’ αυτό έχουν τους τεράστιους πόρους που χορηγεί η ΕΕ στο ΚΕΑ που χρησιμοποιούνται για να προωθήσουν τη μετάλλαξη των κομμουνιστικών δυνάμεων στις πέντε ηπείρους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της υπονομευτικής δουλειάς που παίζουν το ΚΚΙ και το ΚΕΑ είναι η διοργάνωση του Σεμιναρίου Κρίση και Δημοκρατία στη Λευκορωσία, στήριξης της φιλοϊμπεριαλιστικής δύναμης Καλύτερος Κόσμος, όπου το ΚΚΙ και η Ενωμένη Αριστερά έστειλαν τον κύριο Πέδρο Μαρσέτ που εκδιώχθηκε από τις αρχές της Λευκορωσίας στις 8 Ιούνη του 2012.[15]
Είναι γεγονός ότι το ΚΚΙ έχει τη θέση του αντιπροέδρου στο ΚΕΑ. Από αυτή τη θέση στηρίζει ευθέως οπορτουνιστικές δυνάμεις όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ή το Μπλόκο της Αριστεράς στην Πορτογαλία, με τις οποίες συνασπίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και κατέχουν ηγετικές θέσεις στο ΚΕΑ.
Αλλά ο ρόλος του ΚΚΙ δεν περιορίζεται στην Ευρώπη. Οι Ισπανοί οπορτουνιστές, αξιοποιώντας τις ιστορικές σχέσεις και την κοινότητα γλώσσας με διάφορες λατινοαμερικάνικες χώρες, υποστηρίζουν για τη Λατινική Αμερική την ίδια οπορτουνιστική θέση που έχει το ΚΕΑ στην Ευρώπη, σε αυτή την περίπτωση ενστερνιζόμενοι τη θέση του λεγόμενου σοσιαλισμού του 21ου αιώνα. Γι’ αυτό έχουν τους τεράστιους πόρους που χορηγεί η ΕΕ στο ΚΕΑ που χρησιμοποιούνται για να προωθήσουν τη μετάλλαξη των κομμουνιστικών δυνάμεων στις πέντε ηπείρους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της υπονομευτικής δουλειάς που παίζουν το ΚΚΙ και το ΚΕΑ είναι η διοργάνωση του Σεμιναρίου Κρίση και Δημοκρατία στη Λευκορωσία, στήριξης της φιλοϊμπεριαλιστικής δύναμης Καλύτερος Κόσμος, όπου το ΚΚΙ και η Ενωμένη Αριστερά έστειλαν τον κύριο Πέδρο Μαρσέτ που εκδιώχθηκε από τις αρχές της Λευκορωσίας στις 8 Ιούνη του 2012.[15]
Δεν υπάρχει ενδιάμεση θέση: ρεβιζιονισμός ή μαρξισμός-λενινισμός;
Η θέση των συνεπών μαρξιστικών-λενινιστικών
κομμάτων ως προς τη φύση και το χαρακτήρα μιας ιμπεριαλιστικής ένωσης
όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σαφής. Πρόκειται για μια θέση αρχών που
βασίζεται στην επιστημονική ανάλυση της διαδικασίας της «ευρωπαϊκής
οικοδόμησης» και που είναι διαμετρικά αντίθετη με τις εκτιμήσεις των
οργανώσεων που αποτελούν το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Κατά
συνέπεια η ανάλυσή μας απορρίπτει και αντιπαλεύει τις πολιτικές θέσεις
τακτικής στις οποίες οδηγούν και που αναφέρθηκαν προηγουμένως.
Από αυτή την άποψη, η διακήρυξη των 21 Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων της Ευρώπης εν όψει των ευρωπαϊκών εκλογών το 2009 είναι σαφέστατη: «H ΕΕ είναι επιλογή του κεφαλαίου. Προωθεί μέτρα προς όφελος των μονοπωλίων, της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου. Με τη “Συνθήκη της Λισσαβόνας” ενισχύονται τα χαρακτηριστικά της ως ιμπεριαλιστικού, οικονομικού, πολιτικού και στρατιωτικού μπλοκ αντίθετου στα συμφέροντα των εργατών και των λαών. Εντείνονται οι εξοπλισμοί, ο αυταρχισμός, η κρατική καταστολή»[16].
