«Ενας αιώνας αγώνας και θυσία, το Κάπα Κάπα Εψιλον στην πρωτοπορία».

100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ

Σπουδαία ντοκουμέντα και φωτογραφίες από το Αρχείο του ΚΚΕ σε ειδικό Λεύκωμα

Στο Κόκκινο Ημερολόγιο του 1935 βρίσκουμε μια φωτογραφία - ντοκουμέντο από το πέρασμα των απεργών στη γέφυρα του Ρέντη την Πρωτομαγιά του '33

Σε ανεξάντλητη πηγή άντλησης σπάνιων και εξαιρετικών φωτογραφιών και ντοκουμέντων από την Ιστορία του εργατικού - κομμουνιστικού κινήματος της χώρας μας αναδεικνύεται ξανά και ξανά το Αρχείο του ΚΚΕ.

 Με αφορμή τον γιορτασμό των 100 χρόνων, βρίσκεται σε εξέλιξη αυτήν την περίοδο η ανάσυρση και αξιοποίηση σειράς ντοκουμέντων και φωτογραφιών. Ενας πολύ μεγάλος αριθμός έχει πάρει ήδη το δρόμο για την παραγωγή ενός Λευκώματος που θα αφορά όλο τον αιώνα που πέρασε έως και τις μέρες μας και ήδη οι πρώτες ενότητές του σελιδοποιούνται.

Προκαλεί θαυμασμό ο ποσοτικός και ποιοτικός πλούτος του υλικού, καθώς μέσα από φωτογραφίες και ντοκουμέντα παρουσιάζεται αναλυτικά όλη η πορεία ανάπτυξης του επαναστατικού κινήματος στη χώρα μας.

Σε κάθε περίπτωση, τα εμφανιζόμενα στο Λεύκωμα ντοκουμέντα είναι αφορμή για παραπέρα ψάξιμο. Και από αυτήν την άποψη, το Λεύκωμα δεν θα είναι μόνο μια γιορτινή έκδοση που θα πάρει τη θέση της στη βιβλιοθήκη, αλλά ένας πολύτιμος οδηγός για την έρευνα και την παραπέρα εμβάθυνση στην Ιστορία του κινήματος.

Είναι άλλο να το διαβάζεις κι άλλο να το διαπιστώνεις μέσα από τα ντοκουμέντα τι σημαίνει το σύνθημα «Ενας αιώνας αγώνας και θυσία, το Κάπα Κάπα Εψιλον στην πρωτοπορία».

Μέσα από τον πλούτο του Αρχείου του ΚΚΕ ξεπηδούν μια - μια οι ηρωικές σελίδες αυτού του συναρπαστικού αιώνα. Η διαρκής, επίμονη και επίπονη προσπάθεια από τα πρώτα βήματα να συναντηθούν η επαναστατική θεωρία με το κίνημα των εργατών. Να ριζώσει το Κόμμα μέσα στην εργατική τάξη. Οι μορφές των αγωνιστών, οι αγώνες των εργατών. Οι πρώτες αναζητήσεις και η συμβολή τους στην ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας. Το φούντωμα των αγώνων, αλλά και τα πισωγυρίσματα. Η διαρκής προσπάθεια της αστικής τάξης να βάλει στο χέρι το Κόμμα, οι συνεχείς ανακοινώσεις της ότι το διέλυσε, ώσπου να ξανά ανακοινώσει ότι το διέλυσε και ξανά μανά την ίδια ανακοίνωση.

