Κρυογονικό ηφαίστειο, αραιή ατμόσφαιρα και πάγος νερού!

Κρυογονικό ηφαίστειο, αραιή ατμόσφαιρα και πάγος νερού!

Το όρος Αχούνα στη Δήμητρα, σε μια απεικόνιση όπου οι υψομετρικές διαφορές έχουν τεχνητά διπλασιαστεί σε σχέση με τις πραγματικές. Η εικόνα δημιουργήθηκε με επεξεργασία φωτογραφιών επαυξημένου χρώματος από την αποστολή «Χαραυγή»

Το όρος Αχούνα στο νάνο πλανήτη Δήμητρα, ύψους 5.000 μέτρων, είναι πιθανότατα ηφαιστειακής προέλευσης και η Δήμητρα ίσως έχει μια αραιή προσωρινή ατμόσφαιρα, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσιεύσεις ομάδων επιστημόνων, που επεξεργάζονται τα στοιχεία της αποστολής «Χαραυγή» («Dawn») της NASA.
Το συμπέρασμα για την αραιή ατμόσφαιρα προκύπτει ως η πιο ευθεία ερμηνεία της παρατήρησης που έκανε το σκάφος, ότι τα σωματίδια του ηλιακού ανέμου επιταχύνονται σε πολύ υψηλές ενέργειες, μέσα σε λίγες μέρες, όταν φτάσουν στη Δήμητρα. Θεωρητικά αυτή η επιτάχυνση μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής του με μόρια της ατμόσφαιρας. Ενδείξεις ύπαρξης στη Δήμητρα προσωρινής ατμόσφαιρας (σ.σ. που χάνεται λίγο - λίγο αλλά διαρκώς στο Διάστημα), είχε δώσει και το Διαστημικό Τηλεσκόπιο «Χέρσελ» το 2012-2013.
Το όρος Αχούνα είναι ένας ηφαιστειακός θόλος που παρόμοιός του δεν υπάρχει πουθενά στο ηλιακό σύστημα. Επιστήμονες σύγκριναν τα στοιχεία από τη Δήμητρα με άλλους γεωλογικούς σχηματισμούς στη Γη και άλλους πλανήτες και δορυφόρους και κατέληξαν ότι το Αχούνα είναι ηφαιστειακής προέλευσης, με τη διαφορά ότι είναι κρυοηφαίστειο, που εκρήγνυται χύνοντας «λάβα» όχι από λιωμένα πετρώματα, αλλά από λάσπη. Η λάσπη αυτή είναι πλούσια σε άλατα και η τελευταία φορά που πρέπει να εκχύθηκε ήταν μέσα στο τελευταίο δισεκατομμύριο χρόνια, δηλαδή σχετικά πρόσφατα στην αστρονομική κλίμακα του χρόνου. Αγνωστη παραμένει η πηγή της θερμότητας που οδήγησε στην έκρηξη του Αχούνα. Πάντως, είναι σαφές ότι η Δήμητρα, που οι επιστήμονες θεωρούσαν μεγάλο παγωμένο βράχο στη ζώνη των αστεροειδών, αποδεικνύεται γεωλογικά ζωντανή.

Ο μικρός φωτεινός κρατήρας Οξος (διαμέτρου 10 χιλιομέτρων) της Δήμητρας, σε εικόνα όπου έχουν διπλασιαστεί τεχνητά οι υψομετρικές διαφορές. Σε σημείο στον πυθμένα του εντοπίστηκε πάγος νερού

Αν το Αχούνα εξερράγη στο παρελθόν φέρνοντας υγρό νερό στην επιφάνεια, η «Χαραυγή» ανίχνευσε νερό και στο παρόν, μελετώντας το εσωτερικό του κρατήρα Οξου. Δεν υπάρχει πολύς εκτεθειμένος πάγος νερού στην επιφάνεια της Δήμητρας, όμως η χαμηλή της πυκνότητα, το όρος Αχούνα και σειρά άλλων στοιχείων, δείχνουν ότι ο φλοιός της πρέπει να εμπεριέχει σημαντικές ποσότητες πάγου.