Μακεδονία ξακουστή

 Μακεδονία ξακουστή

Ακολουθεί υπεύθυνη, σοβαρή ανάλυση.

Ο Αλέξανδρος έλεγε πως οφείλει το ζην στους γονείς του, αλλά το ευ ζην στο δάσκαλό του, τον Αριστοτέλη. Η δική μου γενιά -που είναι καθαρά ηλικιακός όρος και τίποτα άλλο πέραν αυτού- θα ήταν μάλλον ειρωνικό να μιλήσει για ευ ζην, εφόσον ετοιμάζεται να γίνει η πρώτη που θα ζήσει χειρότερα από την προηγούμενη (στη συντριπτική της πλειοψηφία τουλάχιστον, γιατί δεν είμαστε κάτι ενιαίο, ταξικά μιλώντας). Κι όσο για το ζην, εξακολουθεί σε μεγάλο βαθμό να το οφείλει στους γονείς και τις συντάξεις τους, εάν και για όσο ακόμα υπάρχουν (τελευταίες εμφανίσεις, σπεύσατε).

Προσωπικά οφείλω στη δασκάλα μου στο δημοτικό πολλές ευχάριστες αναμνήσεις, τις πρώτες βάσεις στα κύρια μαθήματα, μια κάποια κλίση στα γλωσσικά-φιλολογικά (που δε διευκολύνει πολύ το ζην, πάντως) και μεταξύ αρκετών άλλων ακόμα ότι αποστήθισα κάποια τραγουδάκια στο μάθημα της Μουσικής. Κάποια από αυτά ήταν το "Μακεδονία ξακουστή" και το άλλο που λέει

για τη Μακεδονία μας, Ελλάδα μας γενναία

σκληρά θα πολεμήσουμε τον κάθε επιδρομέα

στρατός, φτερά και ναυτικό κρατούν γερά τη λόγχη

για να απαντήσουν στον εχθρό το τρίτο μέγα ΟΧΙ.

(ξανά)

για να απαντήσουν στον εχθρό το τρίτο μέγα ΟΧΙ.

Κι αυτό συνέβη γιατί η δασκάλα μας, καλή χρυσή και άγια, ήταν όμως δεξιά και παραδοσιακή. Αλλά δε θυμάμαι να μας εξήγησε ποτέ τι ακριβώς σημαίνει αυτό το τρίτο "όχι", ποιος ακριβώς μας ρώτησε για να πούμε το δεύτερο και σε ποιον απευθυνόταν...

Δεν είχε γίνει και το δημοψήφισμα τότε, βλέπεις...

{Ανοίγει ιστορική παρένθεση. Στο στενό οικογενειακό κύκλο, η μόνη που χαιρόταν με τις... μουσικές μου γνώσεις ήταν η γιαγιά μου, από ένα χωριό των Σερρών. Δεξιά και βασιλική και καραμανλική και πιθανότατα φιλοχουντική (πάντα βρίσκουν τρόπο να παντρέψουν τα πάντα όλα μέσα τους οι Δεξιοί). Γαλουχήθηκε να μισεί τους Βούλγαρους κι έλεγε ιστορίες στα εγγόνια της για το πώς έχασε τη ρώγα του στήθους της από μια βουλγάρικη ξιφολόγχη, αλλά έβριζε στα βουλγάρικα, όταν δεν ήθελε να καταλάβουμε τι λέει, που τα μιλούσε φαρσί σχεδόν όλο το χωριό. Και δε μεταπείστηκε ούτε από όσα θετικά είδε η κόρη της (δηλαδή ο θηλυκός μου γονιός) σε μια εκδρομή γνωριμίας των εκπαιδευτικών με τη γειτονική ΛΔ και τα επιτεύγματά της.

Ο μη αστικός μύθος λέει πως πείστηκε να ψηφίσει για μια και μοναδική φορά στη ζωή της το κόμμα, με αντάλλαγμα τη δική μου χριστιανική βάφτιση -αν και το 86' είχαμε μόνο αυτοδιοικητικές εκλογές και δε μου κολλάνε πολύ καλά οι χρονολογίες. Ένα είδος οικογενειακού, ιστορικού συμβιβασμού, που προετοίμασε συμβολικά το έδαφος για το μεγάλο κάδρο του 89' στην ελληνική πολιτική σκηνή.

Ένα χρόνο πριν (1985), ο Άρης κατακτούσε το πρώτο πρωτάθλημα της μπασκετικής αυτοκρατορίας του, ενώ ο ΠΑΟΚ έπαιρνε το πρωτάθλημα στο ποδόσφαιρο. Η γιαγιά δε σκάμπαζε πάρα πολλά από αθλητικά, αλλά σε ένα ταξίδι της στην Αθήνα ξεσπάθωσε ενάντια σε μια παρέα χαμουτζήδων και τα πληγωμένα, οπαδικά τους σχόλια εναντίον των Βούλγαρων και των ομάδων τους. Τα επόμενα χρόνια παρακολουθούσε φανατικά Άρη και Εθνική Ελλάδας, με τον Γκάλη, το Γιαννάκη και τα άλλα παιδιά. Και απορούσε στο ευρωμπάσκετ του 89', πώς αφιονίζουν οι γονείς το παιδί και γιατί υποστήριζε τους Σοβιετικούς στον ημιτελικό. Η σοβιετία είναι το όπιο των νέων πρωτοπόρων.

Ο Μακεδόνας Άρης (όπως λέει ο καλτ, παλιός ύμνος του) δεν ήταν αυτοκράτορας γιατί πήρε επτά σερί πρωταθλήματα, αλλά γιατί έκανε πολλούς σαν τη γιαγιά μου να αγαπήσουν το μπάσκετ και να καταλαβαίνουν τι βλέπουν. Και όπιο, ξε-όπιο, ήταν καλύτερο από ό,τι άλλο έβλεπε στην τηλεόραση: καλλιστεία, τα σίριαλ του Φώσκολου, 3-2-1, και ό,τι άλλο έβαζε  ο Αντ-1. Κρίμα μόνο που δεν έζησε αρκετά για να προλάβει το ευρωμπάσκετ όπου η εθνική έχασε από τους... Φυρομακεδόνες -ή όπως αλλιώς λέγονται τέλος πάντων- και ο Αντ-1 έπαιρνε πρωθύστερη εκδίκηση, σβήνοντας το όνομα Μακεδονία από το σκορ, με φότοσοπ-παρκέ.

Κλείνει η παρένθεση, επιστροφή στο σχολείο και τη δασκάλα}.

Δεν μπορώ να κατηγορήσω αποκλειστικά αυτήν όμως, γιατί τέτοιο ήταν το κλίμα της εποχής. Ήλιος της Βεργίνας, Μακεδονία, Αλέξανδρος, σκοπιανοφάγα συλλαλητήρια. Ευτυχώς η καλή συγκυρία, η μεγάλη απόσταση από το κέντρο και βασικά η αγάπη μας για την μπάλα, μας κράτησε μακριά απ' το πανηγύρι, νοερά στο πλευρό των Λακεδαιμόνιων που απείχαν.

Ευγνωμονώ επίσης τη Γραφούλα, που ήταν άθλια γραφομηχανή, και τη δική μου τεμπελιά, που στάθηκαν αξεπέραστοι αποτρεπτικοί παράγοντες για την δαχτυλογράφηση και κυκλοφορία ενός πανηγυρικού κειμένου, εν είδει μαθητικής εφημερίδας, για τις μεγάλες διπλωματικές επιτυχίες της Ελλάδας και τις 150 χώρες που είχαν αναγνωρίσει τη Fyrom ως Μακεδονία (φαντάσου να χάναμε δηλ, τι σκορ θα γράφαμε). Θεωρητικά είχα μείνει έκθετος απέναντι στην υπόλοιπη τάξη, αφού δε διεκπεραίωσα το καθήκον μου, αλλά δε βαριέσαι. Νομίζω πως μες στα επόμενα δέκα χρόνια θα το είχαν ξεχάσει. Εδώ μας έπαιρνε λιγότερο από ένα καλοκαίρι για να ξεχάσουμε ό,τι μαθαίναμε σε μια σχολική χρονιά, εκεί θα κολλούσαμε;

Πες-πες όμως, κάτι θα μείνει στο τέλος. Άλλος θα ψωνίσει την προγονολατρεία, άλλος το θαυμασμό για τον Αλέξανδρο... Πέρασαν αρκετά χρόνια πριν ακούσω στο Λύκειο την αντιπολίτευση που έλεγε ότι ο Αλέξανδρος δεν εκπολίτιζε τους λαούς της Ασίας, αλλά ήταν ένας ιμπεριαλιστή της εποχής. Κι άλλα τόσα για να καταλάβω πως ο ιμπεριαλισμός δεν αναφέρεται στο ρωμαϊκό imperium, αλλά στο μονοπώλιο, που είναι οικονομική και όχι γεωγραφική σχέση. Κι άλλα τόσα μετά, για να διαπιστώσω τελικά πως αυτό το τελευταίο δεν είναι για όλους μας αυτονόητο. Εννοώ για κάποιους δικούς μας κι όχι πχ για τους καμένους που μαζεύονται κάθε χρόνο στο άγαλμα του Αλέξανδρου στην παραλία -για να γλείψουν τα όργανα του Βουκεφάλα, όπως έγραφε μια παλιά Κόντρα.

Κι άλλος την ελληνική πατέντα για τον τίτλο της ντεμέκ συμπρωτεύουσας. Ο οποίος έλκει ίσως την καταγωγή του από την εποχή της συμβασιλεύουσας και των Βυζαντινών (η σχέση των βυζαντινών μνημείων με τη Θεσσαλονίκη, είναι σαν το σποτάκι που ρωτούσε: πόσοι Ιταλοί μπορεί να χωρέσουν σε ένα τσινκουετσέντο). Και αν το τραβήξεις από τα μαλλιά, μπορείς να το βρεις παντού. Το Μιλάνο είναι η συμπρωτεύουσα της Ιταλίας, η Βαρκελώνη της Ισπανίας (που βασικά δεν είναι ενιαία χώρα, αλλά σαν σαμπουάν τρία σε ένα). Το Μόναχο της Γερμανίας και φυσικά το Λένινγκραντ της ΕΣΣΔ. Τι; Όχι;

Να τα λέμε όλα, όμως -όπως λένε σε κάτι απάλευτες εκπομπές τύπου Χίου. Η Μακεδονία είναι ένας ευλογημένος τόπος, που έχει μεγάλες, εύφορες πεδιάδες (και ας έχει το όνομα ο θεσσαλικός κάμπος), τα ψηλότερα βουνά, τα μεγαλύτερα ποτάμια, τα πιο ωραία γάλατα, τις πιο πικάντικες γεύσεις και τον καλύτερο γύρο, (από) τις ωραιότερες πόλεις (Καβάλα, Καστοριά), αρχαία μνημεία, ωραίες θάλασσες, σαν τη Θάσο δεν έχει (και ας το λένε για την Χαλκιδική), λιμάνι, γούνες, ορυκτό πλούτο, το χρυσάφι του Αγίου Όρους, την πύλη για τα Βαλκάνια, σε ένα σχολικό βιβλίο μάλιστα έγραφε πως θα συνδεθεί πλωτά και με την υπόλοιπη Ευρώπη, μέσω Αξιού και Δούναβη. Μόνο τίτλους και μετρό δεν έχουμε, αλλά για αυτά φταίει το υδροκέφαλο κράτος, κι άντε να μη σε πιάνει μετά το Καταλανικό σου και να μη σκέφτεσαι πως πρέπει να βάλουμε σύνορα στα Τέμπη και να γίνουμε ανεξάρτητο κράτος.

Να τα λέμε όλα. Και άμα είναι να πούμε (πόσο μάλλον να διδάσκουμε στα σχολεία) μια μουσμουλιά, να την πηγαίνουμε ως τις τελικές της συνέπειες, όχι μισές δουλειές. Πού και να πιάσεις ετυμολογικά δηλαδή τους Μακεδόνες, με το μεγάλο μάκος, που βασικά είναι το ύψος τους, αλλά αν θες, κρατάς το μήκος και το προσαρμόζεις στα σημερινά συμφραζόμενα.

Τα έλεγε και το κόμμα παλιά εξάλλου, με τη θέση για την ανεξάρτητη σοσιαλιστική ομοσπονδία της Μακεδονίας. Ή στο δεύτερο αντάρτικο, με την αυτοδιάθεση των Σλαβομακεδόνων. Και δεν υπάρχει πιο βαρετό πράγμα από κάτι ντεμέκ ψαγμένους Δαπίτες στο πανεπιστήμιο, που έρχονται με ύφος να σου πουν και καλά το πιο σοβαρό πράγμα του κόσμου, το πιο αποστομωτικό αντεπιχείρημα και σου λένε για την ΚΝ Μακεδονίας, που καλείται με το όνομά της στις διεθνείς μας συναντήσεις, η ΣΝΟΦ κι άλλα τινά παρόμοια.

Αλήθεια τώρα; Ρε φίλε πώς κάνεις έτσι, σε δέκα χρόνια θα το έχει ξεχάσει.

Οπότε δύο δρόμοι ανοίγονται μπροστά σου. Της μη σοβαρής και της λιγότερο σοβαρής απάντησης.

Που πάει να πει. Το κόμμα μιλούσε εξ αρχής για σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, πχ βόρεια Μακεδονία. Τώρα που μείνατε στα κρύα του λουτρού, έρχεστε στα λόγια μας. Πολλές φορές σφε αναγνώστη, αρχίζει κανείς να υποψιάζεται πως κατά βάθος όλοι ΚΚΕ είναι αλλά δεν το ξέρουν.

Η ακόμα λιγότερο σοβαρή προσέγγιση είναι η οπαδική. Σαν τους Παοκτζήδες που διασκευάζουν τον εθνικό ύμνο και τη Μακεδονία ξακουστή, ή απαντάνε στα λεγόμενα αντιεθνικά συνθήματα (ποτέ μην ξεχνάς το "εμετικά", χάνει τη μισή μαγεία του το κλισέ) με χαβαλέ και τρέλα: Ελλάς, Ελλάς, η χώρα της πουστιάς, (αν και αυτό μπορεί να κατηγορηθεί για σεξισμό). Ή ξέρω 'γω (ξέρω 'γω, εντάξει) πως πηδιέται ο τάδε αντίπαλος και η Ελλάδα, Έλληνες είστε και φαίνεστε, κοκ.

Θέλω να πω δηλ, άμα είναι να σε λένε μειοδότη και Εαμοβούλγαρο (αυτοί που έγιναν δωσίλογοι και μες σε δέκα χρόνια θα ξεχάσουν και πώς τους λένε), ας τους δώσεις τουλάχιστον και έναν καλό λόγο να το πιστεύουν. Είτε έτσι, είτε αλλιώς, αυτοί θα το λένε αφού.