Το νέο Ταμείο: Αναγκαίο κακό ή στρατηγική επιλογή;

Το νέο Ταμείο: Αναγκαίο κακό ή στρατηγική επιλογή;

Μετά την ιδιωτικοποίηση των δεκατεσσάρων περιφερειακών αεροδρομίων, ετοιμάζονται άλλα είκοσι τρία προς πώληση

Συχνά στην κυβερνητική προπαγάνδα, οι ιδιωτικοποιήσεις αλλά και η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας παρουσιάζονται ως αναγκαίο κακό, ως επιλογή που απορρέει από την πίεση των δανειστών, από τα μνημόνια.

Προσπαθεί να κρύψει την ουσία, ότι δηλαδή αυτή αποτελεί για τη σημερινή κυβέρνηση, όπως και για τις προηγούμενες, μια επιλογή στρατηγικού χαρακτήρα, που συνδέεται με τις συνολικότερες ανάγκες του κεφαλαίου. Οι μεταρρυθμίσεις, η απελευθέρωση των αγορών και οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν βασικό στόχο του οδικού χάρτη για την έξοδο από την κρίση και την καπιταλιστική ανάκαμψη.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, στην πρόσφατη «έκθεση για τη νομισματική πολιτική», είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικός, τονίζοντας ότι η υλοποίηση των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων, η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και η ταχεία προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων όχι μόνο βοηθάνε στη δημοσιονομική προσαρμογή και την αποκλιμάκωση του κρατικού χρέους, αλλά και ότι αποτελούν «τα ισχυρότερα μέσα» για την προώθηση της επενδυτικής δραστηριότητας και την επίτευξη διατηρήσιμου ρυθμού ανάπτυξης.