Δεν έχει αλλάξει το παραμικρό στη θέση που είχαμε στη διμερή ανακοίνωση που υπέγραψε το Κόμμα μας με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας το Μάρτη του 2012 σε σχέση με το ότι η πραγματικότητα της καπιταλιστικής κρίσης αποκαλύπτει τις αστικές και τις οπορτουνιστικές δυνάμεις και χρησίμευσε για να φανεί καθαρά ότι «οι προτάσεις του ΚΕΑ για “φιλολαϊκή καπιταλιστική ανάπτυξη” και για πολύμορφο δανεισμό μέσω της ΕΚΤ που θα κληθούν να πληρώσουν η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, είναι κομμένες και ραμμένες για το μεγάλο κεφάλαιο και τα συμφέροντά του»[17].
Η καπιταλιστική κρίση κατέστησε σαφές για μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης και του εργαζόμενου λαού ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση υπακούει μόνο στα συμφέροντα των μεγάλων μονοπωλίων, ενώ τις μάζες διαπερνά η ακόλουθη ιδέα, ότι δεν ισχύουν πλέον ενδιάμεσες θέσεις, αλλά μια σαφής πρόταση ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων και των πολιτικών δομών που τα υπηρετούν, με λίγα λόγια ανατροπή της αστικής εξουσίας που περνάει απαραίτητα από την μονομερή αποδέσμευση κάθε κράτους μέλους από τις ιμπεριαλιστικές αυτές ενώσεις.
Το ΚΚ των Λαών της Ισπανίας δηλώνει καθαρά στις θέσεις του 9ου Συνεδρίου του ότι η θέση αρχών σχετικά με τη φύση και τα χαρακτηριστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθορίζει τις γραμμές ανάμεσα στις επαναστατικές οργανώσεις και τις ρεφορμιστικές οργανώσεις. Σε αυτή τη βάση είναι εύκολο να εξακριβωθεί όχι μόνο πώς επικρατούν ρεφορμιστικές θέσεις στους κόλπους του ΚΕΑ, αλλά και ότι μπορούν να βρεθούν με εκπληκτική σύμπτωση σε οργανώσεις που προέρχονται από ρεύματα πουφαινομενικά είναι τόσο ανταγωνιστικά όσο ο μαοϊσμός και ο τροτσκισμός.
Οι πιο πρόσφατες πολιτικές δυναμικές επιβεβαιώνουν ότι οι θέσεις της αριστεράς και της δεξιάς μέσα στο εργατικό κίνημα συγκλίνουν με το ρεφορμισμό, στο όνομα μιας υποτιθέμενης ευελιξίας στην τακτική, που καταλήγει στην αμφισβήτηση και στην άρνηση κάθε επαναστατικής στρατηγικής.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα. Στους κόλπους του ΚΕΑ, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, συνυπάρχουν οργανώσεις που προέρχονται από τον ευρωκομμουνισμό, τον τροτσκισμό και το μαοϊσμό. Για παράδειγμα στο Μπλόκο της Αριστεράς της Πορτογαλίας συνυπήρχαν (μέχρι τη διάλυση των οργανώσεων που το είχαν σχηματίσει αρχικά) η μαοϊκή Λαϊκή Δημοκρατική Ένωση και το τροτσκιστικό Επαναστατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Στο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα συναντάμε τη μαοϊκή Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (ΚΟΕ) μαζί με την τροτσκιστική, μεταξύ άλλων, Διεθνιστική Εργατική Αριστερά (ΔΕΑ). Στην Κόκκινη-Πράσινη Συμμαχία στη Δανία συμμετέχει το τροτσκιστικό Σοσιαλιστικό Κόμμα των Εργαζομένων (SAP) και το μαοϊκό Κομμουνιστικό Κόμμα Εργατών (AKP). Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τις προτάσεις ή τις αναλύσεις με τις οποίες κοσμεί τα έγγραφα ή τις ιστοσελίδες του κάθε ένα από αυτά τα κόμματα, η στήριξη στις προτάσεις του ΚΕΑ, στο όνομα της τακτικής κλπ., θέτει υπό αμφισβήτηση οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση μπορεί να υπάρχει.
Όμως αυτή η σύγκλιση δεν είναι μόνο εντός του ΚΕΑ. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι άλλες οργανώσεις, προερχόμενες από τα ίδια ιδεολογικά ρεύματα, συμπίπτουν με το ΚΕΑ ως προς την αντίληψή τους για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ας πάρουμε για παράδειγμα το ολλανδικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (SP) και το ισπανικό κόμμα Αντικαπιταλιστική Αριστερά, αδερφό κόμμα του γαλλικού Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος (NPA).
Ο Ντένις ντε Γιονγκ, ευρωβουλευτής του SP, σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Το κοινωνικό πρόσωπο της Ευρώπης», που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του κόμματός του, δηλώνει ανοιχτά το εξής: «Σίγουρα θα βοηθούσε αν ο εργαζόμενος λαός γνώριζε ότι οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να ενισχύσουν τα δικαιώματά του και όχι να τα υπονομεύσουν. Ένα κοινωνικό έργο αυτού του είδους θα βελτίωνε τη θέση των Βρυξελλών και θα είχε τη στήριξη του SP»[18]. Σε άλλο κείμενο με τίτλο «Μια καλύτερη Ευρώπη αρχίζει τώρα» [19], το SP δηλώνει τις προτάσεις του για να πετύχει αυτό το στόχο, οι οποίες μεταξύ άλλων είναι: η ενίσχυση των εθνικών κοινοβουλίων, η ενίσχυση των εθνικών κυβερνήσεων, την εισαγωγή της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας και μεγαλύτερη διαφάνεια στο Συμβούλιο. Σε τελική ανάλυση, πρόκειται για μέτρα που, έξω από το ΚΕΑ, θα μπορούσαν να υπογραφούν από κάθε ένα από τα μέλη του.
Εν τω μεταξύ, η Αντικαπιταλιστική Αριστερά, σε πρόγραμμα-πλαίσιο[20] για τις ευρωεκλογές του 2009, δήλωνε ανοιχτά ότι «η οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχει επικεντρωθεί περισσότερο στη δημιουργία ενός εμπορικού και οικονομικού μπλοκ παρά στη εξασφάλιση του “εξευρωπαϊσμού” και στη γενίκευση των κοινωνικών δικαιωμάτων», υπονοώντας ότι υπάρχει η δυνατότητα να γίνει ένα οικοδόμημα «υπεράσπισης των κοινωνικών δικαιωμάτων» δίχως να αμφισβητεί το καπιταλιστικό πλαίσιο. Η πρότασή τους μάλλον συνοψίζεται στην παρακάτω πρόταση με «δέκα επείγοντα και εναλλακτικά μέτρα ενάντια στην κρίση και την καπιταλιστική Ευρώπη»:
«Μια άλλη Ευρώπη είναι εφικτή: κατάργηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ και του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Όχι στη Συνθήκη της Λισσαβόνας, για μια Ευρώπη που θα βασίζεται στην εναρμόνιση από τα πάνω των δικαιωμάτων και των κατακτήσεων που κατακτούνται και στην αλληλεγγύη με τους λαούς του Νότου».
Όλες οι προτάσεις για ανασυγκρότηση, που μπορεί να ακούγονται ωραία στον εργαζόμενο λαό για όσο αντιτίθενται σε συγκεκριμένες εκφράσεις του καπιταλιστικού χαρακτήρα της ΕΕ, δεν κάνουν καμία αναφορά στο πώς να συντριβεί η ΕΕ.
Με λίγα λόγια, παρατηρούμε τη σύμπλευση ορισμένων οργανώσεων που προέρχονται από τον τροτσκισμό και το μαοϊσμό με τον οπορτουνισμό του ΚΕΑ, την ώρα που στο επίκεντρο τίθενται προτεραιότητες της πάλης της εργατικής τάξης, των λαών της Ευρώπης ενάντια στην ΕΕ που ανεξάρτητα από τις αναλύσεις στις οποίες βασίζονται, η τελική τους θέση στην πράξη πάντα καταλήγει να μη συγκρούεται με την ΕΕ των μονοπωλίων άμεσα.
Και όλα αυτά όχι σε μια οποιαδήποτε στιγμή, αλλά σε συνθήκες δομικής κρίσης του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος που χαρακτηρίζει την εποχή ως εποχή μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό.
*Ο Άστορ Γκαρθία είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος των Λαών της Ισπανίας
Ο Ραούλ Μαρτίνεθ είναι μέλος της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος των Λαών της Ισπανίας
[1]Διεθνής Κομμουνιστική Επιθεώρηση Nº 2, Δεκέμβριος του 2009, ισπανική έκδοση σελ. 25-39.
[2] Ο σοσιαλισμός. Μια διαρκής αναζήτηση. (Υλικά του ΚΚΙ μεταξύ του 12ου και 13ου Συνεδρίου), σελ. 114 - 115.
[3] Ο Σαντιάγκο Καρίγιο ανέλαβε Γενικός Γραμματέας του ΚΚΙ από το 6ο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Πράγα τον Δεκέμβριο του 1959 μέχρι τον Ιανουάριο του 1960, μέχρι το 1982.
[4] Ένατο Συνέδριο του ΚΚΙ. Εισηγήσεις, ομιλίες, πρακτικά και ντοκουμέντα. Εκδόσεις του ΚΚΙ, τυπώθηκε στο Βουκουρέστι, στη Ρουμανία, το 1978, σελ. 41.
[5] Ένατο Συνέδριο του ΚΚΙ. Εισηγήσεις, ομιλίες, πρακτικά και ντοκουμέντα. Εκδόσεις του ΚΚΙ, τυπώθηκε στο Βουκουρέστι, στη Ρουμανία, το 1978, σελ. 410- 411. Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας.
[6]. Ό.π. σελ. 411.
[7] Ο σοσιαλισμός. Μια διαρκής αναζήτηση. (Υλικά του ΚΚΙ μεταξύ του 12ου και 13ου Συνεδρίου), σελ. 32.
[8] Στα ντοκουμέντα της 5ης Συνδιάσκεψης του ΚΚΙ αναφερεται:«Για να προχωρήσει αυτή η διαδικασία συντονισμού, το ΚΚΙ θεωρεί αναγκαία την ενσωμάτωση στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων της Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας των Εργατικών Επιτροπών, καθώς και της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών της Γαλλίας και της Ιντερσιντικάλ της Πορτογαλίας, που θα δεσμευτούν να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες για να στηρίξουν αυτή την ενσωμάτωση».
[9]. Ευρωπαϊκή Αριστερά, έκδοση στα ισπανικά που κυκλοφόρησε από το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, με τη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 2004, σελ. 5.
[10] Β .Ι. Λένιν, Άπαντα, τόμος 26, εκδόσεις Προγκρέσο, σελ. 374-378.
[11] Φ.Ένγκελς, Αντι-Ντίρινγκ. Η ανατροπή της επιστήμης από τον κύριο Ευγένιο Ντίρινγκ.
[12] Δηλώσεις του Χοσέ Λουίς Θεντέγια σε μια συνάντηση με τα μέσα ενημέρωσης στη Μαδρίτη στις 28 Ιουνίου του 2012: www.pce.es/secretarias/seccomunicacion/pl.php?id=5080
[13] Ντοκουμέντο του ΚΚΙ με τίτλο Για την ενότητα της Αριστεράς γύρω από μια αντικαπιταλιστική κοινωνική εναλλακτική πρόταση (ASA) στην κρίση, μπορείτε να επισκεφθείτε τη σελίδα www.pce.es/docpce/pl.php?id=3725.
[14] Ο σοσιαλισμός. Μια διαρκής αναζήτηση. (Υλικά του ΚΚΙ μεταξύ του 12ου και 13ου Συνεδρίου), σελ. 131.
[15]http://www.larepublica.es/2012/06/bielorrusia-impide-la-entrada-a-pedro-marset-pce-que-iba-a-un-acto-del-opositor-mundo-mejor/.
[16] http://inter.kke.gr/News/2009news/2009-05-join-euelections
[17]Κοινή Ανακοίνωση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας και του Κομμουνιστικού Κόμματος των Λαών της Ισπανίας (PCPE). 16 Μάρτη του 2012. http://www.solidnet.org/greece-communist-party-of-greece-/2728-cp-of-greece-joint-statement-kke-pcpe-en-sp
[18] http://international.sp.nl/bericht/97960/120923-weeklog_dennis_de_jong_the_social_face_of_europe.html
[19] http://international.sp.nl/goals/better_europe/more_democratic.shtml
[20] http://www.anticapitalistas.org/wiki/index.php?title=Programa
Από αυτή την άποψη, η διακήρυξη των 21 Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων της Ευρώπης εν όψει των ευρωπαϊκών εκλογών το 2009 είναι σαφέστατη: «H ΕΕ είναι επιλογή του κεφαλαίου. Προωθεί μέτρα προς όφελος των μονοπωλίων, της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου. Με τη “Συνθήκη της Λισσαβόνας” ενισχύονται τα χαρακτηριστικά της ως ιμπεριαλιστικού, οικονομικού, πολιτικού και στρατιωτικού μπλοκ αντίθετου στα συμφέροντα των εργατών και των λαών. Εντείνονται οι εξοπλισμοί, ο αυταρχισμός, η κρατική καταστολή»[16].
