ΣΟΥΗΔΙΑ-«Ξεχάστε τον Axel, ξεχάστε το ηλίθιο παιδί»

«Ξεχάστε τον Axel, ξεχάστε το ηλίθιο παιδί»

Είχε κατηγοριοποιηθεί ως «ηλίθιος», υπέστη στείρωση και συμμετείχε σε πειράματα. Ο Axel Bergman ήταν σαν ένα μυστικό που έπρεπε να κρατηθεί κρυφό και να ξεχαστεί. 

Τώρα, όμως, ο δημοσιογράφος Mats Ahlsén έχει γράψει ένα βιβλίο για τον συγγενή του – γιατί τα άτομα με νοητική αναπηρία πρέπει να έχουν τη δική τους ιστορία.

Είμαστε στη περιοχή του Upplands Väsby. Τώρα το κτηριο - που στις αρχές του 1900 ονομαζόταν «Iδρυμα διανοητικά καθυστερημένων Στοκχόλμης»- ανακαινίζεται.

- Εδώ έζησε ο Axel, για περίπου 10 χρόνια, λέει ο Ahlsén. Από την αρχή, πήγαινε στο σχολείο εδώ, αλλά τον έκριναν ως «εντελώς απαίδευτο», ως αδύνατο δηλαδή να μάθει τίποτα και ο Μats Ahlsén δείχνει το μεγάλο κίτρινο οικοδόμημα του τότε ιδρύματος, το οποίο τώρα καλύπτεται από σκαλωσιές.

Κατονομαζονταν «ηλίθιοι»

Ήταν αρκετά χρόνια πριν όταν το κτήριο αυτό ήταν φυλακή. Αλλά εδώ ήρθε ο Axel όταν ήταν (μολις) 9 ετών. 

Εκείνα τα χρόνια τα άτομα με διανοητική αναπηρία ονομάζονταν στη Σουηδία «βλάκες και ηλίθιοι». Δεν έπρεπε να είναι βάρος για τους γονείς τους, γι αυτό τοποθετούνταν σε ιδρύματα και μάθαιναν να υπακούουν.

-Προσπάθησαν να καταργήσουν την πατρική και μητρική αγάπη, με την τοποθέτηση παιδιών σε ιδρύματα και να πούν «ξεχάστε τον Axel, ξεχάστε το ηλίθιο παιδί», λέει ο Mats Ahlsén.

Ήθελα να πω την ιστορία ενος θέματος που είχε ξεχαστεί.

Ο Axel Bergman ήταν ο αδελφός της γιαγιας του Mats Ahlsén. Πάνω από 50 χρόνια της ζωής του πέρασε σε ιδρύματα, ενω τη δεκαετία του 1960 μπορεσε να επανενωθεί με την οικογένειά του. Ο Mats Ahlsén δεν μπόρεσε ο ίδιος ποτέ να συναντήσει τον Axel Bergman. Αλλά ήθελε να πει την ιστορία του Axel για όσους έχουν ειδικές ανάγκες σήμερα. Γι αυτο έχει γράψει το βιβλίο «Ο Axel ήταν ηλίθιος», σε απλά Σουηδικά, ώστε να είναι εύκολο να διαβαστεί από όλους.

- Ήθελα να γράψω τη βιογραφία κάποιου που τον κρατούσαν κρυμμένο και ξεχασμένος και ούτε καν εκτιμήθηκε καθολου από την κοινωνία. Η βασική ιδέα ήταν να μπορεσουν οι συντροφοι του Axel σημερα να εχουν τη δικη τους ιστορία, λέει ο Mats Ahlsen.

H Σουηδική ιστορία είναι γεμάτη απο βιαιοτητες εις βαρος ατομων σαν τον Axel. Χτυπήθηκε, στειρώθηκε βίαια και υποβλήθηκε σε πειράματα, όταν ζούσε στο Νοσοκομείο Vipeholm, στη πολη Lund. Καποιο διαστημα εδιναν σ αυτόν και σε αλλους τροφιμους, να τρωνε καραμέλες όλη την ημέρα, επειδή ήθελαν να δουν αν η ζάχαρη καταστρέφει τα δόντια.

Κοντά στους δικούς του, στο τέλος

Όταν ο Axel ήταν 57, μετακόμισε σ ένα ιδρυμα για άτομα με αναπτυξιακές αναπηρίες εξω από την Uppsala, και μπόρεσε να συναντήσει τις αδελφές και τον αδελφό του και πάλι. Ηταν στα 1962 και η αντίληψη της κοινωνίας για τα άτομα με αναπηρίες είχε αλλάξει πολύ.

Στο βιβλίο, ο Mats Ahlsén χρησιμοποιεί αρχεία, μητρώα, γράμματα και φωτογραφίες για να "χαρτογραφήσει" τη ζωή του Axel. Έτσι, γράφει και τα παρακάτω λόγια:

«Όταν ο Axel ζούσε, σχεδόν κανείς δεν ήξερε ότι υπηρχε. Είχε κλειστεί στο νοσοκομείο για περισσότερο από 50 χρόνια. Δεν υπήρχαν καθολου αναμνήσεις, ή ίχνη του. Μόνο η μητέρα, ο πατέρας και η αδελφή του, Εngla, σκεφτοντουσαν τον Axel. Προσπαθουσαν να τον ξεχάσουν, αλλά δεν μπορούσαν».

Πηγη

hin