ΤΟΥΡΚΙΑ Διευρύνεται η σύγκρουση στην Ανατολία

ΤΟΥΡΚΙΑ

Διευρύνεται η σύγκρουση στην Ανατολία

Ο ρόλος και οι συμμαχίες των Κούρδων θα επιδράσουν πολλαπλά στις εξελίξεις στην περιοχή

Από πρόσφατη διαδήλωση ενάντια στην κρατική βια στο Ντιγιαρμπακίρ, όπου είναι μεγάλο το ποσοστό των Κούρδων

Οι πρόσφατες εξελίξεις επιβεβαιώνουν όλο και πιο καθαρά πως το γνωστό ως «Κουρδικό ζήτημα» εξελίσσεται σε «μοχλό» επιτάχυνσης διαφόρων σχεδιασμών για τη «φλέγουσα» περιοχή της Μέσης Ανατολής. Πέρα από τη γνήσια επιθυμία των λαϊκών τμημάτων των κουρδικών πληθυσμών να σταματήσει η καταπίεση που δεκαετίες ολόκληρες ασκούσαν και ασκούν σε βάρος τους τα αστικά καθεστώτα Τουρκίας, Ιράκ και άλλων χωρών, αυτό που προβάλλεται ως «κουρδικός αγώνας» αναπτύσσεται παράλληλα με επικίνδυνες μεθοδεύσεις για ανακατατάξεις στην περιοχή, εδαφικές και γεωπολιτικές, με την πολύπλευρη «συμμετοχή» ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων που δηλώνουν ανοιχτά τη «στήριξή» τους στους Κούρδους.
Επιπλέον, η κατάσταση περιπλέκεται από το γεγονός ότι το κουρδικό στοιχείο δεν είναι ένα ομοιογενές σύνολο. Δίπλα στις λαϊκές μάζες, δυναμώνουν τα αστικά στοιχεία βγαίνοντας πολλαπλά ωφελημένα από μπίζνες όπως π.χ. η διοχέτευση πετρελαίου από το βόρειο Κουρδιστάν μέσω Τουρκίας προς μεγάλες αγορές. Ειδικό βάρος παίζουν και οι ενδοαστικές αντιθέσεις που χαρακτηρίζουν τις σχέσεις τμημάτων των Κούρδων, για παράδειγμα οι σχέσεις της κυβέρνησης Μπαρζανί στο ιρακινό Κουρδιστάν με το ΡΚΚ δεν είναι οι καλύτερες.

Μεγάλη η ανησυχία του τουρκικού κεφαλαίου

Από τις συχνές συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής στην Ανατολική Τουρκία