Δεν έχει αλλάξει το παραμικρό στη θέση που είχαμε στη διμερή ανακοίνωση που υπέγραψε το Κόμμα μας με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας το Μάρτη του 2012 σε σχέση με το ότι η πραγματικότητα της καπιταλιστικής κρίσης αποκαλύπτει τις αστικές και τις οπορτουνιστικές δυνάμεις και χρησίμευσε για να φανεί καθαρά ότι «οι προτάσεις του ΚΕΑ για “φιλολαϊκή καπιταλιστική ανάπτυξη” και για πολύμορφο δανεισμό μέσω της ΕΚΤ που θα κληθούν να πληρώσουν η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, είναι κομμένες και ραμμένες για το μεγάλο κεφάλαιο και τα συμφέροντά του»[17].
Η καπιταλιστική κρίση κατέστησε σαφές για μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης και του εργαζόμενου λαού ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση υπακούει μόνο στα συμφέροντα των μεγάλων μονοπωλίων, ενώ τις μάζες διαπερνά η ακόλουθη ιδέα, ότι δεν ισχύουν πλέον ενδιάμεσες θέσεις, αλλά μια σαφής πρόταση ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων και των πολιτικών δομών που τα υπηρετούν, με λίγα λόγια ανατροπή της αστικής εξουσίας που περνάει απαραίτητα από την μονομερή αποδέσμευση κάθε κράτους μέλους από τις ιμπεριαλιστικές αυτές ενώσεις.
Το ΚΚ των Λαών της Ισπανίας δηλώνει καθαρά στις θέσεις του 9ου Συνεδρίου του ότι η θέση αρχών σχετικά με τη φύση και τα χαρακτηριστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθορίζει τις γραμμές ανάμεσα στις επαναστατικές οργανώσεις και τις ρεφορμιστικές οργανώσεις. Σε αυτή τη βάση είναι εύκολο να εξακριβωθεί όχι μόνο πώς επικρατούν ρεφορμιστικές θέσεις στους κόλπους του ΚΕΑ, αλλά και ότι μπορούν να βρεθούν με εκπληκτική σύμπτωση σε οργανώσεις που προέρχονται από ρεύματα πουφαινομενικά είναι τόσο ανταγωνιστικά όσο ο μαοϊσμός και ο τροτσκισμός.
Οι πιο πρόσφατες πολιτικές δυναμικές επιβεβαιώνουν ότι οι θέσεις της αριστεράς και της δεξιάς μέσα στο εργατικό κίνημα συγκλίνουν με το ρεφορμισμό, στο όνομα μιας υποτιθέμενης ευελιξίας στην τακτική, που καταλήγει στην αμφισβήτηση και στην άρνηση κάθε επαναστατικής στρατηγικής.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα. Στους κόλπους του ΚΕΑ, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, συνυπάρχουν οργανώσεις που προέρχονται από τον ευρωκομμουνισμό, τον τροτσκισμό και το μαοϊσμό. Για παράδειγμα στο Μπλόκο της Αριστεράς της Πορτογαλίας συνυπήρχαν (μέχρι τη διάλυση των οργανώσεων που το είχαν σχηματίσει αρχικά) η μαοϊκή Λαϊκή Δημοκρατική Ένωση και το τροτσκιστικό Επαναστατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Στο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα συναντάμε τη μαοϊκή Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (ΚΟΕ) μαζί με την τροτσκιστική, μεταξύ άλλων, Διεθνιστική Εργατική Αριστερά (ΔΕΑ). Στην Κόκκινη-Πράσινη Συμμαχία στη Δανία συμμετέχει το τροτσκιστικό Σοσιαλιστικό Κόμμα των Εργαζομένων (SAP) και το μαοϊκό Κομμουνιστικό Κόμμα Εργατών (AKP). Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τις προτάσεις ή τις αναλύσεις με τις οποίες κοσμεί τα έγγραφα ή τις ιστοσελίδες του κάθε ένα από αυτά τα κόμματα, η στήριξη στις προτάσεις του ΚΕΑ, στο όνομα της τακτικής κλπ., θέτει υπό αμφισβήτηση οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση μπορεί να υπάρχει.
