Το ζήτημα της εξουσίας.

Ο καπιταλισμός δεν θα εξανθρωπιστεί. Ούτε θα γίνει φιλολαϊκός. Μόνο θα ανατραπεί.

«Η κομμούνα, ιδίως, απόδειξε ότι δε μπορεί η εργατική τάξη να πάρει στα χέρια της την έτοιμη κρατική μηχανή και να τη βάλει σε κίνηση για τους δικούς της σκοπούς»
Καρλ Μαρξ, Φρίντριχ Ένγκελς.

Είναι κοινά αποδεκτό ότι, η παγκόσμια οικονομική καπιταλιστική κρίση επιταχύνει τις εξελίξεις. Οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις οξύνονται. Όλες οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ανταγωνίζονται για τη διεύρυνση του μεριδίου τους στην παγκόσμια αγορά.
Η άρχουσα τάξη κάθε χώρας έχει περάσει σε σφοδρή επίθεση στα λαϊκά δικαιώματα, για τη σωτηρία της κερδοφορίας των καπιταλιστών. Αφαιρούνται κατακτήσεις, που κερδήθηκαν με αγώνες και αίμα.
Η εργατική  τάξη, οι εργαζόμενοι, τα φτωχά λαϊκά στρώματα είναι αυτοί που πληρώνουν την άγρια συντηρητική επίθεση. Στις νέες εξελίξεις κυριαρχεί η νίκη της αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα, που κέρδισε την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο για πρώτη φορά μετά από 16 χρόνια, η πρωτιά στη Γαλλία του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου της Μαρί Λεπέν και στην Πορτογαλία, η ανάληψη από την κεντροαριστερά της κυβερνητικής διαχείρισης με τους Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές και το Αριστερό Μπλοκ να δεσμεύονται γραπτώς, ότι δεν θα ρίξουν μια κυβέρνηση μειοψηφίας των Σοσιαλιστών και ότι θα ασκήσουν «υπεύθυνη» πολιτική. Ο πόλεμος στη Συρία δείχνει ότι, οι φονιάδες των λαών, ακονίζουν τα μαχαίρια τους για κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Η πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία, αναζωπυρώνεται. Οι γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις έχουν μπει για τα καλά στον πόλεμο, στη Συρία, ενώ έτοιμες να αναλάβουν δράση, είναι οι Γερμανικές στρατιωτικές μονάδες. Η Ελλάδα εμπλέκεται άμεσα, με τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και την παροχή διευκολύνσεων. Η Τουρκία με τον αναβαθμισμένο της ρόλο, στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, απέναντι στη Ρωσία, επιδιώκει την επιβολή της λύσης της στο Κυπριακό. Και μέσα σ όλα αυτά, η μεγάλη ιμπεριαλιστική-στρατιωτική δύναμη των ΗΠΑ καραδοκεί και συγκρούεται σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Στις εξελίξεις που θα έρθουν, ο αιμοδότης θα είναι η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα που θα χύσουν το αίμα τους για τη σωτηρία και την κερδοφορία των καπιταλιστών, ακόμα μια φορά.
Πώς το εργατικό κίνημα θα απαντήσει στις εξελίξεις που έρχονται; Πώς θα καταφέρει, με βάση τα δικά του συμφέροντα και σκοπούς, να μη γίνει υποχείριο και  αιμοδότης των εξελίξεων σε βάρος του;  Πώς θα πάρει την εξουσία;
Κατά τη γνώμη μου, η απάντηση βρίσκεται στη στρατηγική που πρέπει να έχει το εργατικό κίνημα. Χωρίς επαναστατική θεωρία δεν υπάρχει επαναστατική πράξη, έλεγε ο Λένιν.
