ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ: Περικοπές και επέλαση των επιχειρηματικών ομίλων

ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ: Περικοπές και επέλαση των επιχειρηματικών ομίλων

Προωθούνται μέτρα αντίστοιχα με αυτά που εφαρμόζονται στην Ελλάδα, αντιμετωπίζοντας την Υγεία με τη λογική "κόστους - οφέλους"

Από τις κινητοποιήσεις των γιατρών στη Μ. Βρετανία

Τους τελευταίους μήνες, στο βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) προωθούνται αλλαγές στα συμβόλαια των ειδικευόμενων γιατρών, σε μια ακόμα προσπάθεια της κυβέρνησης να μειώσει το «εργασιακό κόστος» στο χώρο της Υγείας. Αντίστοιχες αλλαγές δρομολογεί η κυβέρνηση και για τις άλλες κατηγορίες εργαζομένων, όπως νοσηλευτικό προσωπικό, μαίες κ.λπ.

Μιλάμε, δηλαδή, για πιο φθηνούς και πιο «ευέλικτους» εργαζόμενους, ενταγμένους σε ένα κρατικό σύστημα Υγείας που όλο και πιο έντονα τις τελευταίες δεκαετίες λειτουργεί με επιχειρηματικά κριτήρια και, ταυτόχρονα, προωθεί την επέλαση των επιχειρηματικών ομίλων στο χώρο της Υγείας.

Ολα αυτά πάνε χέρι χέρι με περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, ενώ έχει αυξηθεί σημαντικά και η παροχή υπηρεσιών Υγείας επί πληρωμή μέσω ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών στα δημόσια νοσοκομεία, με αποτέλεσμα την αύξηση του χρόνου αναμονής των ασθενών που είναι υπό καθεστώς δημόσιας Ασφάλισης, δηλαδή της πλειονότητας των λαϊκών στρωμάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα έσοδα των δημόσιων νοσοκομείων από πώληση υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 30% από το 2010.

Επομένως, δεν αποτελούν ελληνική «πρωτοτυπία» τα αντιλαϊκά μέτρα που παίρνονται στην Υγεία, οι ελλείψεις, οι πληρωμές των ασθενών, η επιχειρηματική λειτουργία και του δημόσιου τομέα.

Το παράδειγμα της Βρετανίας βοηθάει να αναδειχτεί καλύτερα στους υγειονομικούς, στους εργαζόμενους, στα λαϊκά στρώματα το «παραμύθι» της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και των άλλων αστικών κομμάτων ότι άμα περάσουμε τον «κάβο» της «αξιολόγησης» και ανοίξει η συζήτηση για το χρέος, θα μπουν σε σειρά επίλυσης τα προβλήματα χρηματοδότησης στην Υγεία - Πρόνοια, θα βελτιωθούν οι όροι δουλειάς και αμοιβών των εργαζομένων, οι παροχές στους ασθενείς.

Το γεγονός, εξάλλου, ότι τέτοια αντιλαϊκά - αντεργατικά μέτρα προωθούνται τόσο στην Ελλάδα του «ευρώ» και των «μνημονίων», όσο και στη Βρετανία του «εθνικού νομίσματος» και χωρίς μνημόνια, αλλά με τις δύο χώρες να βρίσκονται εντός του ίδιου δρόμου της καπιταλιστικής οικονομίας και ανάπτυξης, δείχνει τον κοινό για τους λαούς αντίπαλο.

"Μαχαίρι" δισεκατομμυρίων λιρών

Με αφορμή τα νέα συμβόλαια των ειδικευόμενων, δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας «Ιndependent»(3/11/2015 - «Η κρίση του Εθνικού Συστήματος Υγείας σε αριθμούς») αναφέρει ότι το «πρόβλημα» εντοπίζεται στα εξής: Ο πληθυσμός του Ηνωμένου Βασιλείου έχει αυξηθεί από 60 εκατ. το 2004 σε 64 εκατ. το 2014 και, ταυτόχρονα, για πρώτη φορά στην Ιστορία, υπάρχουν πάνω από 11 εκατ. άνθρωποι άνω των 65 ετών.

