«Μητρώο διαφάνειας» της ΕΕ για τα «λόμπι»: Πώς γίνονται «νόμος» τα συμφέροντα του κεφαλαίου

«Μητρώο διαφάνειας» της ΕΕ για τα «λόμπι»: Πώς γίνονται «νόμος» τα συμφέροντα του κεφαλαίου

Ολοι οι εκπρόσωποι της πλουτοκρατίας στην τελευταία Σύνοδο της ΕΕ

Διαχρονικά δίνουν και παίρνουν σε επίπεδο ΕΕ μεγάλα και μικρότερα οικονομικά και άλλα σκάνδαλα. Μόλις τους τελευταίους μήνες αναφέρουμε ορισμένα μόνο: Τις «πειραγμένες» εκπομπές ρύπων της «Volkswagen» (που σύμφωνα με καταγγελίες ήταν γνωστή υπόθεση στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 2013), τα Panama Papers, με το ατέλειωτο διεθνές δίκτυο επιχειρήσεων off shore, τα Lux Leaks με τις φοροαπαλλαγές μονοπωλίων στο Λουξεμβούργο, την πρόσληψη του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζ. Μ. Μπαρόζο στη γνωστή «Goldman Sachs» καθώς και την εμπλοκή της πρώην Ολλανδής Επιτρόπου για θέματα Ανταγωνισμού, N. Kroes, σε επιχειρηματικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της θητείας της, σύμφωνα με όσα δημοσιεύτηκαν στα λεγόμενα «Bahamas Leaks». Ενας - ένας κορυφαίοι πολιτικοί εκπρόσωποι της αστικής διαχείρισης στην ΕΕ και στα κράτη - μέλη της άρχισαν να «πέφτουν από τα σύννεφα»... Κάνουν πως δεν ξέρουν βέβαια ότι τέτοιες περιπτώσεις είναι ρουτίνα στον καπιταλισμό, όπως για παράδειγμα αυτή του πρώην Γερμανού σοσιαλδημοκράτη καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, που διευθύνει σήμερα τον ρώσικο καπιταλιστικό κολοσσό της «Gazprom».
Ανάγκη και φυσιολογική λειτουργία του αστικού πολιτικού συστήματος είναι να ανακυκλώνει τους πολιτικούς εκπροσώπους του κεφαλαίου (και μάλιστα σε περίοδο καπιταλιστικής κρίσης που απαξιώνεται ραγδαία το προσωπικό του) σε διάφορους ρόλους: Αλλοτε ως απολογητές και προπαγανδιστές του (πανεπιστημιακοί, δημοσιογράφοι, διανοούμενοι), στελέχη της εργατικής αριστοκρατίας (εργοδοτικοί - κυβερνητικοί συνδικαλιστές κ.λπ.), άλλοτε ως «δημοκρατικά εκλεγμένοι» με διάφορες ιδιότητες - βουλευτές, υπουργοί, πρωθυπουργοί - ως στελέχη των λυκοσυμμαχιών του κεφαλαίου ΕΕ και ΝΑΤΟ, είτε ως φυσικοί εκπρόσωποι των μονοπωλιακών συμφερόντων από θέσεις διευθυνόντων συμβούλων κ.λπ., με πορείες που ανακατεύονται και εναλλάσσονται, ανάλογα με τις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων και της χειραγώγησης των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων και πάντοτε βέβαια με το ...αζημίωτο.
Οι παραπάνω υποθέσεις που δημοσιοποιούνται, λόγω των σφοδρών ανταγωνισμών που αναπτύσσονται ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ καθώς και άλλους παίκτες, κινητοποίησαν τα επικοινωνιακά αντανακλαστικά των οργάνων της ΕΕ, που το τελευταίο διάστημα αντιμετωπίζουν την αυξανόμενη αμφισβήτηση των λαών, σαν αποτέλεσμα της άγριας αντιλαϊκής πολιτικής που εφαρμόζουν από κοινού με τις αστικές κυβερνήσεις σε όλα τα κράτη - μέλη της.
Εκτός από τις παραπάνω πρακτικές, εντός της ΕΕ και των οργάνων της, δραστηριοποιούνται και τα λεγόμενα «λόμπι». Πριν απ' όλα, πρέπει να εξηγήσουμε τι σημαίνει αυτό που στην ευρωενωσιακή διάλεκτο αποκαλούν με τη λέξη «λόμπι». Πρόκειται για δίκτυα επιθετικής παρέμβασης του κεφαλαίου στους ευρωενωσιακούς, αλλά και σε κρατικούς μηχανισμούς, για την άσκηση «πίεσης», ώστε τα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων να αποτυπώνονται άμεσα και στη νομοθεσία της ΕΕ (κανονισμοί, οδηγίες, αποφάσεις κ.λπ.). Τα μονοπώλια οργανώνονται είτε σε ευρύτερα σχήματα που περιλαμβάνουν τους επιχειρηματικούς ομίλους διαφόρων οικονομικών κλάδων (π.χ. αυτοκινητοβιομηχανία, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ηλεκτρονικές τεχνολογίες, διαδικτυακές υπηρεσίες, ναυτιλιακές και γενικά μεταφορικές επιχειρήσεις, χρηματοπιστωτικό σύστημα κ.λπ.), είτε μεμονωμένα (π.χ. «Siemens», «Volkswagen» κ.ά.), χωρίς βέβαια να καταλαγιάζουν και οι μεταξύ τους σκληροί ανταγωνισμοί. Είναι ενδεικτική η πρόσφατη εκτίμηση του μονοπωλίου της «Apple» ότι ένας από τους λόγους στους οποίους οφείλεται η επιβολή κυρώσεων σε βάρος της από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για «αθέμιτες φορολογικές συμφωνίες» ήταν και η «χαλάρωση» της λειτουργίας του «λόμπι» της στην ΕΕ. Τα «λόμπι» διαθέτουν υποδομές, πολυάριθμο και παχυλά αμειβόμενο προσωπικό, που κρατάει επαφές με στελέχη των γραφείων των επιτρόπων, των υπουργικών γραφείων, τους ίδιους τους επιτρόπους και υπουργούς, με στελέχη πολιτικών ομάδων και κομμάτων, ευρωβουλευτές, τους πάντες δηλαδή που συμμετέχουν με οποιονδήποτε τρόπο και ιδιότητα στη διαμόρφωση νομοθεσίας, παρεμβαίνοντας, ώστε να υπηρετούν τα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων. Λειτουργούν σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο συγκλίνοντας με τις φυσικές ενώσεις των καπιταλιστών (π.χ. BUSINESS EUROPE - ο αντίστοιχος ευρωενωσιακός «ΣΕΒ»). Από κοντά και χιλιάδες ΜΚΟ που, με αυτόν τον μανδύα, εξυπηρετούν επιχειρηματικά συμφέροντα. Ολο αυτό το δίκτυο συνδιαμορφώνει με το αστικό πολιτικό προσωπικό την ευρωενωσιακή νομοθεσία. Αποτελεί συνηθισμένη πρακτική, νομοθετικά κείμενα - οδηγίες και συγκεκριμένες διατυπώσεις γραμμένες ολόκληρες από τα διάφορα «λόμπι» να υπογράφονται και να κατατίθενται αυτολεξεί σαν τροπολογίες στο Ευρωκοινοβούλιο από δεκάδες ευρωβουλευτές που ανήκουν σε διαφορετικά αστικά εθνικά πολιτικά κόμματα και πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου, προωθώντας τις επιταγές και τα συμφέροντα των επιχειρήσεων. Περιττό να σημειώσουμε ότι πίσω από τις φωτογραφικές λεπτομέρειες τέτοιων τροπολογιών, π.χ. για κάποια λιγότερα ή περισσότερα μικρογραμμάρια εκπομπής ρύπων από αυτοκίνητα ή τις α' ή β' τεχνικές προδιαγραφές κάποιων μηχανημάτων, κατανοητές μόνο σ' έναν εξαιρετικά στενό κύκλο ειδικών, κρύβονται κέρδη εκατομμυρίων για τις επιχειρήσεις κάποιου κλάδου ή «πέφτουν κορμιά» στο χορό των μεταξύ τους ανταγωνισμών. Σε αυτό το έδαφος, σαν φυσικό επακόλουθο καλλιεργούνται και οι κάθε είδους συναλλαγές, η διαπλοκή των επιχειρηματικών συμφερόντων με το πολιτικό προσωπικό του κεφαλαίου, αναδίνοντας όλη τη δυσοσμία της καπιταλιστικής σήψης που τα «λόμπι» δεν αποτελούν ασφαλώς εξαίρεσή της, αλλά αναπόσπαστο στοιχείο της.

