ΣΥΡΙΑ
Υπό αμφισβήτηση «παύση πυρός» και προσωρινοί συμβιβασμοί
 |
Η αμερικανο-ρωσική συμφωνία παύσης των εχθροπραξιών που ανακοινώθηκε το βράδυ της περασμένης Δευτέρας και είχε προγραμματιστεί να τεθεί σε εφαρμογή από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής 26/2 προς το Σάββατο 27/2, δεν είναι παρά άλλος ένας προσωρινός συμβιβασμός.
Ασάφειες...
Η διαδικασία που ξεκινά δείχνει εύθραυστη, καθώς είναι αρκετές οι κρίσιμες ασάφειες και οι δυσκολίες στην πρακτική εφαρμογή της. Μεταξύ άλλων, η αμερικανο-ρωσική συμφωνία παύσης πυρός στη Συρία, που επρόκειτο προχτές να τεθεί προς έγκριση και από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (ώστε να είναι δεσμευτική για όλες τις χώρες - μέλη του Οργανισμού), είναι περιορισμένης εμβέλειας. Αφορά την εφαρμογή της σε ένα πολύχρωμο παζλ περιοχών επί του συριακού εδάφους, το οποίο σκιαγραφούσαν και επεξεργάζονταν ως το βράδυ της Παρασκευής τα επιτελεία Αμερικανών και Ρώσων στρατιωτικών αξιωματούχων που συγκροτούν τη λεγόμενη «Δύναμη Κρούσης της Συμφωνίας παύσης πυρών της Διεθνούς Ομάδας Στήριξης της Συρίας».
Η σκιαγράφηση των περιοχών (στις οποίες θα ξεκινήσει η διαδικασία παύσης πυρός και στις οποίες δεν θα μπορούν να επιχειρούν βομβαρδιστικά από το συριακό στρατό, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ με τους συμμάχους τους), θεωρείται λεπτή και κρίσιμη διαδικασία. Ιδιαίτερα, δε, όταν υπολογίσει κανείς πως στη συμφωνία παύσης πυρός συμμετέχουν η συριακή κυβέρνηση και στρατός, οι «Δημοκρατικές Δυνάμεις Συρίας» (που αποτελούν κυρίως οι Κούρδοι της Συρίας και Αραβες της χώρας) και 97 αντικαθεστωτικές ένοπλες ομάδες και οργανώσεις, εκ των οποίων ορισμένες είναι φράξιες του «Ελεύθερου Συριακού Στρατού» που συνεργάστηκαν ή συνεργάζονται με τους τζιχαντιστές του «Μετώπου Νούσρα».
Ποιοι εξαιρούνται
Από τη συμφωνία παύσης πυρός δεν καλύπτονται οι τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους», του «Μετώπου Νούσρα» και όσες ομάδες έχουν χαρακτηριστεί ως τρομοκρατικές από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (εν προκειμένω αυτό αφορά ακόμη δύο οργανώσεις: τις «Ταξιαρχίες του Αμπντάλα Αζάμ» και το «Στρατό Εμιγκρέδων και Υποστηρικτών»). Ασαφές, ως εκ τούτου, παραμένει το ζήτημα πώς θα αντιμετωπίσει η υπό αμερικανο-ρωσικό έλεγχο «Δύναμη Κρούσης» τη στάση αντικαθεστωτικών ομάδων που έχουν συμφωνήσει να την τηρήσουν, εάν και όταν αποφασίσουν κάποιοι εξ αυτών να πάρουν το μέρος τζιχαντιστών του «Μετώπου Νούσρα» όταν κλιμακωθούν (κατά το διάστημα της λεγόμενης «παύσης εχθροπραξιών») οι επιδρομές Ρώσων, Αμερικανών και των συμμάχων τους.
Αλλο ζήτημα σχετίζεται με την ανυπαρξία αναφοράς του σχεδίου παύσης πυρός στο χρόνο διάρκειάς του. Αυτό δεν αποκλείεται να δημιουργήσει, σύντομα, πιθανά προβλήματα, αφού ήδη η «Υπατη Διαπραγματευτική Επιτροπή» (ΥΔΕ), που συγκροτείται από αντικαθεστωτικές ένοπλες ομάδες και κόμματα της συριακής αντιπολίτευσης και συμμετείχε στις έμμεσες ενδοσυριακές διαπραγματεύσεις στη Γενεύη πριν περίπου ένα μήνα, έχει ανακοινώσει πως θα την τηρήσει «για δύο βδομάδες».