Δηλαδή, οι Βρετανοί είναι περισσότεροι και ζουν περισσότερο, που σημαίνει ότι έχουν πρόσθετες ανάγκες (π.χ. για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, παροχές, όπως φυσικοθεραπείες, που είναι απαραίτητες σε μεγαλύτερες ηλικίες λόγω των μυοσκελετικών προβλημάτων κ.λπ.). Επομένως, «κοστίζουν» περισσότερο στο κράτος χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες Υγείας!

Ο ψυχρός αυτός υπολογισμός είναι απόρροια της καπιταλιστικής οικονομίας, όπου η Υγεία, η Πρόνοια, δικαιώματα και κοινωνικές παροχές αποτελούν «κόστος» για τα καπιταλιστικά κράτη, που πρέπει να ελαχιστοποιείται. Σύμφωνα, μάλιστα, με το ίδιο δημοσίευμα, «στις περικοπές των δαπανών κάποια βήματα έχουν ήδη γίνει». Για παράδειγμα, την περίοδο 2011 - 2013 έχουν περικοπεί από το βρετανικό ΕΣΥ 10,8 δισ. λίρες.

Με ποιον τρόπο έγινε αυτό; Ο βασικότερος είναι με την αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης των νοσοκομείων. Δεν χρηματοδοτούνται πλέον από το κράτος - μέσω των «τοπικών ΕΣΥ» - ανάλογα με τον πληθυσμό στον οποίο αναφέρονται, αλλά τα τελευταία τουλάχιστον 15 χρόνια χρηματοδοτούνται ανάλογα με τις «επιδόσεις» τους, με τα «αποτελέσματά» τους.

Πρόκειται για αξιολόγηση της λειτουργίας των νοσοκομείων στη λογική «κόστος - όφελος», με επιχειρηματικά κριτήρια (μείωση εξόδων - αύξηση εσόδων μέσω της πώλησης των υπηρεσιών τους σε ιδιώτες ή σε φορείς και πάντως όχι από την κρατική χρηματοδότηση, μέσω της μικρής διάρκειας νοσηλείας, κλεισίματος κλινικών/τμημάτων που δε θεωρείται «συμφέρουσα» η λειτουργία τους, κατάργησης ειδικοτήτων, ανατροπής εργασιακών σχέσεων, απολύσεων κ.λπ.). Με αυτό το μέτρο περικόπηκαν 4,8 δισ. λίρες.

"Ποικιλία" στις περικοπές

Επίσης, 1,7 δισ. λίρες κόπηκαν μέσω της μείωσης του μισθολογικού κόστους (σ.σ. ήδη έχουν γίνει μειώσεις μισθών ή απολύσεις σε νοσηλευτές, διοικητικό και παραϊατρικό προσωπικό). Από τον περιορισμό της συνταγογράφησης φαρμάκων και την αύξηση της τιμής της συνταγής «εξοικονομήθηκαν» 889 εκατ. λίρες. Τα διοικητικά έξοδα - με συγχωνεύσεις, καταργήσεις υπηρεσιών κ.λπ. - μειώθηκαν κατά 880 εκατ. λίρες. Από την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) καθώς και από υπηρεσίες για οδοντιάτρους και οφθαλμίατρους κόπηκαν άλλα 449 εκατ. λίρες.

Ακόμα, από τη μη παραπομπή ασθενών σε νοσοκομείο από τον γενικό γιατρό της ΠΦΥ «εξοικονομήθηκαν»875 εκατ. λίρες. Κανείς δεν υποστηρίζει πως περιστατικά που μπορεί να αντιμετωπιστούν στην ΠΦΥ θα πρέπει να παραπέμπονται στα νοσοκομεία. Ομως, στη Βρετανία οι κυβερνήσεις - ακριβώς στη λογική της ...«εξοικονόμησης» - ασκούν πιέσεις στους γενικούς γιατρούς της γειτονιάς να «λύνουν τα ζητήματα» (εξετάσεις, διάγνωση, θεραπεία) χωρίς να παραπέμπονται πολλοί ασθενείς στα νοσοκομεία, επειδή το κόστος νοσηλείας τους είναι μεγαλύτερο και ο νοσοκομειακός γιατρός ακριβότερος.

Μάλιστα, ο γενικός γιατρός παίρνει μπόνους αν δώσει λίγα παραπεμπτικά για νοσοκομείο, αν συνταγογραφεί εξετάσεις και φάρμακα στο ελάχιστο δυνατό. Με αυτόν τον τρόπο, τα αυστηρά επιστημονικά κριτήρια που πρέπει να αποτελούν «οδηγό» για την αντιμετώπιση των ασθενών, κινδυνεύουν να παραμεριστούν στο όνομα της «εξοικονόμησης» και της επιπλέον χρηματικής αμοιβής.

Φθηνοί εργαζόμενοι - "λάστιχο"

Σε αυτό το πλαίσιο, τα συμβόλαια που προτάθηκαν από την κυβέρνηση και τους εργοδότες του βρετανικού ΕΣΥ (NHS Employees) και αφορούν περίπου 53.000 ειδικευόμενους γιατρούς και οδοντιάτρους στη Βρετανία, στοχεύουν στη μείωση του μισθολογικού «κόστους» που «βαραίνει» την επιχειρηματική λειτουργία των νοσοκομείων.

Τι θα αλλάξει στον τρόπο υπολογισμού του μισθού των ειδικευόμενων γιατρών με την εφαρμογή των νέων συμβολαίων, τα οποία προβλέπεται να εφαρμοστούν τον Αύγουστο του 2016 και έχουν ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από τους νέους γιατρούς; Ας δούμε ορισμένες από τις συνέπειες:

• Παύει να υπάρχει ένας ενιαίος μισθός για όλους. Μέχρι τώρα, η αμοιβή των ειδικευόμενων γιατρών αποτελούνταν από ένα βασικό μισθό και ένα ενιαίο συμπλήρωμα του μισθού βάσει παλαιότητας και ετήσιας ανόδου στη μισθολογική κλίμακα για όλους ανεξαιρέτως. Με τα καινούργια συμβόλαια των ειδικευόμενων γιατρών, μόνο ο βασικός μισθός είναι εγγυημένος, ο οποίος αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 11% (από 22.636 λίρες σε 25.500 λίρες ετησίως) μετά τις αντιδράσεις που υπήρξαν. Θα καταργηθεί η ετήσια αύξηση λόγω παλαιότητας και θα συνδεθεί με την πρόοδο στα στάδια της ειδικότητας, την άνοδο σε βαθμίδα και αύξηση των αρμοδιοτήτων. Μάλιστα, αυτή την αλλαγή θέλει να εισαγάγει η κυβέρνηση στο μισθολόγιο όλου του Δημοσίου.
• Οι ειδικευόμενοι γιατροί θα αναγκάζονται να δουλεύουν εκτός του βασικού ωραρίου, τις νυχτερινές ώρες, για να αναπληρώσουν το εισόδημά τους. Ταυτόχρονα, μειώνονται κατά πολύ οι ώρες που θεωρούνται υπερωρίες και πληρώνονται ως τέτοιες. Ενδεικτικά, οι ειδικευόμενοι δουλεύουν το βασικό ωράριο από Δευτέρα έως Παρασκευή. Αυτό αλλάζει, αυξάνοντας τις ώρες και καθιστώντας το Σάββατο εργάσιμη μέρα. Σύμφωνα με υπολογισμούς του βρετανικού σωματείου των γιατρών (British Medical Association - ΒΜΑ), αυτό θα σημάνει μείωση μισθών κατά 40%.
• Από κει και πέρα, ο μισθός των ειδικευόμενων θα συμπληρώνεται στη βάση ενός αρκετά πολύπλοκου συστήματος, ανάλογα με τις υπερωρίες, την εντατικοποιημένη εργασία και τη διαθεσιμότητα του εργαζόμενου γιατρού κατά τις ανάγκες του συστήματος, ενώ η αξιολόγηση συνδέεται περισσότερο με το μισθό. Τέλος, θα εισαχθεί ένα νέο σύστημα προγραμματισμού της δουλειάς, που θα έχει συμφωνηθεί μεταξύ του κάθε γιατρού και του εργοδότη με συχνές αξιολογήσεις, στον οποίο θα καθορίζονται και οι εκπαιδευτικοί στόχοι.

Την ίδια στιγμή, οι απλήρωτες υπερωρίες είναι κανόνας στους ειδικευόμενους γιατρούς και σε όλο το ιατρικό προσωπικό, λόγω των μεγάλων ελλείψεων σε προσωπικό. Σύμφωνα με στοιχεία του ΒΜΑ, το 2008 πάνω από τους μισούς ειδικευόμενους γιατρούς δέχονταν πίεση να δουλεύουν απλήρωτες υπερωρίες και πάνω από το 80% όλων των γιατρών και των οδοντιάτρων δουλεύουν απλήρωτες υπερωρίες. Φαίνεται ότι η απληρωσιά δεν είναι «προνόμιο» των Ελλήνων λόγω οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης και «capital controls», αλλά έχει πάρει χαρακτήρα «πανδημίας» στον αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο.

Τρίβουν τα χέρια τους οι ιδιωτικές εταιρείες

Οι αλλαγές στα συμβόλαια των ειδικευόμενων γιατρών προβλέπονται από το 2012 σε νόμο (Health and Social Care Act), που με δραστικά μέτρα προωθούσε την περαιτέρω επέλαση του κεφαλαίου στο χώρο της δημόσιας Υγείας, την ιδιωτικοποίηση και άλλων δομών του βρετανικού ΕΣΥ (ΝΗS).

Το βρετανικό ΕΣΥ, μετά από 30 χρόνια εφαρμογής πολλαπλών κυμάτων ιδιωτικοποίησης, έχει προ πολλού απολέσει το δημόσιο και κοινωνικό του χαρακτήρα. Μεγάλο μέρος των κλινικών και μη υπηρεσιών του (π.χ. όλες οι υποστηρικτικές υπηρεσίες των δημόσιων νοσοκομείων, πρωτοβάθμιες κλινικές υπηρεσίες, μη επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις, υπηρεσίες επείγουσας ιατρικής, κοινοτικής φροντίδας, διαγνωστικής τεχνολογίας, διακίνησης και αποθήκευσης προϊόντων αίματος κ.τ.λ.) παρέχεται από ιδιώτες συμβεβλημένους προμηθευτές.

Πρόσφατη μελέτη του Centre for Health and the Public Interest (CHPI 2015) αποκάλυψε ότι το 2014 το βρετανικό ΕΣΥ είχε συνάψει 53.000 συμβόλαια με ιδιώτες προμηθευτές, αξίας 22,6 δισ. λιρών. Τα συμβόλαια αυτά αντιστοιχούν στο 24% του συνολικού προϋπολογισμού του NHS, ο οποίος το 2014 ανήλθε σε 95 δισ. λίρες (CHPI).

Τον περασμένο Απρίλη δημοσιεύθηκε στο βρετανικό Τύπο έρευνα του NHS Support Federation, που έδειξε πως το 2014 το 40% των συμβολαίων ανατέθηκαν σε ιδιώτες. Οι επιχειρηματικοί κολοσσοί («Virgin Care», «Care UK», «Circle», «InHealth», «Lloyds Pharmacy», «Boots» κ.ά.) κέρδισαν συμβόλαια αξίας 3,54 δισ. λιρών (από τα 9,628 δισ.). Στο χώρο δραστηριοποιούνται σε μικρότερο βαθμό και φιλανθρωπικές εταιρείες και οι λεγόμενες «επιχειρήσεις κοινωφελούς χαρακτήρα».