Το προπαγανδιστικό πυροτέχνημα του «υποχρεωτικού μητρώου»

Η αντίδραση, λοιπόν, της ΕΕ στις υποθέσεις που ξέβρασε στη δημοσιότητα ο διεθνής ανταγωνισμός, ήταν ακόμη ένα προπαγανδιστικό πυροτέχνημα, με στόχευση όμως πολύ βαθύτερη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσπευσε να ανακοινώσει την πρότασή της¹ για την υποχρεωτική εγγραφή των «λόμπι» σε ένα «υποχρεωτικό μητρώο διαφάνειας», που να περιλαμβάνει και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δήθεν για την «καταπολέμηση της διαφθοράς». Τα «λόμπι» που εγγράφονται στο μητρώο αυτό πρέπει να ακολουθούν έναν «Κώδικα Δεοντολογίας», ενώ οι κυρώσεις που συζητιούνται για την παράβασή του από τα «λόμπι» θα είναι τόσο ...αυστηρές, όπως να τους απαγορεύεται να επισκέπτονται επιτρόπους, ευρωβουλευτές κ.λπ., κι αυτό μόνο για ορισμένο χρονικό διάστημα, μην και στερηθούν τα όργανα της ΕΕ την πείρα και την «εμπειρογνωμοσύνη» των μονοπωλίων.

«Μητρώο Διαφάνειας» μια παλιά, αμαρτωλή ιστορία

Από τον Ιούνη του 2011, έχει καταρτιστεί αντίστοιχο «Μητρώο Διαφάνειας» με τη συμφωνία Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής (το Συμβούλιο δεν είχε συμφωνήσει), που αναθεωρήθηκε τον Απρίλη του 2014. Στα πέντε χρόνια λειτουργίας του το «μητρώο» μετράει πλέον πάνω από 10.000 εγγραφές κυρίως επιχειρήσεων (5.111 εγγραφές) και ΜΚΟ (2.545 εγγραφές) σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της ΕΕ². Στις σελίδες του φιγουράρουν γνωστοί μονοπωλιακοί όμιλοι και πολυεθνικές επιχειρήσεις (όπως ενδεικτικά «Google», «Apple», «Microsoft», «Shell», «Total», BP, «Monsanto», «Volkswagen», «Siemens», «Ford», «Renault», «Coca Cola», «Nestle», «Starbucks» κ.ά.). Το πολυδιαφημισμένο «Μητρώο της Διαφάνειας» δεν εμπόδισε βέβαια ούτε τη διαφθορά, ούτε τη διαπλοκή. Αντίθετα, οι «λομπίστες» των ομίλων απέκτησαν το «θεσμοθετημένο» δικαίωμα να αλωνίζουν ανενόχλητοι και «με τη βούλα του μητρώου» στους διαδρόμους του Ευρωκοινοβουλίου και των άλλων οργάνων της ΕΕ, να οργανώνουν συναντήσεις, παρουσιάσεις, παρεμβάσεις, να επισκέπτονται ευρωβουλευτές και στελέχη της ΕΕ, με άλλα λόγια να νιώθουν «σα στο σπίτι τους». Και πραγματικά περί αυτού πρόκειται, αφού η ΕΕ είναι διακρατική ένωση του κεφαλαίου. Το «μητρώο» δεν νομιμοποίησε απλά την παρέμβαση των επιχειρηματικών ομίλων στη διαμόρφωση της νομοθεσίας, αλλά δημιούργησε και το έδαφος για να επιχειρηθεί η καθιέρωσή της στη λαϊκή συνείδηση σαν κάτι απόλυτα «φυσιολογικό».
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, μόνο σαν εμπαιγμός ακούγονται τα λόγια του αρμόδιου Επιτρόπου Φ. Τίμερμανς, κατά την παρουσίαση της πρότασης στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο ότι «αν θέλουμε να ανταποκριθούμε πλήρως στις προσδοκίες των πολιτών για διαφάνεια και λογοδοσία, πρέπει να προχωρήσουμε περαιτέρω (...) έτσι ώστε ο καθένας να μπορεί να δει ποιος προσπαθεί να επηρεάσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ και ποιον εκπροσωπεί». Σύσσωμο το πολιτικό προσωπικό της αστικής διαχείρισης (Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλδημοκράτες παλιάς και νέας κοπής - S & D και GUE, Συντηρητικοί και Φιλελεύθεροι) έσπευσαν να χαιρετίσουν την πρόταση, στο όνομα της «διαφάνειας», προσθέτοντας επιμέρους παρατηρήσεις σχετικά με τη διαχείριση του μητρώου, το σύστημα καταγγελιών, την υποβολή εκθέσεων κ.ά., συσκοτίζοντας πλήρως την πραγματικότητα πίσω από τη δραστηριότητα των «λόμπι» και το χαρακτήρα της ΕΕ ως Ενωσης των μονοπωλίων.
Το πρόβλημα των εργαζομένων δεν είναι να ξέρουν αν, πότε, με ποιους και πόσες φορές συναντιούνται οι εκπρόσωποι των μονοπωλίων με το πολιτικό τους προσωπικό, αλλά ότι το αστικό πολιτικό σύστημα στο σύνολό του, στην ΕΕ και στα κράτη - μέλη της, είναι ταγμένο να υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου και γι' αυτό ακριβώς τσακίζει τη ζωή και τα δικαιώματα του εργαζόμενου λαού. Το πρόβλημα είναι αυτό που αποσκοπούν να αποκρύψουν τέτοιες προτάσεις, δηλαδή τα ταξικά συμφέροντα που υπηρετούν η ΕΕ και οι κυβερνήσεις της αστικής διαχείρισης στα κράτη - μέλη της. Οσο για τους «κανόνες συμπεριφοράς», τη «δημοκρατική λογοδοσία» και «διαφάνεια» που δήθεν θα επιβάλλουν στα επιχειρηματικά «λόμπι» δεν είναι τίποτε περισσότερο από «τροχονομικές παρεμβάσεις» στα μονοπωλιακά συμφέροντα που συγκρούονται εντός και εκτός των διαδρόμων της ΕΕ.