Όμως αυτή η σύγκλιση δεν είναι μόνο εντός του ΚΕΑ. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι άλλες οργανώσεις, προερχόμενες από τα ίδια ιδεολογικά ρεύματα, συμπίπτουν με το ΚΕΑ ως προς την αντίληψή τους για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ας πάρουμε για παράδειγμα το ολλανδικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (SP) και το ισπανικό κόμμα Αντικαπιταλιστική Αριστερά, αδερφό κόμμα του γαλλικού Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος (NPA).
Ο Ντένις ντε Γιονγκ, ευρωβουλευτής του SP, σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Το κοινωνικό πρόσωπο της Ευρώπης», που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του κόμματός του, δηλώνει ανοιχτά το εξής: «Σίγουρα θα βοηθούσε αν ο εργαζόμενος λαός γνώριζε ότι οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να ενισχύσουν τα δικαιώματά του και όχι να τα υπονομεύσουν. Ένα κοινωνικό έργο αυτού του είδους θα βελτίωνε τη θέση των Βρυξελλών και θα είχε τη στήριξη του SP»[18]. Σε άλλο κείμενο με τίτλο «Μια καλύτερη Ευρώπη αρχίζει τώρα» [19], το SP δηλώνει τις προτάσεις του για να πετύχει αυτό το στόχο, οι οποίες μεταξύ άλλων είναι: η ενίσχυση των εθνικών κοινοβουλίων, η ενίσχυση των εθνικών κυβερνήσεων, την εισαγωγή της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας και μεγαλύτερη διαφάνεια στο Συμβούλιο. Σε τελική ανάλυση, πρόκειται για μέτρα που, έξω από το ΚΕΑ, θα μπορούσαν να υπογραφούν από κάθε ένα από τα μέλη του.
Εν τω μεταξύ, η Αντικαπιταλιστική Αριστερά, σε πρόγραμμα-πλαίσιο[20] για τις ευρωεκλογές του 2009, δήλωνε ανοιχτά ότι «η οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχει επικεντρωθεί περισσότερο στη δημιουργία ενός εμπορικού και οικονομικού μπλοκ παρά στη εξασφάλιση του “εξευρωπαϊσμού” και στη γενίκευση των κοινωνικών δικαιωμάτων», υπονοώντας ότι υπάρχει η δυνατότητα να γίνει ένα οικοδόμημα «υπεράσπισης των κοινωνικών δικαιωμάτων» δίχως να αμφισβητεί το καπιταλιστικό πλαίσιο. Η πρότασή τους μάλλον συνοψίζεται στην παρακάτω πρόταση με «δέκα επείγοντα και εναλλακτικά μέτρα ενάντια στην κρίση και την καπιταλιστική Ευρώπη»:
«Μια άλλη Ευρώπη είναι εφικτή: κατάργηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ και του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Όχι στη Συνθήκη της Λισσαβόνας, για μια Ευρώπη που θα βασίζεται στην εναρμόνιση από τα πάνω των δικαιωμάτων και των κατακτήσεων που κατακτούνται και στην αλληλεγγύη με τους λαούς του Νότου».
Όλες οι προτάσεις για ανασυγκρότηση, που μπορεί να ακούγονται ωραία στον εργαζόμενο λαό για όσο αντιτίθενται σε συγκεκριμένες εκφράσεις του καπιταλιστικού χαρακτήρα της ΕΕ, δεν κάνουν καμία αναφορά στο πώς να συντριβεί η ΕΕ.
Με λίγα λόγια, παρατηρούμε τη σύμπλευση ορισμένων οργανώσεων που προέρχονται από τον τροτσκισμό και το μαοϊσμό με τον οπορτουνισμό του ΚΕΑ, την ώρα που στο επίκεντρο τίθενται προτεραιότητες της πάλης της εργατικής τάξης, των λαών της Ευρώπης ενάντια στην ΕΕ που ανεξάρτητα από τις αναλύσεις στις οποίες βασίζονται, η τελική τους θέση στην πράξη πάντα καταλήγει να μη συγκρούεται με την ΕΕ των μονοπωλίων άμεσα.
Και όλα αυτά όχι σε μια οποιαδήποτε στιγμή, αλλά σε συνθήκες δομικής κρίσης του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος που χαρακτηρίζει την εποχή ως εποχή μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό.