Η εποχή μας, για τη μαρξιστική κοσμοαντίληψη, είναι η εποχή μετάβασης από τον καπιταλισμό, στο σοσιαλισμό. Αυτή η εποχή εγκαινιάστηκε από τη μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, με τη δημιουργία του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο, της Ε.Σ.Σ.Δ. Ακόμα και μετά από την παλινόρθωση του καπιταλισμού, στις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, ο χαρακτήρας της εποχής μας δεν άλλαξε. Οι αντικειμενικές συνθήκες στην οικονομία και την κοινωνία, επιβεβαιώνουν την λενινιστική εκτίμηση. Σήμερα, σχεδόν ένα αιώνα μετά, η εμπειρία που υπάρχει στο παγκόσμιο εργατικό κίνημα μας δείχνει ότι, για να πετύχουμε τη νίκη της εργατικής εξουσίας, χρειαζόμαστε Κόμμα της εργατικής τάξης, πολιτικά, οργανωτικά και ιδεολογικά προετοιμασμένο για το στόχο της εργατικής εξουσίας και ανατροπής.
Η απλή καταγγελία των νεοφιλελεύθερων καπιταλιστικών πολιτικών ή το κάλεσμα σε πασιφιστικά και μεταρρυθμιστικά προγράμματα στη βάση της εξουσίας του κεφαλαίου, αντικειμενικά οδηγούν στην ενσωμάτωση και τη χειραγώγηση των λαϊκών μαζών. Σε κάθε αίτημα πάλης, επιβάλλεται να τίθεται το ζήτημα της εξουσίας και της ανατροπής του καπιταλισμού και βεβαίως, αυτού του κρατικού και κυβερνητικού μηχανισμού. Έτσι μόνο, το Κόμμα της εργατικής τάξης, προσανατολίζει το εργατικό κίνημα, προκειμένου να χειραφετηθεί από την κυρίαρχη ιδεολογία και να παλέψει για τους δικούς του, αυτοτελείς, σκοπούς. Μόνο σε μια τέτοια προοπτική μπορεί να υπάρξει η αναγκαία ποιοτική συγκέντρωση δυνάμεων.
Το καπιταλιστικό σύστημα έδειξε, μια πρωτοφανή ικανότητα ενσωμάτωσης και μετάλλαξης κινημάτων, κομμάτων, ιδεολογιών. Κατάφερε να χειραγωγήσει ριζοσπαστικά κινήματα, κομμουνιστικά κόμματα, να εκφυλίσει τους στόχους τους και να τα οδηγήσει στην ήττα και την υποχώρηση, μέχρι και στην εξαφάνισή τους. Μαζικά κινήματα αμφισβήτησης, ακόμα και με ταξικό προσανατολισμό, πέρασαν στην αφάνεια και στον εκφυλισμό, γιατί οικοδομήθηκαν πάνω σε αστικοδημοκρατικές λύσεις και πάντα μέσα στην πλήρη αποδοχή της καπιταλιστικής οικονομίας και ιδιοκτησίας.
Πρόβαλλαν αιτήματα, θεωρώντας ότι, με εργαλείο μια κυβέρνηση της «αριστεράς», θα κατοχύρωναν και θα μεγέθυναν τις εξεγερσιακές διαθέσεις στις καπιταλιστικές δομές, που θα υποχωρούσαν μπροστά σε μια «κυβέρνηση του λαού». Όλα αυτά τα κινήματα δεν συγκρούστηκαν στο θέμα της εξουσίας. Δεν αμφισβήτησαν την ίδια την ύπαρξη της αγοράς και της ιδιοκτησίας, αλλά προσπάθησαν μέσα από μεταρρυθμίσεις και ποσοτικές συσσωρεύσεις και πάντα μέσα από το εποικοδόμημα, να πετύχουν το αναγκαίο μεταβατικό προτσές.