Το περασμένο δεκαήμερο στις κουρδικές περιοχές της Τουρκίας προστέθηκαν νέα σημαντικά δεδομένα. Το σοσιαλδημοκρατικό φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) επέλεξε να βγει ανοιχτά και να υποστηρίξει την αυτονόμηση νοτιοανατολικών επαρχιών της χώρας. Ο ίδιος ο συμπρόεδρος του κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς, μιλώντας σε συνάντηση κουρδικών οργανώσεων που έγινε στις 27 Δεκέμβρη, τόνισε: «Αυτή η αντίσταση (σ.σ. των Κούρδων) θα ολοκληρωθεί με νίκη και όλοι θα σεβαστούν τη λαϊκή θέληση... Αυτές τις μέρες, καθώς δημιουργείται μια ιστορική καμπή, ο λαός μας θα αποφασίσει αν θα ζήσει υπό την τυραννία ενός ανθρώπου ή σε αυτονομία... Εχουμε αποφασίσει για αυτό. Οι δυτικές περιοχές της χώρας θα πρέπει, επίσης, να ακολουθήσουν αυτή την απόφαση και να τη στηρίξουν. Το Κουρδιστάν θα είναι πραγματικότητα τον επόμενο αιώνα...». Για αυτονομία και Κουρδιστάν στα πλαίσια του καπιταλισμού μιλά. Ενώ αξιοποιεί για αυτή την κίνηση τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς ψάχνοντας τέτοιους συμμάχους. Το HDP μάλιστα ξεκίνησε να οργανώνει και συγκεντρώσεις για το ζήτημα της αυτονομίας. Η κυβέρνηση του ΑΚΡ χαρακτήρισε «προδοσία» την τοποθέτησή του, εισαγγελικές αρχές διέταξαν έρευνα για τις εκκλήσεις περί αυτονομίας, στη Βουλή τέθηκε θέμα έναρξης της διαδικασίας άρσης της ασυλίας (καταρχήν) του Ντεμιρτάς.
Ολα αυτά συνέβησαν ενώ εδώ και καιρό μεγάλο μέρος των νοτιοανατολικών επαρχιών έχουν μετατραπεί σε εμπόλεμη ζώνη, πολλοί εντοπίζουν ως ειδοποιό διαφορά σε σχέση με παλιότερες περιόδους συγκρούσεων με το ΡΚΚ ότι οι μάχες διεξάγονται μέσα στα αστικά κέντρα, ενώ ορισμένες δημοτικές αρχές (όπου πλειοψηφούν δυνάμεις του HDP ή «αδελφών» του κομμάτων) ανακηρύσσουν «αυτόνομες» περιοχές, κουρδικά ΜΜΕ μεταδίδουν ειδήσεις για τη συγκρότηση τοπικών πολιτοφυλακών για την «αντιμετώπιση» του τουρκικού στρατού, χιλιάδες λαϊκές οικογένειες θρηνούν αθώα θύματα και εγκλωβίζονται για μέρες από τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας που επιβάλλονται σωρηδόν και τα άρματα μάχης που κυκλοφορούν στις γειτονιές τους.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, δεν ήταν καθόλου τυχαία η επιλογή της ηγεσίας του HDP να επισκεφτεί τη Μόσχα και σε μια περίοδο ραγδαίας επιδείνωσης των ρωσο-τουρκικών σχέσεων, ο Ντεμιρτάς να συναντήσει το Σεργκέι Λαβρόφ για να «εισπράξει» από πρώτο χέρι τη ρωσική «στήριξη» και «κατανόηση» στους αγώνες των Κούρδων.
Επιπλέον, το HDP δεν διατηρεί διαύλους επικοινωνίες μόνο με τη Ρωσία (που παρεμπιπτόντως το κάλεσε να ανοίξει γραφεία στη Μόσχα) αλλά και με άλλες δυνάμεις. Τον περασμένο Σεπτέμβρη, περιοδεύοντας σε ευρωπαϊκές πόλεις ενόψει των βουλευτικών εκλογών, ο Ντεμιρτάς είχε βρεθεί και στη Γερμανία, όπου είχε επισημάνει: «Η Τουρκία χρειάζεται ενθάρρυνση και στήριξη για το κουρδικό πρόβλημα και η Γερμανία θα μπορούσε να παίξει ενεργό ρόλο». Επαφές είχε πρόσφατα ο Ντεμιρτάς και στις ΗΠΑ για το περιεχόμενο των οποίων δεν έγιναν πολλά πράγματα γνωστά. Πριν μερικές μέρες, ο βουλευτής του HDP Φαϊζάλ Σαριγιλντίζ έστειλε ανοιχτή επιστολή στα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου ζητώντας στήριξη στον κουρδικό λαό, που «διεξάγοντας έναν πλήρη αγώνα ενάντια στις φασιστικές δυνάμεις του "Ισλαμικού Κράτους" υφίσταται μια τεράστια σφαγή από το τουρκικό κράτος».

Εμπροσθοφυλακή κατά του «Ισλαμικού Κράτους»;