Το «εναλλακτικό σχέδιο Β»
Σαν να μην έφταναν οι «τρύπες» ή οι ασάφειες του αμερικανο-ρωσικού μηχανισμού για την εφαρμογή της παύσης πυρός, το σχέδιο περιορισμένου τερματισμού των εχθροπραξιών δείχνει να υπονομεύεται από τους Αμερικανούς προτού καν τεθεί σε εφαρμογή. Αφορμή έδωσε η κατάθεση που έκανε αργά το βράδυ της περασμένης Τρίτης σε επιτροπή της Γερουσίας ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι.
Ο Κέρι αναφέρθηκε σε ένα «εναλλακτικό σχέδιο Β», το οποίο - είπε - θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή εάν καταρρεύσει η συμφωνία παύσης πυρός, σημειώνοντας: «Το ρωσο-αμερικανικό σχέδιο ίσως έρχεται πολύ αργά για να διατηρήσει τη Συρία ολόκληρη, εάν περιμένουμε περισσότερο...». Σε πολλά σημεία της τοποθέτησής του, ο Αμερικανός υπουργός αναφέρθηκε ευμενώς στη συνεργασία με τη Ρωσία πάνω στο ζήτημα της Συρίας, «παρά τις διαφορές σε άλλα θέματα», ενώ υπογράμμισε ότι το σχέδιο παύσης πυρός «θα ήταν αμφίβολο εάν θα μπορούσε να επιτευχθεί δίχως τη ρωσική συνεργασία», αφού εκτίμησε ότι η Μόσχα «παίζει ρόλο - κλειδί...».
Σε κάθε περίπτωση, οι θέσεις Κέρι δεν προκαλούν αιφνιδιασμό, αφού είναι γνωστή η απαίτηση των ΗΠΑ και άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων να επιβάλλουν πολιτικές λύσεις στη Συρία «της επόμενης μέρας», αποκλείοντας εκ προοιμίου το σημερινό Πρόεδρο Μπασάρ Ασαντ. Κάτι με το οποίο διαφωνούν επίμονα σύμμαχοι της Δαμασκού, όπως η Ρωσία και το Ιράν, που υποστηρίζουν ότι το πολιτικό μέλλον της χώρας θα πρέπει να αποφασίσει ο συριακός λαός και όχι εξωτερικές δυνάμεις. Εντούτοις, οι δηλώσεις Κέρι περί «σχεδίου Β» προκάλεσαν αναμενόμενα αρνητική αντίδραση σε Δαμασκό και Μόσχα.
Το συριακό υπουργείο Εξωτερικών σημείωσε ότι τα σχόλια του Τζον Κέρι «έρχονται σε αντίθεση με την πραγματικότητα», χαρακτηρίζοντάς τα «προσπάθεια απόκρυψης των ευθυνών της χώρας του στα εγκλήματα τρομοκρατών στη Συρία».
Αντίστοιχα, οι δηλώσεις Κέρι αποδοκιμάστηκαν από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, να υπογραμμίζει: «Δεν θα πρέπει να γίνονται αμφίσημες κουβέντες από το συνασπισμό των ΗΠΑ για κάποιου είδους "σχέδιο Β", σε προετοιμασίες για χερσαία επιχείρηση ή τη δημιουργία κάποιου είδους χερσαία ή εναέρια απαγορευμένη ζώνη, τα οποία εδώ και καιρό έχουν αναγνωριστεί ως απολύτως απαράδεκτα».
Παράλληλα, ο πρώτος αντιπρόεδρος της Επιτροπής Αμυνας και Ασφάλειας του ρωσικού Συμβουλίου Ομοσπονδίας, Φραντς Κλίντσεβιτς, επιχειρηματολόγησε υπέρ της έγκρισης του αμερικανο-ρωσικού σχεδίου παύσης πυρός στη Συρία από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, γιατί «έτσι οποιεσδήποτε προσπάθειες διακοπής της εκεχειρίας στη Συρία θα θεωρηθούν ενέργειες που στρέφονται κατά όλης της διεθνούς κοινότητας, πράγμα που επισείει συνέπειες». Προφανής στόχος των δηλώσεων Κλίντσεβιτς ήταν η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία, χώρες που απροκάλυπτα έχουν ταχθεί υπέρ της χερσαίας επέμβασης στο συριακό έδαφος με πρόσχημα τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους», τους οποίους οι ίδιες, σε συνεργασία με τους δυτικούς συμμάχους τους, δημιούργησαν, εκπαίδευσαν, εξόπλισαν.