Όμως, η Ιστορία αλλιώς τους μίλησε. Γι” αυτό αναφέρθηκαν και τα παραπάνω παραδείγματα από τη Βενεζουέλα και την Πορτογαλία. Το ίδιο μπορούμε να πούμε για την Ελλάδα του ΣΥΡΙΖΑ και της πρώτης φοράς ξεπούλημα από την «αριστερά». Σε μια κοινωνία, όπως είναι η ελληνική, με την τόσο βαριά ιστορία της Αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ μετατρέπει το όραμα και την ελπίδα, σε εφιάλτη και ήττα των προσδοκιών εκατομμύριων ανθρώπων, για μια καλύτερη ζωή. Και ο κατάλογος των περιπτώσεων, όπως αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, στην παγκόσμια ιστορία είναι πολύ μεγάλος. Αυτά τα κόμματα δεν έθεσαν το θέμα της εξουσίας. Αντικειμενικά λοιπόν νικήθηκαν, γιατί ο κυρίαρχος, κυριαρχεί, έλεγε ο Κ. Μαρξ.
Μόνο πάνω στο έδαφος μιας άλλης εξουσίας, μπορεί να χτιστεί μια νέα κοινωνία, απαλλαγμένη από τα δεινά που ζούμε την τελευταία, ειδικά, εικοσιπενταετία. Και μόνο πάνω σε αυτό το αίτημα πάλης και συσπείρωσης, μπορεί το λαϊκό κίνημα να αποτρέψει τους σχεδιασμούς των διαφόρων κέντρων εξουσίας (Ε.Ε.- ΝΑΤΟ- ΣΕΒ κλπ) και να επιβάλλει τη δύναμη του.
Όλα τα άλλα, έχουν δοκιμαστεί και απέτυχαν. Τα διάφορα «μεταβατικά προγράμματα», «μίνιμουμ προγράμματα», «μεταβατικοί στόχοι» κλπ που όλα τα οπορτουνιστικά κόμματα αποδέχονται, στο έδαφος του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, εκτρέπουν το ταξικό εργατικό κίνημα από τον αντικειμενικό του στόχο, που είναι η κατάκτηση της εξουσίας.
Η παγκόσμια ιστορική πείρα μας έχει δείξει, ότι πουθενά στον κόσμο η αστική τάξη δεν έγινε φιλολαϊκή, ούτε το αστικό κράτος, έχασε τον ταξικό του χαρακτήρα. Μάλιστα διάφοροι όψιμοι «λενινιστές» αρνούνται την ίδια την αντίληψη του Λένιν, για το κράτος, σαν μηχανισμό κυριαρχίας μιας τάξης πάνω σε άλλη. Αρνούνται την ίδια την οικονομική βάση πάνω στην οποία γίνεται η σύγκρουση.
Έτσι, μέσα από τα διάφορα «μεταβατικά» αιτήματα, προγράμματα, στάδια, καλλιεργούν την απάτη, ότι ο καπιταλισμός θα γίνει «ανθρώπινος» και οι άνθρωποι θα μπουν πάνω από τα κέρδη. Χωρίς να αναδεικνύουν τον παρασιτικό ρόλο της αστικής τάξης και την ανάγκη της ανατροπής της.
Αυτός είναι ο δρόμος του συμβιβασμού  και της υποταγής, ο δρόμος της ήττας του εργατικού, ταξικού κινήματος. Σε αυτή την προσπάθεια, αυτοτελούς παρέμβασης της εργατικής τάξης, πρέπει να δοθεί στις σημερινές συνθήκες μια δύσκολη και άνιση μάχη για την ανασύνταξη του εργατικού-λαϊκού κινήματος, κόντρα στις καθαρόαιμες πολιτικές αστικές δυνάμεις του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού, αλλά και στις δυνάμεις του οπορτουνισμού που δρουν μέσα στο εργατικό λαϊκό κίνημα.
Από ποιόν, και για ποιόν η εξουσία; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα. Εκεί πρέπει όλα τα σφυριά να χτυπήσουν συντονισμένα. Και μόνο έτσι, θα μπορέσει η Ιστορία να αλλάξει σελίδα και να περάσει από την εποχή της βαρβαρότητας, στην εποχή του πολιτισμού.
Ο καπιταλισμός δεν θα εξανθρωπιστεί. Ούτε θα γίνει φιλολαϊκός. Μόνο θα ανατραπεί.

Αθανασιος Μάστακας [thmastak@yahoo.gr]