*Ο Άστορ Γκαρθία είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος των Λαών της Ισπανίας
Ο Ραούλ Μαρτίνεθ είναι μέλος της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος των Λαών της Ισπανίας
[1]Διεθνής Κομμουνιστική Επιθεώρηση Nº 2, Δεκέμβριος του 2009, ισπανική έκδοση σελ. 25-39.
[2] Ο σοσιαλισμός. Μια διαρκής αναζήτηση. (Υλικά του ΚΚΙ μεταξύ του 12ου και 13ου Συνεδρίου), σελ. 114 - 115.
[3] Ο Σαντιάγκο Καρίγιο ανέλαβε Γενικός Γραμματέας του ΚΚΙ από το 6ο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Πράγα τον Δεκέμβριο του 1959 μέχρι τον Ιανουάριο του 1960, μέχρι το 1982.
[4] Ένατο Συνέδριο του ΚΚΙ. Εισηγήσεις, ομιλίες, πρακτικά και ντοκουμέντα. Εκδόσεις του ΚΚΙ, τυπώθηκε στο Βουκουρέστι, στη Ρουμανία, το 1978, σελ. 41.
[5] Ένατο Συνέδριο του ΚΚΙ. Εισηγήσεις, ομιλίες, πρακτικά και ντοκουμέντα. Εκδόσεις του ΚΚΙ, τυπώθηκε στο Βουκουρέστι, στη Ρουμανία, το 1978, σελ. 410- 411. Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας.
[6]. Ό.π. σελ. 411.
[7] Ο σοσιαλισμός. Μια διαρκής αναζήτηση. (Υλικά του ΚΚΙ μεταξύ του 12ου και 13ου Συνεδρίου), σελ. 32.
[8] Στα ντοκουμέντα της 5ης Συνδιάσκεψης του ΚΚΙ αναφερεται:«Για να προχωρήσει αυτή η διαδικασία συντονισμού, το ΚΚΙ θεωρεί αναγκαία την ενσωμάτωση στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων της Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας των Εργατικών Επιτροπών, καθώς και της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών της Γαλλίας και της Ιντερσιντικάλ της Πορτογαλίας, που θα δεσμευτούν να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες για να στηρίξουν αυτή την ενσωμάτωση».
[9]. Ευρωπαϊκή Αριστερά, έκδοση στα ισπανικά που κυκλοφόρησε από το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, με τη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 2004, σελ. 5.
[10] Β .Ι. Λένιν, Άπαντα, τόμος 26, εκδόσεις Προγκρέσο, σελ. 374-378.
[11] Φ.Ένγκελς, Αντι-Ντίρινγκ. Η ανατροπή της επιστήμης από τον κύριο Ευγένιο Ντίρινγκ.
[12] Δηλώσεις του Χοσέ Λουίς Θεντέγια σε μια συνάντηση με τα μέσα ενημέρωσης στη Μαδρίτη στις 28 Ιουνίου του 2012: www.pce.es/secretarias/seccomunicacion/pl.php?id=5080
[13] Ντοκουμέντο του ΚΚΙ με τίτλο Για την ενότητα της Αριστεράς γύρω από μια αντικαπιταλιστική κοινωνική εναλλακτική πρόταση (ASA) στην κρίση, μπορείτε να επισκεφθείτε τη σελίδα www.pce.es/docpce/pl.php?id=3725.
[14] Ο σοσιαλισμός. Μια διαρκής αναζήτηση. (Υλικά του ΚΚΙ μεταξύ του 12ου και 13ου Συνεδρίου), σελ. 131.
[15]http://www.larepublica.es/2012/06/bielorrusia-impide-la-entrada-a-pedro-marset-pce-que-iba-a-un-acto-del-opositor-mundo-mejor/.
[16] http://inter.kke.gr/News/2009news/2009-05-join-euelections
[17]Κοινή Ανακοίνωση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας και του Κομμουνιστικού Κόμματος των Λαών της Ισπανίας (PCPE). 16 Μάρτη του 2012. http://www.solidnet.org/greece-communist-party-of-greece-/2728-cp-of-greece-joint-statement-kke-pcpe-en-sp
[18] http://international.sp.nl/bericht/97960/120923-weeklog_dennis_de_jong_the_social_face_of_europe.html
[19] http://international.sp.nl/goals/better_europe/more_democratic.shtml
[20] http://www.anticapitalistas.org/wiki/index.php?title=Programa
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου