Τεράστιες οι διαστάσεις στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό ΗΠΑ - ΕΕ

Τεράστιες οι διαστάσεις στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό ΗΠΑ - ΕΕ

Copyright 2016 The Associated

«Οι ευρωπαϊκοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται στο χώρο των μίντια θα έχουν το δικαίωμα να χρεώνουν προμήθεια στις πλατφόρμες Διαδικτύου, όπως η "Google", στην περίπτωση που οι μηχανές αναζήτησης βάζουν αποσπάσματα από τις ειδήσεις που δημοσιεύουν, στο πλαίσιο των ριζικών μεταρρυθμίσεων αναφορικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, σύμφωνα με σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η κίνηση θα ασκήσει περαιτέρω πιέσεις στις ήδη τεταμένες σχέσεις που επικρατούν ανάμεσα στη "Silicon Valley" και στις Βρυξέλλες, καθώς οι δύο πλευρές βρίσκονται σε μία ανεπίλυτη διένεξη για μία σειρά από ζητήματα, που αφορούν στον ανταγωνισμό, στη φορολογία και στο ιδιωτικό απόρρητο». Το πιο πάνω δημοσίευμα αστικής εφημερίδας επαναφέρει στην επικαιρότητα ένα πεδίο οξύτατων ανταγωνισμών ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ, με διάφορες αφορμές. Η υπόθεση των ανταγωνισμών ανάμεσα σε μονοπώλια των νέων τεχνολογιών και της πληροφορικής βρίσκονται εδώ και χρόνια στο προσκήνιο, με διάφορες αφορμές, (πχ φοροδιαφυγή, αύξηση μεριδίων στην αγορά σε βάρος των ανταγωνιστών), κλπ.
Στις 28/01/2016 εμφανίστηκαν ρεπορτάζ που έγραφαν: «Πέραν των 30 χωρών του ΟΟΣΑ υπέγραψαν συμφωνία, (οι ΗΠΑ δεν υπέγραψαν), για ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις πολυεθνικές εταιρείες σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της διαφάνειας μετά τις δημόσιες κατηγορίες εναντίον των μεγάλων επιχειρήσεων ότι εξαπατούν το σύστημα ώστε να πληρώνουν λιγότερους φόρους», με αναφορές σε σχέδια «ελαχιστοποίησης της φορολογίας από εταιρείες, όπως η "Apple", το "Facebook" η "Amazon"», ενώ «η "Google" συμφώνησε να πληρώσει 172 εκατομμύρια ευρώ σε φόρους στη Μεγάλη Βρετανία μετά από έρευνα που διεξήγαγε η βρετανική κυβέρνηση». Από τη φοροδιαφυγή χάνουν οι εθνικές κυβερνήσεις από 100 έως 240 δισ. δολάρια ετησίως. Επίσης, οι 500 μεγαλύτερες σε κεφαλαιοποίηση επιχειρήσεις των ΗΠΑ διατηρούν εκτός ΗΠΑ κέρδη άνω των 2,1 τρισ. δολαρίων, αποφεύγοντας τη φορολογία στις ΗΠΑ. Αυτό κάνει η «Apple».

Τι έγινε με την "Apple";

«Οπως ανέφερε σε δημοσίευμά της η βρετανική εφημερίδα "The Guardian", η κυβέρνηση Ομπάμα απέστειλε προειδοποίηση στην ΕΕ, αναφέροντας ότι οι ευρωπαϊκές έρευνες στην υποτιθέμενη υπόθεση φοροδιαφυγής από αμερικανικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων της "Apple", της "Amazon" και της "Starbucks", θα μπορούσαν να "δημιουργήσουν ένα ατυχές διεθνές δεδικασμένο στην φορολογική πολιτική".
Οι ΗΠΑ προειδοποιούν ότι οι Βρυξέλλες υπερβαίνουν των αρμοδιοτήτων τους και εξελίσσονται σε "υπερεθνική φορολογική αρχή". Εάν οι Βρυξέλλες απαιτήσουν το ποσόν των 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την "Apple" για μη καταβληθέντες φόρους, οι ΗΠΑ θα "εξετάσουν τις πιθανές απαντήσεις"» («Ημερησία», 25/8/2016).
Εγγραφο του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών, Τζακ Λιου, εκτιμά ότι «"Η στροφή στην προσέγγιση δείχνει να επεκτείνει τον ρόλο της (διεύθυνσης ανταγωνισμού) πέραν από την εφαρμογή του νόμου ανταγωνισμού και κρατικής βοήθειας... σε αυτόν μιας υπερεθνικής φορολογικής αρχής που εξετάζει αποφάσεις κρατών μελών για την εταιρική φορολογία", αναφέρει.
Η Margrethe Vestager, επίτροπος Ανταγωνισμού, ήδη ζήτησε από την Ολλανδία να ανακτήσει 20 έως 30 εκατομμύρια ευρώ φόρων από τη "Starbucks" και οι έρευνες συνεχίζονται για την "Amazon".
Η υπόθεση της "Apple", ωστόσο, είναι πολύ μεγαλύτερη καθώς οι απλήρωτοι φόροι μπορεί να φτάσουν σε δισεκατομμύρια ευρώ. Η έρευνα της "Apple" που ξεκίνησε στα μέσα του 2013 εστιάζει στο "transfer pricing" (ενδοομιλικές συναλλαγές), μια πρακτική κατά την οποία οι εταιρείες μεταφέρουν τα κέρδη σε περιοχές με χαμηλή φορολογία μέσω εσωτερικών μεταβιβάσεων» («Financial Times», «euro2day» 25/8/2016).
Αλλά και οι ΗΠΑ είχαν ξεκινήσει το 2013 να ελέγχουν αμερικανικούς ομίλους, όπως οι «Apple», «Microsoft», «GE», «Pfizer», «Amazon», «Google», «Apple», γιατί «κρύβουν» με νόμιμο τρόπο δισεκατομμύρια δολάρια στο εξωτερικό, μεταφέροντας τα κέρδη τους σε χώρες με ιδιαίτερα χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές.
Τα παραπάνω φαίνονται αντιφατικά αλλά δεν είναι.
Τελικά, η Κομισιόν κατέληξε την περασμένη Τρίτη να απαιτήσει από την «Apple» να επιστρέψει στην Ιρλανδία ποσό 13 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μετά και απ' αυτό, προειδοποίησε την ΕΕ: «Ανησυχούμε από μια μονομερή προσέγγιση που απειλεί να υπονομεύσει την πρόοδο που έχουμε πετύχει μαζί με τους Ευρωπαίους για ένα δίκαιο, διεθνές φορολογικό σύστημα. Και όταν λέω δίκαιο, εννοώ και για τις εταιρείες που προσπαθούν να κάνουν δουλειές σε όλον τον κόσμο», είπε ο Τζος Ερνεστ, εκπρόσωπος του Αμερικανού Προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα.
Σύμφωνα με την Επίτροπο Ανταγωνισμού, Μαργκρίτ Βεστάγκερ, «Η Ιρλανδία παρείχε παράνομη φορολογική διευκόλυνση στην Apple που της επέτρεψε να πληρώσει πολύ χαμηλότερους φόρους συγκριτικά με άλλες επιχειρήσεις στο πέρασμα πολλών ετών».Η συμφωνία Ιρλανδίας-Apple, χαρακτηρίστηκε ως παράνομη κρατική βοήθεια της Ιρλανδίας για να προσελκύσει επενδύσεις. Οι ΗΠΑ κατηγορούν την Κομισιόν για προστατευτισμό, ενώ ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Τζακ Λιου την κατηγόρησε ότι «υποσκελίζει τις εθνικές φορολογικές αρχές» και χαρακτήρισε την απόφαση «αθέμιτη». Βαριά επίθεση.

Ξαφνική η κλιμάκωση;

Οι «Financial Times» κάνουν λόγο για «ξαφνική κλιμάκωση της διατλαντικής διαμάχης», αλλά δεν είναι καθόλου ξαφνική.
Η Κομισιόν πραγματοποιεί εδώ και τρία χρόνια φορολογικές έρευνες για την «Apple» (πληροφορική) στην Ιρλανδία, τη «Starbucks» (εταιρεία με καφετέριες και διεθνική δράση, έχει μαγαζιά και στην Ελλάδα), στην Ολλανδία, την «Amazon» (λιανικό εμπόριο) στο Λουξεμβούργο, την «Google» επίσης στην Ιρλανδία. Ελέγχονται επίσης οι «Microsoft» (πληροφορική), «General Electrik» (ηλεκτρισμός), «McDonald's» (φαστ φουντ) και «Pfizer (φαρμακοβιομηχανία). Ολοι αυτοί οι επιχειρηματικοί όμιλοι είναι αμερικανικοί.
Οι έρευνες της Κομισιόν έχουν στο στόχαστρό τους επιχειρηματικούς ομίλους που επωφελήθηκαν από το καθεστώς που επιτρέπει σε μια επιχείρηση να ζητά εκ των προτέρων από ένα κράτος να της γνωστοποιήσει τι είδους φορολογική μεταχείριση της επιφυλάσσει. Αυτές οι συμφωνίες δεν είναι παράνομες. Επέτρεψαν όμως σε διεθνικά μονοπώλια να κερδοσκοπούν με θυγατρικές τους, πληρώνοντας σε ευρωπαϊκούς φορολογικούς παραδείσους εξαιρετικά χαμηλούς φόρους. Τέτοιοι φορολογικοί παράδεισοι είναι η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο. Στην περίπτωση της «Starbucks», η ολλανδική θυγατρική «Starbucks Manufacturing» πλήρωνε μόλις 2,5% αντί του 25% που ισχύει για τη φορολόγηση των επιχειρήσεων.
Επίσης, η Κομισιόν και η Γερμανία «ερευνούν την εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου "Amazon" και την ισχυρή θέση της στην αγορά ψηφιακών ηχητικών βιβλίων (audiobook) όπως, άλλωστε, και της "Apple", και την πολιτική των δύο εταιρειών σε ό,τι αφορά τις αποστολές των audiobook μέσα από την πλατφόρμα του iTunes», έγραφε η «Καθημερινή» στις 19/11/2015. Η Κομισιόν ερευνά επίσης για καταχρηστική εκμετάλλευση της θέσης της στην αγορά έρευνας για τις online αγορές την «Google», όπως και κατά πόσον η «Google» χρησιμοποιεί το λογισμικό Android, για να διασφαλίζει αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε άλλες εφαρμογές και υπηρεσίες που παρέχονται στην κινητή τηλεφωνία.
Ολα αυτά τα παραδείγματα φανερώνουν τον οξύτατο ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ και ιδιαίτερα ΗΠΑ - Γερμανίας.
Ταυτόχρονα είναι αξιοπρόσεκτο οτι οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν την Κομισιόν μια υπερεθνική φορολογική αρχή που υποσκελίζει τις εθνικές φορολογικές αρχές και εξετάζει αποφάσεις κρατών μελών για φορολογία επιχειρήσεων. Ωμή παρέμβαση που οξύνει τους μεταξύ τους, αλλά και τους ενδοευρωενωσιακούς ανταγωνισμούς. Είναι επίσης παρέμβαση υπέρ της Ιρλανδίας,στην οποία δρουν πολλοί αμερικανικοί μονοπωλιακοί όμιλοι,(σε αμερικανικά κεφάλαια οφείλεται βασικά η ανάκαμψή της), κόντρα βασικά στη Γερμανία. Γιατί η απόφαση της Κομισιόν κατά της "Apple", είναι απόφαση και κατά της Ιρλανδίας, που δείχνει ταυτόχρονα με αφορμή το φορολογικό, τους έντονους ανταγωνισμούς στα πλαίσια των Ευρωζώνης-ΕΕ σε ένα ζήτημα που έχει άμεση σχέση με την προσέλκυση επενδύσεων, κυρίως ξένων ως πρωταρχικό για την καπιταλιστική ανάπτυξη, κρίσιμο σε συνθήκες κρίσης, επιβράδυνσης κλπ. Και με το Brexit επίσης αφού έχουν εκφραστεί διαθέσεις φυγής τραπεζικών μονοπωλιακών ομίλων τρίτων κρατών από τη Βρετανία, αν χάσει το προνόμιο συμμετοχής στην κοινή αγορά, με τις Γαλλία- Γερμανία να τους προσφέρουν προνόμια, αλλά η Ιρλανδία, λόγω της χαμηλής φορολογίας, της σχέσης της με Βρετανία- ΗΠΑ αλλά και την αγγλική γλώσσα είναι ο πιο πρόσφορος προορισμός. Υπάρχει επίσης αναφορά σε άρθρο του Bloomberg, ότι η απόφαση της Κομισιόν μπορεί να ωθήσει τη Βρετανία να μειώσει δραστικά τη φορολογία επιχειρήσεων προσελκύοντας κεφάλαια και επιχειρήσεις όμως πχ η "Apple". Αλλωστε λόγω της κόντρας στην υπόθεση της Διατλαντικής Συμφωνίας Εμπορίου και Επενδύσεων, (ΤΙΙΡ), οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι θα ενισχύσουν την ιδιαίτερη σχέση με τη Βρετανία, κλείνοντας μαζί της αυτή τη Συμφωνία, που θα ανταγωνίζεται με καλύτερους όρους την ΕΕ.

Η προστασία των μονοπωλίων

Οι απειλές των ΗΠΑ, δείχνουν ότι παρά το γεγονός ότι αμερικανικά μονοπώλια φοροδιαφεύγουν από τις ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι ερευνώνται γι' αυτό προκειμένου το κράτος των ΗΠΑ να εισπράττει τους φόρους που αναλογούν σε αυτά τα μονοπώλια, εντούτοις όταν κάνει το ίδιο η Κομισιόν ή η Γερμανία, δεν αντιδρούν μόνο, αλλά προστατεύουν τα αμερικανικά μονοπώλια, τα κέρδη τους, την ανταγωνιστικότητά τους και ας χάνουν φόρους. Είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα ότι παρά τη διεθνική δράση των μονοπωλίων, παρά τη φοροδιαφυγή τους με διάφορα «κόλπα» σε κρατικό έδαφος έξω από τις ΗΠΑ, έχουν όχι μόνο εθνική αναφορά, αλλά και εθνική προστασία.
Αυτή η πραγματικότητα αποτυπώνει, με αφορμή τη φορολογία, έναν αδυσώπητο οικονομικό πόλεμο δίχως όρια, που προϋπήρχε αλλά οξύνθηκε και οξύνεται λόγω της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Η Κομισιόν χτυπά τα αμερικανικά μονοπώλια που δρουν στην ΕΕ, γιατί ανταγωνίζονται τα ευρωενωσιακά που χάνουν μερίδια στην αγορά της, ενώ ταυτόχρονα υπονομεύουν τη δράση τους διεθνώς, αφού θα γίνουν λιγότερο ανταγωνιστικά πληρώνοντας μεγαλύτερους φόρους σε σχέση με τα αμερικανικά που δρουν στην ΕΕ. Αντίστοιχα δρα και η κυβέρνηση των ΗΠΑ υπερασπιζόμενη τα αμερικανικά μονοπώλια στην ΕΕ. Και χτυπά επίσης τα ευρωενωσιακά που δρουν στις ΗΠΑ.
Θυμίζουμε το γερό χτύπημα στη «Φολκσβάγκεν», τη μεγαλύτερη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο, όπως επίσης τα τεράστια πρόστιμα στη γερμανική τράπεζα Deutsche Bank, αλλά στις γαλλικές, BNP Paribas και Credit Agricole.

Η διεκδίκηση δεσπόζουσας θέσης

Βεβαίως, υπάρχει ένα καίριο ζήτημα σε σχέση με τα μονοπώλια τα οποία ερευνά για φοροδιαφυγή η Κομισιόν. Το ίδιο το αντικείμενό τους (πληροφορική) και οι πολλαπλές εφαρμογές, τόσο σε μέσα παραγωγής, όσο και σε αντικείμενα κατανάλωσης, στην έρευνα, (κάποιες απ' αυτές συγκεντρώνονται και σε πολυκλαδικούς μονοπωλιακούς ομίλους), που αποτελεί το παρόν και το μέλλον της οικονομίας, διεκδικούν δεσπόζουσα θέση διεθνώς, σε έναν τομέα που η τεχνολογία και οι εφαρμογές της αναπτύσσονται με ασύλληπτες ταχύτητες, αυξάνουν επίσης ασύλληπτα την παραγωγικότητα της εργασίας και το βαθμό εκμετάλλευσης, άρα και τα κέρδη, επομένως και τον καπιταλιστικό ανταγωνισμό. Επιδιώκει λοιπόν η Κομισιόν να δώσει ένα μεγάλο χτύπημα, προστατεύοντας αντίστοιχα τα ευρωενωσιακά μονοπώλια στον ίδιο τομέα.
Ολα αυτά φυσικά είναι προς όφελος του κεφαλαίου και των κερδών, αν και ωθούν σε ανεργία λόγω παραγωγικότητας, αδυναμία αντιμετώπισής της, οξύνοντας τη βασική αντίθεση του καπιταλισμού ανάμεσα στην κοινωνική παραγωγή και την καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της.
Στους εργαζόμενους όλες οι πιο πάνω εξελίξεις κάνουν τη ζωή κόλαση. Ενα τμήμα τους, μειοψηφικό στην κοινωνία, μόνο μπορεί να ζει σχετικά καλά, αλλά και αυτό υποταγμένο στην υπηρεσία του κεφαλαίου μέσω των σύγχρονων μέσων παραγωγής και σε συνθήκες τεράστιας εντατικοποίησης της δουλειάς. Ολα τα παραπάνω αποκαλύπτουν την αναγκαιότητα, τη ρεαλιστικότητα και την επικαιρότητα του σοσιαλισμού.