Το σκίτσο στο Κόκκινο Ημερολόγιο δείχνει την υπεράσπιση του «Ριζοσπάστη» από τους τυπογράφους που αντιμετωπίζουν την επίθεση τραμπούκων στην εφημερίδα

Στο Λεύκωμα βρίσκουμε σελίδες για την ηρωική δράση των κομμουνιστών φαντάρων, για τη ζωή στην εξορία και τις φυλακές, τη διαρκή πάλη με τον οπορτουνισμό, την αυτομόρφωση που δεν σταμάτησε ποτέ, τον αγώνα των τυπογράφων να υπερασπίσουν την εφημερίδα της τάξης τους, τον «Ριζοσπάστη», τη σημασία που έδινε η κρατική ασφάλεια στα τυπογραφεία του Κόμματος, τον διαρκή εμπλουτισμό της ιδεολογικής βιβλιοθήκης με συνεχείς εκδόσεις τόσο κλασικών έργων, όσο και εντύπων που αφορούσαν την άμεση καθοδήγηση της εργατικής πάλης.

 Τα ντοκουμέντα που παρουσιάζονται, ξεκινούν από τον προηγούμενο της ίδρυσης του Κόμματος αιώνα, με τις πρώτες ουτοπιστικές σοσιαλιστικές ιδέες στην Ελλάδα, την πρώτη διάδοση του μαρξισμού. Εκεί διαβάζουμε: «Στην Ελλάδα στα μέσα του 19ου αιώνα η αμφισβήτηση της κοινωνικής αδικίας και της εκμετάλλευσης εμφανίστηκε με διάφορες προδρομικές μορφές, που άφησαν το δικό τους αποτύπωμα στην αφύπνιση του λαού και πρωτοπόρων διανοουμένων.

Οι αρχικές μορφές οργάνωσης της πρωτοεμφανιζόμενης εργατικής τάξης, οι διάφορες σοσιαλιστικές ομάδες και όμιλοι, οι ουτοπιστικές σοσιαλιστικές αντιλήψεις αποτέλεσαν τα "τεράστια παιδικά παπούτσια" της εργατικής τάξης, που με αυτά προσπάθησε να κάνει τα πρώτα βήματά της στο προσκήνιο της ιστορίας.

Οι Μαρξ και Ενγκελς με το επιστημονικό τους έργο έδωσαν στην εργατική τάξη την επαναστατική θεωρία, έδειξαν το δρόμο της επαναστατικής κατάκτησης της εξουσίας.

Η πρώτη διάδοση του Μαρξισμού στην Ελλάδα ήρθε μαζί με ένα κράμα ουτοπικών, χριστιανοσοσιαλιστικών, μισοαναρχικών και αστικών - δημοκρατικών ιδεών. Μεγάλες εξεγέρσεις και επαναστάσεις στην Ευρώπη, η άνοδος της πάλης του εργατικού κινήματος, η εμφάνιση και ανάπτυξη των πρώτων εργατικών κομμάτων και διεθνών οργανώσεων της εργατικής τάξης, όπως η Α' και η Β' Διεθνής, έστειλαν τα μηνύματά τους στην εργατική τάξη και τα καταδικαζόμενα στρώματα στην Ελλάδα καθώς και στον πολυπληθή παροικιακό ελληνισμό».

για τα πρώτα σκιρτήματα

Μία ακόμα αναγγελία εξόντωσης του ΚΚΕ, στην εφημερίδα «Ακρόπολις»

Γίνεται αναφορά σε μορφές όπως ο Νικόλαος Κονεμένος (Κέρκυρα, 1832-1907), στον οποίο ανήκει η πρώτη γνωστή θετική αναφορά στον κομμουνισμό στην Ελλάδα: «Οσο που να φθάσομε εις τον κομμουνισμό...» έγραψε στον φίλο του Ανδρέα Λασκαράτο, τον Απρίλη του 1860. Ο Κονεμένος ανέπτυξε τις ουτοπικές κομμουνιστικές του αντιλήψεις σε διάφορα γραπτά του. Το 1893 εξέδωσε στα ιταλικά το δοκίμιό του «Ladri ed omicidi» («Κλέφτες και Φονιάδες»). Εκεί στηλιτεύει την ατομική ιδιοκτησία ως πηγή των δεινών και προτείνει την ιδέα της κομμουνιστικής κοινωνίας, με την προϋπόθεση ότι θα ήταν σύμφωνα τα 2/3 της κοινωνίας.