Ζυμώσεις για συνομιλίες στις αρχές Μάρτη
Μέσα σε αυτό το ομιχλώδες τοπίο, ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Συρία, Στάφαν ντε Μιστούρα, προσπαθεί να δικαιολογήσει το ρόλο του διαπραγματευτή και μεσολαβητή, επιχειρώντας νέες ζυμώσεις με στόχο την επανάληψη των έμμεσων ενδοσυριακών διαπραγματεύσεων στη Γενεύη της Ελβετίας, που σταμάτησαν στις 3 Φλεβάρη και επρόκειτο να συνεχιστούν στις 25/2, αλλά αναβλήθηκαν μέχρι νεωτέρας.
Οι τελευταίες πληροφορίες που πηγάζουν από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, αναφέρουν ως πιθανότερη ημερομηνία επανέναρξης των ενδοσυριακών διαπραγματεύσεων τη Δευτέρα 7 Μάρτη, στη Γενεύη.
...αλλά και για εκλογές τον Απρίλη!
Ενδιαφέρον μέσα στον κυκεώνα αυτών των εξελίξεων προκαλεί η απόφαση του Σύρου Προέδρου, Μπασάρ Ασαντ, να ανακοινώσει την περασμένη Δευτέρα, λίγες μόλις ώρες μετά τη δημοσιοποίηση του αμερικανο-ρωσικού σχεδίου παύσης πυρός στη Συρία, την προκήρυξη γενικών εκλογών στις 13 Απρίλη 2016. Η απόφασή του, μολονότι είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με το νέο συριακό σύνταγμα που εγκρίθηκε το 2012, δρομολογεί εκλογές ένα μήνα πριν την πλήρη λήξη της θητείας της σημερινής βουλής, το Μάη. Είναι πιθανό πως η εξέλιξη συνδέεται αφενός με τη συμφωνία παύσης πυρός και τα όποια αποτελέσματα καταφέρει (εάν καταφέρει...) να δημιουργήσει, αφετέρου με την προσπάθεια συνέχισης της διαπραγμάτευσης για τη λεγόμενη «πολιτική μετάβαση» στη Συρία και την εξεύρεση πολιτικής λύσης τερματισμού του πολέμου.
Το αμερικανικό ίδρυμα γεωπολιτικών αναλύσεων και θεμάτων εξωτερικής πολιτικής «The Washington Institute For Near East Policy» (washingtoninstitute.org), σε άρθρο του Γάλλου καθηγητή Φαμπρίς Μπαλάνς, εκτιμά ότι ο Πρόεδρος Ασαντ, επισπεύδοντας τις βουλευτικές εκλογές έστω και κατά ένα μήνα, πιθανώς σκοπεύει να κερδίσει έδαφος έναντι της αντιπολίτευσης, αναλαμβάνοντας παράλληλα, ανανεωμένος, τα ηνία μίας διαδικασίας πολιτικής μετάβασης όπως αυτή αναφέρεται αδρά στην απόφαση 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Υποστηρίζει, επιπλέον, ότι σε αυτό το διάστημα, ο «συριακός στρατός και η κυβέρνηση Ασαντ θα επωφεληθούν από τη συμφωνία παύσης πυρός, γιατί έτσι θα εδραιώσουν την παρουσία τους στα δεκάδες χωριά και κωμοπόλεις που ανέκτησαν μέσα στο τελευταίο τετράμηνο, προετοιμάζοντας το έδαφος για μία επιχείρηση ανακατάληψης περιοχών - οχυρών του "Ισλαμικού Κράτους" όπως η Ράκα, ενδεχομένως και με τη συνεργασία των λεγόμενων Δημοκρατικών Δυνάμεων Συρίας στις οποίες συμμετέχουν και Κούρδοι μαχητές της Συρίας».
Θεωρεί ακόμη ότι Δαμασκός και Μόσχα «συμμορφώνονται με το ειρηνευτικό σχέδιο που περιγράφεται στην απόφαση 2254 του ΟΗΕ μόνο υπό τους δικούς τους όρους και μόνο προσωρινά, με αποτέλεσμα ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, να εξακολουθεί να βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά από την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της στη συριακή σκακιέρα».
Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου