Η Ηρα ξεκινά να περιεργάζεται τον Δία

Η Ηρα ξεκινά να περιεργάζεται τον Δία

Απεικόνιση δίπλα - δίπλα του Δία και ενός παρόμοιου με αυτόν γίγαντα εξωπλανήτη (καλλιτεχνική απόδοση)

Το πρώτο από τα 36 κοντινά του περάσματα στον Δία πραγματοποίησε πριν λίγες μέρες το σκάφος Ηρα («Juno») της NASA, έχοντας σε πλήρη λειτουργία τα επιστημονικά όργανα που φέρει. Η Ηρα πέρασε σε απόσταση 4.200 χιλιομέτρων πάνω από τα νέφη του γίγαντα πλανήτη, ταξιδεύοντας ως προς αυτόν με ταχύτητα 208.000 χιλιομέτρων την ώρα. Πρόκειται για το πιο κοντινό από τα περάσματα που θα κάνει το σκάφος κατά τη διάρκεια της κύριας αποστολής του. Η αποστολή στη Γη των δεδομένων που καταγράφηκαν θα χρειαστεί μέρες και ακόμη περισσότερο χρόνο θα χρειαστεί η επεξεργασία και κατανόηση από τους επιστήμονες των πληροφοριών που έχουν συλλεχθεί. Προς το παρόν, η NASA έδωσε στη δημοσιότητα ορισμένες φωτογραφίες χαμηλής ανάλυσης, όμως το σκάφος, λόγω της ιδιαίτερης τροχιάς που τέθηκε γύρω από τον Δία, πρέπει να έχει ήδη τραβήξει φωτογραφίες της ανώτερης ατμόσφαιράς του, λεπτομερέστερες από εκείνες κάθε προηγούμενης αποστολής, καθώς και τις πρώτες φωτογραφίες από το βόρειο και το νότιο πόλο του πλανήτη.
Το σκάφος «Juno» εκτοξεύτηκε από το ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα των ΗΠΑ, στις 5 Αυγούστου 2011, και έφτασε στον Δία στις 4 Ιούλη του 2016.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η σύγκριση του Δία με άλλους ανάλογους εξωπλανήτες γίγαντες που περιφέρονται γύρω από άλλα άστρα, θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε αυτούς τους μακρινούς κόσμους και ταυτόχρονα θα αποκαλύψει στοιχεία για το σχηματισμό και την εξέλιξη του ηλιακού μας συστήματος. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι μόνο στο γαλαξία μας πρέπει να υπάρχουν περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο πλανήτες σαν τον Δία, άλλοι θερμοί (επειδή περιφέρονται πολύ κοντά στο άστρο τους), άλλοι ψυχροί, όπως ο δικός μας, άλλοι πολύ μεγαλύτεροι απ' αυτόν και άλλοι με το μισό του μέγεθος.

Φωτογραφία του Δία από το πρώτο πέρασμα της Ηρας σε σχετικά μικρή απόσταση απ' αυτόν. Κάτω δεξιά διακρίνεται η ερυθρά κηλίδα

Γιατί το ηλιακό σύστημα δεν έχει ένα «θερμό Δία»; Μήπως αυτή είναι η τύχη του σημερινού Δία δισεκατομμύρια χρόνια αργότερα; Αυτό θεωρείται πολύ απίθανο, καθώς για να γίνει μετανάστευση πλανητών προς το εσωτερικό του συστήματος, πρέπει να υπάρχει πολλή σκόνη στο διαπλανητικό χώρο, που σιγά - σιγά θα τους επιβραδύνει, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν μια σπειροειδή τροχιά. Ισως οι μετρήσεις που θα κάνει η Ηρα να βοηθήσουν να απαντηθεί το ερώτημα αν ο Δίας βρισκόταν σε πιο μακρινή τροχιά και μετανάστευσε στο παρελθόν στη σημερινή του θέση. Η μετακίνηση του Δία μπορεί να ήταν καθοριστική για την τύχη της Γης και κατ' αναλογία γιγάντιοι εξωπλανήτες ίσως επιδρούν καθοριστικά στην τύχη άλλων εξωπλανητών σαν το δικό μας.
Η Ηρα θα μετρήσει τη συγκέντρωση των υδρατμών στην ατμόσφαιρα του Δία, άρα και τη συγκέντρωση του οξυγόνου στο γίγαντα πλανήτη. Το οξυγόνο θεωρείται ότι σχετίζεται άμεσα με την αρχική τροχιά σχηματισμού ενός πλανήτη. Αν η Ηρα βρει μεγάλη συγκέντρωση οξυγόνου, αυτό θα σημαίνει ότι ο Δίας μάλλον σχηματίστηκε πιο μακριά από τον Ηλιο. Αν ο Δίας σχηματίστηκε άμεσα από το αρχικό ηλιακό νεφέλωμα και όχι πιο σταδιακά, αποκτώντας τους υδρατμούς του από κομμάτια πάγου που προσάρτησε στην πορεία, τότε θα έχει μικρή συγκέντρωση οξυγόνου.
Τα μαγνητόμετρα της Ηρας αναμένεται να δώσουν πληροφορίες για την εσωτερική δομή του Δία, που σχετίζεται άμεσα με το παρατηρούμενο μαγνητικό του πεδίο και το οποίο θεωρείται πως οφείλεται στην περιστροφή του πυρήνα του από μεταλλικό υδρογόνο (το υδρογόνο αποκτά μεταλλικές ιδιότητες στις τεράστιες πιέσεις του εσωτερικού ενός γίγαντα πλανήτη).

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: www.nasa.gov