Το νέο Ταμείο

Με πρόσφατο νόμο, ο οποίος αποτελεί προαπαιτούμενο για την ολοκλήρωση της πρώτης «αξιολόγησης» του τρίτου μνημονίου, δημιουργήθηκε το νέο ταμείο με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ».
Μια εταιρεία που δεν ανήκει στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο κρατικό τομέα και λειτουργεί με βάση τους κανόνες της καπιταλιστικής οικονομίας.
Η διάρκεια της εταιρείας καθορίστηκε στα ενενήντα εννέα χρόνια (99), ενώ το μετοχικό της κεφάλαιο ανέρχεται στα 40 εκατ. ευρώ, το οποίο και θα καλυφθεί στο σύνολό του από το ελληνικό Δημόσιο.
Στην εταιρεία εντάσσονται τέσσερις θυγατρικές εταιρείες:
α) Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), σκοπός του οποίου είναι η επίτευξη της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικό συστήματος και έχει συμμετάσχει στις διαδικασίες ανακεφαλαιοποίησης των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Σήμερα η συμμετοχή του ΤΧΣ στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών ανέρχεται στην Εθνική Τράπεζα στο 40,39%, στην Τράπεζα Πειραιώς στο 26,42%, στην Alpha Bank στο 11,01% και στην Eurobank στο 2,38%.
β) Το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), σκοπός του οποίου είναι να προωθήσει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων ΔΕΚΟ, υποδομών (λιμάνια, αεροδρόμια, οδικούς άξονες κ.λπ.) και ακίνητης περιουσίας.
γ) Η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου ΑΕ (ΕΤΑΔ), η οποία διαχειρίζεται ένα πολύ σημαντικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων που περιλαμβάνει 277 τουριστικά ακίνητα, μεταξύ των οποίων Ξενία, μαρίνες, κάμπινγκ, γκολφ, χιονοδρομικά κέντρα, μουσεία, ιαματικές πηγές κ.ά. Επίσης, διαχειρίζεται το χαρτοφυλάκιο 12 ολυμπιακών ακινήτων και 71.459 ακίνητα της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, συνολικής έκτασης περίπου 3,5 εκατ. στρεμμάτων. Σε αυτά περιλαμβάνονται 538 αρχαιολογικοί χώροι αλλά και 597 νησιά.
δ) Η Εταιρεία Δημόσιων Συμμετοχών ΑΕ (ΕΔΗΣ), η οποία συστάθηκε με τον ίδιο νόμο και η οποία θα διαχειρίζεται τις συμμετοχές του κράτους στις δημόσιες επιχειρήσεις. Σε πρώτη φάση, της μεταβιβάστηκαν ήδη οι μετοχές του ΟΑΣΑ, ΟΣΥ ΑΕ, ΣΤΑΣΥ ΑΕ, ΟΑΚΑ και ΕΛΤΑ ΑΕ, ενώ από τον Σεπτέμβρη αναμένεται να της μεταβιβαστούν οι μετοχές και άλλων επιχειρήσεων όπως της ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ, ΕΛΒΟ, Αττικό Μετρό, Κτιριακές Υποδομές, ΔΕΗ κ.λπ.
Η Εταιρεία διοικείται από τη Γενική Συνέλευση του μοναδικού μετόχου, του ελληνικού Δημοσίου, από το Εποπτικό Συμβούλιο, το οποίο εκλέγει και το Διοικητικό Συμβούλιο. Το Εποπτικό Συμβούλιο είναι πενταμελές με πενταετή θητεία. Τρία μέλη του Συμβουλίου εκλέγονται από το ελληνικό Δημόσιο μετά τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΕΜΣ, ενώ τα υπόλοιπα δύο μέλη, μεταξύ των οποίων και ο πρόεδρος, επιλέγονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον ΕΜΣ μετά από σύμφωνη γνώμη του υπουργού Οικονομικών.
Η εταιρεία μπορεί να αξιοποιεί οποιαδήποτε μορφή και μέθοδο ιδιωτικοποίησης, προκειμένου να διαχειριστεί τα περιουσιακά της στοιχεία.
Τα δε έσοδα της εταιρείας κατά 50% θα πηγαίνουν στον ειδικό λογαριασμό για την πληρωμή του κρατικού χρέους και κατά 50% θα αξιοποιούνται για την πραγματοποίηση επενδύσεων.
Τέλος, η εταιρεία, αξιοποιώντας το νομοθετικό πλαίσιο απελευθέρωσης της αγοράς εργασίας, μπορεί να προσλαμβάνει συμβασιούχους ορισμένου χρόνου ή έργου, ακόμα και να συνάπτει συμβάσεις δανεισμού εργαζομένων!!! (άρθρο 203).
Η κυβέρνηση, παρά τις όποιες αμφισημίες σε διάφορες δηλώσεις υπουργών που κατά βάση απευθύνονται στο ακροατήριο του ΣΥΡΙΖΑ, επιδιώκει την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και της εκποίησης της δημόσιας περιουσίας, με στόχο να επιτευχθούν τα έσοδα των 6,1 δισ. ευρώ που προβλέπονται στο τρίτο μνημόνιο. Τα οποία θα προέλθουν από τις 19 ιδιωτικοποιήσεις και τα οποία κατανέμονται σε 1,3 δισ. για το 2016, 3,2 δισ. για το 2017 και 1,6 δισ. για το 2018, μέχρι δηλαδή το τέλος του προγράμματος.
Ηδη ολοκληρώνει τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ, των 14 περιφερειακών αεροδρομίων και του Ελληνικού. Στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, στις 25 Μάη δημοσιοποίησε τον οδικό χάρτη των 19 ιδιωτικοποιήσεων, του επιχειρησιακού προγράμματος αξιοποίησης του ΤΑΙΠΕΔ.
Σε αυτές τις 19 περιλαμβάνονται: περιφερειακά αεροδρόμια, Ελληνικό, Αστέρας Βουλιαγμένης, Αφάντου στη Ρόδο, ΔΕΣΦΑ, ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ΕΕΣΣΤΥ (ROSCO), Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Μαρίνες, Εγνατία Οδός, ΕΛΠΕ, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΠΑ, ΕΛΤΑ και οι ηλεκτρονικές δημοπρασίες ακινήτων.
Το ΤΑΙΠΕΔ προχωράει στην πρόσληψη τεχνικών συμβούλων για την αποτίμηση και την αξιοποίηση των υπόλοιπων 23 περιφερειακών αεροδρομίων, τα οποία δεν περιλαμβάνονται στη σύμβαση παραχώρησης της FRAPORT - SLENTEL.

Οι επιπτώσεις

α) Για το κεφάλαιο
Δέσμευση για 99 χρόνια του συνόλου των δημόσιων περιουσιακών στοιχείων αλλά και συνδιαχείρισή τους με την Ευρωπαϊκή Ενωση και τον ΕΜΣ, προς όφελος της εξυπηρέτησης του κρατικού χρέους αλλά και των αναγκών του κεφαλαίου, στηρίζοντας τα επενδυτικά τους σχέδια.
Ενα σημαντικό τμήμα των εσόδων από τις ιδιωτικοποιήσεις, το 50%, πηγαίνει στην αξιοποίηση του κρατικού χρέους.
Η αναγκαιότητα, όμως, για τις ιδιωτικοποιήσεις είναι πολύ βαθύτερη από την εξυπηρέτηση του κρατικού χρέους.
Συνδέεται με την ανάγκη να βρουν διέξοδο τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια, νέους τομείς για να εκμεταλλευτούν. Σχετίζεται με την ανάγκη θωράκισης της ανταγωνιστικότητας και ενίσχυσης της καπιταλιστικής κερδοφορίας.
Γι' αυτό άλλωστε και η στρατηγική επιλογή σε επίπεδο ΕΕ για την απελευθέρωση των αγορών και την επέκταση των ιδιωτικοποιήσεων ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του '90, μετά τη συνθήκη του Μάαστριχτ και πολύ πριν εκδηλωθεί η καπιταλιστική κρίση.
Σχετίζονται άμεσα με τη στρατηγική επιλογή της αστικής τάξης της χώρας μας για τη μετατροπή της Ελλάδας σε κόμβο ενεργειακό και μεταφορικό. Γι' αυτό έχουν ειδικό, σημαντικό βάρος στις ιδιωτικοποιήσεις οι τομείς της Ενέργειας και των Μεταφορών, καθώς και οι υποδομές που συνδέονται με αυτούς τους τομείς.
β) Για την εργατική τάξη και τη λαϊκή οικογένεια
Με την πολιτική απελευθέρωσης των αγορών και τις ιδιωτικοποιήσεις θα έχουμε μια περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών. Πιο ακριβά εμπορεύματα και υπηρεσίες. Ακόμα πιο απλησίαστες θα γίνουν για τη λαϊκή οικογένεια οι διακοπές και η αναψυχή, η αξιοποίηση των ελεύθερων χώρων. Ακόμα μεγαλύτερα εμπόδια στις συγκοινωνίες των απομακρυσμένων και αραιοκατοικημένων περιοχών της χώρας.
Χειροτέρευση της θέσης των εργαζομένων σε αυτές. Τις ιδιωτικοποιήσεις ακολουθούν η μείωση του εργατικού δυναμικού, περαιτέρω ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, με συνέπεια την εντατικοποίηση της εργασίας και την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης. Τέλος, ορισμένες από αυτές τις ιδιωτικοποιήσεις μπορούν να επιφέρουν αρνητικές συνέπειες στην ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, όπως για παράδειγμα η ιδιωτικοποίηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων. Ιδιωτικοποίηση η οποία καλύπτεται από την αυξημένη προστασία, συνταγματικού χαρακτήρα, του σκανδαλώδους νομοθετικού διατάγματος 2687/1953 στο οποίο έχει υπαχθεί η επένδυση.
Ο αγώνας των εργαζομένων και του λαού ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις δεν μπορεί να είναι αποσπασμένος ούτε να εγκλωβίζεται σε ανούσια και παρωχημένα αιτήματα για επιστροφή στο κρατικό μονοπώλιο και για παραμονή των επιχειρήσεων υπό δημόσιο έλεγχο. Αλλά αντίθετα, πρέπει να σημαδεύει τα πραγματικά αίτια και τους υπευθύνους, να συνδέεται με τη γενικότερη πάλη για αποκατάσταση των απωλειών, έχοντας στο επίκεντρο την ικανοποίηση των σύγχρονων και διευρυμένων λαϊκών αναγκών, ενταγμένα στη λογική της λαϊκής αντεπίθεσης για συνολικότερες ρήξεις και ανατροπές στο επίπεδο εξουσίας, οικονομίας και κοινωνίας.

Του Νίκου ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ*
*Ο Νίκος Καραθανασόπουλος είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματος Οικονομίας