Η προσγείωση της Ryanair

Προ ημερών, έπεσε το μάτι μου σε ένα δημοσίευμα του βρεττανικού Guardian, σύμφωνα με το οποίο οι πιλότοι τής γνωστής αεροπορικής εταιρείας χαμηλού κόστους Ryanair προγραμμάτιζαν σειρά απεργιακών κινητοποιήσεων κατά τις ημέρες των γιορτών (*). Πρωτοστάτες αυτής της "ανταρσίας" ήσαν οι πιλότοι τής Ιρλανδίας (όπου βρίσκεται και η έδρα της εταιρείας) αλλά γρήγορα συντάχτηκαν μαζί τους οι συνάδελφοί τους σε Ιταλία και Πορτογαλία, ενώ και το συνδικάτο των γερμανών πιλότων δήλωσε ότι όχι μόνο βρίσκεται στο πλευρό τους αλλά και ότι δεν πρόκειται να επαναπαυθεί μέχρι η Ryanair να δεχτεί τα αιτήματα των ιρλανδών πιλότων.

Ας δούμε λίγο καλύτερα αυτή την ιστορία. Παρ' ότι η Ryanair είναι εταιρεία "χαμηλού κόστους", το 2016 σημείωσε κέρδη 1,3 δισ. ευρώ, έχοντας ταυτόχρονα μειώσει τις τιμές των εισιτηρίων της κατά 13% στο ίδιο χρονικό διάστημα (**). Αυτή η μείωση συνετέλεσε αποφασιστικά στο να αναδειχτεί η εταιρεία πρώτη στην Ευρώπη από πλευράς όγκου επιβατών, καθώς εξέδιδε περίπου ένα εκατομμύριο εισιτήρια τον μήνα. Το πρόβλημα είναι ότι όλη αυτή η κατάσταση δεν είχε καμμιά θετική επίδραση σε εκείνους που με την δουλειά τους έφεραν αυτά τα κέρδη στο ταμείο της εταιρείας, αφού:

(α) Η Ryanair δεν προσλαμβάνει απ' ευθείας προσωπικό. Προτιμάει να "νοικιάζει" εργαζόμενους από μια θυγατρική της εταιρεία που κάνει αυτή την δουλειά, ώστε να τους πληρώνει μόνο για τις ώρες που τους χρειάζεται. Δύο ή και τρία χρόνια αργότερα, προσλαμβάνει κάποιους απ' αυτούς, παρουσιάζοντας αυτή την ενέργειά της ως κίνηση καλής θέλησης.

(β) Για όσο διάστημα οι πιλότοι είναι "νοικιασμένοι", έχουν μισθό κάτω από χίλια ευρώ. Με το "επίδομα πτήσεων" που χορηγεί η Ryanair, μπορεί να φτάσουν μέχρι ενάμισυ χιλιάρικο (αν, βεβαίως, γράψουν πολλές πτήσεις μέσα στον μήνα). Αυτοί οι μισθοί είναι ελαφρώς ανώτεροι για όσους προσλαμβάνονται από την ίδια την εταιρεία αλλά και πάλι διαμορφώνονται πολύ χαμηλότερα από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες.

(γ) Για όλους αυτούς τους πιλότους, η Ryanair δεν ξοδεύει δεκάρα. Πληρώνουν οι ίδιοι για τις στολές τους αλλά και για την εκπαίδευσή τους (όταν αυτή θεωρείται απαραίτητη). Ακόμη και το νερό, τον καφέ ή το αναψυκτικό που καταναλώνουν εν πτήσει, το αγοράζουν οι ίδιοι.

(δ) Πέραν των καθηκόντων τους ως κυβερνήτες αεροσκαφών, οι πιλότοι (όπως και όλο το πλήρωμα) έχουν να φροντίσουν και για τις πωλήσεις διαφόρων ειδών στους επιβάτες εν πτήσει (π.χ. κολώνιες, ποτά, διάφορα μπιχλιμπίδια κλπ). Όλοι πρέπει να πιάνουν κάποιες ελάχιστες νόρμες αλλιώς δέχονται ποινές που εξικνούνται από την απλή επίπληξη ως και την απόλυση.

