Η γραμματική της επανάστασης

 Η γραμματική της επανάστασης

Οι κομμουνιστές δεν έχουν πρόταση (για το σήμερα) λέει ένα ξύλινο κλισέ, που αναπαράγεται με τη δύναμη του στερεότυπου. Η πρόταση των κομμουνιστών είναι σαφής και δεν μπαίνει για τη Δευτέρα Παρουσία, άλλο αν δε γίνεται "εδώ και τώρα", για να ικανοποιήσει τη μικρασιατική μας ανυπομονησία και να διασκεδάσει το φόβο μας ότι μπορεί να φύγουμε από αυτή τη ζωή χωρίς να την έχουμε ζήσει.

Κι εγώ πότε θα γίνω μάνα; Πότε θα επαναστατήσω;

Η κύρια πρόταση των κομμουνιστών είναι η επανάσταση και συνδέεται (παρα/υπο)τακτικά με άλλες κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις, που συμπληρώνουν το νόημα. Η υποτακτική σύνδεση με τις δευτερεύουσες δείχνει πως η τακτική πρέπει να υποτάσσεται στη στρατηγική, που περνάει μέσα από άλλες κύριες, στρατηγικές προτάσεις (αποδέσμευση, κοινωνικοποίηση, κτλ).

Κι από ένα βασικό σημείο στίξης, το κόμμα, που είναι όρος απαραίτητος για να φτάσουμε κάποτε στην τελεία και τον τελικό στόχο. Το κόμμα που θα οργανώσει μια σύντομη (επανα)σταση, για να πάρουμε ανάσα, από το ζυγό της καταπίεσης, και να προχωρήσουμε ορμητικά παρακάτω, σε άλλες φάσεις της οικοδόμησης.

Ανάμεσα σε δύο τελείες, υπάρχει η περίοδος, που μπορεί να περικλείει διάφορες προτάσεις, που διαμορφώνονται ευέλικτα. Αλλά δεν είναι στο χέρι μας να ορίσουμε πότε είναι επαναστατική μια περίοδος και πότε όχι. το κύριο είναι να βρισκόμαστε σε ετοιμότητα κι έτσι, όταν τελικά προκύψει, να μη βουλιάξουμε στο άγχος και το βούρκο, όπου μας τραβάνε οι δεξιοί, να μείνουμε ψύχραιμοι κι ακομπλεξάριστοι, μακριά από σύνδρομα ηττοπάθειας και κατωτερότητας στον ταξικό εχθρό, για να μπορέσουμε να αρθρώσουμε επαναστατικό λόγο, χωρίς να κομπιάζουμε και να αμφιταλαντευόμαστε στις πιο κρίσιμες στιγμές. Αρκεί να μην είναι μακροπερίοδος, με πολλές σύνθετες λέξεις, που μόνο ο Τραμπάκουλας κι ο ινστρούχτοράς του μπορούν να αφομοιώσουν, λίγο προτού πέσουν στον γκρεμό.

Πρέπει επίσης να θυμόμαστε πως ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις, μονοσύλλαβες (με, σε, για, ως, προς) και μη. Και με την απουσία του κόσμου, που μένει αμέτοχος, κλαίγοντας περασμένα μεγαλεία και τις μετοχές του στο χρηματιστήριο το 99'. Κι έχει συνηθίσει σε χρόνια αφωνία και στον πλάγιο λόγο, επαναλαμβάνοντας παπαγαλία ό,τι ακούει από τα δελτία ειδήσεων και τις  ασώματες κεφαλές, που τον πείθουν (;) πως οι συντάξεις είναι υπέρογκες, περιττές, μια σκέτη πρόκληση. Κι άντε να συντάξεις μετά μια ρεαλιστική πρόταση, που να γκρεμίσει τα ψέματα και την ισχύ της αστικής προπαγάνδας (και να φαίνεται "ρεαλιστική" στο έδαφός της).

