Η προστασία και ασφάλεια των εργαζομένων μπορεί να διασφαλιστεί αν φύγει από τη μέση το καπιταλιστικό κέρδος

Στιγμιότυπο από την εκδήλωση

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε στις 2/6 η εκδήλωση της ΤΕ Κορινθίας του ΚΚΕ με θέμα «Εργατικά ατυχήματα - Υγιεινή και Ασφάλεια στους χώρους δουλειάς. Ο κίνδυνος Βιομηχανικού Ατυχήματος Μεγάλης Εκτασης στην Κορινθία». Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα αποσπάσματα από την ομιλία του Μ. Παπαδόπουλου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, στην εκδήλωση.

***

Η συζήτηση για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, αλλά και των κατοίκων γύρω απ' τις βιομηχανικές περιοχές, έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί μπορεί να φωτίσει ένα από τα πιο καυτά προβλήματα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, ένα από τα πιο κρίσιμα μέτωπα της ταξικής πάλης.
Τα σοβαρά και τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα που έχουν γίνει στην ευρύτερη περιοχή, υπογραμμίζουν το βαρύ φόρο αίματος που πληρώνει η εργατική τάξη καθημερινά στο βωμό του καπιταλιστικού κέρδους.
Φτάνει να αναφέρουμε ότι από το 1999 μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί πάνω από 2.000 θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα στην Ελλάδα. Περιοριζόμαστε σε αυτά γιατί δεν υπάρχει πλήρης επιστημονική ετήσια αποτύπωση των δεικτών συχνότητας και σοβαρότητας των εργατικών ατυχημάτων στην Ελλάδα και ταυτόχρονα η εργοδοτική τρομοκρατία συντελεί στη συγκάλυψη πλήθους εργατικών ατυχημάτων.
Επίσης, στην Ελλάδα δεν καταγράφονται στην πράξη οι επαγγελματικές ασθένειες, τη στιγμή που σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία οι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες είναι πολλαπλάσιοι αυτών που οφείλονται στα εργατικά ατυχήματα.
Ο κίνδυνος να υπάρξει μεγάλο ατύχημα, με πυρκαγιές, εκρήξεις και εκτεταμένη ρύπανση από τοξικές ουσίες, δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Θυμίζουμε ενδεικτικά την πυρκαγιά στην «Πετρόλα» το 1992 με 14 νεκρούς και 24 τραυματίες, την πυρκαγιά στην «Jet Oil» στη Θεσσαλονίκη που έκαιγε για 7 μέρες, την πυρκαγιά το 2006 στη ΧΥΜΑ στο Λαύριο, την εκτεταμένη ρύπανση που προκάλεσε η πρόσφατη πυρκαγιά στη «Sunlight» στη Θράκη.
Δίπλα σε όλα αυτά πρέπει να συνυπολογίσουμε και την υπαρκτή βιομηχανική ρύπανση, στη στεριά, στη θάλασσα και στον αέρα. Το παράδειγμα της μόλυνσης του Ασωπού με καρκινογόνες ουσίες, όπως εξασθενές χρώμιο, είναι το πιο διάσημο στη χώρα μας.
Για τον Κορινθιακό Κόλπο, που είναι μια κλειστή θαλάσσια περιοχή, με αργή ανανέωση των υδάτων του και αποτελεί οικοσύστημα με σημαντική βιοποικιλότητα, δε δημοσιεύονται, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, συστηματικές ολοκληρωμένες έρευνες σχετικά με την κατάστασή του.

Δεν θυσιάζουμε καμιά ανάγκη μας για το κεφάλαιο

Η αστική προπαγάνδα επιχειρεί να εμφανίσει αυτήν την εφιαλτική κατάσταση για την εργατική τάξη, για τις λαϊκές οικογένειες, ως το αναγκαίο τίμημα για να υπάρχουν δουλειές, να μην υπάρχει ανεργία. Ζητούν συνεχώς θυσίες για να προσελκύσουμε σε κάθε περιοχή νέες καπιταλιστικές επενδύσεις.
Θέτουν συνεχώς στους εργαζόμενους κάλπικα διλήμματα, τους καλούν να διαλέξουν ποιες από τις ανάγκες τους θα θυσιάσουν για να αυξηθούν τα κέρδη των μονοπωλιακών ομίλων. Εκβιάζουν τον εργάτη να επιλέξει να διατηρήσει τη δουλειά του, αποδεχόμενος τον καθημερινό κίνδυνο για τη ζωή του και την υγεία τη δική του και των παιδιών του. Εμφανίζουν ως φιλάνθρωπο ευεργέτη τον κάθε επενδυτή καπιταλιστή που μας δίνει δουλειά, την ώρα που ρουφά τον ιδρώτα και το αίμα μας για να βγάζει αμύθητα κέρδη.
Κρύβουν, για παράδειγμα, το μεγάλο βαθμό εκμετάλλευσης των εργαζομένων και την ανοχή στις παραβάσεις ρύπανσης που βρίσκονται πίσω από την έκρηξη κερδοφορίας των διυλιστηρίων τα τελευταία χρόνια.
Πίσω από αναρίθμητα προβλήματα και επιλογές που αυξάνουν την επικινδυνότητα της εργασίας, πίσω από την εντατικοποίηση της δουλειάς του εργάτη και τις εκπτώσεις στα μέτρα ασφαλείας των μηχανών, πίσω από τη χωροθέτηση επικίνδυνων βιομηχανικών εγκαταστάσεων κοντά σε κατοικήσιμες περιοχές, πίσω από τους κρατικούς εικονικούς ελέγχους, πίσω από την απουσία μέτρων περιορισμού των βλαπτικών χημικών παραγόντων κρύβεται σε τελευταία ανάλυση η παραγωγή με κίνητρο το καπιταλιστικό κέρδος.
Φυσικά, το κεφάλαιο δεν αδιαφορεί πλήρως για την αντιμετώπιση του επαγγελματικού κινδύνου στους χώρους εργασίας. Ενδιαφέρεται στο βαθμό που η αντιμετώπιση αυτή συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, στην προστασία από την πρόωρη φθορά των μηχανημάτων, στη διασφάλιση της ποιότητας των εμπορευμάτων, στη συμμόρφωση με τις εκάστοτε νομοθετικές προβλέψεις που αφορούν και το πλαίσιο ανταγωνισμού των καπιταλιστικών επιχειρήσεων.
Το ενδιαφέρον του κεφαλαίου σταματά, στην καλύτερη περίπτωση, μόλις το κόστος πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου γίνει μεγαλύτερο από το κέρδος από την αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου. Λέμε στην καλύτερη περίπτωση, γιατί στην πράξη τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα.

Η υπεροχή του κεντρικού σχεδιασμού της εργατικής εξουσίας

Μπορούμε σήμερα να διασφαλίσουμε την προστασία της υγείας και της ασφάλειας τόσο των εργαζομένων όσο και των κατοίκων κάθε περιοχής, με βάση τις μεγάλες δυνατότητες και την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνικής;
Το ΚΚΕ απαντά καθαρά ότι μπορούμε να το πετύχουμε, αν ξεριζώσουμε τη λειτουργία της οικονομίας με γνώμονα το καπιταλιστικό κέρδος, αν δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για να ανατρέψουμε την εξουσία του κεφαλαίου.
Μπορούμε να το πετύχουμε στο γόνιμο έδαφος της κοινωνικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και της εργατικής εξουσίας, όπου όλες οι αποφάσεις για το τι θα παραχθεί, πώς και πόσο θα παραχθεί, πού και πότε θα παραχθεί, θα λαμβάνονται με γνώμονα την κοινωνική ευημερία.
Ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας μπορεί να διασφαλίσει ότι η οργάνωση της παραγωγής, η λειτουργία των βιομηχανικών μονάδων, ο χωροταξικός σχεδιασμός κάθε περιοχής θα επιτυγχάνουν ταυτόχρονα και συνδυασμένα προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, δουλειά για όλους ανάλογη με την ειδίκευσή τους, πραγματικό ελεύθερο χρόνο και διακοπές, ισόρροπη παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση, προστασία του εργασιακού και ευρύτερου περιβάλλοντος, υψηλότερο βιοτικό επίπεδο με δωρεάν κοινωνικές υπηρεσίες Υγείας και Παιδείας.
Στο σοσιαλισμό, στην ανώριμη βαθμίδα του κομμουνισμού, θα αλλάξει ριζικά ο σκοπός της παραγωγής και θα απελευθερωθεί απ' τα δεσμά της μισθωτής σκλαβιάς η κύρια παραγωγική δύναμη, η εργατική τάξη. Ο εργάτης δε θα ανταγωνίζεται τους άλλους εργάτες για να βρει μια προσωρινή δουλειά μέσα στο βάλτο της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, μέσα στη ζούγκλα της καπιταλιστικής αγοράς. Θα αφήσει πίσω του τον εφιάλτη της ανεργίας και της εργασιακής ανασφάλειας.
Στη νέα σοσιαλιστική κοινωνία οι εργαζόμενοι θα συμμετέχουν ενεργά στη λήψη και στην εφαρμογή των αποφάσεων. Θα ελέγχουν αν υλοποιούνται οι αποφάσεις. Θα ασκούν κριτική για να διορθωθούν αποφάσεις που εμποδίζουν τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Θεμέλιο της εργατικής εξουσίας θα είναι η Συνέλευση των εργαζομένων σε κάθε χώρο δουλειάς, που θα εκλέγει και θα ανακαλεί τους αντιπροσώπους της στα ανώτερα όργανα του σοσιαλιστικού κράτους. Ετσι οι εργαζόμενοι θα μπορούν να αποφασίζουν με γνώμονα τις διευρυνόμενες ανάγκες τους και να διορθώνουν τις λαθεμένες αποφάσεις.
Μόνο μέσα σ' αυτήν τη νέα κοινωνία, όπου ούτε η υγεία ούτε η ίδια η εργατική δύναμη θα είναι πλέον εμπόρευμα, μπορεί η πρόληψη και γενικότερα η προαγωγή της υγείας να αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της παραγωγικής διαδικασίας.
Συγκεκριμένα, προβλέπεται η καθιέρωση αποκλειστικά δημόσιου και δωρεάν συστήματος Υγείας και Πρόνοιας. Δίνεται βάρος στην πρόληψη και στη διασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών για τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας.
Διαμορφώνονται κατάλληλα η οργάνωση της εργασίας και το εργασιακό περιβάλλον κάθε βιομηχανικής μονάδας για τη μείωση και την αντιμετώπιση των επαγγελματικών κινδύνων και τηρείται αυστηρά ο εξειδικευμένος κανονισμός μέτρων για τη διαφύλαξη της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων.
Για το σχεδιασμό κάθε εγκατάστασης, υποδομής και εξοπλισμού λαμβάνεται υπόψη το κριτήριο της πρόληψης του κινδύνου, της συρρίκνωσης των πηγών κινδύνου, της «εγγενούς ασφάλειας», για να χρησιμοποιήσουμε τη σχετική επιστημονική ορολογία.
Το κυριότερο όμως είναι ότι χάρη στη σχεδιασμένη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στο σοσιαλισμό, μπορεί ο κάθε εργαζόμενος να δουλεύει λιγότερες ώρες και να αξιοποιεί το χρόνο που απελευθερώνεται για ξεκούραση, ανέβασμα του μορφωτικού και πολιτιστικού του επιπέδου, αναψυχή και πάνω απ' όλα συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων της εργατικής εξουσίας.

Αντεπίθεση με τη σημαία των λαϊκών αναγκών

Φυσικά, εμείς οι κομμουνιστές δεν περιμένουμε παθητικά να έρθει κάποια μεγάλη μέρα της ριζικής αλλαγής του συσχετισμού δυνάμεων που θα επιτρέψει να υλοποιηθεί αυτή η ελπιδοφόρα διέξοδος για την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας.
Αγωνιζόμαστε καθημερινά, αποφασιστικά, σε κάθε χώρο δουλειάς, σε κάθε κλάδο, σε κάθε περιοχή, ώστε να διευρύνονται οι πρωτοπόρες εστίες αντίστασης και αντεπίθεσης και να πείθονται οι εργαζόμενοι μέσα απ' την ίδια τους την πείρα για την ανάγκη εφ' όλης της ύλης σύγκρουσης με τον πραγματικό αντίπαλο, την άρχουσα τάξη των καπιταλιστών.
Σηκώνουμε ψηλά τη σημαία των λαϊκών αναγκών για τη διαφύλαξη της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και των κατοίκων κάθε περιοχής, για την προστασία του περιβάλλοντος, πρώτα απ' όλα μέσα στο ταξικό εργατικό κίνημα και απαιτούμε:
-- Να υπάρξει ουσιαστικός έλεγχος της εργοδοτικής ευθύνης απ' τους κρατικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς για τα θέματα του επαγγελματικού κινδύνου, της βιομηχανικής ρύπανσης, της πρόληψης ατυχημάτων μεγάλης έκτασης.
-- Να αναβαθμιστεί άμεσα η σχετική επιστημονική έρευνα απ' τα σχετικά τμήματα των ΑΕΙ και τα αρμόδια επιστημονικά ινστιτούτα, με ιεράρχηση στους κλάδους με τα περισσότερα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα και τη μεγαλύτερη έκθεση σε σοβαρές επαγγελματικές ασθένειες.
-- Να πραγματοποιηθούν ολοκληρωμένες μελέτες επικινδυνότητας ανά περιοχή με ουσιαστικό σχεδιασμό και προετοιμασία αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και ανάλογη εκπαίδευση των εμπλεκόμενων φορέων και του πληθυσμού.
-- Να δημιουργηθεί κρατικό σώμα τεχνικών ασφάλειας και γιατρών εργασίας ενταγμένο σε αποκλειστικά δημόσιο σύστημα Υγείας και να καταργηθούν οι ΕΞΥΠΠ.
-- Να υπάρξει πλήρης κάλυψη των αναγκών πρόληψης και θεραπείας των εργαζομένων απ' τον επαγγελματικό κίνδυνο, με ευθύνη του κράτους και αποκλειστική επιβάρυνση του κεφαλαίου.
-- Υπερασπίζουμε το θεσμό των ΒΑΕ και απαιτούμε τη διεύρυνσή του και σε άλλους κλάδους και ειδικότητες (σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα) που δουλεύουν σε ομοιογενείς συνθήκες.
Κλιμακώνουμε τους αγώνες μας, γυρίζοντας την πλάτη σ' όσους μας ζητούν να υποταχτούμε, να μειώσουμε τις απαιτήσεις μας και να συνεχίσουμε να επιβιώνουμε με σκυμμένο το κεφάλι μέσα στο σημερινό βάλτο της εκμετάλλευσης, της ανασφάλειας, της πρόωρης φθοράς της ίδιας της ζωής μας.
Παλεύουμε για μια καλύτερη, αξιοπρεπή ζωή που μας αξίζει και που μπορούμε να τη ζήσουμε, με βάση τον πλούτο που παράγουμε και τις σημερινές δυνατότητες της επιστήμης, της τεχνικής. Παλεύουμε αποφασιστικά, δημιουργώντας προϋποθέσεις, για να πάρει τελικά η εργατική τάξη στα χέρια της τα κλειδιά της οικονομίας και το τιμόνι της εξουσίας.