«Κινητικότητα» όμως αναπτύσσεται και από τη μεριά των Κούρδων του Ιράκ, καθώς τις τελευταίες μέρες ο πρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης του ιρακινού Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζανί συναντήθηκε με εκπροσώπους τουλάχιστον 36 χωρών, ενόψει δημοψηφίσματος που θα οργανωθεί (μετά την αναβολή του πριν μερικά χρόνια) με ζητούμενο την ανεξαρτητοποίηση ή όχι της περιοχής.
«Θα συζητήσουμε με τις αρχές της Βαγδάτης (σ.σ. την κεντρική ιρακινή κυβέρνηση) το μέλλον των σχέσεών μας και θα διευθετήσουμε κάποια ζητήματα δημοκρατικά μέσω διαλόγου... Για μας, ένα δημοψήφισμα θα πρέπει να δώσει στο λαό μια ευκαιρία να αποφασίσει για το μέλλον του, και όλοι θα πρέπει να σεβαστούν το αποτέλεσμα», εξήγησε σε δηλώσεις του ο υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων της τοπικής κυβέρνησης, Φελάχ Μουσταφά.
Το ενδεχόμενο της οριστικής απόσχισης ενός τμήματος του Ιράκ σίγουρα γεννά τετελεσμένα για όλη την περιοχή, ενώ, ασφαλώς, την τύχη του βόρειου Ιράκ παρακολουθούν από κοντά μια σειρά χώρες που στηρίζουν και ένοπλα τους «Πεσμεργκά», όπως κάνει και η Γερμανία, στο όνομα της καταπολέμησης του «Ισλαμικού Κράτους» (ΙΚ).
Αντίστοιχα, και στη Συρία, η «πρωτοπόρα» δράση των Κούρδων κατά του «Ισλαμικού Κράτους» έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό να δημιουργεί προσδοκίες και «σενάρια» για το ποια θα είναι η επόμενη μέρα στη χώρα, μετά το διωγμό των «τζιχαντιστών», όταν οι νικητές θα μοιράσουν εκτός από τις δάφνες τους και τη λεία. Μάλιστα, ειδικά οι διακρίσεις και ο έπαινος των Κούρδων της Συρίας, που πολλές δυτικές δυνάμεις έχουν εμφανίσει και ως μια από τις πιθανές εμπροσθοφυλακές στον πόλεμο κατά του ΙΚ, αποτελούν σημείο «τριβής» στις σχέσεις της Τουρκίας με συμμάχους της, όπως και οι ΗΠΑ, αφού η Αγκυρα επιμένει να χαρακτηρίζει PYD - YPG «τρομοκρατικές οργανώσεις» και «παράρτημα του ΡΚΚ», «γκρινιάζοντας» έντονα για τη στήριξη (και στρατιωτική) που τους προσφέρουν Αμερικανοί, Ρώσοι κ.τ.λ.

«Σύνθετες προοπτικές»

Οπως φαίνεται λοιπόν, ο ρόλος και οι συμμαχίες (των διαφόρων τμημάτων) των Κούρδων αλληλεπιδρούν στις ανακατατάξεις, τους ανταγωνισμούς και τις συνολικότερες σχέσεις μεταξύ ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, με ανώτερη ή υποδεέστερη θέση στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα.
Καθόλου τυχαία, η αντιπαράθεση με το ΡΚΚ και ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» αποτελεί κεντρικό ζήτημα στην ειδησεογραφία και την αρθρογραφία του αστικού τύπου της Τουρκίας, όπου καταγράφονται διάφορα δεδομένα και ενδεχόμενα.
Πάντως, ενδεικτικό του ότι η τουρκική αστική τάξη ετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα είναι η διαπίστωση αρθρογράφου της «Χουριέτ» πριν μερικές μέρες που σημείωνε: «Για την ώρα οι προοπτικές φαίνονται αρκετά σύνθετες. Το ΡΚΚ φαίνεται να υπολογίζει στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους ή τουλάχιστον μιας αυτονομίας, ως αποτέλεσμα του αγώνα κατά του ΙΚ, με το επιχείρημα ότι η συμβολή τους στον αγώνα (κατά του ΙΚ) ήταν απαραίτητη. Ενα από τα ερωτήματα που το ΡΚΚ πρέπει να απαντήσει είναι αν οι δυνάμεις του είναι πιο αναγκαίες από ό,τι η Τουρκία, και όχι μόνο στο πλαίσιο του αγώνα κατά του ΙΚ, αλλά ως Τουρκία σε μια περιοχή πολιτικής και οικονομικής επιρροής από τα Βαλκάνια ως τη Μαύρη Θάλασσα, από τον Καύκασο ως την Ανατολική Μεσόγειο. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι ενθουσιασμένες από την ποιότητα της δημοκρατίας στην Τουρκία αναφορικά με τα δικαιώματα και τις ελευθερίες στις μέρες μας, ο υπολογισμός (σ.σ. η προσδοκία) του ΡΚΚ μπορεί να αποδειχθεί ριψοκίνδυνος, χωρίς να αναφερθεί κανείς στις συνέπειες της αλλαγής των συνόρων σε αυτό το εύθραυστο μέρος του κόσμου».

Α.Μ.