Βαραίνει εξάλλου πολλές φορές κι η δική μας ελλιπής θεωρητική κατάρτιση. Γιατί κάποιοι είναι εμπειριστές και δεν τα πήγαιναν ποτέ καλά με τις αφαιρέσεις και τα θεωρητικά μαθήματα. Άλλοι σκόνταφταν στο κριτήριο της πράξης και πελάγωναν στην πραγματική ζωή, έξω από τις συνθήκες εργαστηρίου. Ενώ άλλοι αντί να αφομοιώσουν τη θεωρία, παπαγαλίζουν μερικά τσιτάτα (κι αυτό είναι η καλύτερη απάντηση σε όσους πιστεύουν πως οι θεωρητικές επιστήμες απαιτούν παπαγαλία και σκέτη αποστήθιση).

Κάποια σκόρπια διαβάσματα δεν αρκούν για να καλύψουν τη γενική αγραμματοσύνη ή την αυτάρεσκη ημιμάθεια (το είχε πει κι η Αλέκα, όσο ακόμα ήταν γγ) ακόμα και για τα πιο βασικά πράγματα, όπως η κυβέρνηση και ο χαρακτήρας του αστικού κράτους. Και δεν αρκούν μερικά απλά μαθήματα ή το "Αλφάβητο του Κομμουνισμού" του Μπουχάριν (και του Πρεομπραζένσκι) για να εξαλειφθεί ο "μαρξιστικός αναλφαβητισμός" εντός μας και τριγύρω μας.

Πέραν του κόμματος, υπάρχουν κι άλλα σημαντικά σημεία στίξης.

Το ερωτηματικό, που δεν υποδηλώνει ροπή στον αγνωστικισμό, αλλά τη διαλεκτική σχέση γνώσης-άγνοιας, και τα ερωτήματα που πληθαίνουν μαζί με τις θεωρητικές μας κατακτήσεις.

Το θαυμαστικό, όπου δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση, για να μην οδηγηθούμε από την πίσω πόρτα στην προσωπολατρία και το θεωρητικό βαλσάμωμα των μεγάλων μορφών της επανάστασης.

Η παύλα του διαλόγου, εσωκομματικού και μη, που πρέπει να είναι ζωντανός κι εποικοδομητικός, χωρίς να επιβάλλει αποσιωπητικά, πχ για τα ευκόλως εννοοούμενα. Γιατί οι χειρότερες ήττες μας ήρθαν όταν αγνοήσαμε τα βασικά και σταμάτησε ο θρίαμβος του αυτονόητου.

Αλλά την πραγματική δομή της επανάστασης μας την αποκαλύπτει το συντακτικό: υποκείμενο-ρήμα-αντικείμενο, που είναι ολόκληρο κεφάλαιο.

Κάποιοι δυσκολεύονται να ορίσουν το σύγχρονο επαναστατικό υποκείμενο. Άλλοι το ψάχνουν στο περιθώριο της σελίδας, σαν υποσημείωση που δεν ενσωματώθηκε στο κυρίως κείμενο και τα κακώς κείμενα της αστικής κοινωνίας. Άλλοι προτιμούν να το επινοούν, άλλοι να το εννοούν και τελικά να το ξεχνάνε, προχωρώντας μπροστά χωρίς αυτό, ξεκομμένα κι αβαντγκαρντίστικα. Κι άλλοι τείνουν στις απρόσωπες μορφές έκφρασης, όπου και πάλι όμως κάτι νοείται σαν υποκείμενο, γιατί η ιστορία απεχθάνεται τα κενά.

Άλλοι πιστεύουν πως όλα αυτά είναι περιττά, ασφυκτικοί κανόνες, εξαιρέσεις, σκοτούρα σκέτη, πού να κάτσεις τώρα να σκέφτεσαι. Άλλοι πιστεύουν πως τη γλώσσα σχεδόν μας την επιβάλλουν οι αστοί για να περάσουν δια αυτής την κυριαρχία τους (ουγκ!).

Αλλά το βασικό πρόβλημα είναι πώς θα περάσουμε από τον ενικό (εγώ) στον πληθυντικό (εμείς), που δε θα το βλέπουμε απλά σαν προέκταση του εαυτού μας και χώρο εκδήλωσης για υπερτροφικά "εγώ", που υποκαθιστούν το σύνολο.

Όσο για το αντικείμενο, είναι η επανάσταση, που είναι μια τέχνη, σαν τη γραφή. Και το μόνο βέβαιο είναι πως αν αποτύχει, το κόμμα θα γίνει από σημείο στίξης κατηγορούμενο, κόντρα σε κάθε λογική και συντακτικό-γραμματικό κανόνα...