 Ο Κονεμένος υποστήριζε: «Η ιδέα του κομμουνισμού δεν είναι ούτε νέα ούτε περίεργη. Κάθε οικογένεια εφαρμόζει στον εαυτό της το σύστημα του κομμουνισμού (...) Εάν υπήρχε τρόπος να μπορούμε να εφαρμόσουμε ένα σύστημα κομμουνισμού σε μια ολόκληρη κοινωνία, αυτό θα ήταν το καλύτερο από τα συστήματα, χάρη στο οποίο πολλά και βαριά κακά θα είχαν θεραπευτεί...».

Στα υλικά της έκδοσης βρίσκουμε ένα συγκλονιστικό ποίημα με τίτλο «Εργάτρια»:

«Τα είκοσί μου χρόνια / τα έχουν τόσαις άλλαις / Κόραις τραναίς μεγάλαις/ και τρέχουν στα σαλόνια / Εμέ νύχτα και μέρα / με τρώγει η μηχανή / το στήθος μου πονεί» (περιοδικό «Αρδην» 1887).

Βρίσκουμε αναφορά, επίσης, στον Ιταλό Αμιλκάρε Τσιπριάνι, ο οποίος λόγω της δράσης του στους Γαριβαλδίνους, βρέθηκε στην Αθήνα, καταδιωκόμενος από την αυστριακή αστυνομία. Μαζί με τον Εμμανουήλ Δαούδογλου, θεωρείται πως το 1862 ύψωσαν για πρώτη φορά την κόκκινη σημαία στην Ελλάδα, κατά την εξέγερση εναντίον του Οθωνα, σε οδόφραγμα στην περιοχή της Καπνικαρέας!
Αναφορά γίνεται και στον Γκουστάβ Φλουράνς (1838-1871), που τον Μάρτη του 1871 εκλέχτηκε μέλος της «Επαναστατικής Επιτροπής» της «Κομμούνας» και έγινε στρατηγός της. Πολέμησε ηρωικά, ώσπου έπεσε στα χέρια Γάλλων χωροφυλάκων που τον σφαγίασαν άγρια. Ο Κομμουνάρος Φλουράνς νωρίτερα είχε πολεμήσει στην εξέγερση της Κρήτης, το 1866. Στην παραμονή του στην Ελλάδα συνδέθηκε στενά και συνεργάστηκε με τον Ρόκκο Χοϊδά. Ο Φλουράνς χαρακτηριζόταν από την επιρροή των ιακωβίνικων παραδόσεων και τις ιδέες του Μπλανκί, ενώ σταδιακά προσχώρησε στον μαρξισμό, συνδέθηκε φιλικά με τον Μαρξ. Η Τζένη και ο Καρλ Μαρξ τον αποκάλεσαν τον «Γενναιότερο των Γενναίων».

η γέννηση

Αντιμέτωποι με την αστική βία

Η επόμενη μεγάλη ενότητα του Λευκώματος αφορά στη γέννηση του Κόμματος.

 Γίνεται αναφορά στην επίδραση της μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης και παρατίθεται φωτογραφία από πρωτοσέλιδο δημοσίευμα στις 18 Νοέμβρη 1918 στην εφημερίδα «Εργατικός Αγών», όπου αναφέρεται: «Κατόπιν μιας μακράς και περιπετειώδους προσπαθείας η οποία είχε καταβληθή παρ' ατόμων, οργανώσεων και συνδιασκέψεων, το Α' Σοσιαλιστικόν Συνέδριον το οποίον συνήλθε εις τον Πειραιά εψήφισε τέλος την σύστασιν του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος της Ελλάδος».

Στις 19 Απρίλη 1919, η εφημερίδα «Εστία», με αφορμή τη συγκέντρωση της Πρωτομαγιάς, στο πρωτοσέλιδό της επιτίθεται στο ΣΕΚΕ: «Διά ποίον Σοσιαλισμόν της Ελλάδος γίνεται λόγος; Πού είναι τα γραφεία του; Ποίος ή ποίοι είναι οι αρχηγοί του; Ποία τα όργανά του; Το πρόγραμμά του, οι σκοποί του, οι οπαδοί του, ποία;».

Και η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» απαντά: «Είμεθα οι 30 χιλιάδες τίμιοι εργάται που δεν ειργάσθησαν χθες, είμεθα οι δέκα χιλιάδες που συνεκεντρώθησαν εις τον Ρέντη.

Τα γραφεία μας είναι εκείνα προ των οποίων εστήσατε τα πολυβόλα σας και οι εφημερίδες μας εκείναι που έχουν την μεγαλυτέραν κυκλοφορίαν. Είμεθα οι τίμιοι και οι θαραλλέοι αγωνιστές τους οποίους δεν επτόησαν τα μέτρα σας, αλλ' ούτε και παρέσυρεν ο θρίαμβος. Διότι αποβλέπομεν εις σκοπούς ευγενείς και ηθικούς. Ολος ο κόσμος εις την Ελλάδα μας εγνώρισε πλέον. Σεις μας εγνωρίσατε;».

ο δρόμος

Η Διεθνής

Στο αφιέρωμα για την Γ' Διεθνή διαβάζουμε από το καταστατικό της: «Μην ξεχνάς τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο (...) Μην ξεχνάς ότι αν δεν γκρεμιστεί ο καπιταλισμός, η επανάληψη των εγκληματικών αυτών πολέμων είναι όχι μόνο δυνατή, αλλά και αναπόφευκτη! (...) Η κομμουνιστική Διεθνής έχει ως σκοπό τον ένοπλο αγώνα για την ανατροπή της διεθνούς αστικής τάξης και την ίδρυση της διεθνούς δημοκρατίας των Σοβιέτ, που είναι ο πρώτος σταθμός, στο δρόμο της ολοκληρωτικής κατάργησης κάθε κυβερνητικού συστήματος».

 Στο αφιέρωμα για τον «Ριζοσπάστη» βρίσκουμε το ντοκουμέντο «Το ημερολόγιο του Ριζοσπάστη», που κοσμείται με φωτογραφία των γραφείων του όταν ήταν στην οδό Σταδίου.

Η διαδικασία για την έκδοση του Λευκώματος, για το οποίο εργάζεται μια μεγάλη ομάδα συντρόφων, συνεχίζεται. Σημειώνουμε ειδικά ότι σ' αυτήν την προσπάθεια σημαντική είναι η συμβολή και φίλων του ΚΚΕ, στα χέρια των οποίων βρέθηκαν ντοκουμέντα από την Ιστορία του κινήματος και παραχωρήθηκαν στην Επιτροπή Αρχείου του ΚΚΕ για εμπλουτισμό του Αρχείου του ΚΚΕ και αξιοποιούνται ήδη στην έκδοση του Λευκώματος.

Ως μια ενδεικτική προδημοσίευση παρουσιάζουμε σήμερα ορισμένα από τα ντοκουμέντα και τα δισέλιδα της πρώτης περιόδου, που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας τους. Θα ακολουθήσουν κι άλλα αφιερώματα, καθώς θα εξελίσσεται η όλη διαδικασία της έκδοσης.

Ελληνες διανοούμενοι στη Σοβιετική Ενωση

Εργατική Αλληλεγγύη

Για τη συμμετοχή του ΚΚΕ στη Διεθνή Ταξιαρχία στην Ισπανία

Μικρασιατική Καταστροφή

Για το χτύπημα της απεργίας στην Καλαμάτα

Αφιέρωμα στην εφημερίδα των εξόριστων της Ανάφης στις εξεγέρσεις της Κομμούνας και της Καντώνας