Μπροστά σε όλη αυτή την απαράδεκτη κατάσταση, οι πιλότοι αποφάσισαν να αντιδράσουν. Έτσι, οργανώθηκαν στο συνδικάτο τους και υπέβαλαν επίσημα τα αιτήματά τους στην εταιρεία. Η απάντηση που πήραν από την διοίκηση ήταν κατηγορηματική: "δεν αναγνωρίζουμε το συνδικάτο σας"!

Οι εργαζόμενοι δεν το έβαλαν κάτω. Αντίθετα, αποφάσισαν να κλιμακώσουν τον αγώνα τους. Ήρθαν σε επαφή με τους συναδέλφους τους σε Βρεττανία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία και Γερμανία, εξασφαλίζοντας την στήριξη των συνδικαλιστικών τους οργανώσεων, οι οποίες άρχισαν να πιέζουν την Ryanair. Μπροστά σ' συτή την πίεση, η εταιρεία έδειξε κάποια σημάδια υποχώρησης και τον περασμένο Οκτώβρη υποσχέθηκε ότι θα αυξήσει τις αποδοχές των πιλότων. Σύντομα, όμως, οι υποσχέσεις της αποδείχθηκαν κούφιες: όποιος ήθελε παραπάνω μισθό, θα έπρεπε να κάνει παραπάνω υπερωρίες και παραπάνω πτήσεις. Η κατάληξη ήταν αυτή που αναφέραμε στην αρχή: οι πιλότοι της προγραμμάτισαν απεργία στις μέρες των γιορτών.

Προκειμένου να αποφύγει την ζημιά που θα σήμαινε η απώλεια τόσων επιβατών σε μέρες αυξημένης ζήτησης, χτες η εταιρεία αναγκάστηκε να προσγειωθεί. Αναγκάστηκε να αναγνωρίσει το συνδικάτο και να δεχτεί να συζητήσει τα προβλήματα που εκείνο θέτει (***). Στο μεταξύ, όμως, εξακολουθεί να δείχνει τα δόντια της, δηλώνοντας ότι θέλει απέναντί της μόνο το συνδικάτο των δικών της πιλότων και όχι άλλους πιλότους άλλων εταιρειών. Φυσικά, αυτή η δήλωση κρύβει έναν ενδόμυχο φόβο της εταιρείας μπροστά στο ενδεχόμενο μιας μεγαλύτερης συσπείρωσης των εργαζομένων και συνάμα μια προσπάθεια εκ μέρους της να απομακρύνει ένα τέτοιο δυσάρεστο γι' αυτήν ενδεχόμενο.

Οι κεντρικές εγκαταστάσεις της Ryanair στο Δουβλίνο

Κλείνοντας αυτό το σημείωμα-ρεπορτάζ, κάνω μεγάλη προσπάθεια να αποφύγω οποιοδήποτε σχόλιο για την δύναμη που έχουν οι εργαζόμενοι όταν είναι ενωμένοι και αποφασισμένοι να παλέψουν. Ο αναγνώστης έχει τον στοιχειώδη νου να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Εγώ θα περιοριστώ σε τούτο μόνο: καμμιά διοίκηση οποιασδήποτε αεροπορικής εταιρείας δεν μπορεί να κάνει τα αεροπλάνα της να πετάξουν δίχως πιλότους.


-------------------------------------------------
(*) Rob Davies, "Ryanair's Dublin pilots threaten Christmas strike", The Guardian, 11/12/2017
(**) Reuters, "Ryanair makes £1.1bn profit despite cutting fares", The Guardian, 30/5/2017
(***) Barry O'Halloran, "Ryanair strike threat recedes after union recognition pledge", The Irish Time, 21/12/2017