Η ΕΕ δεν βελτιώνεται. Ανατρέπεται!

Η θέσπιση του «υποχρεωτικού μητρώου» δεν μπορεί να εξωραΐσει στα μάτια των εργαζομένων τον ταξικό, αντιλαϊκό χαρακτήρα της ΕΕ και των οργάνων της όπως είναι και το Ευρωκοινοβούλιο. Αλλωστε, και χωρίς τα «λόμπι» η ΕΕ δεν θα είχε άλλη φύση από διακρατική Ενωση του κεφαλαίου, με αποστολή να υπηρετεί τα συμφέροντά του. Οσα, λοιπόν, μητρώα και να φτιάξουν ΕΕ και κυβερνήσεις η αλήθεια δεν κρύβεται: Στον καπιταλισμό, το κεφάλαιο ιδιοποιείται τα μέσα παραγωγής και τον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι, κατέχει την οικονομική και πολιτική εξουσία. Το κράτος και οι διακρατικές ενώσεις των μονοπωλίων, όπως η ΕΕ, αποτελούν όργανα ταξικής καταπίεσης, επιβολής αυτής της εξουσίας, για να διασφαλίζουν την κερδοφορία των ομίλων και να διαιωνίζουν την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Αυτή η εκμεταλλευτική βαρβαρότητα διασφαλίζεται με τη σφραγίδα των «νόμων», εθνικών και ευρωενωσιακών, από το αστικό πολιτικό σύστημα. Σ' αυτό το σύστημα, τα μονοπώλια που έχουν την εξουσία έχουν και το «ελεύθερο» να παρεμβαίνουν με όλους τους τρόπους, και με τα «λόμπι», για να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους, να συναλλάσσονται ελεύθερα με το προσωπικό τους, να επιβάλλουν τις νομοθετικές παρεμβάσεις που διατηρούν και πολλαπλασιάζουν τα κέρδη τους.

Το ΚΚΕ είναι η μόνη δύναμη που δεσμεύεται από τα εργατικά - λαϊκά συμφέροντα

Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να έχουν αυταπάτες ότι τα αντιλαϊκά μέτρα παίρνονται από «ανεξάρτητους» οργανισμούς τόσο στην Ελλάδα όσο και σε επίπεδο ΕΕ και για τη δική τους ευημερία. Οσο οι λίγοι θα έχουν τον πλούτο στα χέρια τους, αυτοί που υπηρετούν και υπερασπίζονται τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης θα νομοθετούν και θα λαμβάνουν αποφάσεις για τα συμφέροντα της αστικής τάξης, ενώ ο λαός θα ματώνει.
Μόνος ρεαλιστικός δρόμος για την ευημερία του εργαζόμενου λαού είναι η συμπόρευση με το ΚΚΕ και η πάλη για την εργατική εξουσία που θα εξασφαλίσει και την αποδέσμευση από την ΕΕ και τις άλλες ιμπεριαλιστικές ενώσεις.
Παραπομπές:
1. COM (2016) 627 final.
2. http://ec.europa.eu/transparencyregister/public/consultation/statistics.do?locale=en&action=prepareView

Bαγγέλης ΚΑΤΣΙΑΒΑΣ
Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